Tíminn - 20.03.1945, Side 4

4
TÍmiVN, þrigjndagiim 20. marz 1945
22. Mað
Því er oft haldið fram af for- íröksemdir. Gróðinn byggist, á
mælendum Eimskipafélags ís- því, að hið opinbera lætur félág-
lands, að það sé það íslenzkra ið að mestu leyti fá einkarétt-
íyrirtækja, sem bezt hafi þjónað indi til flutninga að og frá land-
landsmönnum, hvort sem talað inu þannig, að félagið gat í raun
sé upi fyrirtæki í einkaeign eða og veru, með því að smokka sér
ríkisfyrirtæki. En ekki verður fram hjá verðlagseftirlitinu og
á þetta fallizt. Sannleikurinn er ! annarri opinberri íhlutun, inn-
sá, að í stjórn félagsins hefir heimt frá landsmönnum eins
ríkt rammasta kyrrstaða, sem
orðið hefir þjóðinni til stórtjóns.
Þannig hefir félagsstjórnin um
langt skeið algerlega vanrækt
að fylgjast með tímanum og sjá
félaginu fyrir nýtízku skipum
af heppilegri stærð. Hafa lands-
menn vegna þessa afturhalds
og fyrirhyggjuleysis orðið að
búa við miklu óhagstæðari
flutningsgjöld en ella, ekki ein-
ungis hjá Eimskipafélaginu,
heldur og hjá erlendum skipa-
siglingum hingað og fylgt flutn
ingsgjaldaskrá Eimskipafélags-
ins sem leiðandi aðila.
Mönnum má verða þetta enn
ljósara, er þeir athuga það, að
Eimskipafélagsskipin voru,
vegna þjóðhollustu landsmanna
yfirleitt, látin sitja svo fyrir
flutningum til og frá landinu,
að þau voru oftast fullhlaðin,
en hin erlendu samkeppnisskip
ui’ðu mjög oft að sigla með lít-
inn farm. Samt borgaði sig fyr-
ir þau að halda uppi þessum
siglingum, af því að hin litlu
og gamaldags skip Eimskipa-
félagsins þurftu að fá há flutn-
mikið fé og þvi sýndist.
Þá er þýðingarmikið í þessu
sambandi, að hinn umtalaði
mikli gróði, sem félaginu á-
skotnaðist, var aðeins að litlu
leyti á eigin skipum félagsins.
Gróðinn var nær einvörðungu
á hagkvæmari skipum, sem rík-
isstjórnin útvegaði, en framseldi
til Eimskipafélagsins. Gat þó
ríkisstjórnin vitanlega alvég
eins falið sinni eigin siglinga-
skrifstofu að reka þessi erlendu
félögum, sem haldið hafa uppi, leiguskip og selt flutningana
ódýrar eða tekið gróðann í rík-
issjóð og varið honum til skipa-
kaupa eða annarra nauðsynja.
Framkvæmdavald ríkisins
þarf sérstök lög til þess að afla
sinna megin tekna, tolla og
skatta, og má ekki ganga hóti
lengra um innheimtuna en þessi
lög ákveða, enda heyrist það
oft, að nefndar álögur, einkum
hinir ' beinu skattar, séu lítt
bærilegar. Á árinu 1943 námu
tekjur ríkisins af tekju- og
eignaskatti 21.7 millj. kr. og
tekjur af stríðsgróðaskatti 6.7
millj. kr. En á sama tíma nam
gróðainnheimta Eimskipafélags
ingsgjöld til þess að bera sig. , . _ .... .
Þannig er fyrirmyndin að insf ™ ^óðmm 24.5 mrllj. kr.
þessu leyti. Önnur hlið málsins A fy/.fa .f5^r®unff 194f mun
er sú, að Eimskipafélagið gaf svo félagxð hafa bætt um 9 miilj.
verðlagseftirlitinu rangar 0g kr’ við gróða sinn.
villandi upplýsingar, til þess að skulu nú formælendur og
fá samþykki til hækkunar á yerjendur nefndrar neyzlu-1
flutningsgj öldum, og þverskall- skattainnheimtu Eimskipafé-
aðist svo í lengstu lög við að lagsins að því spurðir, hvað þeir
gefa sannar upplýsingar um myndu segja, ef framkvæmda-
þann gróða, sem það hafði af,Vald ríkisins fyndi það allt í
þessu. íeinu upp hjá sér, án lagaheim- j
Sá, sem græðir ólöglega 20 kr.; jidar! ag tvöfalda hinar beinu
samkvæmt* verðlagslögunum,1 skattaálögur. Ætli það syngi
verður að endurgreiða þær og ekki ónotalega í tálknunum á j
borga sekt að auki, en Eim- þeim sömu mönnum, ef slíkt
skipafélagið, sem hagnaðist ó-;kæmi fyrir? En geta þá sömu
eðlilega um 20 millj. kr. á fram- |aðilar fremur varið það, að eitt
angreindri framkomu sinni hlutafélag framkvæmi slíka
gagnvart verðlagseftirlitinu,
þarf ekki að endurgreiða neitt
og fær það svo sem verðlaun,
að vera undanþegið skatt-
greiðslum í næstu tvö árin.
Sumir túlka það svo, að hinn
gífurlegi gróði Eimskipafélags-
ins, yfir 30 millj. kr. á árinu
1943 og fyrsta ársfjórðungi árs-
ins 1944, hafi verið óvænt happ,
og jafnvel byggzt á einhverri
sérstakri ráðdeild félagsstjórn-
arinnar, en þetta eru broslegar
skattheimtu, er að framan
greinir, og það án þess að nokk-
ur kvöð fylgi um endurgreiðslu
eða íhlutun ríkisins um meðferð
fjárins?
Er furðulegt, að þeir, sem
mæla svona fjármálafyrirbrigði
bót, skuli ekki beinlínis koma
fram með tillögu um að fela
einhverju hlutafélagi full um-
ráð ríkissjóðs og þar með fram-
kvæmdavald ríkisins.
Þjóðræðið í Eimskipafélaginu.
Formælendur Eimskipafélags-
ins benda á það, að félagið sé
1 upphaíi stofnað af nálega allri
þjóðinni, og því er haldið fram,
að tala hluthafa sé enn lítið
breytt. Hið síðara er þó fjarri
sanni, því að vitað er um mik-
inn samdrátt hlutabréfa í ein.-
stakra manna hendur, án þess
að nafnabreyting hafi átt sér
stað á bréfunum. En ástæðan
til þess, að menn hafa dregið við
sig að láta breyta nöfnum á
bréfum, er sú, að það hefir kost-
að sem svarar allt að tveggja
ára venjulegum vöxtum. Hand-
hafar bréfanna geta hins vegar
alveg eins hafið vexti af þeim,
þó að þau hljóði á annarra nöfn
en handhafa, og flýta sér því
alls ekki að láta framkvæma
nafnabreytinguna, enda alltaf
hægt að gera hana, ef nokkuð
þykir við liggja.
Þeir, sem segja, að fullkomið
þjóðræði ríki um stjórn Eim-
skipafélagsins, benda máli sínu
til stuðnings á eftirfarandi at-
riði:
1. Að hluthafatalan frá stofn-
un félagsins sé lítið breytt. Hlut-
hafar séu um 14 þúsund, dreifð-
ir, að því er skilja má, jafnt um
alla landshluta og nokkuð í
Ameríku.
2. Að samkvæmt félagslögum
sé eitt atkvæði fyrir hvern 25
kr. hlut, en sú takmörkun fylgi
að engin einstaklingur megi
fara með meira en 500 atkvæði
samtals fyrir sjálfan sig og
aðra.
3. Að aðalfundir séu þvi að-
eins löglegir, að fulltrúar mæti
fyrir 33% hlutafjárins.
4. Að aðalfundir séu alltaf
boðaðir með margra mánaða
fyrirvara, og hafi því allir hlut-
hafar tækifæri til að mæta á
þeim eða skipa sér umboðsmann.
Þessir menn viðurkenna þó,
að það sé að jafnaði rétt á
mörkum, að hægt sé að fá næga
(33%) fundarsókn, til þess að
aðalfundir félagsins séu lög-
mætir. En hvar halda þessir
góðu menn, að þeir hluthaf-
ar, sem sækja aðalfundi Eim-
skipafélagsins, séu aðallega bú-
settir? Hverjir hafa bezta að-
stöðuna? Er hægt að búast við
því, að hluthafi norður á Þórs-
höfn, sem á 25 eða 100 kr. hlut
í Eimskipafélaginu taki sér far
til Reykjavíkur á hverju ári, til
þess að sitja aðalfundi félags-
ins? í þessu sambandi skal upp-
lýst, að fargjald milli Þórshafn-
ar og Reykjavíkur á 1. farrými
strandferðaskips er nú kr. 172
hvora leið, auk fæðis, sem senni-
þó, er hann bar mann bakinu
yfir gljúfrin. Það gekk hálfilla
að fá mann, sem vildi leggja líf
sitt þannig í hættu. Margir gáfu
sig fram, en misstu alveg kjark-
inn, þegar á átti að herða. Að
síðustu varð aðstoðarmaður
Blondins, Harry Colcord, til þess
að herða sig upp og fara. Áhorf-
endamergðin hafði sífellt auk-
izt í hvert skipti, sem Blondin
endurtók listir sínar, en við
þessa sýningu náði þó mann-
mergðin hámarki. Áætlað var
að viðstaddir væru um þrjú
hundruð þúsundir manna.
Blondin kom fram í mjög
skrautlegum, aðskornum fim-
leikafötum. Harry, sem var sam-
kvæmisklæddur, eins og hann
væri nýstaðinn upp frá borðum
í konungsveizlu, fór upp á bak
Blondins, setti fæturna í istöð
og hélt sér í þar til gei’ðar ólar.
Við lúðraþyt og hljóðfæraslátt.
héldu þeir af stað. Hægt og var-
lega fikraði Blondin sig fram á
leið. Þegar þeir höfðu farið um
150 fet, varð hann að hvíla sig.
Sagði hann þá Harry fyrir um,
hvernig hann ætti að láta sig
síga niður. Harry hafði alls ekki
búizt við þessu, svo að nærri lá,
að hann léti yfirbugast. Hann
gat þó skilið, að ef hann ekki
gerði eins og Blondin mælti
fyrir, gat það kostað líf þeirra
beggja. Hann hlýddi því eins og
í leiðslu og ríghélt sér í Blondin.
Eftir litla stund sagði Blondin
honum- að klifra á bak sér, og
næst, þegar þeir námu staðar,
hélt Blondin hatti sínum út frá
sér með beinum handlegg. Á þil-
fari lítils gufubáts beint fyrir
neðan þá stóð hin fræga skamm-
byssuskytta, John Travis. Hann
skaut af byssu sinni. Blondin at-
hugaði hattinn og gaf merki um,
að hann hefði ekki hitt. Travis
skaut aftur, en hitti ekki. í
þriðja sinn skaut hann, og þá
veifaði Blondin hattinum fjör-
lega, því að kúlan hafði farið í
geg^um hann.
Þegar þeir komu á miðjan
strenginn, þar sem engin hlið-
arstög studdu hann, brást jafn-
vægisstöngin. Blondin fór þá að
hlaupa. Þegar hann kom að
fyrsta hliðarstaginu, þar sem
hann hafði gert ráð fyrir að
nema staðar til þess að ná góðu
jafnvægi aftur, hékk það slakt
niður. Einhver óþokki hafði
skorið á það fast við árbakkann.
Blondin tapaði þó ekki jafnvæg-
inu, hljóp hraðar að næsta hlið-
arstagi, sem hélt örugglega. Þar
nam hann staðar, og Harry
steig aftur niður. Að lokum
komust þeir að bakkanum, þar
sem áhorfendur biðu með önd-
ina í hálsínum, og sumir háskæl-
andi.
„Fjörutíu árum síðar skrif-
aði Harry:
„Hugsunin um þennan dag
liggur á mér eins og mara. Enn
sé ég bakkana dökka af fólki og
horfi niður í iðandi ána langt
niðri. Ég finn, hvernig Blondin
riðar, þegar skríllinn reynir að
setja okkur úr jafnvægi, og
hann hleypur allt hvað af tek-
ur, því að um lífið er að tefla.
Þegar ég minnist alls þessa, fer
um mig kaldur hrollur."
Blondin uppskar ávöxt fífl-
dirfsku sinnar fyrir alvöru, þá
er hann kom aftur til Evrópu.
KrystalLshöllin í London var
troðfull í langan tíma meðan
hann sýndi þar listir sínar á
línu í 170 feta hæð frá gólfi. En
þótt frami hans væri mikill og
hann orðinn auðugur maður, þá
er lukkan samt hverful, og að
lokum missti hann aleigu sína
í hendur fjárglæframanns. Árið
1896, þá 72 ára að aldri, lék
hann listir sínar í Belfast, gekk
á stiklum og stökk heljarstökk.
■Árið eftir andaðist hann á sótt-
arsæng.
Nokkuð margir urðu til þess
að leika eftir Blondin listir hans,
og sumir voru byrjaðir áður en
hann var hættur. Árið 1860 fór
Ballini yfir gljúfrin á slakri
línu með poka á fótunum. Hann
bar,líka mann á bakinu. 1865
fór Ameríkumaðurinn Harry
Leslie yfir gljúfrin á kaðli.
En svo fóru konur að koma til
sögunnar. Árið 1876 fór kona, að
nafni María Spelterini, yfir á
kaðli, sem var tveir þumlungar
að þvermáli. Seinna fór hún aft-
ur með hlekkjaðar hendur og
fætur. Er það mesta frægðarför
konu í viðureigninni, við Nia-
gara.
Svo fóru menn að glíma við að
komast milli bakka með öðrum
hætti, — með því að synda yfir
þylinn gegnum straumþungann
og iðukastið. Fyrstur varð til
þess Englendingur nokkur, að
nafni Matthew Webbr sérstak-
lega hugrakkur og sundmaður
með afbrigðum. Hafði hann synt
yfir Ermarsund. Hann reyndi
að synda yfir hringiðuna árið
1883, en hann var ekki kominn
i
lega myndl kosta um 100 kr.
hvora leið, og enn kæmi til
uppihaldskostnaður í Reykjavík
og atvinnutap meðan á ferðinni
stæði.
Formælandi Eimskips mun
svara: Þórshafnarbúi sá, sem
hér er tekið dæmi af, sendir
umboð. En er hægt að búast
við því, að slíkir hluthafar,
dreifðir um land allt, hafi al-
mennt þá hugmynd um gildi
sinna smáu hluta, að þeir fari
að vastra 1 því að skipa sér um-
boðsmenn, til þess að mæta á
fundum Eimskipafélagsins?
Þessu er hiklaust hægt að svara
neitandi. Staðreyndirnar tala.
í Eimskipafélaginu ríkir ekkert
þjóðræði, og er það beinlínis
sannað með þeim upplýsingum,
að aðeins mæta á aðalfundum
félagsins fulltrúar fyrir 33%
hluthafanna. Slíkt þætti dauf
kjörsókn við Alþingiskosningar,
þar sem venjulega greiða at-
kvæði frá 80—90% atkvæðis-
bærra manna, enda er aðstað-
an allt önnur, að geta gert at-
kvæði sitt gildandi á heima-
stöðvum og þurfa til þess annað
hvort að fara í langferð eða
senda öðrúm umboð, án þess
þó að geta geíið nein ýtarleg
fyrirmæli um meðferð þess.
Ef þjóðræði ríkti í Eimskipa-
félaginu, myndu sennilega verða
þar mannaskipti í stjórn, líkt
og í stjórn ríkisins, en þessu
er ólíkt farið. í Reykjavík hefir
tiltölulega fámennur hópur
manna náð undir sig það miklu
hlutafé, að hann getur algerlega
ráðið félaginu, vegna þess að
hinir mörgu dreifðu hluthafar
mega teljast áhrifalausir. Sú
takmörkun, að enginn einstakur
hluthafi megi fara með meira
en 500 atkvæði, er lítils virði,
því að þeir, sem meira eiga, geta
skipt hlutaeigninni niður á fjöl-
skylduna eða nákomna ætt-
menn og látið svo þetta fólk
eða umboðsmenn þess mæta á
aðalfundum. Eitt er víst, að
mættir hluthafar á aðalfundum
Eimskipafélagsins, eru að jafn-
aði ekki fleiri en það, að hafi
þeir á bak við sig atkvæðisrétt
fyrir samtals 33% af hlutafénu,
þá verður um það bil hver ein-
asti hinna mættu að fara með
hámarksatkvæðamagn, þ. e. 500
atkvæði. En eina skýringin á
því fyrirbrigði er sú, sem að
framan greinir, því að ekki hef-
ir þess orðið vart, að neinir væru
löggiltir til þess eða gæfu sig
víð því opinberlega á annan
hátt, að fara með umboð fyrir
fólk á umræddum fundum.
Framhald.
Attragasemd
Fylgízt med
Allir, sem fylgjast vilja með
almennum málum, verða að lesa
Tímann.
langa leið, er hann hvarf í ið-
una og drukknaði.
1886 heppnaðist einum lög-
regluþjóni í Boston, Bill Ken-
dall, að synda bakka á milli, og
það vilja menn þakka því, að
hann var með björgunarbelti úr
korki.
Ekki þótti mönnum nóg, sem
komið var, og fundu menn nú
upp nýja aðferð. Einum datt í
hug að fara yfir straumkastið í
tu/inu, en tunnan bara snerist
í hvissandi hringiðunni í marga
klukkutíma, þangað til að
mönnum tókst að ná henni. Var
maðurinn þá illa útleikinn, og
fór svo að hann reyndi þetta
aldrei aftur. Nokkrir urðu þó til
að leika þetta eftir honum, þar
á meðal ein leikkona, Maud
Williams að nafni, tók hún
hund sinn með sér, en svo fór
um sjóferð þá, að tunnan komst
ekki lengra en út í miðja hring-
iðuna, og kastaðist þar til og
frá, en náðist þó, og var þá
hundurinn lifandi, en konan
dáin.
Ekki gáfust menn samt upp,
og næst var að reyna að fara
niður sjálfan fossinn. Var það
einnig kona, Annie E. Taylor,
háskólakennari, sem fyrst varð
til þessa, árið 1901. Hún komst
lífs af, en mjög limlest. Hafði
hún haft í hyggju að sýna sig
og tunnuna á eftir fyrir peninga,
en það fór öðru vísi en ætlað
var, og að síðustu andaðist hún
á fátækrahæli. Nokkrir reyndu
á eftir henni og síðustu tilraun-
ina, sem gerð hefir verið, 1928,
framkvæmdi maður að nafni
Jean Laussier. Notaði hann
Sjötta dag marzmánaðar
þetta ár birtist greinarkorn eft-
ir ungan mann norðan úr Bárð-
ardal, Jónas Baldursson að
nafni. — Grein þessi nefnist
„Afneitun ungmennafélag-
anna“ og «er byggð upp á um-
mælum, sem ég á að hafa við-
haft í ræðu á útvarpskvöldvöku
U. M. F. í. 2. des. síðastliðinn.
En umrædd ummæli munu vera
þessi:
.... Enda á ég jafnan mjög
erfitt með að gera upp á milli
félagsins og annara félagsstarfa
og finnst félagið vera svo sam-
tvinnað öllum öðrum þáttum
félagslifs í sveitinni, að hvergi
verður komizt áfram án full-
kominna og víðtækra sam-
starfa. Enda fara hagsmunir fé-
lagsins saman við hagsmuni
fólksins og allt lýtur einum
vilja. Þannig mun ungmennafé-
lögunum víða farið. Þess vegna
hefir þeim tekizt að halda
starfsemi sinni utan við stjórn-
málabaráttuna og óháða öllum
flokkum. Víða hafa þau bein-
línis komið í veg fyrir stofnun
stjórnmálafélaga í sveitum og
bjargað þannig mörgum byggð-
arlögum frá illvígum deilum og
sundrung, sem alls staðar er
fylgifé með hinni skefjalausu
baráttu, sem háð er í íslenzk-
um stjórnmálaáróðri.
Innan ungmennafélaganna
hefir víðast tekizt að varð-
veita drengilegar viðræður og
mat á ólíkustu skoðunum og
þann félagsþroska, sem gerir
mönnum fært að vinna að fé-
lagsmálum, þótt þeir stundum
hljóti að lenda 1 minnihluta
með skoðanir sínar. Mörg ung-
mennafélög eru sannkallaðir
samnefnarar fyrir brot og
brotabrot hinna ólíkustu lífs-
kj'ara og skoðana manna og
kvenria, sem starfa saman að
lausn hinna ólíkústu vanda-
mála..... Það er sannfæring
mín, að á fyrstu áratugum þess-
arar aldar hafi ungmennafélög-
in lagt sinn stóra skerf til að
gefa íslenzku þjóðinni menn-
ingu hennar og starfsvilja nýtt
líf. — Og á undirstöðu þeirra
félagslegu strauma, sem ung-
mennafélögin hafa dreift um
byggðir landsins, verður*sú fé-
lagslund byggð, sem kemur til
að sigra í þeirri raunhæfu bar-
áttu fyrir tilveru sveita og
sveitamenningar, sem nú stend-
ur fyrir dyrum. En til þess verð-
ur æskan að vera stefnuskrá
ungmennafélaganna trú: Við-
halda hlutleysi við stjórnmála-
flokka$ia, kappkosta að auðga
þjóðlífið að varanlegum þjóð-
legum verðmætum í störfum og
skemmtanalífi .... “
Á framanrituðu vona ég, að
allir geti séð, að ég hefi á engan
hátt varað við þátttöku ung-
mennafélaganna í almennum
þjóðmálum. En hins vegar tel
ég, að þeir menn, sem þjást af
þeirri rökvillu, að þjóðmál,
hverju nafni sem nefnast, hljóti
um leið að vera flokksmál, þeir
hafi takmarkað erindi við ung-
mennafélögin. — Því að flest af
stærstu málum þjóðarinnar eru
sameign allra landsmanna, þótt
skoðanamunar gæti um leiðir að
settu marki. Félagsstarfsemi
ungmennafélaganna er þjóð-
málabarátta fyrst og fremst, þar
sem allir félagar beita kröftum
sínum eftir fremsta megni, án
þess að taka tillit til þess, þótt
þeir taki um leið í höndina á
pólitískum andstæðingi og gleðj-
ist með glöðum án þess að gæta
að hinu pólitíska eyrnamarki
félaga sinna.
Ég sé ekki ástæðu til að fara
lengra út í þetta mál. — U. M.
F. í. er frjáls og óháður félags-
skapur og bollaleggingar um
skyldleika hans við önnur félög
eða félagasamtök byggist ein-
göngu á andlegum skyldleika
þeirra manna, sem unna landi
sínu og þjóð, hvar 1 sveit sem
þeir eru settir.
Að síðustu þetta: Ungmenna-
félagar! Takið óhikað til með-
ferðar öll þau mál, sem fram
koma á vettvangi dagsins, með
fullkominni einurð og þeim
drengskap, sem hingað til hefir
verið aðaleinkenni allra góðra
ungmennafélaga.
íslandi allt!
Gestur Andrésson.
knött úr gúmmíí. Var hann 11
fet að þvermáli. Innan í honum
var grind úr stáli. Hann lét binda
sig vel og rækilega við grindina
með ólum. Hafði hann með sér
súrefni til 40 klukkustunda og
tæpum klukkutíma eftir að
hann lagði af stað, skaut knett-
inum upp, og reyndist Laussier
aðeins lítið eitt skrámaður.
Eftir þessa glæfraferð hefir
mönnum líklega fundizt, að bú-
ið væri að fórna nógu mörgum
mannslífum á altari ofdirsk-
unnar. Má því ætla, að hér eftir
leggi menn ekki út í svo gálaus
ævintýri, því að með lögum hef-
ir verið bannaður allur slíkur
brjálæðiskenndur glannaskapur
og leikur með mannslífin.
Stefán Traustason, prentari
tók saman.
Övíðurkvæmilcg
blaðaummæli
í Morgunblaðinu 13. þ. m.
skrifar „Víkverji“ eftirtektar-
verða grein um hin margum-
ræddu mannahvörf hér í höfuð-
staðnum, sem öllum hugsandi
mönnum stendur hínn mesti
stuggur af. En „Víkverji" er
ekkert klökkur út af slíkum
smámunum!
Það er ekki liðinn nema V2
þriðji mánuður af því herrans
ári 1945, og á þeim tíma hafa
horfið þrír menn, allir á bezta
aldri, og enn hefir ekkert vitn-
azt, hvað um þá hefir orðið. í
ekki stærri borg en Reykjavík
er þetta mikið, og eins og fyr
er fram tekið, eru allir hugsandi
menn skelfingu lostnir út af
þessu óhugnanlega vandamáli.
En „Víkverji" lætur sér sæma
að tala um þessi mál með kald-
hæöni og alls konar ómannúð-
legum getsökum og órökstudd-
um dylgjum í garð þeirra
manna, er horfið hafa. Gefur
hann fyllilega í skyn, að ekk-
ert sé athugavert við hvarf
þeirra, auðvitað hafi þeir „fram-
ið sjálfsmorð“, og sé ekkert við
því að segja. Þvílíkt grimmdar-
fullt miskunnar- og mannúðar-
leysi í garð þeirra, er nú sitja
helsærðir út af hvarfi elskaðra
ástvina, er meira en tárum
taki.
Tveir þessara manna eru
Austfirðingar og báðir vel
kynntir heima í sínum átthög-
um, og get ég, sem líka er
Austfirðingur, ekki þagað né
látið sem vind um eyrun þjóta
þessar illgirnislegu dylgjur og
getsakir „Vikverja“, því að vit-
anlega hefir hann engar sann-
anir fram að færa í þessu máli
fremur en aðrir. Og þótt sann-
anir væru fyrir hendi, sem ekki
er, hvaða þýðingu hafa þá svona
skrif? Eru þau aðeins til að
særa enn meir ástvini og vanda-
menn hinna horfnu manna, sem
eflaust hafa nógu þungan harm
að bera, þótt ekki bætist ofan á
mannúðarleysi óhlutvandra
manna? Ég veit, að allir Aust-
firðingar finna sárt til með ást-
vinum þessara horfnu manna,
og vil ég með þessum fáu lín-
um votta vandamönnum þeirra
mína dýpstu samúð og innileg-
ustu hluttekningu, sem því mið-
ur vegur sáralítið upp á móti
þeirri viðurstyggð, er grein
„Víkverja" vekur.
Hknn talar um, að fólk hér
sé gripið móðursýki út af þess-
um atburðum. Er það móður-
sýki að taka hlutdeild í kjörum
annara og sýna samúð og
hluttekningu, er sorgaratburðir
gerast? í því sambandi dettur
mér í hug ágæt ritgerð, sem
kom í „Heilbrigðu lífi“ síðast-
liðið ár, eftir hinn kunna lækni,
Jóhann Sæmundsson. Hann seg-
ir, að margir noti orðið móður-
sýki sem skammaryrði „í tíma
og ótíma“ í garð þeirra, er
þjást af þessum leiða kvilla,
sem þó sé ekkert meiri skömm
að veikjast af en t. d. lungna-
bólgu eða einhverjum öðrum
'jafn algengum sjúkdómi. „Vík-
verji“ er eflaust einn í þeirra
hópi. Það er í sjálfu sér sárt, að
til skuli vera, í okkar fámenna
þjóðfélagi, eins áumur og ó-
skammfeilinn hugsunarháttur
(Framhald á 7. slðu)