Morgunblaðið - 29.04.1988, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. APRÍL 1988
11
Kaupfélag Fáskrúðsfirðinga:
Sextán milljóna
króna hagnaður
AÐALFUNDUR Kaupfélags
Fáskrúðsfirðinga var haldinn í
Félagsheimilinu Skrúð laugar-
daginn 23. apríl kl. 14.
I frétt frá kaupfélaginu segir
að hagnaður af rekstri kaupfélags
Fáskrúðsfírðinga árið 1987 hafí
verið 3,4 milljónir króna en hagn-
aður Hraðfrystihúss Fáskrúðs-
fjarðar hf., sem er í eigu kaup-
félagsins, var 12,5 milljónir króna.
Samtals varð því hagnaður fyrir-
tækja Kaupfélags Fáskrúðsfírð-
inga 15,9 milljónir króna og sam-
anlögð Qármunamyndun fyrir-
tækjanna var 31,7 milljónir króna.
Ifyrirtækin greiddu í vinnulaun
160,6 milljónir til 452ja starfs-
manna sem komu á launaskrá, en
íbúar á félagssvæðinu eru um 880.
Afskriftir félaganna námu 38,2
milljónum og heildarvelta varð lið-
lega 600 milljónir.
Stærsta fjárfestingarverkefnið
var endurbygging bv. Hoffells, en
kostnaður við verkið varð um 110
milljónir. Það er mat manna að
skipið sé nánast sem nýtt fyrir
verð sem nemur um Vs af verði
nýs togara.
Aðalfundurinn samþykkti að
leggja 1.250 þúsund krónur í
stofnsjóð félagsmanna.
Þá samþykkti fundurinn
traustsyfírlýsingu við Gísla Jónat-
ansson kaupfélagsstjóra fyrir
vinnubrögð hans og afstöðu í
stjóm Iceland Seafood Corporati-
on.
Úr stjóm átti að ganga Gunnar
Jónasson, en hann var endurkjör-
inn. Varamaður í stjóm var kosinn
Lars Gunnarsson.
Formaður stjómar Kaupfélags
Fáskrúðsfírðinga er Bjöm Þor-
steinsson, Þemunesi.
Til umhugsun-
ar og ögrunar
Erlendar bækur
Jóhanna Kristjónsdóttir
Fay Weldon: The Heart of the
Country Útg. Penguin 1987
Fay Weldon er ugglaust meðal
mest lesnu höfunda nú um stundir.
Bækur hennar voru 5 fyrstu „flokk-
aðar“ með kvennabókmenntum, en
sjálf harðneitar hún þvi og enda
tónninn í skrifum hennar að flar-
lægjast æ meir áðumefndar bækur
hafí þær verið skyldar kvennabók-
menntum í upphafí.
Fay Weldon skrifar að sönnu um
hið klassiska og ótæmandi fyrir-
brigði sem við köllum kúgun
kvenna. En hún hefur augsýnilega
ekki í hávegum þá kenningu, að
kúgun kvenna verði rakin til karla.
Sannleikurinn er kannski sá, að hún
virðist haldin hálfgildings fyrirlitn-
ingu á konum og séu þær hart leikn-
ar, hvort sem er fyrir atbeina karl-
mannanna eða umhverfísins al-
mennt, sé engu um að kenna nema
þeirra eigin aumingjaskap.
Fay Weldon hefur náð ótvíræðu
valdi á þeim hráa en áleitna skýrsl-
ustíl, sem gætt hefur í bókum henn-
ar, hinum síðari. Persónur hennar
eru ekki þeirrar gjörðar að lesandi
fínni til samúðar með þeim, heldur
vekja þær gremju lesanda og an-
dúð, ögra honum.
Natalie er búsett í enskum bæ
og lifír í hvívetna hversdagslegu
lífí og frekar leiðinlegu. Hún er
gift Harry, sem er greinilega svindl-
ari og ijárglæframaður, þótt hún
hafí ekki grænan grun um það. Þau
hjón eiga tvö böm, sem eru frek
og kenjótt. Einn góðan og venjuleg-
an veðurdag kveður Harry konu
sína með sömu orðunum og hann
hefur gert á hveijum degi. Hann
er væntanlegur heim klukkan hálf
sjö. Þau eiga von á Arthur og Ang-
usi og konum þeirra í mat um kvöld-
ið og Natalie hefur nóg að gera að
undirbúa veizluna, þótt hún ráði
ekki við það verkefni frekar en
annað
Þá kemur það eins og þruma
úr heiðskíru lofti, að Harry virðist
hafa stungið af með einkaritara
sínum, fegurðarstúlku staðarins.
Hann hefur tæmt bankainnistæður
og látið ógert að borga starfsliðinu
laun. Natalie bregst ekki við þessum
sérstæðu tíðindum. Hún trúir þeim
ekki og þess verður ekki vart að
hún taki þau nærri sér. Auðvitað
Fay Weldon
kemur Harry aftur, skárra væri nú
vitleysan, ef sögusagnimar reynd-
ust réttar.
En þegar dagamir liða og Harry
lætur ekki á sér kræla verður hún
að fara á stúfana, því að bfllinn er
tekinn og húsið er selt upp í skuld-
ir. Hún hefur komizt í kynni við
stúlkuna Soniu, sem er sögumaður
í bókinni. Sonia er ein með þijú
böm og lifír á því sem hún fær frá
félagsmálastofnuninni. Lífíð hefur
leikið hana heldur grátt, en það
gildir sama um hana og aðrar per-
sónur í þessari bók, hún hefur upp-
skorið eins og hún sáði og trúlega
á hún ekkert betra skilið.
Söguþráðurinn er oft fáránlegur
og framvinda sögunnar hröð og
hrikaleg. Niðurlagið er kannski al-
veg rökrétt, þótt það sé sjúklegt á
sinn hátt hvað gerist. En við hveiju
er líka að búast. Þetta fólk er allt
meira og minna fírrt.
Þetta er myrk bók, húmorinn í
stfl við annað, þurrlegur og stuttur
í spuna. Auðvitað gerir ekkert til
þótt bækur Fay Weldons espi mann
dálítið upp, vegna neikvæðrar skoð-
unar hennar á manneslgunni. Hún
vekur til umhugsunar og umræðna.
Það er ekki svo lítið.
Matthea Jónsdóttir við eitt verka sinna.
KÚBÍSK VIÐHORF
Myndllgt
Bragi Ásgeirsson
í FÍM-salnum í Garðastræti 6,
sýnir Matthea Jónsdóttir 44
myndverk um þessar mundir og
stendur sýningin til sunnudagsins
1. maf.
Rúmur helmingur myndanna
em olíumálverk en afgangurinn
em vatnslitamyndir.
Frá því að Matthea kom fyrst
fram hefur myndmál hennar
framar öðm einkennst af hlutlæg-
um kúbisma og hefur hér orðið
líti'l breyting á, svo sem þessi sýn-
ing er til vitnis um. En þótt form-
in séu í hæsta máta kúbísk svo
sem fyrri daginn þá er mynd-
byggingin um margt fijálsari í sér
en áður og burðargrindin ekki
jafn fastmótuð. Á þetta einkum
við er listakonan blandar saman
natúralískum formum hlutvem-
leikans og huglægum kúbísma
þannig að úr verður röskun á
heildarhrynjandinum. Þegar slík
vinnubrögð em viðhöfð þá skiptir
öllu máli að tengja á einhvem
hátt hin ólfku form og myndheild-
ir á sannfærandi hátt — þannig
að skoðandinn meðtaki myndmál-
ið, sem nauðsyn frá hálfu lista-
mannsins. Eitthvað, sem varð að
vera einmitt þannig til að boð-
skapurinn kæmist til skila. '
En í þessu tilviki virkar þessi
sammni einhvem veginn svo
ósannfærandi og í sumum tilvik-
um alveg máttlaus líkt og að hér
sé fyrst og fremst um málamiðl-
anir að ræða. Þó sker myndin
„Bátar“ (7) sig nokkuð úr um
markviss vinnubrögð, enda er hér
færst mikið í fang og myndræn
átök því meiri.
Toppurinn á sýningunni er að
mínu mati hinar tvær alkúbistísku
myndir „Ljósin í bænum" (8) og
„Mánaljós" (12) vegna þess að
hér ganga hlutimir upp hvað sam-
ræmi og heildaráhrif snertir og
að þær em lausar við alla útúrd-
úra og tilgerð.
Ofanskráð átti við olíumálverk-
in en hvað vatnslitamyndimar
áhrærir þá er vinnsla þeirra
óþvingaðri og útfærslan um
margt tærari og markvissari.
Nefni ég hér einkum myndir eins
og „Vorsól" (26), „Blóm“(27),
„Bláliljur" (39) og „Vor“ (41).
Hvað sýninguna í heild snertir
þykir mér margt benda til þess,
að Matthea sé á krossgötum í list
sinni og nokkuð tvístígandi hvaða
leið skuli velja.
Ratislav
Michal
Það er ekki á hveijum degi, sem
okkur gefst tækifæri til að sjá
myndlistarsýningar frá Tékkó-
slóvakíu eða austurblokkinni jrfír-
leitt. Og ef eitthvað rekur á fjörur
okkar þá er meiri möguleiki á
opinberri list en list sem einkenn-
ist af sterkum vestrænum áhrifum
og telst framúrstefna í heima-
landinu.
Þessa dagana og fram til 8.
maí gefst þó tækifæri til að kynn-
ast viðhorfum manns á róttækari
kantinum í myndlist Tékkósló-
vakíu, nánar tiltekið málaranum
Ratislav Michal frá Prag.
Michal fyllir 'vestari sal Kjar-
valsstaða með allmörgum mál-
verkum, sumum stórum, vatns-
litamyndum og frumdráttum. Auk
þess liggja á borði sýnishom af
bókaskreytingum og nokkrar sýn-
ingarskrár en hann hefur víða
haldið sýningar, m.a. í Þýskalandi
og Noregi. Það kemur á óvart að
sjá hin stóru málverk, sem blasa
við gestinum er inn í salinn er
komið, þvi að þau bera sterk ein-
kenni af list Francis Bacons og
sporgöngumanna hans en áhrif
listar hans voru feikimikil hér
áður fyrr bæði austan hafs og
vestan og gætir ennþá. Ég hef
orðið var við að mörgum kemur
þetta á óvart — eiga ekki von á
slíkum myndum frá Trékkósló-
vakíu — en við hveiju búast menn
eiginlega þaðan: Skyldi það ekki
koma meginlandsbúum jafn mikið
óvart að sjá svipaðar myndir frá
hinu fjariæga eylandi við íshaf,
sem þeir hafa gert sér allt aðrar
hugmyndir um — jafnvel há-
menntað fólk?
Hvað um það, þá verðum við
að meðtaka þá staðreynd að vest-
Ratislav Michal listmálari.
rænir straumar í myndlist geta
einnig náð til austursins þótt ekki
sé alltaf réttri tímaröð fyrir að
fara. Og þannig hefði þessi sýning
þótt hin athyglisverðasta fyrir
tæpum tveim áratugum eða svo
þótt ýmislegt virki helst sem end-
urtekningar á fortíðinni í dag. En
málverkin, sem mörg eru kröftug-
lega útfærð, eru ekki nema rúmur
helmingur sýningarinnar. Og
þannig eru vatnslitamyndimar
allt annar heimur og hvað mig
snertir í alla staði mun áhugaverð-
ari.
Ratislav Michal er ágætur
teiknari, sem kemur greinilega
fram í hinum fígúratívu vatnslita-
myndum — línan getur verið leik-
andi létt og í besta máta skyn-
ræn. Þetta kemur greinilega fram
í hinum yndisþokkafullu konu-
myndum hans t.d. „Kona" (4),
„Kona“ (5), „Andlit í próffl“ (43),
„Akt“ (44) og „Tvær konur" (47).
Allt eru þetta leikandi létt unnar
myndir, sem bera vott um næma
tilfínningu fyrir miðlinum á milli
handanna.
Bókaskreytingar Michal eru
kapítuli út af fyrir sig enda hefur
hann myndskreytt meira en 70
bækur, sem sýnir að hann hefur
verið eftirsóttur á þvf sviði í
heimalandi sínu. í þeim kemur
greinilega fram hve góður teikn-
ari gerandinn er en máski koma
þeir hæfíleikar best fram í hinum
smáu exlibris-teikningum fyrir
það hve línan er þar fersk og
lífræn.
Þeir sem skoða þessa sýningu
ættu ekki að láta hjá líða að fletta
bókunum og eiginlega er synd að
borðið skuli vera jafn afsíðis og
raun er á — eða lengst úti í homi.
Ég hafði ánægju af að skoða
þessa sýningu, einkum í annarri
og þriðju heimsókn, því að fyrr
kemur maður naumast auga á
aðalkosti hennar.
Svo ber að þakka Ratislav Mic-
hal fyrir heimsóknina.