Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1959, Blaðsíða 1

GÍSLI GESTSSON:
GRÖF í ÖRÆFUM
Hof í öræfnm stendur undir bröttu fjalli, Hofsfjalli, sem skagar
suður úr Öræfajökli. Næstu bæir eru Malarás í suðri, í 4 km fjar-
lægð, og Sandfell, sem nú er í eyði, 5 km norðvestur frá Hofi.
Hamragil mjög djúpt skerst inn í Hofsfjall, og fellur úr því lækur,
sem Skriðulækur nefnist. Hefur hann borið afarstóra og flata skriðu-
keilu fram á láglendið. Hof stendur sunnan til á keilunni, og eru
þar stór og fögur tún, en fjallið snarbratt og hömrótt að baki.
Margbýli er á Hofi. Litla-Hof er tvær jarðir, en aðeins er nú búið
á annarri. Heima-Hof er þrjár jarðir. Eru tveir bændur í Austur-
húsum, einn í Lækjarhúsum og einn „Fyrir vestan“. 1 Koti er einn
bóndi. Torfkirkja er á Hofi, og stendur hún í bæjaröðinni á Heima-
Hofi á milli Austurhúsa og Lækjarhúsa. Kirkjan er á forngripa-
skrá, undir vernd Þjóðminjasafnsins.
Skriðulækur hefur hin síðari ár runnið nyrzt á skriðukeilunni,
þar sem nú er kallað Skriða, fyrst í djúpum farvegi meðfram fjalls-
hlíðinni, en síðan á dreif um gróðurlausar grjóteyrar. Verður lækur-
inn aðsópsmikill í leysingum og brýtur grastorfur í hlíðarfætinum
og ber grjót út á flatlendið.
Hofsfjall er hæst fyrir norðan og vestan Skriðulæk og gengur
þar lengra fram, svo að bæirnir á Hofi standa í einskonar hvammi.
Nokkru vestar skerst enn hamragil upp í fjallið. Það heitir Grafar-
gil. Það er miklu minna en Skriðulækjargilið og skriðukeila þess
minni og brattari. Grafargilslækurinn rennur niður miðja skriðu-
keiluna, en til beggja hliða er hún að mestu gróin. 'Suðaustan lækj-
arins við Skriðulæk er túnblettur, sem heitir Borgartún. Það er
austur við Skriðulæk, og hefur hann ýmist brotið þar eða borið
að því grjót. Þar er talið að fyrst hafi verið gerð fjárhús á Hofi.
Nú stendur þar aðeins einn hrörlegur kofi, en margt er þar af