Skírnir - 01.01.1984, Blaðsíða 67
SKÍRNIR
BÓKMENNTIR OG ÞYÐINGAR
63
hvert eitt sinn, verður hann ætíð, eins og hver annar rithöfund-
ur, að hafa verkið allt undir og leitast við að skapa því heil-
steypt listrænt hlutverk.
(Lokið í febrúar 1983)
1 Til undantekninga teljast hér þau verk íslenskra höfunda sem rituð eru
á erlendum málum og þýdd á íslensku, til að mynda verk Gunnars
Gunnarssonar, Guðmundar Kambans og Jóhanns Sigurjónssonar.
2 Með hugtakinu „þýðingasaga" á ég einungis við titgáfu þýðinga í tíma-
röð. Þótt saga þeirrar útgáfu beri sín sérkenni er ekki innan hennar
neitt samhengi á borð við það sem gerist innan þjóðlegrar bókmennta-
sögu. Þeirri sögu geta einstakar þýðingar hins vegar tengst á ákvarðandi
hátt. — í þýðingasögunni þyrfti að kanna annars konar samhengi, nefni-
lega þróun í þýðingaraðferðum hinna ýmsu þýðenda og þá jafnframt í
mati þeirra á hlutverki þýðandans (gagnvart frumtexta og gagnvart eig-
in málsamfélagi).
3 Sjá Susan Bassnett-McGuire: Translation Studies, Methuen: London/
New York, 1980, bls. 2.
* „Um þýðingar", Frjáls þjóð, 28. 3. 1968. Bent skal á að Sigurður fjallar
í sinni grein um þýðingar almennt, en Heimir er fyrst og fremst að
hyggja að bókmenntaþýðingum.
5 469. frumvarp til laga. 1980—81 (103. löggjafarþing) — 237. mál (flutn-
ingsmenn: Guðrún Helgadóttir, Ingólfur Guðnason).
6 Bassnet-McGuire, bls. 43—45.
t Heiti þessarar fræðigreinar er á ensku „Translalion Studies" en á þýsku
„Úbersetzungswissenschaft". — Ég vil þakka Vésteini Ólasyni holl ráð
um islenska gerð þeirra fræðihugtaka sem fyrir koma í grein minni.
Ég ber þó að sjálfsögðu alla ábyrgð á notkun þeirra hér. Gildir það
einnig um hugtök sem ég hef sótt mér í hina gagnlegu ritgerð hans,
„Bókmenntir og bókmenntatúlkun", Mál og túlkun (ritstj. Páll Skúla-
son), Hið íslenska bókmenntafélag, Reykjavík, 1981. — í einstaka tilfell-
um mun ég birta ensk eða þýsk fræðiheiti í sviga á eftir islenskum og
þá einkenna þau með „e.“ og „þ“.
8 Fræðigrein þessi (e. „Communication Theory“/„Communication Stud-
ies“; þ. „Kommunikationswissenschaft") er þó á engan hátt einbundin
þýðingafræði, heldur tengist eða getur tengst öllum þeim fræðisviðum
sem fást við samskipti meðal manna (eða dýra).
9 Sbr. Vésteinn Ólason: „Bókmenntir og bókmenntatúlkun“,bls. 108. „Mál-
kerfi“ og „orðræða" eru þýðingar á hugtökum Saussures, „langue" og
„parole".
10 University of California Press, 1956, bls. 69.
11 Ljóðasafn 2. bindi, Helgafell, Reykjavík, 1957, bls. XIV.
12 Toward a Science of Translating, E.J. Brill, Leiden, 1964, bls. 159.