Morgunblaðið - 15.06.1999, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913
132. TBL. 87. ÁRG.
ÞRIÐJUDAGUR 15. JÚNÍ 1999 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Finna ummerki
um fjöldagrafir
Pristina, Washington, Belgrad, Moskvu, Kacanik. Reuters, AFP, AP.
KFOR-FRIÐARGÆSLULIÐAR undir stjórn Atlantshafsbandalags-
ins (NATO) fundu í gær að talið er þrjár fjöldagrafir 91 Kosovo-Al-
bana í nágrenni Kacanik í suðurhluta Kosovo. Að sögn íbúanna gengu
serbneskir hermenn berserksgang um þrjú þorp í nágrenni Kacanik,
Rumjeva, Kothimce og Stagov, 8. og 9. apríl síðastliðinn. Sögðu íbú-
arnir að hermennirnir hefðu drepið alla þá sem á vegi þeirra urðu, þar
á meðal þriggja mánaða gamalt stúlkubarn, eftir að hafa lotið í lægra
haldi í bardaga við liðsmenn Frelsishers Kosovo (UCK).
Reynist frásagnir íbúanna réttar
eru þetta fyrstu fjöldagrafir sem
friðargæsluíiðar NATO finna í
Kosovo og óttast menn að þær
kunni að vera mun fleiri.
Serbneskir hermenn og óbreytt-
ir borgarar héldu þúsundum sam-
an leið sína frá Kosovo á móti
straumi KFOR-friðargæsluliða,
sem sl. daga hafa aukið umfang
friðargæslunnar í héraðinu.
Spenna skapaðist víða í Kosovo er
serbneskir íbúar hlóðu óttaslegnir
farartæki sín og rútur áður en þeir
yfirgáfu héraðið, en þeir hræðast
margir hveijir endurkomu Albana
í hefndarhug.
Alþjóðlegi Rauði krossinn áætlar
að yfir 11.000 Serbar hafi yfirgefið
Kosovo frá því að friðarsamkomu-
lag var undirritað í síðustu viku.
Segja samvinnu við Rússa
vera lykilatriði
Eftir óvænta atburði helgarinn-
ar, er um 200 rússneskir hermenn
skutu NATO ref fyrir rass og
héldu inn í Pristina, héraðshöfuð-
borg Kosovo, og hertóku flugvöll-
inn þar, héldu ráðamenn í Rúss-
landi og Bandaríkjunum áfram að
ræða hlutverk Rússa í KFOR-frið-
argæsluliðinu.
Að loknu símasamtali Bill Clint-
ons, forseta Bandaríkjanna, við
Borís Jeltsín, forseta Rússlands,
var ráðgert að William Cohen,
varnarmálaráðherra Bandaríkj-
anna, og Igor Sergeyev, vamar-
málaráðherra Rússlands, funduðu í
Helsinki í vikunni til að leggja
lokadrög að samkomulagi um hlut-
verk Rússa í KFOR. Eru vonir
bundnar við að sáttir um málið ná-
ist fyrir helgi.
„Við höfum náð verulegum ár-
angri í dag,“ sagði Madeleine Al-
bright, utanríkisráðherra Banda-
ríkjanna, er hún tilkynnti fund
þeirra, en hún mun einnig funda
með Igor Ivanov, utanríkisráð-
herra Rússlands, í Finnlandi. Joe
Lockhart, upplýsingafulltrúi Hvíta
hússins, sagði það lykilatriði að
Rússar ynnu með NATO að friðar-
gæslu í héraðinu og að allar her-
sveitir Rússa yrðu undir sama hatt
settar.
■ Árásir, eyðilegging/30-31
Reuters
BRESKUR friðargæsluliði krýpur þar sem talin er vera
fjöldagröf 91 Kosovo-AIbana í Kacanik í suðurhluta Kosovo.
Slobodan Milosevic, forseti Júgóslavíu, ávarpar landa sína
Reuters
SLOBODAN Milosevic, forseti Júgóslavíu, heilsar íbúum
Beska sem fögnuðu komu hans í gær.
Stjórnir Belgíu og Ltíxemborgar féllu í
þingkosningum um helgina
Díoxín-hneykslið
felldi Dehaene
Brussel, Lúxemborg. Reuters.
Boðar
tíma
endur-
reisnar
Belgrad. Reuters.
SLOBODAN Milosevic, forseti Jú-
góslavíu, sagði löndum sínum í gær
að hið versta væri nú yfirstaðið
fyrir Júgóslavíu og „nú er friði
hefði verið komið á á ný, væri tími
uppbyggingar runninn upp.“ Þetta
er í fyrsta skipti sem forsetinn
kemur opinberlega fram frá því
hann tilkynnti þjóð sinni friðar-
samkomulagið um Kosovo í sjón-
varpi sl. fimmtudag.
A sama tíma tilkynnti öfgaþjóð-
emissinninn og aðstoðarforsætis-
ráðherra Serbíu, Vojislav Seselj, að
hann, ásamt fimmtán ráðherrum úr
Róttæka flokknum (SRS), myndi
ganga úr ríkisstjóminni. Astæðan
er andstaða flokksmanna við þann
hluta friðarsamkomulagsins sem
felur í sér að hermenn NATO stígi
fæti á ,júgóslavneska jörð“ eins og
Seselj komst sjálfur að orði.
„Okkur hefur ekki einungis tek-
ist að verja móðurland okkar á
hetjulegan hátt, heldur einnig að
fá tryggingu Sameinuðu þjóðanna
(SÞ) fyrir sjálfstæði okkar og
óskertu landsvæði Júgósiavíu,"
sagði Milosevic í ræðu sem hann
hélt við athöfn sem markaði upp-
haf endurgerðar á brúnni yfir
Dóná í Beska, þorpi í um 20 km
fjarlægð frá Novi Sad, héraðshöf-
uðstað Vojvodina í Serbíu. Er brú-
in eitt af mörgum mannvirkjum
sem eyðilögðust í loftárásum Atl-
antshafsbandalagsins á Jú-
góslavíu.
I kjölfar friðarsamkomulagsins
hafa margir haldið því fram að tími
Milosevic sé brátt á enda, ekki síst
þar sem Vesturlönd hafa lýst því
yfir að engu fjármagni muni varið
til uppbyggingar í Serbíu svo lengi
sem Milosevic er við völd.
Fjarar undan Milosevic
Nú er SRS, einn af þremur stjóm-
araflokkum Serbíu, hefur hætt í rík-
isstjóm þykir halla enn frekar und-
an fæti fyrir forsetanum þar sem
hann hefur sótt stóran hluta stuðn-
ings síns í þinginu til SRS.
I grein eftir John Simpson,
fi'éttastjóra erlendra frétta BBC er
birtist í The Daily Telegraph, segir
hins vegar að margt bendi til að
Milosevic sé ekki á förum.
Hefur Simpson til að mynda eftir
samstarfsmanni Milosevic að hann
hafi áunnið sér traust meðal margra
fyrir að ætla sér ekki að flýja þá að-
stöðu sem hann er kominn í, ekki
síst vegna ákæm stríðsglæpadóm-
stóls SÞ fyrir glæpi gegn mannkyni.
Ennfremur segir heimildarmaður
hans Milosevic vera hæfastan til að
stjóma landinu.
Segir Simpson sannleikskorn að
finna í þeim ummælum. Til að
mynda hefur stjómarandstaðan í
Serbíu sjaldan verið klofnari en nú
og þeir sem líklegastir hafa verið
taldir til að taka við af Milosevic
hafa einnig verið ákærðir fyrir
stríðsglæpi.
STJÓRNIN í Belgíu féll í þingkosn-
ingum sem fram fóm í landinu á
sunnudag og afhenti Jean Luc-
Dehaene, forsætisráðherra Belgíu,
Alberti konungi afsagnarbeiðni sína
í gær. Sagði Dehaene líklegt að
hann hætti alfarið afskiptum af
stjómmálum í kjölfar ósigurs
Kristilega demókrataflokksins
(CVP) í kosningunum. Stjórnin í
Lúxemborg féll einnig í þingkosn-
ingum á sunnudag, en kosningarnar
í Belgíu og Lúxemborg vora haldn-
ar samhliða kosningum til Evrópu-
þingsins, sem fram fóru í öllum
fimmtán aðildarlöndum Evrópu-
sambandsins.
„Ég mun taka sæti á næsta þingi
en á þessari stundu veit ég ekki
hvort ég muni sitja þar kjörtímabil-
ið á enda,“ sagði Dehaene, sem er
58 ára gamall og hefur verið forsaet-
isráðherra Belgíu frá 1992. „Ég
fæddist ekki inn í stjórnmálin og ég
ætla sannarlega ekki að verða elli-
dauður í þeim.“
Dehaene kvaðst taka fulla ábyrgð
á kosningaósigri CVP, sem talinn er
eiga rætur að rekja til díoxín-meng-
unarhneykslisins sem kom upp í
Belgíu aðeins þremur vikum fyrir
kosningarnar, og að hann myndi
hætta formennsku í flokknum. Allir
fjórir stjórnarflokkamir töpuðu
reyndar fylgi en frjálslyndir og
græningjar, sem vom í stjómarand-
stöðu, bættu hins vegar við sig.
Eftir að rannsóknir leiddu í Ijós
að finna mátti díoxín-eiturefni í
belgískum kjötvöram og eggjum
hafa flest lönd í heiminum sett bann
við innflutningi belgískra matvæla,
og átti Dehaene von á því að
belgískur efnahagur myndi fara í
gegnum miklar þrengingar vegna
málsins og að nauðsynlegt væri að
ný stjórn tæki við sem allra fyrst
svo bregðast mætti við vandanum.
Fjöldi flokka er í Belgíu og er
gert ráð fyrir að það muni reynast
erfitt að mynda nýja ríkisstjórn í
landinu. Dreifðust atkvæði með
þeim hætti í kosningunum nú að
næsta stjóm mun þurfa að verða
fjölflokkastjórn, með þrjá til fjóra
stjómmálaflokka innanborðs.
Einnig stjómarskipti
í Lúxemborg
Stjórnin í Lúxemborg féll einnig í
þingkosningum á sunnudag eftir að
sósíalistar, sem stýrt hafa landinu
ásamt kristilegum demókrötum
(CSV) um fimmtán ára skeið, hlutu
slæma útreið. Líklegt þótti að Jean-
Claude Juncker, forsætisráðherra
og leiðtogi CSV, myndi þegar hefja
stjómarmyndunarviðræður við
frjálslynda (DP).
Niðurstöður þingkosninganna í
Belgíu og Lúxemborg vora talsvert
aðrar en niðurstöður Evrópukosn-
inganna, en lokið var við talningu
vegna þeirra í gær. Meginniðurstöð-
ur kosninganna vora þær að vinstri
flokkar og jafnaðarmenn fengu víða
ráðningu, en mið- og hægriflokkar
styrktu stöðu sína.
■ Vinstriflokkum/29