Þjóðmál - 01.06.2008, Side 86

84 Þjóðmál SUmAR 2008
Edward. Prescott,. Nóbelsverðlaunahafi. og.
prófessor.við.Ríkisháskólann.í.Arizona,.og.Johanna.
Wallenius,.doktorsnemi.við.sama.háskóla, setja.fram.
þá.kenningu,.að.vinnuframlag.fólks.ráðist.í.miklum.
mæli. af. skattlagningu. vinnutekna .. Evrópubúar.
vinni.minna.en.Bandaríkjamenn.vegna.þess,.að.þeir.
beri. hærri. skatta .. Norðurlandabúar. reynist. að. vísu.
vinnufúsari. en. ætli. megi. eftir. kenningunni,. en. ein.
skýringin. á. því. sé,. að. sköttum. sé. þar. endurdreift. í.
meiri. mæli. en. víðast. annars. staðar .. Vinnuframlag.
Íslendinga. (vinnustundir. á. mann). sé. eflaust. oftalið.
í. opinberum. skýrslum,. en. framleiðni. á. Íslandi. að.
sama. skapi. vanmetin .. Óvenjumargir. Íslendingar.
vinni. hlutastörf,. og. erlent. vinnuafl. skekki. einnig.
tölur. af. vinnumarkaðnum ..Margvíslegt.ósamræmi. í.
niðurstöðum.þeirra.hagfræðinga,.sem.ráða.í.hagstærðir.
(macroeconomists),. og. hinna,. sem. einbeita. sér. að.
hegðun.einstaklinga.(microeconomists),.megi.skýra,.til.
dæmis.með.að.skoða.vinnufýsi.í.ljósi.aldurs ..
Ragnar. Árnason,. prófessor. við. Háskóla. Íslands,.
telur. vænlegra. til. skilnings. að. skoða,. hverjir. bera. í.
raun.skatta.en.hverjir.ættu.að.gera.það ..Gefa.verður.
gaum. að. hreinni. skattbyrði. ekki. síður. en. vergri ..
Greiðslur.frá.ólíkum.tekjuhópum.í.skatta.skipta.ekki.
aðeins.máli,.heldur.líka.útgjöld.til.þeirra.eða.þjónusta.
við. þá .. Stighækkandi. skattur. merkir,. að. hlutfall.
hækkar.með.tekjum,.en.flatur.skattur,.að.hlutfallið.er.
hið.sama.óháð.tekjum ..Gera.má.ráð.fyrir,.að.útgjöld.
ríkisins. skiptist. jafnt. á. tekjuhópa .. En. þá. er. flatur.
vergur. skattur.á. tekjur. talsvert. stighækkandi.hreinn.
skattur;. tekjuhærri. hópar. fá. svipaða. þjónustu. og.
aðrir,.en.greiða.miklu.hærri.skatta ..Tekjuskattur,.sem.
er. flatur. ofan. tiltekinna. skattleysismarka. (eins. og. á.
Íslandi),.er.enn.frekar.stighækkandi.af.sömu.ástæðu .
.
Fredrik. Bergström,. forstöðumaður. rannsóknar-
seturs.Samtaka.verslunarinnar.í.Svíþjóð,.bendir.á,.að.
verg.landsframleiðsla.á.mann.sé.lægri.í.flestum.ríkjum.
Evrópu.en.flestum.hinna.fimmtíu.ríkja.Bandaríkjanna ..
Delaware.og.Connecticut.eru.eins.rík.og.Lúxemborg ..
Íbúar.í.Connecticut.njóta.nær.tvöfalt.betri.lífskjara.en.
Frakkar ..Einkaneysla.er.miklu.meiri.í.Bandaríkjunum.
en. Evrópu,. enda. laun. að. jafnaði. hærri. og. skattar.
lægri ..Vöxtur. atvinnulífsins.hefur. verið.bandarískum.
almenningi.í.hag,.einnig.fátæku.fólki ..Til.dæmis.voru.
25%.heimila.í.Bandaríkjunum.fátæk.árið.1999,.en.40%.
samkvæmt.sömu.skilgreiningu.í.Svíþjóð ..Evrópuþjóðir.
hafa.dregist.aftur.úr.Bandaríkjamönnum.vegna.hárra.
skatta. og. mikilla. ríkisumsvifa .. Bandaríkjamenn. nýta.
betur.kosti.verkaskiptingar ..Þeir.vinna.meira.og.kaupa.
meira.út.þjónustu.en.Evrópubúar,.sem.neyðast.margir.
vegna.hárra. skatta. til. að. elda. sjálfir.mat.og.dytta. að.
eigin.húsum .
Pascal.Salin,.prófessor. í.Parísarháskóla.Dauphine,.
andmælir. röksemdum.fyrir. skattasamræmingu.milli.
ríkja .. Ein. slík. röksemd. er,. að. ella. eyðist. skattstofn.
einstakra.ríkja,.svo.að.framboð.almannagæða.minnki.
frá. því,. sem. æskilegt. sé .. Önnur. er,. að. ósanngjarnt.
sé,. að. hreyfanlegir. skattgreiðendur. sleppi. undan.
skattbyrðum. umfram. aðra .. Salin. bendir. á,. að.
forsendurnar. séu,. að. framboð. almannagæða. sé.
þegar.æskilegt.og. að.menn. séu. skattlagðir.hæfilega ..
Ef.þessar. forsendur.eru. réttar,.þá.þarf. ríkið.ekki. að.
óttast. skattasamkeppni .. Ef. þær. eru. rangar,. þá. er.
skattasamkeppni. nauðsynleg. til. að. halda. ríkinu. í.
skefjum ..Raunar.hafi.hnattvæðingin.ekki.haft.mikil.
áhrif.í.þá.átt.að.minnka.skattstofna.einstakra.ríkja .
Pierre. Bessard,. forstöðumaður. Constant. de.
Rebecque-stofnunarinnar.í.Lausanne.í.Sviss,.lýsir.því,.
hvernig. Svisslendingum. hefur. tekist. að. verða. ríkasta.
þjóð.í.heimi ..Skýringarnar.eru.ekki.síst,.að.hagkerfið.
er.opið,. skattar. lágir.og.virkt.aðhald.að. ríkisvaldinu ..
Landið.skiptist.í.kantónur,.sem.fara.í.raun.með.mestallt.
skattlagningarvald,. og. eru. reglur. ólíkar. í. einstökum.
kantónum .. Þrátt. fyrir. verulega. „skattasamkeppni“.
þeirra.í.milli.er.opinber.þjónusta.góð.í.Sviss ..Fróðlegt.
er.að.bera.saman.tvær.nágrannakantónur,.Obwalden.
og.Nidwalden ..Í.Obwalden.eru.lágir.skattar.og.lífskjör.
góð .. Í. Nidwalden. hafa. skattar. verið. einhverjir. hinir.
hæstu.í.Sviss,.og.þaðan.hefur.fólk.flust.brott,.uns.nú.
er. tekið. að. lækka. þar. skatta. aftur .. En. vegna. hinnar.
Efni.ritgerðanna.í.bókinni
Cutting taxes to inCrease ProsPerity
Í.bókinni.eru.átta.ritgerðir.eftir.níu.höfunda ..Allar.eru.ritgerðirnar.á.ensku .
Í.bókarlok.er.birt.stutt.ágrip.á.íslensku.af.efni.ritgerðanna.og.fer.það.hér.á.eftir .