Þjóðmál - 01.06.2008, Side 78

76 Þjóðmál SUmAR 2008
Moldviðri.og.
stórkarlaleg.rómantík
Slavoj.Žižek:.Óraplágan,.Haukur.Már.
Helgason.þýddi,.Andri.Fannar.Óttósson.
og.Steinar.Örn.Atlason.skrifuðu.inngang,.
Lærdómsrit.Bókmenntafélagsins,.Hið.íslenska.
bókmenntafélag,.Reykjavík.2007,.411.bls .
Eftir.Atla.Harðarson
Slóvenski.heimspekingurinn.Slavoj.Žižek.(f .. 1949). er. pennaglaður. æringi. sem.
sendir.frá.sér.nýjar.bækur.á.hverju.ári.auk.
fjölda.blaðagreina ..Hann.slær.um.sig.með.
glannalegum. yfirlýsingum. og. segist. bæði.
vera. kommúnisti. og. fylgjandi. því. að. Íran.
eignist.kjarnorkuvopn .1.Enginn.virðist.vita.
hvar. hann. hefur. þennan. órabelg. og. þótt.
lesendur. hans. séu. flestir. sammála. um. að.
hann.sé.einhvers.staðar. lengst.úti.á.vinstri.
kanti.stjórnmálanna.segist.hann.sjálfur.vera.
afar.íhaldssamur.inn.við.beinið .2.Ekki.veit.
ég. hvert. mark. er. takandi. á. yfirlýsingum.
hans. um. eigin. skoðanir. —. margt. af. því.
glannalegasta. sem. hann. lætur. frá. sér. fara.
botnar.hann.með.fullyrðingum.um.að.hann.
hafi.alls.ekki.verið.að.meina.það.sem.hann.
sagði .3
Žižek.er.óræður.og.dularfullur.og.það.á.
kannski.sinn.þátt.í.að.hann.er.í.tísku.meðal.
amerískra.háskólastúdenta.sem.snobba.fyrir.
franskri.róttækni ..Þótt.hann.sé.frá.Slóveníu.
1.Sjá.grein.eftir.Žižek.á.http://www .inthesetimes .com/
article/2280/
2.Sjá.http://www .ethicalpolitics .org/seminars/enjoy .htm
3.Sjá.sömu.heimild .
eru.kenningar.hans.hluti.af.„villta.vinstrinu“.
í.París ..Sá.sem.kvað.hafa.haft.mest.áhrif.á.
Žižek. er. kennari. hans,. Frakkinn. Jacques.
Lacan. (1901–1981),. sem. annars. vegar. er.
þekktur.fyrir.útleggingu.sína.á.kenningum.
Freuds.um.sálgreiningu.og.hins.vegar.fyrir.
að. standa. með. þeim. sem. lengst. gengu.
í. stúdentauppreistunum. í. Frakklandi. á.
sjöunda.áratug.síðustu.aldar .
Lacan. var. og. er. afar. umdeildur .. Sumir.
hafa. litið.á.hann.sem.rugludall,.aðrir.talið.
hann. mikinn. speking .. Það. sama. má. segja.
um.Žižek ..Hann.er.lofsunginn.af.allstórum.
hópi.menntamanna.þótt.aðrir. efist.um.að.
skrif.hans.hafi.neitt. fræðilegt.gildi ..Það.er.
kannski.ein.af.undarlegustu.þverstæðunum.
í. menningarlífi. samtímans. að. heimur.
mennta.og.fræða.á.sér.átrúnaðargoð.ekkert.
síður. en. heimur. Hollywoodkvikmynda.
eða.keppnisíþrótta ..Svo.virðist.sem.Žižek.sé.
vissum.hópi.manna.það. sem.Tom.Cruise,.
Sylvester. Stallone,. Shannon. Briggs. eða.
David.Beckham.eru.öðrum ..
Žižek. lýsir. sjálfum. sér. í. nýlegri.
heimildamynd .4. Þar. kallar. hann. sig.
Lacan-ista. og. róttækan. vinstrimann. og.
kveðst. andvígur. lýðræði. og. frjálslyndi ..
Undirtitill. myndarinnar,. The Elvis of
Cultural Theory,. undirstrikar. að. Žižek. er.
stjarna.og.átrúnaðargoð.—.einhvers.konar.
akademískur.poppari .
Þeir. sem. hafa. lesið. Bréf til Maríu. eftir.
Einar.Má.Jónsson.muna.vafalaust.eftir.því.
hvernig.hann.dregur.„gáfumenn“.sem.eltast.
4.Myndin.heitir.Žižek ..Leikstjóri.Astra.Taylor ..
Framleiðandi.Lawrence.Konner ..Zeitgeist.films.2006 .
Bókadómar
_____________