Peningamál - 01.11.2011, Blaðsíða 44

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
1
•
4
44
Skuldaferillinn hækkar frá fyrri spá
Mildari aðlögunarferill að jöfnuði í ríkisfjármálum leiðir óumflýjanlega
til hækkunar á skuldum hins opinbera. Enn er áætlað að vergar og
hreinar skuldir hins opinbera nái hámarki í ár: vergar skuldir í sem sam-
svarar einni vergri landsframleiðslu en hreinar skuldir í sem samsvarar
67% af vergri landsframleiðslu. Við mat á hreinum skuldum eru hér
aðeins taldar til eigna peningalegar eignir hins opinbera í handbærum
Tímabundin frysting launa og bótafjárhæða árin 2009 og 2010
skilaði þeim 16,5 ma.kr. sem eftir standa.
Verðlagsáhrif í frumvarpinu eru töluverð eða samtals 26,7
ma.kr. Í fyrsta lagi er launagrunnur frumvarpsins hækkaður í
samræmi við nýja kjarasamninga og eru þær launahækkanir metnar
á rúmlega 6,6 ma.kr. í ár og er meðalhækkun launa starfsmanna
ríkisins rétt um 5%. Í öðru lagi hafa bætur almannatrygginga og
atvinnuleysistrygginga verið hækkaðar til samræmis við kjarasamn-
inga á árinu. Tekið var mið af krónutöluhækkun lægstu launa í
kjarasamningunum, 12.000 kr., sem svarar til 8,1% hækkunar. Á
ársgrundvelli er gert ráð fyrir að útgjöld þessara bótaflokka hækki
vegna þessa um 6,8 ma.kr. Fjárveitingar í frumvarpinu hækka
þannig alls um 13,4 ma.kr. vegna áhrifa kjarasamninga. Þessu til
viðbótar kemur 13,3 ma.kr. launa-, gengis- og verðlagsútreikningur
fjárlagafrumvarpsins til ársins 2012.
Skammlíf útgjaldaregla
Í fjárlagafrumvarpi ársins 2011 tóku stjórnvöld upp svokallaða fjár-
málareglu sem kvað á um þak á nafnvöxt útgjalda í þeim tilgangi
að auka trúverðugleika ríkisfjármála og styrkja hagstjórnarhlutverk
þeirra til lengri tíma. Með breytingunni áttu stjórnvöld jafnvel enn
meira undir því að verðbólga héldist lítil.
Í fjárlagafrumvarpi ársins 2011 var í fyrsta sinn settur fram
bindandi útgjaldarammi á nafnvirði til næstu tveggja ára, en með
því hét ríkisstjórnin þinginu að leita ekki eftir fjárveitingum sem
myndu sprengja rammann. Útgjaldaramminn fyrir hvert ár fól í sér
áætlaðar launa-, gengis- og verðlagsbreytingar. Áætlunin byggðist
á þeirri stefnumörkun að fyrstu tvö árin, 2011 og 2012, væri
ramminn bindandi á nafnvirði ef frávik frá verðlagsforsendum væru
innan við 1,5% en annars áttu viðeigandi útgjaldaþættir að koma
til endurskoðunar. Í áætluninni var gert ráð fyrir 5 ma.kr. varasjóði
til að mæta óvæntum verðfrávikum og skuldbindingum. Að öðru
leyti áttu allar ákvarðanir og frávik að rúmast innan heildarramm-
ans. Honum átti því ekki að breyta á síðari stigum og því yrði að
mæta hækkunum sem kynnu að verða ákveðnar á útgjöldum ein-
stakra málaflokka með sambærilegri lækkun annarra málaflokka.
Útgjaldaramminn fyrir árið 2011 samkvæmt þessari reglu var 381,4
ma.kr. og 395 ma.kr. árið 2012. Niðurstaðan er hins vegar sú að
nú er gert ráð fyrir að útgjöldin verði 399,7 ma.kr. árið 2011 og
verður því farið 18,3 ma.kr. út fyrir útgjaldarammann (eða 4,8%).
Árið 2012 eru útgjöldin áætluð verða 407,2 ma.kr. eða 12,2 ma.kr.
umfram rammann (eða 3,1%). Þessar útgjaldahækkanir má að
mestu skýra með hækkun launa og bóta almannatrygginga vegna
kjarasamninga enda var í forsendum fjárlaga 2011 ekki gert ráð fyrir
neinni hækkun launa og bóta.
Í langtímaáætlun fjárlagafrumvarps ársins 2012 er vikið frá
því að setja bindandi útgjaldaramma á nafnvirði til tveggja ára eins
og gert var á síðasta ári, því að einungis eru markaðir leiðbeinandi
rammar fyrir árin 2013-2015. Fjármálareglan sem tekin var upp í
fjárlagafrumvarpi ársins 2011 virðist því hafa verið afnumin á innan
við ári frá því að hún var tekin upp.