Þjóðmál - 01.06.2008, Page 29

Þjóðmál SUmAR 2008 27
55. þúsund. undirskriftir,. en. það. var. meira. en.
helmingur. þeirra. sem. greitt. höfðu. atkvæði. í.
alþingiskosningunum.1971 ..Varið.land.gekk.sem.
sagt.af.þeirri.mýtu.dauðri.að.þorri.almennings.
væri. andvígur. veru. bandaríska. varnarliðsins.
í. landinu .. Afleiðingin. var. sú. að. aldrei. aftur.
var. mynduð. ríkisstjórn. sem. hafði. brottför.
varnarliðsins.á.stefnuskrá.sinni ..Brottför.hersins.
hafði. áður. verið. skilyrði. Sósíalistaflokksins/
Alþýðubandalagsins. fyrir. stjórnarþátttöku,. sbr ..
vinstri. stjórnirnar.1956–1958.og.1971–1974 ..
Við.myndun. vinstri. stjórnarinnar. 1978–1979.
var.ekki.minnst.á.brottför.hersins.—.og.aldrei.
síðan .
Það. er. því. óhætt. að. segja. að. undirskrifta-
söfnun.Varins.lands.hafi.valdið.þáttaskilum.í.ís-
lenskri. stjórnmálasögu ..Herstöðvaandstæðing-
arnir. sjálfir. áttuðu. sig. strax. á. því. hvaða. þýð-
ingu. þessi. undirskriftasöfnun. gat. haft,. enda.
vissu.þeir.manna.best. að.bakland.þeirra.með.
þjóðinni. var. í. rauninni. veikt .. Þess. vegna.
brugðust. þeir. mjög. harkalega. við .. Forsvars-
menn. Varins. lands. voru. miskunnarlaust.
hæddir. og. smáðir. í. Þjóðviljanum,. nánast. dag.
eftir. dag .. Ríkisfjölmiðlarnir. voru. hallir. undir.
andstæðinga.söfnunarinnar.og.neituðu.jafnvel.
að. taka.við. auglýsingum. frá. forsvarsmönnum.
hennar!
Einn. helsti. forgöngumaður. Varins. lands,.
Þorsteinn. Sæmundsson. stjörnufræðingur,.
hefur.fallist.á.að.segja.Þjóðmálum.stuttlega.frá.
þessu. merkilega. framtaki. og. fer. frásögn. hans.
hér.á.eftir .
J. F. Á.
Hugmyndin. um. Varið. land. fæddist. í.árslok.1973 ..Um.það.leyti.voru.liðn-
ir. sex. mánuðir. frá. því. að. vinstri. stjórnin.
hafði. farið. fram. á. það. við. Bandaríkja-
stjórn.að.varnarsamningurinn.frá.1951.yrði.
endurskoðaður,. og. þar. sem. samkomulag.
hafði.ekki.náðst.var.stjórnin.í.þeirri.aðstöðu.
að.geta.sagt.samningnum.upp.einhliða .
Herstöðvaandstæðingar. höfðu. haft. sig.
mikið. í. frammi,. í. dagblöðum,. á. fundum.
og. með. kröfugöngum,. og. það. var. farið.
að. gæta. þeirrar. tilfinningar,. jafnvel. innan.
raða. Sjálfstæðisflokksins. og. meðal. þing-
manna. hans,. að. þjóðin. væri. á. móti.
veru. varnarliðsins .. Þetta. var. mér. mikið.
áhyggjuefni .. Sama. var. að. segja. um. tvo.
nánustu.vini.mína,.þá.Ragnar.Ingimarsson.
og.Þorvald.Búason ..Við.ákváðum.að.fara.á.
aðalfund. Samtaka. um. vestræna. samvinnu.
sem.haldinn.var.28 ..nóvember.1973 ..Sjálfur.
hafði. ég. aldrei. sótt. fund. samtakanna,. en.
þótti. nú. ástæða. til .. Í. samráði. við. félaga.
mína.lagði.ég.fram.á.fundinum.ályktunar-
tillögu.þar.sem.þeirri.áskorun.var.beint.til.
ríkisstjórnarinnar. að. ekki. yrði. dregið. úr.
vörnum. landsins .. Reynsla. Íslendinga. af.
framkvæmd.varnarsamningsins.hefði.verið.
hin.ákjósanlegasta ..Í.ályktuninni.sagði.enn-
fremur:. „SVS. telja. fullvíst. að. meirihluti.
íslensku. þjóðarinnar. sé. þessarar. skoðunar.
og.vara.stjórnvöld.við.því.að.láta.blekkjast.
af.síendurteknum.yfirlýsingum.þeirra.bjart-
sýnismanna. sem. telja. hag. Íslendinga. best.
borgið.með.því. að. land.þeirra. verði. varn-
arlaust .“.
Það.er.skemmst.frá.því.að.segja.að.álykt-
unartillagan.var.felld.af.tillitssemi.við.nokkra.
meðlimi. samtakanna,. að. því. er. sagt. var,.
en. einn.þeirra. sem.mæltu.móti. tillögunni.
var. ritstjóri. Tímans,. Tómas. Karlsson .. Í.
framhaldi. af. þessu. rituðum. við. félagarnir.
bréf. til. formanns. SVS. og. sögðum. okkur.
úr.samtökunum ..Það.næsta.sem.gerðist.og.
sérstaklega.hafði.áhrif.á.mig.var.útvarpsfrétt.
um. að. Einar. Ágústsson. utanríkisráðherra.
hefði. lýst. því. yfir. á. blaðamannafundi. í.
Kaupmannahöfn. að. meirihluti. íslensku.
þjóðarinnar.vildi.að.herinn.yrði.látinn.fara ..
Utanríkisráðherrann. trúði. því. sýnilega. að.
sú.væri.raunin .
Mér.blöskraði.satt.að.segja ..Ég.þóttist.vita.
af.viðræðum.við.fólk.að.þetta.væri.alls.ekki.