Morgunblaðið - 20.04.1975, Blaðsíða 1

48 SIÐUR
87. tbl. 62. árg.
SUNNUDAGUR 20. APRlL 1975
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
S-Vietnam:
Flugstöð í hættu -
strandvirki fallið
Saigon, 19. apríl. Reuter. AP.
HAFNARBÆRINN Phan Thiet
féll f nótt eftir snarpa árás skrið-
dreka og fótgönguliðs komm-
únista og þar með hefur Saigon-
stjórnin misst alla miðströnd Suð-
ur-Vfetnam. Herlið stjórnarinnar
flúði sjóieiðis frá Phan Thiet eft-
ir nokkra götubardaga.
Eftir fall borgarinnar var
undirbúið undanhald herflugvéla
frá flugstöðinni Bien Hoa 30 km
frá Saigon. Flugstöðin verður
áfram notuð að degi til en vegna
harðra næturárása stórskotaliðs
kommúnista verða flugvélarnar
staðsettar í Tan Son Nhut, rétt
hjá höfuðborginni, á nóttunni.
Aðeins tvær hafnir eru nú á
valdi stjórnarinnar — Vung Tau
suður af Saigon og Rach Gia i
Keong-óshólmunum. Tvö af fjór-
um herstjórnarsvæðum Suður-
Víetnams eru nú algerlega á valdi
kommúnista. Þeir ráða nú 19 af
44 héruðum landsins og rúmlega
tveimur þriðju hlutum þess.
Nú er aðallega barizt við Þjóð-
veg I nálægt Saigon og suðvestur
Blaðamaður
NOVOSTI
óskar hælis
í USA
Tokío, 19. apríl
UNGUR sovézkur blaðamaður,
starfsmaður NOVOSTI-
fréttastofunnar, er nú á leið til
Bandarfkjanna, þar sem hann
hefur óskað hælis sem pólitlskur
flóttamaður.
Framhald á bls. 26
af borginni við Þjóðveg 4 sem
liggur frá henni til hrfsgrjóna-
svæðanna í Mekongóshólmunum.
Tvö norður-vietnömsk herfylki
hafa verið flutt til Saigon-
svæðisins síðustu daga, þrjú eru
nú umhverfis Yuan Loc, og fleiri
herfylki eru á leið suður á bóginn
svo að sérfræðingar telja að loka-
sókn kommúnista til Saigon geti
hafizt þá og þegar.
Xuan Loc við Þjóðveg I verst
enn en bærinn er einangraður og
kommúnistar hafa sótt fram hjá
honum. Þjóðvegur 4 er enn opinn
Framhald á bls. 26
FLOTAÆFINGAR — Sovézk herflugvél af May gerð varpar niður neðansjávar-
hlustunarduflum í sambandi við flotaæfingarnar. Myndin er tekin úr brezkri
herflugvél.
Mestu flotaæfingar Sovét-
ríkianna á N-Atlantshafi
Ósló, 19. aprfl. AP
SOVÉZKU flotaæfingarnar, sem
tilkynntar voru fyrir viku sfðan,
hafa þróast f umfangsmestu flota-
aðgerðir, sem nokkru sinni hafa
farið fram f Norska hafinu og á N-
og S-Atlantshafi að sögn norska
varnarmálaráðuneytisins. Milli
50—60 sovézk herskip taka þátt f
feiknamiklum aðgerðum frá
Finnmörk, nyrzta hluta Noregs til
svæðis vestur af Islandi. Þá hefur
þáttur sovézka flughersins f
æfingunum stóraukist undan-
farna daga.
Yfirmenn norska flotans telja
þetta mestu flotaæfingar Sovét-
manna frá því í aprfl 1970, er
allur sovézki flotinn var við her-
æfingar á öllum heimshöfum.
Vantraust á
stjórn Sorsa
Helsingfors, 19. apríl. NTB.
ÖRLÖG finnsku stjórnarinnar
verða lfklega ráðin á þriðju-
daginn þegar Urho Kekkonen
kallar fyrir sig foringja stjórnar-
flokkanna fjögurra og ræðir við
þá um stjórnmálaástandið. AI-
mennt er talið að þing verði rofið,
aðeins spurt hvenær nýjar kosn-
ingar fari fram.
Viðræður stjórnarflokkanna
um ástandið hafa verið árangurs-
lausar. Frjálslyndi flokkurinn og
Miðflokkurinn hafa borið fram
kröfur gegn stjórninni og að sögn
Kalevi Sorsa forsætisráðherra
hefur ástandið versnað við það að
Sænski þjóðarflokkurinn hefur
farið að dæmi þeirra.
Þó er ástæðan til erfiðieika
stjórnarinnar nú sú að flokkur
kommúnista, Fólkdemókratar,
hefur lýst því yfir að hann ætli að
bera fram tillögu um vantraust á
stjórnina vegna stefnu hennar í
efnahagsmálum. Ekki er búizt við
að tillagan verði samþykkt en hún
kemur sér illa fyrir stjórnina
vegna ágreinings Miðflokksins og
sósíaidemókrata um stefnuna i
byggðamálum.
Kekkonen forseti sagði að lokn-
um viðræðum stjórnarflokkanna
að kosningar yrðu ekki ákveðnar
fyrr en að afstaðinni atkvæða-
greiðslu þingsins um vantraustið
á þriðjudaginn. Nú er ljóst að ef
kosningar verða haldnar getaþær
ekki farið fram fyrr en i fyrsta
lagi þriðja sunnudaginn i ágúst.
Meðal skipa, sem taka þátt í þess-
um æfingum eru beitiskip úr
flokkunum Kara, Kresta og
Sverdlov og tundurspillar af
Kashin, Krivak og Kanin geró
búnir eldflaugum auk mikils
fjölda kafbáta, bæói kjarnorku-
knúinna og venjulegra. Þá er til-
tölulega mikill fjöldi skipa sér-
staklega útbúinn til njósna og
rannsóknarstarfa.
Af hálfu flughersins taka þátt i
æfingunum flugvélar af gerðinni
May, Bear og Badger. Hin fyrst-
nefnda er eftirlits- og kafbátaleit-
arflugvél, Bear, er eftirlits og
sprengjuflugvél og einnig
Badger.
Skip sökk
á Rínarfljóti
— óttast um 27 manns
Köln, 19. apríl REUTER — AP.
ÖTTAZT er, að 27 manns hafi
farizt með skemmtiferðaskipi,
sem fórst á Rínarfljóti i morgun
eftir að eldur hafði komið upp í
því. Um borð voru 117 manns og
farþegarnir flestir bæklaðir Hol-
lendingar, sem voru á skemmti-
ferð. Skipið var hollenzkt, hét
„Irene prinsessa“. Tuttugu og
fjórir höfðu verió fluttir í sjúkra-
hús um hádegisbilið á laugardag,
þar af voru þrir i lífshættu.
Morgunblaðið hafði í gær
samband við talsmann varnarliðs-
ins á Keflavíkurflugvelli og
spurði hann hvaða áhrif þessar
miklu æfingar hefðu haft á starf-
semi varnarliðsins. Hann svaraði
því til, að starfsemin hefði verið
aukin í beinu hlutfalli við hinar
stórauknu ferðir sovézkra her-
flugvéla inn á varnarsvæðið við
Island, en umferðin undanfarna
daga hefur verið hin mesta frá
því 1970. Talsmaðurinn sagði
einnig að flugvélar varnarliðsins
sveimuðu yfir æfingasvæðinu
allan sólarhringinn til að fylgjast
með þróuninni. Aðspurður um
hvort æfingarnar hefðu færst
nær Islandi sagði hann að erfitt
væri að gera sér grein fyrir til-
gangi æfinganna og hugsanlegum
þætti varðandi Island, en hér
væri um geysiumfangsmiklar
aðgerðir að ræða. Talsmaðurinn
gat ekki svarað til um hve
mörgum sovézkum flugvélum
varnarliðið hefði haft afskipti af,
en Morgunblaðið hefur eftir
áreiðanlegum heimildum, að þær
séu nú orðnar yfir 50, en voru í
gær 40.
Aksel Schiöth látinn
Kaupmannahöfn, 19. apríl
NTB.
HINN heimskunni danski söngv-
ari prófessor Aksel Schiöth er lát-
inn, 68 ára að aldri. Hann kom
fyrst fram sem óperusöngvari
árið 1938 og vakti fljótlega mikla
athygli, bæði heima og erlendis,
með óvenju bjartri tenórrödd
sinni. Frá 1955 var hann um ára-
bil söngkennari i Bandaríkjunum
og Kanada en sneri heirn á ný árið
1968 og varð prófessor i söng við
kennaraháskólann í Danmörku.
Dóttir hans er hin kunna vísna-
söngkona Birgitte Grimstad.
Leiðtogar Amnesty
International í
Moskvu handteknii
Moskvu 19. apríl. NTB.
SOVÉZK yfirvöld skýrðu frá því í
dag, að þau hefðu Iátið handtaka
leiðtoga Amncsty International I
Moskvu, Andrei Tverdokhlebov,
Höfuðin fjúka í Phnom Penh
Bangkok, 19. apríl.
NTB—REUTER AP.
UTVARPSSTÖÐ hinna Rauðu
Khmera f Kambodfu tilkynnti
f morgun, að flestir forystu-
menn stjórnarinnar f Phnom
þ.e. þeir, sem ekki höfðu flúið
land. Sendi útvarpsstöðin
út áskorun til allra lands-
manna um að leggja niður
vopn og skipa sér í lið Khmer-
anna — sem er talin vís-
bending um, að þeir mæti cnn
nokkurri andspyrnu á ýmsum
stöðum. Sömuleiðis var þeim orð-
um beint sérstaklega til allra full-
trúa og hermanna fráfarandi
stjórnar að snúast til fylgis við
Khmerana, „ella munu höfuð
ykkar f júka“, sagði f áskoruninni.
Ekkert hefur frétzt í nokkra
daga af ástandinu i ýmsum
héraðsborgum landsins, sem vitað
Var að voru i höndum stuðnings-
manna stjórnarinnar í Phom
Penh, þegar hún gafst upp. Talið
er, að Battambang, önnur stærsta
borg landsins, hafi fallið á
fimmtudagskvöldið en hafnar.
borgin Kompong Son, sé enn í
höndum stjórnarsinna. Herstjór-
inn þar, Moul Khleng, hafði lýst
því yfir, að hann mundi ekki gef-
ast upp.
I útvarpssendingu Khmeranna,
hinni fyrstu, sem frá þeim heyrð-
ist í Bangkok í sólarhring sagði
m.a: „Hin nýja svikaranefnd, sem
Framhald á bls. 26
vegna þess að hann hefði dreift
níði um Sovétríkin. 1 tilkynningu
Novosti-fréttastofunnar um þetta
mál segir að við húsrannsókn hjá
Tverdokhlcbov hafi fundizt mikið
af áróðursritum gegn Sovétrfkj-
unum.
Visindamaðurinn Andrei
Sakarov, helzti foryslumaður
þeirra, sem berjast fyrir mann-
réttindum i Sovétríkjunum, sagði
við vestræna fréttamenn í dag, að
stjórnin hefði einnig látið hand-
taka formann Amnesty Inter-
national í Kíev. Sagði Sakarov, að
aðgerðir stjórnvalda vektu fyrir-
litningu á alþjóðlegum vettvangi,
þar sem aðgerðir Amnesty Inter-
national nytu virðingar og stuðn-
ings um allan heim. Það vakti
alhygli í sambandi við þetta ntál,
að Novosti-fréttastofan tilkynnti
erlendunt fréttamönnum unt
handtökuna i Moskvu.