Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2008, Blaðsíða 21

Kennsla í skyndihjálp fyrir utan skóla.
kveikti hjá mér þessa hugmynd sem mér
fannst alveg frábær en svolítið ógnvekjandi
vegna frétta um sprengingar og ofbeldi.
Þó að ég hafi ekki verið í pólitík hef ég
alltaf haft áhuga á þessu máli. Þarna
er svo augljóslega kúgari og sá sem er
kúgaður og ástandið mjög erfitt. Mér hefur
fundist þetta áhugaverður staður, arabíska
menningin og saga svæðisins heillaði. Það
er svo margt hægt að skoða þar þó að ég
hafi kannski ekki gert það mikið í sumar.
Þetta er sex-sjö þúsund ára samfélag.
Bærinn, sem ég vann í, Sabastyia, stendur
á rústum sjö borga. Svo var það kannski
spennufíkn í mér líka."
Það var ekki auðvelt að komast inn í
Palestínu. Á flugvellinum var Gunnar fyrst
stöðvaður langa stund á landgöngubrúnni
og svo fimm tíma í vegabréfaskoðun
þar sem hann var stöðugt yfirheyrður.
ísraelsmenn vilja ekki sjá sjálfboðaliða
fara inn á palestínsku svæðin og eru
greinilega að reyna að ergja sjálfboðaliða
við komuna til landsins. Ef sjálfboðaliðinn
reiðist er komin ástæða til þess að senda
hann heim aftur, að sögn Gunnars.
„Við vorum fimm sem fórum út á vegum
félagsins Ísland-Palestína, tveirlæknanemar,
einn palestínskur strákur sem býr á íslandi
og svo tveir hjúkrunarfræðinemar. Anna
er í félaginu og við fengum námskeið hjá
félaginu áður en við fórum út. Hugmyndin
hjá mér var að fara út og vinna við erfiða
hjúkrun." Þetta var óraunhæf draumsýn,
starfið reyndist miklu rólegra. Gunnar vann
á heilsugæslustöð frá 8 til 2 á daginn, þar
sem hann aðstoðaði við ýmis verk, eins og
að taka á móti sjúklingum, taka lífsmörk
og skrá upplýsingar um sjúklingana. „En
svo var ég að vísu tvisvar látinn sauma
Anna Tómasdóttir kveikti áhuga Gunnars á Palestínu.
- án þess að hafa nokkurn tímann lært
það. Það var bara: „Hér er sjúklingur,
kanntu að sauma?" Ég sagði: „Nei,“ en
þá var spurt: „Hefurðu séð það gert?"
„Já,“ svaraði ég og þá var bara að hefjast
handa. Þetta var gert án deyfingar á litlum
börnum og það var mjög erfitt. Það var til
deyfing en læknirinn vildi ekki nota hana
af einhverjum ástæðum sem hann skýrði
ekki frá. Fjóra karlmenn þurfti til að halda
einu barni á meðan ég saumaði tíu spor
í handlegginn. Sem betur fer hefur maður
ágætis sjónminni og ég vona að þetta
hafi heppnast. Það leit að minnsta kosti
ágætlega út. Svo var það skurður á höfði
sem ég saumaði með 3-4 sporum."
Gunnar segir að heilbrigðisstarfsfólk
sé yfirleitt vel menntað eins og flestir
Palestínumenn. Hjúkrunarfræðingarnir á
heilsugæslustöðinni séu metnaðarfullir
og vel hæfir. En vegna þrenginga og
hamla, sem fylgi hernáminu, hafi ekki allir
atvinnu við hæfi. Gunnar segist meðal
annars hafa hitt lækni sem hefði unnið
sem leigubílsstjóri.
Hvernig var að vera í Palestínu? „Að starfa
á heilsugæslustöðinni var ágætis reynsla,
en það sem skipti mig mestu máli var að
fá að fylgjast með þessu ástandi. Þess
vegna ákvað ég strax á fyrstu vikunni að
skrifa bók og er einmitt byrjaður á henni
núna. Þetta verður bók sem byggð er á
samtölum og atburðum sem ég varð vitni
að. Það verður örugglega mjög barnaleg
bók og engin ritsnilld heldur raunveruleikinn
eins og ég skynjaði hann. Eins og þegar
fimm ára barn segir við mig: „Ég ætla að
vera eins og bróðir minn og fara til Tel
Aviv og sprengja mig upp.“ Maður hugsar
óneitanlega, hvaða ástand rekur krakkana
út í þetta. í Nablús, borginni sem ég bjó
í, eru myndir af píslavottum uppi um alla
veggi. Bróðursonur mannsins, sem ég
leigði hjá, var uppi á vegg á blokkinni
minni. Þeir eru álitnir hetjur en almennt
styður fólkið þarna ekki ofbeldi og vill frekar
berjast friðsamlega. Svo má velta fyrir sér
hvort auðvelt er að berjast friðsamlega
þegar búið er að drepa fjölskylduna og
ísraelsher segir: „Úbbs, vitlaust hús." Ég
get alveg sagt að ég skil fólkið sem fer út
í svona aðgerðir þó að ég styðji þær ekki.
Ég skil sem sagt ástæðurnar sem liggja
þar að baki.
En auðvitað finnur maður til með ísraelsku
hermönnunum. Þettaeru 18-21 ársgamlir
krakkar sem eru settir í þetta. Maður spyr
sig: „Hvaða ríkisstjórn lætur börnin sín gera
þetta?" Ég eyddi tveimur síðustu nóttunum
með ísraelskri fjölskyldu í Tel Aviv. Þau
voru öll fyrrverandi hermenn og strákurinn
í fjölskyldunni var enn hermaður. „Hefur
þú drepið?" spurði ég strákinn. Hann
svaraði engu en benti á byssuna sína.
Þar voru fjórir krossar. Er það eðlilegt að
21 árs gamall strákur hafi gert svona? Ég
fór út að skemmta mér með vinum hans,
sumir voru enn þá hermenn. Þetta kvöld
skildi ég að við erum öll manneskjur. Það
er sama hvort maður er einkennisklæddur
eða með trefil utan um höfðið, allir eru í
grunninn manneskjur. Þegar pólitíkinni er
sleppt erum við öll jafningar.
Kúgunin í Palestínu er mikil. ísraelsmenn
koma inn í Nablús nánast á hverri einustu
nóttu og oft kemur fyrir að þeir sem
eru úti eftir miðnætti eru handteknir
sem hryðjuverkamenn. Alltaf heyrast
skothvellir. Herflugvélar mega ekki fljúga
yfir ísraelskum borgum þannig að þær
æfa sig yfir Palestínu. Stundum rjúfa þeir
hljóðmúrinn yfir borgunum og það er ekki
þægilegt fyrir þá sem þar búa. Rúður
brotna og börnin verða hrædd. Maður
er minntur á að borgin er umkringd. í
Sabastyia heyrðum við alltaf drunurnar
í herþotunum. Þó að þær væru bara að
æfa sig þá var það samt óþægilegt.
Allt í kringum Nablús eru eftirlitsstöðvar. í
hvert sinn, sem maður fer út úr borginni,
er leitað á fólki. Stundum fær maður
ekki að fara út úr borginni. Kannski er
maður búinn að bíða í fjóra klukkutíma
og þá er manni allt í einu skipað að fara
Tímarit hjúkrunarfræðinga - 4. tbl. 84. árg. 2008
19