Morgunblaðið - 01.07.1952, Qupperneq 5

Þriðjudag.-r 1. júlí 1952.
MORGUISBLA&IB
MATTHÍAS ÞÓRÐ ARSON rit- *
höíundur og f.v. ritstjóri, cr
íæddur í Móum á Kjalarnesi 1.
jtilí 1872. Foreldrar hans voru
hórður Runólfsson hreppstjóri
írá Saurbæ á Kjalarnesi og kona
hans Ástríður Jochumsdóttir frá
Skógum í Reykhólasveit, systir
sira Matthíasar skálds. M. var
iræst elztur 5 systkina er upp
komust, yngstur var iijörn dr.
juris, f.v. forsaetisráðherra í
Reykjavík.
M. ólst upp hjá foreldrum sín-
xim þar til hann var 16 ára gam-
all og naut almennrar menntun-
,ar í unglinga- og gagnfræðaskóla.
Arið 1890 tók ha-nn stýrimanna-
próf við Stýrimannaskólann í
Reykjavík, þá 18 ára gamall.
Tæpra 20 ára að aldri, árið, 1892,
varð hann skipstjóri á fiskiskipi
frá Hafnarfirði, og var svo skip-
.stjóri næstu árin til 1899. Vet-
urinn 1894—5 dvaldi M. í Ksup-
mannahöfn og lagði stund á haf-
dýrafræði og ýmislegt er snerti
rannsóknir á hafinu, ctraumum
og plöntuvexti o. fl. Árið 1899
var M. ráðinn af hinu danska
Jlotamáiaráðuneyti sem aðstcðar-
miaður við öýptarmælingar og
kortagjörð við Austur- og No?ð-
ur-strönd íslands og í haíinu
milli íslands og Grænlands, og
var við þessi störf í tvö sumur.
Síðan varð hann aðstoðarmaður
við lándhelgisgæzluna við ísland
í 7 ár með beitiskipinu „Heklu“
og fleiri skipum í danska sjó-
hernum, til 1908 að hann sagði
siarfinu lausu og hóf útgero á
mótorbátum og verzlun í Sand-
gerði á Miðnesi, er hann rak í
nokkur ár. Árið 1913 se’di í.í.
verzlun og útgerð í Sandgerði og
réðist sem fiskverzlunarráðu-
nautur (Fiskerikonsulent) Fiski-
Jélags íslands með heimilisfang
i Liv-erpool í Englandi og var þar
til hann, sakir ófriðarins hætti
starfinu 1916 og fluíti til Qan-
merkur, þar sem hann að mestu
hefur dvalið síðan og búið í
Charlottenlund.
Fyrstu árin, er M. bjó í Ðan-
mörku hafði hann umsjón með
byggingu á mótorbátum og við-
gerð á togurum fyrir útgsrSar-
menn heima og annaðist sö!u á
isl. sjávarafurðum o. s. frv. —
Verzlunarstaðinn Kcfiavík keypti
hann af verzlunarfélaginu II. P.
Duus og rak þar verzlun í tvö
ár 1920—22 og gerði þar j'insar
endurbætur á húsum, bryggju og
fiskverkur.arstcðvum, en tupaði
þar mest öllu fé sínu og rlutti
þá aftur til Danmerkur.
Árið 1923 hó'f M. umfcoðsverzl-
u.n í félagi með skipsíjóra Árna
Riis, undir nafni félags, sem kail-
aðist „Islands Kompagni'*. Þessi
íélagsskapur gekk vel, en hlut-
taka í síldveiði með íslenzkum
útgerðarmanni varð o. sök til
þess, að félagið sá sér ekki íært
að balda áfram verzlunarrekstri
og gjörði full reikningsskil og
hætti starfinu 1928.
Þar sem M. írá seskuárum sín-
um hafði stundað fiskveiðar við
ísland og seir.na tekið þátt í dýpt-
armælingum og hafrannsóknum
við strendur lanclsir.s og síðast
aðstoðað við landhelgisgæzluna
í nokkur ár, hafoi hann öðlazt
meiri þekkingu á þessu sviði en
almennt eru tök á. Hann he.fði
einnig á öðrum sviðurn sýnt
áhuga fy-rir málefnum íiski-
nianna. Iíann stofneði fiskiveiða-
ritið „ÆgÍT“ 1905 og var li.tstjóri
þess í nokkur ár, að stofnun
,,Fiskifélapsins“ vann hann og
. var formaður .þess i tvö ár. Tók
þártt i stoínun nokkurra togara-
félaga og var hluthafi í þeim í
mörg zr. Fiskverðar annarrs
þjóða og verzlun, kynrAi har.n
sér eftir föngurn. Veturinn 1905
Xerðaðist hann með styrk frá
síjórninni til Frakklands, Spánar
og Ítaiíu til að kynna sér íisk
markaðinn. Um Suður- og Mið
Evrópu feroaðist hann 1929 ti
að rannsaka möguleikana ;nec
verziun á síid m.m. og skrifeð
ýtarlega skýrslu um bessa ;lerð
og sumarið 1937 ferðaðist ham
til Vestur-Græniands til ai
kynna sér fiskveiðar þar og :
Davíðsílóanum. Um ferð þessr
skrifað; hann í „Aarbog for Fisk-
éri“ 1933. Þess má cnnfremui
geta. að 1928 var i K.höfn stofnað
félag, sem hafði á stsfnuskrt
sinni að gera Grænland frjálst.
binda er.da á einokunarverziun-
ina og leyfa dönskUm og islenzk-
um mönnum að reka þar atvinnu
m. fl,,.og var M. kosinn í stjórn
þessa íélags á stofnfundi og var
í þeirri stjórn í 10 ár.
Stærsti og merkasti þáttur í
aíhafnalífi M. hafa þó verið rit-
störf og skal hc-r gctið hins heizta;
Á árunum 1899—1914 skrifaði
hann ýmsar ritgjörðir um iands-
mál í ,.Ægi“ svo og í vikublöðin
'Lögréttu, Reykjavík, Þjóðólf,
F.iailkor.ur.a, Landið, ísafold og
Norðurland. Ennfremur á árun-
um 1918—1938 í dagblöðin Morg--
unblaðið, Vísi og Alþýðublaðið,
svo og í tírnariíin Ægi, Eimreið-
ir.a, Andvara og Skirci. lVlargar
litge.rði:' har.s eru skrifaðar und
ir dulr.efni (Oddur ófeigsson)
•.-ða bókstatóuan I
Nokkur rit og bækur skrifaðar '
aí Matth. Þórðarsyni, úigefnar'
í Reykjavík og K.'nöfn:
riskiveiðaritið „Ægir“, raánað-
arrit 1905—1914, Reykjavík. —
Skýrsla yfir starfsemi fisk-
verzlunai ráðunauts i Englandi
1914—36, Reykiavík.
Havets Rigdcmme og Teres Ud-
n. tle'se, 34.5 bls. n. myndum,-
K.höfn 1927.
Nordisk fíavfislieri Tidskrift,
hálísmfcnfeðarrit K.höfn 1928—
1935.
Skýrsla yfir sílci- og ríltíar-
verzlun, 125 bls. K.ncfn 1929.
Sílöarsaga Ísíands, 350 bls. rn.
mvndum, Khöín 1930.
Year hook of ihe íisheryintíu-
stry, K.höfn og Lor.don 1935—39.
Siysavarnafélag íslantís. Skip-
skaðar og drukknanir við ísland.
K.höfn 1935, 50 bls. m. myndum.
Síítiarsaga íslands, 2. útgáfa
aukin. K.höfn 1939, '375 bis.
Ifavets Rigtloreine, 2. útgáía
aukin 1940, 410 bls.
tlansk 'slanásk Saninandel
1787—1942 m. myndum, 120 bls.
K.höfn 1942.
Litið III baka I. (æíiminningar)
K.höfn 1946 m. myndum, 350 bls.
Litið íil baka <í. (æfiminning-
a.r) K.höfn 1947 m. myndum, 350
bls.
Þröngt fyrir öyrum (Landhelg-
ismálið) K.höfn 1946, 32 bls.
Auk þess sem að ofan grc-inir,
heí’ur M. Þ. nokkur rit liggjancli
í handriti. Fjölda ritgjörða ým-
islegs eínis -þeÉur h-ann sHrifað í
cJönsk b!cð. svo-Og Bok-kur í -er.sk,
þýzk og norsk. föi
M. kvæntist-22. jsan. 1837 Sig-
ríði Guömundstíóttur ~rá Akra-
nesi. SigríðU-r endaðist eftir rúm-
lega 50 ára hjónabend 12. marz
Frainh. á bls. b
«.-BKo e.tq
á krónui 84.00.
krónur 103.40.
tfiidirkfólar
á kiónur C3.00.
VERZLUNIN
e;n
ásamt 3 þús. fermetra lóð, sem er á sérstaklega
fallegum stað í Kópavogi TIL SÖLU.
Samþykkt teikning af stækkun á húsinu fylgir.
NÝJA FASTEIGN'ASALAN.
Bankastræti 7, sími 1518 og fcl. 7,30—8.30 e.h. 81546.
Bar.kasti-ati 8.

D/khi-m$
öryggisbúnaóur og liita-
stilia.
HÉÐINN
prðarmeii
Höfum fyrirliggjandi þýzkar og enskar reknetja-
slöngur, dragtóg, fjórþætt. belgi nr. 0 Og 00.
Kork og íleira.
Kaupíélag Haínfirðinga
Veiðarfæradeild — Sími S2&2.
Hýli hvalkföt i dag
Heiídsölubireðir: KJÖT & RENGI, sírsti 7996.
eða mfc-jur vanur rennismíðt óskast s t r a x
Vélaverkstæði Sig. Sveinfojörnssottar H.F.
Skúlatiini 6 — Sími 5753.
Til útstillinsa. — Eir.rug
sniðgínur fyrir íramleiðend-
ur og verzlanir, útvegum
við gegn leyfum. Höfum
fyrirliggjandi 1 Hattagítia.
SKILTAGEItölN
Skólavörðustíg 8.
6óður sumarbústaður
óskast til leigu um stuttan tíma í surr.ar. — Tilboð
sendist skrifstofu Einarr B. Guðmundssonar, Guð-
laugs Þorlákssonar & GuSmundar Péturssonar, —
Austursti'æti 7.
af ails kcr.ar prjónavöru úr
erlendu og innlendu garr.i
nýkomrC.
LAUGAVEG 10 - SIMI 33t7

óskast til símavörzlu c«g vélrirunar.
H -
!.r i
Laugaveg 166.
F«á Slettidóri
til Stokkssyror
r W r
. full
Tvær Cerðir dagle";;.
Fró Reykjavík
k'L 10.30 í.h. og 2.30 e.h.
Frá
kl 1.15 e.h, cg 4.45 €,.h.
K\ Tferðir arð Selfossi utn lieigar.
Bifreiðastöð Staindórs
Sérleyfissími 1585.