Freyr - 01.08.2006, Blaðsíða 21

NAUTGRIPARÆKT
250 kálfar undan þeim komi dauðir. Lands-
samband kúabænda lagði á það áherslu að
rannsóknin spannaði sem stærst svæði á
landinu að sögn Magnúsar. Dreifast þessi
býli frá Eyjafjöllum vestur og norður að
Höfðahverfi I norður. „Stefnt er á að þessari
gagnasöfnun Ijúki um áramótin og þá verði
farið að vinna úr þessum niðurstöðum,"
segir Magnús.
MARGT VERT AÐ SKOÐA
í máli Magnúar og Hjalta kemur fram að
farið hafi verið yfir marga mögulega þætti
sem vert væri að kanna frekar í þessu sam-
hengi. „Það eru ákveðnar vísbendingar um
það að það sé fylgni á milli aukins kálfa-
dauða og aukinnar nytar í kúnum," segir
Hjalti. Innan þessa verkefnis er þó ekki horft
sérstaklega til þessa þáttar. Þá nefna þeir
einnig til að á sama tíma og vart verður við
þennan aukna ungkálfadauða eigi sér stað
mikil bylting í fjósbyggingum og aðstöðu
fyrstakálfskvígna.
ÞÆTTIRNIR SJÖ
Orsakir kálfadauða hjá
fyrstakálfskvígum
Markmið þessa þáttar er að afla sem ítar-
legastra upplýsinga um mögulega áhættu-
þætti sem orsaka kálfadauða hjá fyrsta-
kálfskvígum.
Lýsing: Gert hefur verið samkomulag við
62 kúabændur hvar kálfadauði hefur verið
viðvarandi vandamál undanfarin ár. Gögn
úr skýrsluhaldsgrunni Bændasamtaka ís-
lands verða notuð og að stofni til stuðst
við gagnagrunn þann sem nýttur var við
úrtakskönnun á burðarferli íslenskra kúa
og gerð var á síðasta sumri. Þátttakendur
sjá um skráningu ákveðinna búsupplýsinga
og tilgreindra upplýsinga um hverja fyrst-
kálfskvígu sem ber á rannsóknartímabil-
inu. Tekin verði sýni af gróffóðri, bæði heyi
og byggi, frá slætti til loka rannsóknar-
tímabilsins samkvæmt verklýsingu þar um.
Hvert tilfelli þar sem kálfur misferst verður
skoðað sérstaklega og kálfurinn krufinn og
sýni tekin til greininga. Kýrin verður skoð-
uð sérstaklega og úr henni tekin sýni til
greiningar. Til samanburðar verða skoðað-
ir burðir ákveðinna fyrstakálfskvígna á
sama búi þar sem allt er með felldu. Reynt
verður að skoða hildir með það í huga að
kanna tíðni fylgjuloss.
Rannsóknartímabilið stendur frá síð-
sumri 2006 og eftir því sem þurfa þykir
fram eftir vetri 2006-2007. Leitað hefur
verið til héraðsdýralækna um samstarf svo
og sérgreinadýralækna Landbúnaðarstofn-
unar.
Ábyrgðarmenn: Hjalti Viðarsson og
Magnús B. Jónsson
Kálfadauði og áhrifaþaettir fóðrunar
Meginmarkmið þessa þáttar er að greina
áhrif aukinnar fóðrunar á seleni, joði, sinki og
E-vítamíni á geldstöðu kúnna á lífsþrótt kálfa.
Lýsing: 25 þeirra búa sem taka þátt í verk-
efninu og þar sem kálfadauði hefur verið
viðvarandi vandamál taka þátt í þessum
þætti rannsóknarinnar. Helmingur þessara
búa fær snefilefna- og vítamínbætt fóður á
geldstöðu og hinn helmingurinn fær sama
fóðurbæti án viðbættra efna.
Sex til átta bú verða heimsótt vikulega og
blóðsýni tekin úr nýbornum kúm og kálfum
til að sýna fram á áhrif meðferðar.
Ábyrgðarmaður:
Grétar Hrafn Harðarsson
Áhrif heyverkunar á E-vítamín í heyi
Markmið þessa þáttar rannsóknarinnar er
að kanna áhrif verkunar og geymslu á E-vít-
amíni í heyi.
Lýsing: Notað verður hey af Hvanneyrar-
túni, verkað í rúllum og geymt með hefð-
bundnum hætti. Tilraunin verður í eftirfar-
andi liðum:
I. Hráefni af nýrækt þar sem
vallarfoxgras ræður rtkjum
II. Hráefni af eldra túni, þó með
ásættanlega nytgæfum gróðri
a. Hey hirt með ~ 30% þurrefni
(2,3 kg vatn/kg þe.)
b. Hey hirt með ~ 45% þurrefni
(1,2 kg vatn/kg þe.)
c. Hey hirt með ~ 65% þurrefni
( 0,5 kg vatn/kg þe.)
Borinn var sami áburður á báðar spildur
og einnig ákveðinn áburðarskammtur á
milli slátta. Slegið var um fimm dögum eft-
ir skrið vallarfoxgrassins og vandað til for-
þurrkunar í hvívetna. Sýni af grasi/heyi var
tekið við slátt, svo og við hirðingu/bindingu
hvers liðar. Alls komu um fimm rúllubaggar
á hvern lið tilraunarinnar. Notaður var sex-
faldur plasthjúpur og rúllurnar eru geymdar
úti í vandaðri stæðu. Gjafasýni verða ann-
aðhvort tekin á fimm tímaskeiðum yfir
gjafatímann til þess að kanna hugsanleg
tímáhrif eða öll á föstum tíma, t.d. í fyrri
hluta mars eftir átta mánaða geymslu.
Ábyrgðarmaður: Bjarni Guðmundsson
Burðaratferli íslenskra kúa
og smákálfadauði
Markmið tilraunarinnar er að fylgjast með
burðaratferli kúa í Hvanneyrarfjósi með
sjálfvirkum vöktunarbúnaði.
Lýsing: Allar kýr verða skoðaðar
skömmu fyrir áætlaðan burðartíma. Kom-
ið verður upp sjálfvirkri vöktun í burðarstí-
um með upptöku á burðarferli kúnna og
með því móti reynt að greina og leggja
mat á áþættuþætti sem tengjast burðar-
ferlinu. Þá stendur yfir leit að tæknibúnaði
sem getur greint ástand fósturs og líðan
síðustu klukkustundir fyrir burð. Nánar
verður gerð grein fyrir þeim hluta verkefn-
isins siðar.
Ábyrgðarmaður: Snorri Sigurðsson
Selenáburður á tún
Tilgangur tilraunarinnar er að kanna hve
mikið seleninnihald grasa (heyja) eykst við
að bera á selen í áburði.
Lýsing: Lagðar voru út áburðartilraunir á
Hvanneyri þar sem vallarfoxgras er megin-
grastegund og bornir á tveir skammtar af
seleni, þ.e. 10 g og 20 g af seleni á hektara.
Áhrif þessara áburðarskammta á magn se-
lens í uppskeru verða könnuð.
Ábyrgðarmaður: Rikharð Brynjólfsson
Selenáburður á bygg
Tilgangur tilraunarinnar er að kanna hve
mikið seleninnihald bygguppskeru eykst við
að bera á selen í áburði.
Lýsing: Samskonar tilraunir á byggökrum
og á vallarfoxgrasstún, annars vegar á
Hvanneyri og hins vegar á léttari jörð í Borg-
arfirði, voru lagðar út. Áhrif aukins selens
(10 eða 20g/ha) í áburði verða mæld í upp-
skeru byggsins.
Ábyrgðarmaður: Ríkharð Brynjólfsson
Áhrif erfðaþátta á kálfadauða
Undanfarið hafa farið fram ítarlegar rann-
sóknir á stöðu skyldleikaræktar í íslenska
kúastofninum. Þeim rannsóknum og fleiri
verkefnum á sviði erfðafræði verður haldið
áfram til þess að kanna erfðafræðilega
stöðu stofnsins.
Ábyrgðarmaður: Magnús B. Jónsson
FREYR 08 2006
21