Lesbók Morgunblaðsins - 20.11.1960, Blaðsíða 1
XXXV ér*.
40. tbl.
Sunnudagur 20. nóvember 1960
Hús sem hverfur bráðum
Elzta verslunarlóð Reykjavíkur breytir um svip
Veltan var tnikið hús á sinni tið.
I
REYKJAVÍK er sem óöast aö fella
hinar gömlu fjaörir. Stundum hjalp-
ar eldurinn til þess, og stundum
mennirnir. Gömlu húsin í Miöbæn-
um týna tölunni, og í hvert skvpti
sem eitthvert hús hverfur, veröur
svipbreyting á bœnum. Á þeim staö
hefst svo ný saga, en skóhljóö fyrn
alda þagnar og gleymist, nema hvi
aöeins aö hiö liöna sé rifjaö upp.
Hver staöur á stna sögu og saga
hvers staöar er brot úr sögu 'íslenzku
höfuöborgarinnar.
Rööin er nú komin aö húsinu
Austurstrœti 1, og á þaö aö hverfa
innan skamms. Þetta hús á sér
máske ekki merkilega sögu, fremur
en mörg önnur hús % bœnum, en
staöurinn á sína sögu. Og þar sem
staöurinn mun nú skipta algjörlega
um svip, eftir aö húsiö er horftö,
og aldrei framar veröa neitt líkur
því sem hann hefir veriö, þá er nú
tími til þess aö rifja upp sögu hans.
FÁLKAHÚSIÐ var flutt til
Reykjavíkur um 1760 og endur-
reist á malarkambinum vestan /íð
Kaðlaspunabrautina (Rebslager-
banen, er svo nefndist á berm
dögum). Ber sögnum ekki saman
um hvar það hafi verið áður, segja
sumir að það hafi verið úti i Ör-
firisey, en eg hygg að réttast sé
það sem dr. Jón biskup Helgason
segir, að það hafi komið vestan
af Seltjarnarnesi og staðið þai é
Valhúshæð, sem við það sé kennd.
Um líkt leyti, eða 1758, gafst
Körmangarafélagið upp á einok-
unarversluninni, en konungur tók
við. Var þá verslunarstjórinn í
Hólmi jafnframt gerður að tor-
stjóra verksmiðjanna í Reykjavík.
Hann hét Marcus Pahl og hafði
áður verið verslunarstjóri á Evr-
arbakka. Settist hann að í íbúð-
arhúsi verksmiðjustjórans, þar
sem nú er Aðalstræti 9. Eftir það
voru verslunarstj óramir í Hólmi