Þjóðmál - 01.06.2008, Side 69

Þjóðmál SUmAR 2008 67
Samar.eru.taldir.vera.um.100.þúsund.í.öllum.skandinavísku.löndunum.þremur,.þar.af.eru.
um. 70. þúsund. í. Noregi .. Nákvæmara. er. vart.
hægt.að.áætla.fjölda.þeirra.þar.sem.ekkert.Sama-
manntal.er.til.og.það.er.nánast.undir.hverjum.og.
einum.komið.hvort.hann.lítur.á.sig.sem.Sama.eða.
telur.sig.eiga.samískar.rætur ..Samar.hafa.lengst.
af.dreifst.um.mestallan.Skandinavíuskagann,.við.
ströndina. og. inni. í. landinu.
alveg. niður. til. Heiðmerkur.
í. Noregi,. og. í. norðurhluta.
Finnlands ..
Samar. geta. skráð. sig. á.
kjörskrá. Sama-þingsins,. sem.
er.í.öllum.norrænu.löndunum.
þremur,. og. kosið. fulltrúa. á.
Sama-þingið .. Þeir. eru. þó.
ekki. margir. á. kjörskrá. enn.
sem.komið.er,.í.Noregi.aðeins.
16. þúsund. og. mun. færri. í.
Svíþjóð.og.Finnlandi ..Aðeins.
Samar. geta. kosið. fulltrúa. á.
Sama-þingið ..
Samaþingið. kemur. sam-an.
í. Kiruna. í. Svíþjóð,. Karasj-
ok. í. Noregi. og. Inari. í. Finn-
landi. en. hefur. skrifstofu. í. öðrum. bæjum. í.
löndunum. þremur .. Það. var. stofnað. fyrst. í.
Noregi. árið.1989,. árið.1993. í.Svíþjóð.og.árið.
1996.í.Finnlandi ..Það.hefur.sterkustu.stöðuna.
í. Noregi. þar. sem. það. er. ráðgefandi. með. sinn.
eigin. þingmeirihluta,. stofnað. af. norska. ríkinu.
til. að.vera.æðsta. yfirvald. í.Noregi. í.málefnum.
Sama,.samísku.samfélagi.og.þróun.þess ..Norsk.
stjórnvöld.eru. skyldug. til.þess.að. leita.eftir.og.
hlusta. á. skoðun. Sama-þingsins. í. málefnum.
sem.snerta.Sama ..Sama-þingið.hefur.hinsvegar.
minni.áhrif. í.Svíþjóð.og. langminnstu.áhrifin. í.
Finnlandi.en.þar.hefur.það.mjög.óljósa.stöðu.þó.
að.það.eigi.að.vera.æðsta.yfirvald.í.málum.sem.
varða.menningu.og.tungumál.Sama .
Segja.má.að.mismunandi.staða.Sama.í.lönd-
unum. þremur. endurspeglist. í. Sama-þinginu ..
Sama-þingið. er. langveikast. í.
Finnlandi,.þar.er.hlutverk.þess.
óljósast,. starfsmenn. þingsins.
fæstir.og.þar.fær.þingið.lang-
minnstu. fjárveitinguna .. Í.
finnsku. stjórnarskránni. hafa.
Samar. forræði. yfir. menning-
armálum.sínum.og.tungumáli.
en. það. hefur. ekki. skilað. sér.
nógu.vel.í.raunveruleikanum ..
Í. sænsku. stjórnarskránni. er.
ekki. minnst. á. Sama,. aðeins.
talað. um. minnihlutahópa ..
Norska. stjórnarskráin. segir.
hins. vegar. að. það. sé. skylda.
ríkisins. að. sjá. til. þess. að.
Samar. geti. varðveitt. tungu-
mál. sitt,. menningu. og. sam-
félag. og. norska. Sama-þingið. fær. langmestu.
fjárveitinguna,. um. 200. milljónir. norskra.
króna ..Þar. eru. líka.flestir. starfsmennirnir. eða.
um.eitt.hundrað ..
Samkvæmt. drögum. norrænu. ríkjanna. að.
Sama-samþykkt. er. gert. ráð. fyrir. styrkri. stöðu.
Sama-þingsins.í.öllum.löndunum.þremur.og.að.
Sama-þingið.komi.fram.fyrir.samísku.þjóðina.á.
alþjóðavettvangi ..
__________________________________________________________
__________________________________________________________
Þá.stóð.fyrir.dyrum.að.byggja.eitt.hundrað.
metra.háa.stíflu.í.Alta-fljóti.og.leggja.veg.yfir.
frábær. beitarlönd. og. svæði. þar. sem. hrein-
dýrakálfarnir. stigu. sín. fyrstu. spor.út. í. lífið ..
Samarnir. mótmæltu. kröftuglega,. meðal.
annars.með.því.að. slá.upp. lavvo-tjaldi. fyrir.
framan. þinghúsið. í. Osló .. Þessi. mótmæli.
höfðu. gríðarleg. áhrif. á. framvinduna. í. rétt-
indabaráttu.Sama. í.Noregi ..Alta-uppreisnin.
hleypti. krafti. í. Sama. og. gerði. stöðu. þeirra.
mun. sterkari. gagnvart. norska. ríkinu. en.
raunin.er.um.Sama.í.Svíþjóð.og.Finnlandi ..
Auðlindir. og. nýting. þeirra. skipta.Sama. miklu. máli .. Samar. telja. það.
grundvallarréttindi. sín. sem. frumbyggja. að.
Konur.í.kjörbúð.í.Kautokeino .
Ljósm ..Nordbild .