Tíminn - 13.02.1945, Blaðsíða 1

RITSTJÓRI:
| ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON.
ÚTGEFFANDI:
FR AMSÓKN ARFLOKKT.TRINN.
Símar 2353 Og 4373.
. PRENTSMIÐJAN EDDA h.f.
ftlTST JÓRASKRIFSTOFDR:
EDDUHÚSI. Lindargötu 9A.
Símar 2353 oe 4373.
AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
EDDUHÚSI, Lindargötu 9 A.
Sími 2323.
29. árg.
Rcykjavík, þriðjudagiim 13. febr. 1945
12. blað
Stjórnmálayfirlýsíng aðalfundar
miðstjórnar Framsóknarflokksins
frA styrjöldinni í holimdi
í Hollandi hefir styrjöldin blossað upp að nýju með sókn Bandamanna
austur P-f Nijmegen, þar sem þeir sœfcja inn í Þýzkaland. Þjóðverjar hafa
■undanfarið reynt að tefja sókn Bandamanna aðeins sunnar á vigstöðvun-
rim með því, að taka stíflur úr Röhránni og hefir áin því verið í óvenju-
legum vextí undanfarið og mikið land farið undir vatn. Þegar barizt var
í Hollandi í haust, hleyptu Þjóðverjar vatni yfir mörg hin flatlendu héruð
landsins til að torvelda sókn Bandamanna. Hér á myndinni sést hollensk-
-ur bóndabcer umflotinn vatni og náði slíkt vatnsflóð víða yfir heil héruð,
svo langt sem augað eygði.
Búnaðarmálasjóðurinn
Kommimistar kröfðust ]»ess, að kúgunar-
akvæðið yrði sett iim í lögin um sjóðinn.
Það upplýstist fullkomlega við seinustu umræðu um búnaðar-
málasjóðsfrv. í efri deild, að kommúnistar höfðu krafizt þess,
að sett yrði inn f frv. ákvæðið um, að fjárveitingar úr sjóðnum
skyldu háðar samþykki landbúnaðarráðherra. Kom þetta mjög
Ijóst fram í ræðum, sem Brynjólfur Bjarnason flutti.
Aöalfundi miðstjornar Framsoknarflokksins, sem
ihófst síðastl. miðvikudag, lauk í fyrrakvöld. Á fund-
linum var rætt ýtarlega um stjórnmálaviðhorfið, starf-
;semi flokksins, blaðaútgáfu o. fl. og kosin stjórn flokks-
!ins til næsta árs. Hermann Jónasson var endurkosinn
formaður flokksins, Eysteinn Jónsson ritari og Jens
Hólmgeirsson gjaldkeri. Bjarni Ásgeirsson var endur-
kosinn varaformaður flokksins, Guðbrandur Magnússon
vararitari og Guðmundur Kr. Guðmundsson varagjaldk.
Stjórnmálayfirlýsing, sem fundurinn samþykkti, er
á þessa leið:
Á sjöunda flokksþingi Framsóknarmanna 1944, þar sem mættir
voru nálega þrjú hundruð kjörnir fulltrúar úr öllum héruðum
landsins, var mörkuð í höfuðdráttum stefna flokksins í fjármál-
um og atvinnumálum. Aðalatriði þeirrar stefnu voru: Að stöðva
og síðan lækka dýrtíðina og framleiðslukostnaðinn í samræmi
við útflutningsverðið, efla atvinnuvegina og vinna að stórfelldri
framtíðaraukningu, til þess að bæta hag þjóðarinnar og koma í
veg fyrir atvinnuleysi í landinu.
Það er nú ljóst orðið af stjórnmálaviðræðum þeim, sem fram
hafa farið síðan, að ekkert samkomulag gat orðið milli allra
þingflokka um samstarf á framangreindum grundvelli, né öðr-
um, er leitt gæti til heilbrigðra og nauðsynlegra aðgerða í fjár-
málum og atvinnumálum, Tilboð Framsóknarflokksins um tveggja
flokka samstarf í þessa átt, bar heldur ekki árangur.
Aðalfundurinn lýsir ánægju sinni yfir þyí, að flokkurinn tók
ekki þátt í myndun ríkisstjórnar, sem er stefnulaus um helztu
vandamál þjóðarinnar. Með slíkri þátttöku hefði flokkurinn sýnt
óverjandi andvaraleysi. Andstaða flokksins gegn núverandi rík-
isstjórn er í fullu samræmi við þetta álit aðalfundarins.
Aðalfundurinn vill vekja athygli alþjóðar á því ískyggilega á-
standi, sem nú er í landinu vegna ríkjandi stjórnarfars: Hver
•Vinnudeilan hefir risið af annarri. Ný kauphækkunaralda flæð-
ir yfir landið. Dýrtíðin og framleiðslukostnaðurinn fara vaxandi
og atvinnuvegunum er lialdið frá stöðvun um stundarsakir með
greiðslum úr ríkissjóði, sem kominn er að þrotum. Útgjöld ríkis-
ins vaxa um miljónatugi. Bíkissjóð brestur getu til þess að leggja
fram fé til nauðsynlegra og aðkallandi framkvæmda og af þeim
sökum er ákveðið að eyða sjóðum ríkisins þegar á þessu ári til
þeirra þarfa. Tekjur í ríkissjóð eru dregnar saman með slíkum
neyðarráðstöfunum, að jafnvel þeir, sem fyrir þessu standa, telja
þær sjálfir meingallaðar og ófiæfar til frambúðar.
Búnaðarþing
Beglulegt Búnaðarþing 1945
var sett í baðstofu iðnaðar
manna síðastl. laugardag.
Formaður Búnaðarfélags ís-
lands, Bjarni Ásgeirsson, setti
þingið með ýtarlegri ræðu, en
síðan voru kosnir varafor-
ar og ritarar. Annar fundur
félagsins var haldinn í gær
og flutti Steingrímur Stein-
þórsson búnaðarmálastjóri
þar skýrslu um starf félags-
Jns,
Varaforsetar þingsins voru
kosnir Pétur Ottesen alþm. og
Jón Hannesson, Deildartungu,
en formaður Búnaðarfélags ís-
lands, Bjarni Ásgeirsson, er
sjálfkjörinn forseti. Skrifarar
voru kosnir Þorsteinn Þorsteins-
son alþm. og Hafsteinn Péturs-
son, Gunnsteinsstöðum.
Af 25 fulltrúum, sem sæti eiga
á Búnaðarþingi, voru 4 ekki
komnir til þings í gær. Voru það
báðir Eyfirðingarnar, Kristján
Karlsson, skólastjóri á Hólum
og Sveinn Jónsson á Egilsstöð-
um, er liggur á spitala.
Mörg stórmál munu verða
rædd á búnaðarþingl og hefir
milliþinganefnd þess i landbún-
aðarmálum unnið að undirbún-
ingi þeirra undanfarið. Þá verð-
ur það verkefni þessa þings að
ákveða hvernig verja skuli tekj-
um búnaðarmálásjóð, en þær
munu skipta nokkrum hundr-
uðum þús. kr.
Allmiklar umræður urðu um
frv. og þó sérstaklega úm áður-
greint ákvæði þess, er sett hafði
verið inn í frv. í neðri deild.
Einkum sýndu þeir Hermann
Jónasson og Páll Hermannsson
fram á, hve ranglátt þetta
ákvæði væri, þar sem fé sjóðs-
ins væri eingöngu frá bændum
komið og bændum bæri því að
hafa óskertan ráðstöfunarrétt
yfir sjóðnum. Bændum væri
bæði sýnt óréttlæti og óverð-
skuldað vantraust með því að
svipta þá þessum rétti og fela
óviðkomandi stjórnarvöldum úr-
slitavald um það, hvernig fé
sjóðsins yrði ráðstafað.
Pétur Magnússon ráðherra
varð fyrstur fyrir svörum af
hálfu stjórnarliðsins og vildi
gera lítið úr þessu ákvæði. Lét
hann á sér skilja, að hann teldi
ekki miklu skipta, hvort þetta
ákvæði væri í frv. eða ekki.
Meðan Pétur flutti þessa
ræðu, gerðist Brynjólfur Bjarna-
son allþungbrýnn og kvaddi sér
hljóðs. Sagðist hann síður en
svo telja þetta ákvæði lítilsvert,
heldur teldi hann það ómiss-
andi, Bændur væru meira en
líklegir til að misnota þetta fé,
t. d. til _pólitískrar blaðaútgáfu.
Fór Brynjólfur um þetta mörg-
um orðum og notaði þetta tæki-
(Framhald á 8. síðu)
í DAG
birtist á 3. síffu grein eftir
Jens Hólmgeirsson um
lóffamálin.
Á 4. síffu er grein um
laun barnakennara eftir
Sigurvin Einarsson og
Vestmannaeyjabréf. ——J
Að áliti aðalfundarins geta afleiðingar þessa stjórnarfars ekki
orðiff nema á einn veg: Opinberar framkvæmdir dragast saman,
framtak manna lamast og vonir um uppbyggingu atvinnuveganna
á næstu árum verða að engu gerffar. Getur þá ekki hjá því farið,
að tilfinnanleg kyrrstaða verði, þegar verst gegnir og þá um leið
atvinnuleysi f landinu.
Aðalfundurinn telur að á næstu árum þurfi að gerast stór-
felldar framfarir í Iandinu, en leggur áherzlu á, að heilbrigt fjár-
málalíf er undirstaffa þess, aff svo megi verffa. Útgjöld ríkisins
verffa aff komast í þaff horf, aff þau standi í eðlilegu hlutfalli við
þjóffartekjurnar og verffmæti framleiffslunnar. Alþýffa manna til
sjávar og sveita verffur aff geta treyst því, aff tryggt verffi verff-
mæti þess fjár, sem hefir veriff lagt til hliðar af vinnutekjum
undanfarinna ára. Þeir, sem framleiffslustörfin stunda, þurfa
aff eiga von góffrar afkomu, fyllilega sambærilegrar viff tekjur
annarra og í samræmi viff þjóffartekjurnar.
Framsóknarflokkurinn mun því beita sér af alefli fyrir þeirri
stefnu í atvinnu- og fjármálum, sem ákveðin var á 7. flokks-
þingi Framsóknarmanna, en affalatriffi hennar éru þessi:
1. Stöffvun dýrtíðarinnar og síffan lækkun hennar meff sann-
gjarnri hluttöku allra, þannig, aff framleiffslukostnaffur í
landinu sé í samræmi viff verfflag viðskiptaþjóðanna.
2. Bífleg framlög ríkisins til verklegra framkvæmda, sér-
staklega á meffan uppbyggingu atvinnuveganna er komið
í framkvæmd.
3. Efling atvinnuveganna og sé megináherzla lögff á hag-
nýtingu nútímatækni og vísindalegrar þekkingar í þjón-
ustu þeirra.
Þessu verffi komiff í framkvæmd eftir áætlun, þannig, aff ríkið
annist ákveffin verkefni, en önnur séu ætluff einstaklingum, sam-
tökum effa sveitar- og bæjarfélögum. Sé glöggt tekiff fram, til
hvers er ætlazt af hverjum affila um sig og hvers stuðnings megi
vænta frá ríkinu. (Sbr. tillögur Framsóknarflokksins um ræktun
landsins og landnám, um raforkuframkvæmdir, eflingu og hlut-
verk Fiskimálasjóðs, skipun flugmála o. fl.).
Flokkurinn mun gera allt þaff, sem í hans valdi stendur, til
þess aff koma á sem viðtækustum samtökum í landinu, um þá
meginstefnu, sem mörkuff er í ályktun þessari."
Þá gerði fundurinn sérstaka ályktun um verzlunarmálin, er
birt verður í næsta blaði, auk ýmsra ályktana um störf flokksins
og blaðaútgáfu.
Fiskflntnmgarnirt
Stjórnin hefír skipt landinu í
sex verðjöínunarsvæði
Bíkisstjórnin hefir nú loks sett reglur um verffjöfnunarsvæffi
í sambandi viff útflutning á ísfiski. Hefir hún horfiff aff því ráffi
aff skipta landinu í sex verffjöfnunarsvæði og virffist skipting-
unni þannig háttaff, aff lítiff fé verði sums staffar til verffjöfn-
unar og því líklegt, aff fiskverð verði mismunandi eftir lands-
hlutum. Er þetta mjög vafasamt fyrirkomulag og hefffi verið
langsamlega eðlilegast, að landiff værl eitt verffjöfnunarsvæffi.
Úr þessu kann að mega bæta, þegar sklpt verffur arffi þeim,
er verður af fiskflutningum á vegum stjórnarinnar, en verulegar
líkur eru þó ekki til þess, nema aff því ráffl verffi horfiff aff taka
verffjöfnunargjald af togarafiski. Meff því ætti aff verffa tryggt,
aff fé verffjöfnunarsjóffs yrffi nægjanlegt. Þess vegna má þaff
ekki dragast lengur aff slíkt gjald verffl lagt á togarafiskinn.
Verðjöfnunarsvæðin verða 6
og eru þau þessi:
1. Reykjanes og Faxaflói.
2. Snæfellsnes, Breiðafjörð-
ur og Vestfirðir að Bíldudal að
honum meðtöldum.
3. Aðrir Vestfirðir og Strandir.
4. Norðurland frá Hrútafirði
að Langanesi. j
5. Austurland frá Langanesi,
að Hornafirði, að honum með-
töldum.
6. Vestmannaeyjar og Suður-
land.
Þau skip, sem flytja út ísað-
an fisk á vegum samlaga út-
vegsmanna eru undanþegin
verðjöfnunargjaldi, enda upp-
fylli þau þá viss skilyrði, sem
tilgreind eru.
Verðjöfnunarsjóði hvers svæð-
is skal úthlutað til fiskeigenda
á svæðinu eftir fiskmagni, eft-
ir að frá hefir verið dregið fisk-
magn það, sem flutt er út á veg-
um samlaganna. Greiðslan skal
vera ákveðin upphæð pr. kg.,
án tillits til þess hvort fiskur-
inn er fluttur út ísaður, lagður
upp í hraðfrystihús, hertur eða
saltaður eða nýttur á annan veg.;
Sjóður þessi skal gerður upp
mánaðarlega og fari útborgun
fram eins fljótt og auðið er.
Síðar verða settar reglur um
úthlutun á arði, sem kann að
verða af fiskútflutningi þeim,
sem fram fer á vegum ríkis-
stjórnarinnar.
Samningarnir við
Færeyinga.
Samningarnir við Færeyinga
um að leigja 63 færeysk skip til
fiskflutninga voru undirritaðir
síðastl. föstudag. Þeir hafa enn
ekki verið birtir, en samkvæmt
fregnum, er Tíminn hefir feng-
ið, þykir ekki ólíklegt, að nokk-
ur halli geti hlotizt af þeim
fyrir ríkið. Jafnframt er sagt,
að samningarnir séu nokkru ó-
hagstæðari en samningar þeir,
sem ýms fisksölusamlög voru
áður búin að gera um leigu fær-
eyskra skipa. Er ekki ósennilegt,
áð það hafi valdið nokkru um
þetta, að samningarnir voru
gerðir svo seint, að Færeyingar
sáu, að íslendingar gátu ekki án
skipanna verið.
Þetta mun sjást nánar, þegar
samningarnir verða birtir, en
væntanlega verður það innan
skamms.
Blaðstjórn Tímans
Á nýloknum aðalfundi mið-
stjórnar Framsóknarflokksins
fór fram kosning á blaðstjórn
Tímans og hlutu kosningu:
Eysteinn Jónsson, Guðbrandur
Magnússon, Guðmundur Kr.
Guðmundsson, Hermann Jónas-
son, Jón Árnason, Sigurður
Kristinsson, Steingrímur Stein-
þórsson, Vigfús Guðmundsson
og Vilhjálmur Þór. Til vara
voru kosnir Bjarni Ásgeirsson og
Pálmi Hannesson.
HjörfturÞórdarson
látiun.
Nýlega hafa borizt fréttir um
það, að Hjörtur Þórðarson', hinn
kunni vestur-íslenzki vísinda-
maður, sé nýlátinn.
Hjörtur Þórðarson var kunn-
ur vísindamaður, einkum hefir
hann fundið upp margt á sviði
raftækninnar. Hann var líka
einn mesti bókasafnari meðal
Vestur-íslendinga. Er talið, að í
bókasafni hans hafi verið- mílli
15 og 20 þúsund bindí. Einnig
safnaði hann miklu af ýmsum
lístaverkum.
Hjörtur fluttist vestur um
haf með foreldrum sínum árið
1873. Foreldrar hans voru Þórð-
ur Árnason frá Hrútafirði og
Guðrún Grímsdóttir.
Fyrir skömmu birtist hér í
blaðinu grein um Hjört, rituð af
amerískum blaðamanni.
Úthluftun á sftyrkj-
um ftil rifthöfunda
Hörð átök í Rithöf-
tmdafélaginu.
Mikil átök haia orffiff í Bit-
höfunðafélagi Islands um
kosningu nefndar til aff út-
hluta fé því meðal rithöf-
unda, sem veitt er af Alþingi
í því skyni. Nefnd sú, sem fé-
lagiff hefir unðanfariff faliff
aff úthluta þessu fé, hefir
hlotiff mikla og verðskuldaffa
gagnrýni, enda kommúnist-
iskrar hlutdrægni gætt þar i
mesta máta. Hafði því skap-
ast mikill áhugi fyrir því
meffal ýmsra félagsmanna aff
hindra endurkosningu henn-
ar.
Á fundi, er haldinn var í fé-
laginu siðastl. fimmtudagskvöld,
fór fram kosning á umræddri
nefnd og komu fram tveír listar.
Annar listinn var skipaður sömu
mönnum og hafa verið i úthlut-
unarnefndinni, þeim Kristni
Andréssyni, Magnúsi Ásgeirssyni
og Barða Guðmundssyni. Var sá
(Framhald á 8. síðu)