Morgunblaðið - 08.03.1988, Blaðsíða 1

88 SIÐUR B
STOFNAÐ 1913
56. tbl. 76. árg.
ÞRIÐJUDAGUR 8. MARZ 1988
Prentsmiðja Morgunblaðsins
36. þing Norðurlandaráðs sett:
Morgunbladið/Morten Uglum
Frá setningu 36. þings Norðurlandaráðs í Stórþinginu í Ósló í gser. Búist er við að samskipti Norður-
landanna við Evrópubandalagið verði eitt helzta mál þingsins.
Samskipti við EB
aðal umræðuefnið
Osló. Frá Steingrími Sigurgeirssyni, bladamanni Morgunblaðsins:
36. ÞING Norðurlandaráðs var sett í Stórþinginu í Osló í gær.
Búist er við því að framtíðarsamskipti Norðurlanda við Evrópu-
bandalagið verði aðalumræðuefnið á þinginu, en einnig standa
vonir tíl að samkomulag náist um hvernig haga beri sameiginlegum
sjónvarpssendingum Norðurlandanna í gegnum Tele-X gervihnött-
inn, sem áætlað er að skjóta upp á næsta ári. Þingið hófst á því
að kosinn var nýr forseti Norðurlandaráðs. Else Hetemeki-Olander
hefur gegnt því embætti undanfarið fyrir hönd Finnlands en í gær
var Jan Per Syse, formaður norska Hægriflokksins, kosinn forseti
í hennar stað.
Að loknum hefðbundnum fund-
arstörfum hófust almennar um-
ræður. Flestir þeirra ráðherra og
þingmanna sem þátt tóku í umræð-
unum minntust á Evrópubandalag-
ið og samskipti Norðurlandanna
við það en búist er við því að aðal-
umræðuefnið á þessu Norðurland-
aráðsþingi verði áform bandalags-
ins um innri markað aðildarríkj-
anna árið 1992 og hvemig Norð-
Björguðu tug gísla úr
klóm skæruliða PLO
Arabaríkin taka undir friðar-
tillögur Bandaríkjastjórnar
Aroer, ísrael. Jerúsalem. Washington. Reuter.
ÍSRAELSK vfkingasveit bjargaði
tug gisla úr klóm þriggja skæru-
liða frelsissamtaka Palestinu-
manna (PLO) i gær. Skæruliðarnir
hertóku rútubifreið með starfs-
mönnum leynilegrar kjarnorku-
stofnunar i Negev-eyðimörkinni í
ísrael. Flestir farþeganna 60 kom-
ust undan er rútan var stöðvuð.
Eftir árangurslausar samninga-
viðræður gerði israelsk vikinga-
sveit áhlaup á rútuna, bjargaði
gíslunum og felldi skæruliðana í
snörpum en stuttum skotbardaga.
Einn Palestínumaður beið bana
eftir óeirðir á Gaza-svæðinu í gær
og hafa þá að minnsta kosti 86
Palestinumenn beðið bana frá þvi
óeirðir brutust út á herteknu
svæðunum 9. desember sl.
Skæruliðamir sögðust vera félag-
ar í al-Fatah-samtökunum, sem
heyra beint undir Yasser Arafat, leið-
toga PLO. Vörpuðu þeir hand-
sprengjum og skutu af Kalashnikov-
Tryggir Bush
sér útnefningu?
Washington. Reutor.
GEORGE Bush, varaforseta, er
spáð sigri í forkosningum repú-
blikana, sem fram fara í 17 ríkjum
í dag.
Sigri Bush í ríkjunum 17 hefur
hann svo gott sem tryggt sér útnefn-
ingu flokksins vegna forsetakosning-
anna í haust.
Demókrataflokkurinn efnir einnig
til forkosninga í dag, í 20 ríkjum.
Sjá „Skoðanakannanir..." á bls. 32.
rifflum er þeir hertóku rútuna, sem
var á leið frá borginni Beersheba að
Dimona-kjamorkumiðstöðinni í
Negev-eyðimörkinni. Fyrrum starfs-
maður stöðvarinnar hefur haldið því
fram að kjamorkusprengjur hafi ver-
ið framleiddar þar.
Skæruliðamir hótuðu að aflífa
gíslana ef Palestínumenn í ísraelsk-
um fangelsum yrðu ekki látnir laus-
ir. Tvær konur biðu bana í árásinni
er rútan var tekin og átta særðust.
Eftir um klukkustundar samninga-
viðræður skutu skæruliðarnir einn
gíslanna. Víkingasveitin réðst sam-
stundis inn í rútuna, bjargaði gíslun-
um út og felldi skæruliðana þrjá í
stuttum skotbardaga.
Skæruliðamir laumuðust yfir ísra-
elsku landamærin frá Egyptalandi
og sagði Yitzhak Rabin, vamarmála-
ráðherra, árásina vera ögmn við frið-
artilraunir Bandaríkjamanna í Mið-
austurlöndum.
Yitzhak Shamir, forsætisráðherra
ísraels, gagnrýndi nýjar friðartillög-
ur Bandaríkjastjómar harðlega í gær
og sagði þær aröbum ótvírætt í hag.
Shamir sagði að Bandaríkjastjóm
hefði hagað seglum eftir vindi og
breytt afstöðu sinni til deilumála í
Miðausturlöndum. Sagðist hann
myndu reyna að fá tillögunum.breytt
í heimsókn sinni til Washington í
næstu viku. Deilur eru innan ríkis-
stjómar Shamirs um ágæti tillagn-
anna og hefur Shimon Peres, ut-
anríkisráðherra, lýst sig fylgjandi
þeim. ísraelsk blöð fögnuðu langflest
tillögunum og vöruðu stjómina við
afleiðingunum af því að hafna þeim.
Arabaríkin hafa öll tekið undir tillög-
umar.

<r.*-

ísraelskir
bjarga tug
Reuter
hermenn gera áhlaup á rútu í Negev-eyðimörkinni og
gísla úr klóm PLO-skæruliða.
urlöndin eigi að bregðast við þeim.
Gro Harlem Brandtland, forsæt-
isráðherra Noregs, sagði það vera
forgangsverkefni að koma á nor-
rænum heimamarkaði sem að sem
mestu leyti í samræmi við innri
markað Evrópubandalagsins.
Nauðsynlegt væri að fella niður
viðskiptahindranir milli landanna
og samræma löggjöf þeirra. Við
mættum engan tíma missa. Ingvar
Carlsson, forsætisráðherra
Svíþjóðar, lagði áherslu á að Norð-
uriöndin reyndu að hafa áhrif á
þróunina innan EB auk þess að
aðlaga sig að henni. Jón Sigurðs-
son, viðskiptaráðherra, sagði aðild
Danmerkur að EB ekki hafa veikt
norræna samvinnu heldur hefði
hún fremur auðveldað samvinnu
annarra Norðurlanda við banda-
lagið. Það hefði verið haft á orði
að Danmörk hefði því hlutverki að
gegna að vera brú milli • Norður-
landanna og EB. Það væri svo allt
annað mál hvort að yfir þá brú
yrði nokkra sinni „gengið í banda-
lagið“. Viðskiptaráðherra sagðist
telja það mjög mikilvægt að við
leituðumst við að treysta sambönd
milli EB og Norðurlandanna í því
skyni að koma í veg fyrir að ráð-
stafanir til markaðssamrana sem
Evrópubandalagslöndin gerðu
hefðu í för með sér nýjar viðskipta-
hömlur í Evrópu.
í dag verða Thor Vilhjálmssyni
afhent bókmenntaverðlaun Norð-
urlandaráðs í Tónlistarhöllinni í
Ósló.
Sjá fréttir af þinginu á bls.
36 og 37, og ræðu Jóns Sig-
urðssonar, viðskiptaráðherra,
á bls. 69.
Krím-tatarar krefj-
ast sjálfsstjómar
Moskvu, Reuter.
KRÍM-tatarar efndu til mótmæla í borginni Krasnodar við rætur
Kákasus-fjalla á sunnudag og kröfðust, að sögn talsmanns þeirra
í Moskvu, að fá að snúa aftur til fyrri heimkynna á Krím-skaga.
Elvira Ablajeva, talsmaður sam-
taka Krím-tatara í Moskvu, sagði
í viðtali við fréttamann Reuters-
fréttastofunnar á sunnudag að
hundruð manna hefðu safnast
saman í Krasnodar og hefðu sveit-
ir lögreglumanna brotið mótmælin
á bak aftur. íbúar í Krasnodar
staðfestu að fundahöldin hefðu
farið fram en ekki náðist í tals-
menn lögreglu borgarinnar.
Andófsmenn í röðum Krím-
tatara beijast fyrir stofnun sjálfs-
stjómar lýðveldis á Krímskaga.
Þar bjó þjóð þeirra öldum saman
þar til Jósef Stalín, þáverandi leið-
togi sovéska kommúnistaflokksins,
lét flytja allt fólkið á brott árið
1944 á þeim forsendum að þjóðin
starfaði með sveitum nasista gegn
sovéska hernum.
Að sögn Elviru Ablajeva voru
15 Krím-tatarar handteknir við
Kremlarmúra á laugardag er fólk-
ið hugðist leggja áherslu á kröfur
sínar. Síðastliðið sumar lögðu
stjómvöld í Sovétríkjunum bann
við fundahöldum í nágrenni Kreml
og annarra opinberra bygginga í
Moskvu eftir að Krím-tatarar
höfðu efnt þar til mótmæla.
Ablajeva sagði að leitað hefði ver-
ið eftir leyfi stjómvalda fyrir fund-
unum bæði í Moskvu og Krasnodar
en því hefði verið synjað.