Ráðunautafundur - 15.02.2002, Blaðsíða 226
224
um 220 ær. í fyrstu er mjólkað annað málið, en lömbin eru færð frá 4—6 vikna gömul. Æmar
eru síðan mjólkaðar í 5-6 mánuði. Meðalnytin reyndist vera 1,05 kg á dag til jafhaðar á
mjólkurskeiðinu. Það samsvarar 172,5 kg á mjólkurskeiðinu (165 daga). Þurrefnisinnihaldið
var hátt og fór í lok mjólkurskeiðsins vel upp fyrir 20% (Jim Londagin 2002, persónuleg
heimild). Jim Londagin (2001, munnleg heimild) segir islensku sauðkindina vera júgurhrausta
(frumutalan var mun lægri en hjá öðmm búum i nágrenninu), auðvelda í hirðingu, harðgerða
og auðtamda. Hún geri einnig mun minni kröfur til fóðurgæða en t.d. East Friesian.
Kjötið er sem stendur aðeins aukaafurð, enda fæst mun hærra verð fyrir fé á fæti, auk
þess sem aðrar afurðir gefa betur af sér. Hins vegar hefur það vakið athygli fyrir bragðgæði
og meymi. Athyglisvert er að reynt er að nýta sem mest af sauðkindinni og em homin t.d.
vinsæl söluvara, enda framboðið mjög takmarkað.
RÆKTUN OG AÐBÚNAÐUR
Það hefur greinilega háð íslenskri sauðfjárrækt í N-Ameríku hve stofninn er smár. Með út-
flutningi sæðis ffá íslandi hefur þetta breyst töluvert og nýir möguleikar í ræktun opnast. Við
dóma á fénu í Rhinebeck var greinilegt að sæðingamar em þegar famar að skila mun betra
vaxtarlagi. T.d stiguðust veturgamall Þéttisson upp á 83,5 stig og lambhrútur undan Eir upp á
82,5 stig, meðan að meðalstigun lá nærri 78,5 stigum (Guðmundur Jóhannesson o.fl. 2001).
Aðbúnaður og fóðmn em gjörólík því sem við þekkjum hérlendis. Lítið er um beit nema
á ræktað land, enda varla hægt að beita skógana eða óræktuð svæði vegna rándýra, s.s. bjam-
dýra og úlfa. Heyið er misjafnt að gæðum, en sé það blandað alfaalfa eða smára er það í góðu
meðallagi. Hins vegar skortir töluvert á kunnáttu varðandi meðferð og fóðrun.
Flestir hýsa féð einhvem hluta ársins, a.m.k. þar sem vetrarríkis gætir. Þar getur frostið
farið niður í 30-40°C ffost. Sumarhitinn getur að sama skapi orðið nánast óbærilegur á
stundum, eða um og yfir 40°C. Ekki er annað að sjá en islenska féð aðlagist þessu loftslagi og
miklu veðurfarssveiflum nokkuð vel.
LOKAORÐ
Allt bendir til þess að draumur Stefaniu Sveinbjamardóttur hafi rætst og íslenska sauðkindin
náð að festa sig í sessi í N-Ameríku. Útbreiðsla kynsins hefur verið mjög ör undanfarin ár og
enn er ekki séð fyrir endann á henni. Fyrir Island og okkur íslendinga er þetta mikil land-
kynning sem við eigum að geta nýtt í okkar þágu. Þar má horfa til aukinnar ferðamennsku og
útflutnings afurða og þekkingar á sauðkindinni og sauðfjárrækt. Við megum ekki gleyma því
að hérlendis hefur verið byggt upp eitthvert alskipulagðasta skýrsluhald í heiminum, auk þess
sem ræktunarstarfið er óvenju almennt og öflugt. Þama er mikið forskot sem við getum nýtt
okkur til útflutnings á fagþekkingu. í því sambandi má einnig nefha allar þær rannsóknir og
vitneskju sem við höfum viðað að okkur gegnum árin varðandi fóðmn og meðferð sauðfjár.
Þar er mikill fjársjóður sem vel má nýta ef rétt er á haldið.
Við megum þó ekki gleyma því að við getum lært heilmikið af því fólki sem ræktar ís-
lenskt sauðfé í Vesturheimi. Ahuginn, dugnaðurinn og eljan em einstök og það gætum við
tekið okkur til fyrirmyndar í mörgu. Við megum ekki loka augunum eða vera fordómafull
fyrir nýjum tækifæmm eins og því miður er alltof oft raunin. Ef litið er til verðs og markaðar
fyrir sauðamjólk er það eitt af því sem við eigum að huga að, þó það kunni að hljóma hjákát-
lega í fyrstu. Vissulega hafa samtök sauðfjárbænda stutt sókn á nýja markaði og nýbreytni í
sauðfjárframleiðslu. En það þarf meira til og framtíðarsýn sauðfjárræktarinnar þarf og verður
að taka mið af því að kjöt er ekki eina afurðin sem íslenska sauðkindin skilar af sér. Rækt-
endur íslensku sauðkindarinnar í Vesturheimi trúa á starf sitt og reyna af fremsta megni að