Þjóðmál - 01.09.2008, Page 93

Þjóðmál HAUST 2008 9
ætlunin. að. endursegja. bók. Woolhouse.
heldur.að.mæla.með.henni.við.alla.þá.sem.
hafa.áhuga.á.að.kynnast.John.Locke .
*
Locke. var. upphafsmaður. raunhyggjunnar,.
þeirrar. stefnu. í.þekkingarfræði. sem. leggur.
áherslu. á. að. hugsun. manna. mótist. af.
reynslu. og. sönn. þekking. á. veruleikanum.
sé. reynsluþekking .. Frásögn. Woolhouse.
lýsir. því. hve. þekkingarfræði. Lockes. var. í.
góðu.samræmi.við.hans.eigin.fræðiiðkanir.
–. hvernig. hugmyndir. hans. og. kenningar.
mótuðust. af. reynslu .. Hún. lýsir. því. líka.
hvernig.mikilvægir.þættir.í.frjálslyndi.hans.
og. einstaklingshyggju. voru. upphaflega.
lærdómar. sem. hann. aflaði. sér. í. glímu. við.
hagnýt.úrlausnarefni .
Þarft.framlag
til.íslenskrar
hugmyndasögu
Ingi.Sigurðsson:.Erlendir straumar og íslenzk
viðhorf. Áhrif fjölþjóðlegra hugmyndastefna
á Íslendinga 1830–1918,.Háskólaútgáfan,.
Reykjavík.2006,.351.bls .
Eftir.Gunnar.Harðarson
Hugmyndasaga. hefur. lengi. staðið. í.blóma. á. Norðurlöndum. og. er. um.
þessar. mundir. „eitt. líflegasta. og. grósku-
mesta. svið. í. hugvísindum. samtímans. í.
Bretlandi“,.eins.og.segir.á.heimasíðu.grein-
arinnar. hjá. háskólanum. í. Sussex .. Hug-
myndasaga. er. þverfagleg. fræðigrein. og.
tengir. saman. heimspeki,. sagnfræði,. bók-
menntafræði,. stjórnmálafræði,. vísindasögu.
og. trúarbragðasögu .. Undanfarinn. áratug.
hefur.borið.einna.mest.á.hinum.svonefnda.
Cambridge-skóla. og. aðalforsprakka. hans,.
Quentin. Skinner,. í. hinum. enskumælandi.
heimi .. Þessi. skóli,. sem. hefur. m .a ..
rannsakað. ýmsar. myndir. repúblíkanisma.
frá. endurreisnartímanum. og. áfram,. er.
undir.áhrifum.frá.þeim.þáttum.í.heimspeki.
tungumálsins.sem.leggja.áherslu.á.að.málið.
og.þar.með.textinn.sé.athöfn.og.leitast.við.
að.varpa.ljósi.á.það.sem.hann.gerir.í.hinum.
sögulegu. kringumstæðum .. Þessari. grósku.
hefur.fylgt.mikil.útgáfustarfsemi,.og.má.til.
dæmis.nefna.ritröðina.Ideas.in.Context.og.
fleiri.ritraðir.með.tengsl.við.stjórnmálasögu.
og.stjórnmálaheimspeki ..
Á. Íslandi. hafa. ýmsir. fræðimenn. sinnt.
viðfangsefnum. á. sviði. hugmyndasögu,.
einkum. á. sviði. þar. sem. skarast. bók-
menntasaga,. almenn. hugmyndasaga. og.
saga. stjórnmálahugmynda .. Ingi. Sigurðs-
son,. prófessor. í. sagnfræði. við. Háskóla.
Íslands,. hefur. lengi. lagt. sérstaka. rækt. við.
hugmyndasögu.18 ..og.19 ..aldar ..Hann.hefur.
meðal. annars. verið. ritstjóri. og. höfundur.
efnis. í. safnritinu. Upplýsingin á Íslandi.
(1990),. skrifað. bók. um. Hugmyndaheim
Magnúsar Stephensens. (1996). og. ritstýrt.
(ásamt. Lofti. Guttormssyni). bókinni. Al-
þýðumenning á Íslandi 1830–1930. Ritað
mál, menntun og félagshreyfingar. (2003),.
auk. þess. að. vera. höfundur. hluta. efnisins ..
Rit.það.sem.hér.er.til.umfjöllunar.er.nýjasta.
bók.hans.á.sviði.hugmyndasögu .
Á. undanförnum. árum. hefur. verið.
nokkuð. fyrirferðarmikil. hér. á. landi.
umræðan. um. yfirlitssögu. og. einsögu,.
einkum. í. mynd. ritdeilu. sagnfræðinganna.
Lofts. Guttormssonar. og. Sigurðar. Gylfa.
Magnússonar ..Erlendir straumar og íslenzk
viðhorf. er. yfirlitsrit .. Markmið. þess. er.
að. gera. úttekt. á. áhrifum. fjölþjóðlegra.
hugmyndastefna. á. Íslandi .. Fjallað. er. um.