Þjóðmál - 01.06.2008, Qupperneq 73
Þjóðmál SUmAR 2008 7
en.í.seinni.hlutanum.er.reynt.að.bregða.upp.
svipmynd.af.söguhetjunni.með.sviðsettum.
samtalsbrotum. þar. sem. meðal. annars. var.
reynt. að. koma. til. skila. þeim. lærdómum.
sem.Aðalsteinn.hafði.dregið.af.lífi.sínu .
Hér.fara.á.eftir.nokkur.brot.úr.bókinni,.
fyrst. upphafsorð. hennar. en. síðan. slitrur.
úr. hinum. stílfærðu. samtölum. í. seinni.
hlutanum .
J. F. Á.
Fyrir. hálfri. öld. bar. svo. til. fyrir. dreng.einum. í. örreytiskoti. austur. á. fjörðum,.
að. hann. var. sendur. erinda. á. næsta. bæ. og.
húsfreyjan. þar. smurði. honum. brauðsneið.
með.sméri.og.lagði.ofaná.þykka.kjötsneið ..
Svo. dýrlega. brauðsneið. hafði. drengurinn.
ekki.áður.séð,.og.hún.leið.honum.ekki.úr.
minni,. því. sælli. hefur. hann. aldrei. borðað.
nokkurn. mat .. Hálfri. öld. síðar. hélt. hann.
vinum. sínum. veizlu .. Þar. svignuðu. borð.
undir. kjötréttum. mörgum. og. lystilega.
smurðu. brauði .. Daginn. eftir. var. honum.
gleymt,.hvað.verið.hafði.á.borðum.í.þeirri.
miklu.veizlu .
Milli. þessara. tveggja. máltíða. gerist. hér.
sagan,. líkt. og. hálfrar. aldar. saga. íslenzku.
þjóðarinnar .
*
Þegar. sjór. fylltist. af. síld. fyrir. Austurlandi.
uppúr. nítján. hundruð. og. sextíu. var.
Eskifjörður. kjörið. pláss. til. mikilla. síldar-
umsvifa .. Plássið. var. fjölmennt. sjávarpláss,.
þar. sem.hver.maður.kunni. til. síldarverka ..
Þar.voru.og.bryggjur.nothæfar.og.lífhöfn.í.
öllum.veðrum,.síld.hélt.sig.í.firðinum.og.á.
grunnmiðum.utan.hans .
Margur.dugandi.Eskfirðingur.kom.fljótt.
undir.sig.fótunum,.þegar.lifna.tók.yfir.síld-
inni.á.austurslóðinni.á.sjöunda.áratugnum,.
en. einn. maður. rann. síldarskeiðið. hratt.
framúr.öðrum.á.staðnum .
Meðan. aðrir. hans. plássmenn. voru. sáttir.
við. að. þéna. vel. í. síldinni,. öngla. saman. á.
bankabók,.byggja.sér.gott.hús.og.kaupa.sér.
bíl,.brauzt.þessi.náungi.í.að.kaupa.sér.bát.og.
salta.síld,.og.eyddi.svo.jafnharðan.síldargulli.
sínu. til. að. kaupa. stærri. báta. til. að. veiða.
síldina,. stækka. söltunarstöðina. til. að. salta.
hana.og.reisa.verksmiðju.til.að.bræða.hana .
Fljótt. fóru. að. ganga. sögur. af. þessum.
Eskfirðingi ..Hann.þótti. ekki. aldæla. í. sínu.
hátterni ..Hann.var.kallaður.Alli.ríki .
Árin.liðu.við.afla.eða.aflaleysi.á.víxl.af.síld,.
þorski.og.loðnu.svo.sem.heyrir.til.fiskveiða,.
og.gott.verðlag.eða.slæmt.á.mörkuðum.og.
góða.eða.vonda.eða.enga.stjórn.í.landinu .
Eskfirðingurinn. reyndist. ekki. skyndi-
fyrirbæri. síldaráranna,. og. einn. haustdag.
í. fyrra.þótti. tími. til. kominn. að. rekja. feril.
hans.á.bók .
... ... ... .
Fundinn.Alli
Íöllu. fólki. eru. tveir. menn. eða. fleiri,. en.það.er.misjafnt,.hversu.merkjanleg.þessi.
skipting.er ..Stundum.dylst.hún.engum .
Hér.verður.ferðazt.með.og.rétt.við.félagana.
Aðalstein.og.Alla. og. sagt. eitt. og. annað. frá.
þeim,. og. þeir. tala. á. víxl. það. sem. eftir. er.
sögunnar .
–. Mér. finnst. þú. vera. tveir. menn. í. sama.
skrokki ..Lízt.þér.illa.á.það?
–.Nei,.ekki.svo.mjög ..Er.það.ekki.bara.gott,.
ef.þeim.kemur.vel.saman?.Í.mínum.skrokki.
veit.ég.ekki.betur.en.sambúðin.sé.góð .
–. Truflar. strákurinn. Alli. aldrei. alvöru-
manninn.Aðalstein?
–.Nei,.hann.léttir.honum.bara.lífið ..Menn,.
sem.ekki.blanda.gamansemi.í.alvöru.lífsins,.
verða.magaveikir.og.leiðinlegir .
–.En.þú.ert.magalaus?
–.Já,.það.var.sjóveikin ..Það.átti.ekkert.skylt.
við.geðslagið .