Tíminn - 08.06.1945, Blaðsíða 8

1
DAGSKRÁ er bezta íslenzka timaritið um
þjóðf élagsmál.
8
REYKJAVÍK
Peir, sem vilja kynna sér þjóðfélagsmál, inn-
lend og útlend, þurfa að lesa Dagskrá.
8. JÍ/JVÍ 1945
42. folað
I dag er næstsíðasfí söludagur í 4. ilokki. - Happdrættið
f
MMÁil
31. maí, ffmmtudagur:
Bretar skerast í leik-
Inn.
Sýrland: Brezka stjórnin fyr-
irskipaði yfirmanni brezka
hersíns við austanvert Miðjarð-
arhaf að koma á friði í Sýrlandi.
Jafnframt sendi hún Frökkum
þau tilmæli að láta franska her-
inn fara til bækistöðva sinna
og hætta að berjast. Franska
stjórnin varð við þeirri beiðni.
Bretar lýstu einnig yfir, að þeir
myndu gangast fyrir nýjum við-
ræðum milli Frakka og Sýrlend-
inga.
Noregur: Norska stjórnin
kom til Osló og var ákaft fagnað.
1. júní, föstudagur:
Sjö mllj. manna her.
Bandarikin: Truman forseti
tilkynnti, að Bandaríkin myndu
tefla fram 7 milj. manna her
gegn Japönum.
Burma: Bretar tilkynntu, að
þeir hefðu bætt við nýjum her
í Burma og gætu því stórlega
hert sóknina gegn Japönum.
Japan: Borgin Osaka varð
fyrir stórkostlegri loftárás.
2. júní, laugardagur:
Hefndir Rússa.
Þýzkaland: Borgarstjórinn, er
Rússar hafa útnefnt í Berlín,
tilkynnti, að nokkrir rússneskir
hermenn hefðu verið myrtir þar.
Hótaði hann því, að 50 Þjóð-
verjar yrðu drepnir fyrir hvern
Rússa, sem yrði myrtur, og það
þótt þeir ættu ekki sök á glæpn-
um.
Kyrrahafsstyrjöldin; Varnir
Japana á Okinava hafa bilað að
mestu.
3. júní, sunnudagur:
IVýtt ósamkomulag.
Bandaríkin: Nýtt ágreinings-
mál hefir komið til sögunnar á
ráðstefnunni í San Francisco.
Nefnd frá stórveldunum hafði
gengið frá tillögum um synjun-
arrétt stórveldanna í öryggis-
ráðinu, en er til kom neituðu
Rússar að ganga að þeim og
kölluðu nefndarmann sinn heim
til Moskvu. Rússar krefjast þess
nú, að ekkert mál verði lagt fyr-
ir öryggisráðið, nema öll stór-
veldin samþykki það.
Ú R B
Á HeiSmörk
varð allmlkill bruni síðastl. þriðju-
dag. Fór skógræktarstjóri og slökkvi-
liðsstjóri á vettvang og var eldurinn
þá orðinn allmagnaður og útbreiddur.
Var fenginn 40 manna vinnuflokkur
úr Reykjavik til aðstoðar við að grafá
i kringum brunasvæðið. Var því að
mestu loklð kl. 6 um kvöldið, en þá
logaði þó enn víða á svæðinu. Skóg-
ræktarstjóri telur að alls muni þarna
hafa brunnið um 2 hektarar lands.
Gróður er þarna aðallega mosi, sem
vegna undangenginna þurrka er nú
mjög eldfimur.
Hjúkrunarkvennafélagið Líkn
varð 30 ára síðastl. sunnudag. Fé-
lagið hefir unnið mörg og merkileg
störf í heilbrigðismálum. í stjórn Líkn-
ar eiga nú sæti: Sigríður Eiríksdóttir
er verið hefir formaður félagsins frá
1930 Sigríður Briem, gjaldkeri, Ragn-
heiður Bjarnadóttir, er verið hefir í
stjórn þess í 21 ár, en hún er nú
ritari þess, Anna Zimsen og Sigrún
Bjarnason.
Hátíffahöld f Reykjavík
17. júní.
Þjóðhátíðanefnd Reykjavíkur hefir
snúið sér til bæjarráðs með beiðnl um
aðstoð bæjarins vlð undirbúning að
hátíðahöldum 17. júní n. k. Vill nefnd-
in meðal annars fá lánað timbur af
birgðum bæjarins í þrjá palla, pall til
íþróttasýninga á íþróttavellinum. dans-
pall í Hljómskálagarðinum og söngpall
í sama garði o. fl. Bæjarráð heimilaði
borgarstjóra að verða við erindinu.
TÍIWAMS^
4. júní, mánudagur:
Ráðstefna Arafoa.
Egiptaland: Ráffstefna Araba-
ríkjanna kom saman í Kairo til
aff ræða um Sýrlandsmálin.
Frakkland: Franska stjórnin
lýsti yfir.því, aff hún myndi ekki
fallast á tillögu Breta um sér-
staka ráffstefnu til aff ræða um
Sýrlandsmálin. Hins vegar væri
hún fús að taka þátt í ráff-
stefnu með stórveldunum til aff
ræða um framtíðarstjórn Sýr-
lands. Palestínu og annarra
smáríkja á þessum slóðum.
5. júní, þriffjudagur:
Hernámsst j órniii
á fnndi.
Þýzkaland: Hin sameiginlega
hernámsstjórn í Þýzkalandi
kom saman á fyrsta fund sinn
í Berlín. Aðalfulltrúarnir eru:
Eisenhower fyrir Bandaríkin,
Montgomery fyrir Bretland,
Zukov fyrir Rússland og Tas-
signy fyrir Frakkland. Hún gaf
þegar út yfirlýsingu um, að um-
rædd stórveldi hefðu nú í sam-
einingu tekið Þýzkaland her-
námi og myndu skipta því í her-
| námssvæði. Fá Bretar Norðvest-
j ur-Þýzkaland, Frakkar Vestur-
Þýzkaland, Bandaríkjamenn
: Suðvestur-Þýzkaland og Rússar
Austur-Þýzkaland.
Bretland: Tilkynnt að 100 þús.
hermönnum yrði gefinn kostur
á að læra #landbúnaðarstörf og
fá síðan atvinnu við þau.
6. júní, miffvikudagur:
Ríki sameinast.
Miff-Ameríka: Ríkin Salvador
og Guatemala lýstu yfir því, aff
þau myndu sameinast í eitt
sambandsríki með líku stjórn-
arfyrirkomulagi -og Bandaríkin
hafa.
Rússland: Rússar tilkynntu
hvert væri hernámssvæði þeirra
í Þýzkalandi. Nær það vestur að
Lúbeck og þaðan til Magdeburg
og síðan yfir allt Þýzkaland og
Saxland. Bandaríkj aherinn
verður því að hörfa 240 km.
i vestur og fara úr borgunum
Magdeburg, Leipzig, Chemitz,
Hallei, Dessau, Weimar, Jena og
Eisenach
Æ N U M
Lögreglustjórinn í Reykjavík
hefir gefið út aðvörun til allra bif-
reiðarstjóra um að varast allan óþarfa
hávaða að næturlagi. En það vill oft
verða, að sumir bifreiðastjórar þeyti
fiautur sínar í tíma og ótíma. Þeir
sem kunna að verða varir við slíkan
hávaða um nætur, eru beðnir að snúa
sér til lögreglunnar og gefa henni upp
skrásetningarnúmer bifreiðanna.
Verfflagsbrot.
Nýlega var verzlunin Fram, Klapp-
arstig, sektuð um kr. 3000,00 fyrir að
selja vefnaðarvöru hærra verði en
verðlagsákvæðin heimila.
Dráttarvagn Slippsins
í Reykjavík
hefir bilað tvisvar með stuttu milli-
bili. í fyrra skiptið var verið að taka
togarann Jupiter upp, en í seinna
skiptið m. s. Esju. Það er talin mildi
að slys skyldi ekki hljótast af í hvor-
ugt sinnið. Rannsókn stendur yfir
vegna þessara atburða.
Happdrætti Háskóla íslands.
Dregið verður í 4. flokki á mánudag,
11. þ. m. kl. 1 e. h. Athygli skal vakin
á því, að skrifstofum og verzlunum er
lokað á hádegi á morgun en engir
happdrættismiðar verða afgreiddir á
mánudag. Því eru siðustu forvöð að
endurnýja 1 dag og til hádegis á morg-
un. Menn ættu að endurnýja sem fyrst
í dag og til þess að forðast ösjna í
fyrramálið.
Fertugur
er í dag Gústaf Gestsson, Laugav. 48.
Fréttir úr V.-Isaíjarðarsýslu
(Framhald af 1. síðu)
gröfu í sýslunni. Ég hygg, að þar
séu ýmsir mýraflóar, sem skurð-
grafa gæti unnið mikið gagn í,
og yrði sennilega erfiðast að
koma henni milli vinnustaða,
eins og landslagi er háttað, en
þó er eflaust hægt að leysa það
mál.
Þá tel ég það merkilegt íyrir
atvinnulíf héraðsins, að Djúp-
báturinn hefir nú farið vikulega
til Önundarfjarðar fimm og
hálfan mánuð af þeim tíma, sem
ekki er bílfært á milli, en venju-
lega mun leiðin ófær bílum 9
mánuði ársins. Ég vænti, að
þetta sé upphaf vikulegra ferða
á milli fjarðanna allt árið og
þar með opnuð flutninga-
leið fyrir mjólk á markað
á Suðureyri og ísafirði. —
Önundarfjörður er vel fallinn til
nautgriparæktar, en hins vegar
er þar vetrarþungt fyrir sauðfé.
Við þurfum yfirleitt nálægt 80
fóðureiningum fyrir hverja á,
.en þegar kemur inn í Djúpið
komast ýmsir af með 20 fóður-
einingar fyrir á. Nú senda þeir
margir mjólk til ísafjarðar,
meðan sumir önfirzku bænd-
urnir hafa ekki kýr nema tæp-
lega til heimilisþarfa. Þetta
kalla ég að samgönguleysið hafi
hindrað eðlilega og farsæla þró-
un atvinnulífsins, og mér finnst,
að það sé enganveginn sérmál
fáeinna kotbænda, hvort úr
þessu verður bætt eða ekki.
— Hvaff %egirðu svo um sam-
göngumálin að öðru leyti?
— Það er nú ekki fallegt. Und-
anfarin ár hafa ýmis konar
smáskip einkum annazt' f lutn-
inga til Vestfjarða frá Reykja-
vík, því að allar nauðsynjar okk-
ar eru teknar hér á land af
miklum vísdómi. Þessar fleytur
hafa oft verið þrauthlaðnar og
e. t. v. þurft að leita sér skjóls
og liggja dögum saman, þegar
illa hittist á veður. Ólíkustu vör-
ur eins og olíu og mjöli er hrúg-
að í sömu lest og hefir þá stund-
um annað dregið dám af hinu.
Auk þess hefir oft misheppnast
að verja farminn fyrir ágjöfum
og bleytu.
Ég segi þetta ekki til að ásaka
neinn, því að þetta hefir senni-
lega ekki getað verið öðruvísi.
En verst er það, að fólk hefir oft
neyðst til þess að fara með svona
farkosti, og má nærri geta, að
þar eru engin þægindi, þrátt fyr-
ir mikinn góðvilja og umhyggju
skipverja. Öllum eru í minni af-
drif Þormóðs, en um hitt er
minna talað, að stundum hefir
litlu munað um aðra báta á
þessari flutningaleið, að þeir
færu sömu leið.
Það er e. t. v. góð dæmisaga,
að þegar ég kom suður núna um
daginn, fór ég með Selfossi frá
ísafirði til Akureyrar og svo
landleiðina suður þaðan, og það
var áreiðanlega fljótlegasta og
bezta ferð, sem kostur var á.
— Ykkur finnst þá vafalaust
þörf á einhverjum umbótum í
samgöngumálunum?
— Skyldl það vera óhæfa? Ég
er hræddur um að þessi tilhög-
un sé líka nokkuð dýr, hvernig
sem á það er litið. Ætti ríkið
annað strandferðaskip eins og
Esju væri miklu breytt og mér
finnst það vorkunn, þó að fólkið
úti um land þrái þann munað,
að fá að ferðast með jafn þægi-
legu og öruggu skipi. Það getur
verið bæði dýrt og leiðinlegt að
vera farþegi á fiskibát, sem dög-
um saman þarf að liggja af sér
veður á miðri leið. Vöruflutn-
inga milli Vestfjarða og Reykja-
vkur myndi hraðskreiður, góður
bátur geta annast að miklu leyti,
en auðvitað mætti hann ekki
vera of lítill. Flugvél Loftleiða
hefir annars hjálpað mörgum á
milli og er til mikilla bóta, en
ennþá eru flugferðirnar svo ó-
tryggar, að ekki má treysta á
þær og þær því ófullnægjandi.
Þar mim þó vera framtíðar-
lausnin með flutning á fólki og
pósti.
— Hvaffa framkvæmdamál eru
svo efst á baugi hjá ykkur?
— Því get ég svarað með fullri
vissu. Raforkumálið Stórvirkjun
fyrir Vestfirði er hugsjón ríkra
og fátækra. Gætum við lesið í
hugi Vestur-ísfirðinga myndum
við í flestra brjósti sjá -heit-
strengingu þess að fylgja því
máli fast fram. Virkjunarsvæð-
ið yrði frá Látrabjargi að ísa-
fjarðardjúpi og ætla ég að allir
hugsandi menn í héraðinu
standi þar saman, hvað sem
ánnars ber á milli. Það er nú
draumur Vestfirðinga að þessi
virkjun þeirra komist í kring ár-
ið 1947, en síðar tengist þetta
væntanlega landsrafveitunni.
Og þá skulum við sjá hvort ekki
lifnar yfir einhverju og fólki
fjölgar í sýslunni okkar, þó að
mannfjöldi hafi varla staðið í
stað undanfarið.
— Hvaff er um iffnaff í Vestur-
ísafjarðarsýslu?
— Hann er of lítill, því að ekki
er betra eða ódýrara að vera
mikið upp á Reykjavík kominn í
þeim efnum. Fyrir utan ýmsa
iðnaðarmenn, sem margir eru
vel færir í sinni grein er eitt
iðnfyrirtæki, sem ég vil fjarnan
minnast á. Það er vélsmiðja
Guðmundar Sigurðssonar á
Þingeyri. Mér er það í barns-
minni, að oft voru á ferð um
dalinn heima, menn frá ísafirði,
Súgandafirði og Flateyri, sem
leituðu á náðir Guðmundar Sig-
urðssonar vegna vélarbilunar.
Ég er viss um það að vélsmiðja
hans hefir oft hjálpað útgerð
þessara fjarða, svo að miklu
nam, því að það er annað en
gaman ef vél bilar á miðri ver-
tíð og báturinn kemst ekki á sjó
fyrr en varahlutur hefir náðst
frá Reykjavík, eins og samgöng-
um hefir löngum verið háttað.
— Þetta er sennilega óvenju-
leg vélsmiffja á svo litlum staff?
— Það held ég. En Guðmund-
ur er Dýrfirðingur og hann er
tryggur I lund og ræktarsamur.
Hann vann ungur hjá Miljóna-
félar/inu, ef ég man rétt, og fór
utan að þess ráði og var tvö ár
í Höfn og vann þar í Dan-véla-
smiðju og flotkví hafnarinnar.
Síðan kom hann heim og byrj-
aði rekstur sinn á Þingeyri og
hefir að mínu viti verið hérað-
inu hinn þarfasti maður.
— Hvaff viltu svo segja meira?
— Ja. Það er t. d. verið að
byggja lítið sjúkraskýli og lækn-
isbústað fyrir mitt læknishérað
á Fiateyri. Læknirinn okkar,
Ragnar Ásgeirsson frá Sólbakka,
hefir gengið að því með rösk-
leika að þetta kæmist á fót og
hyggjum við gott til, því aff við
teljum það miklu líklegra eftir
en áður að við njótum læknis í
héraðinu, auk þess öryggis, sem
þessu fylgir, ef skjótt þarf til
að taka vegna slysa eða bráðra
sjúkdómsatvika.
Svo er meðal sveitafólks sýsl-
unnar undirbúningur að því að
koma upp heimavistarbarna-
skólum.
Verið er allmjög að auka húsa-
kost Héraðsskólans að Núpi og
er það mjög aðkallandi vegna
mikillar aðsóknar.
Svo mætti auðvitað segja sitt-
hvað um félagslíf í héraðinu, en
þar er þó yfirleitt ekki mikil ný-
breytni. Ungmennafélög og
íþróttafélög starfa iíkt og jafn-
an hefir verið, en hafa nú mynd-
að með sér nánara samband en
áður og standa öll að sameigin-
legum íþróttamótum og væntum
við góðs af og hyggjum, að þar
sé í vændum margháttað sam-
starf til góðs og áukins þroska.
Svo finnst mér ástæða til að
nefna Skógræktarfélag Vest-
ur-ísfirðinga. Það hefir girt sér
gröðrarreit í landi Minna-Garðs
í Dýrafirði og er það lítillar frá-
sagnar vert í sjálfu sér. En í fé-
laginu eru ýmsir áhugasamir
G A M L A B 'í Ó < *
MÓÐIR OG SONUR
Hrífandi kvikmynd af skild-
sögu Booth Tarkingtons: The
Magnificent Ambersons.
Joseph Cotten,
Dolores Costello,
Anne Baxter,
Tim Holt.
Sýnd kl. 9.
Upprelsn í Arabíu
(Action In Arabla).
George Sanders,
Virginia Bruce.
Sýnd kl. 5 og 7.
Bönnuð yngri en 12 ára.
NÝJA BlÓ<>
DULARFULLI
MAÐURim
(The Mask of Dimitrios)
Afar spennandi mynd.
I’eter Lorre,
Fay Emerson,
Zachary Scott,
Sidney Greenstreet.
AUKAMYND:
Fréttamynd frá þýzku fanga-
búðunum og flelra.
Bönnuð yngri enl6 ára.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
TJARNABBÍÓ"
TV0FALDAR
SKADABÆTUR
(Double Indemnity)
Spennandi sakamálasaga.
Fred MacMurray,
Barbara Stanwyck,
Edward G. Bobinson.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Bönnuð börnum innan 16 ára.
LEIKFÉLAG REYKJAVÍKUR
Giít eða ógíft
Gamanleikur í þremur þáttum eftir J. B. Briestley.
Sýning í kvöld kl. 8.
Aðgöngumiðar seldir eftir kl. 2.
Þeir gerðu garðlnn
frægan
OG *
Dáðir
voru drýgðar
eru ágætar skemmtibækur og
hafa auk þess þann kost að
vera ódýrar.
Tilkynning
Frá Viðskiptaráði og IVýbyggingarráði.
Samkvæmt verzlunarsamningi, er gerður hefir verið við Sví-
þjóð, er gert ráð fyrir að eftirtaldar vörur fáist útfluttar þaðan
til íslands, innan ákveðinna takmarka, á þessu ári:
Pappír, pappi, hrájárn og stál, fittings, handverkfæri og á-
höld, hnífar og skæri, rakvélar og rakblöð, kúlu- og keflalegur,
bátamótorar, varahlutir í sænska bátamótora, vélaverkfæri, timb-
ur, jarðyrkjuvélar, skilvindur og strokkar, saumavélar, prjóna-
vélar með varahlutum, kæli- og ísskápar, þvotta- og strauvélar,
lýsisskilvindur, rafmagnsaflstöðvar, rafmagnsmótorar með til-
heyrandi rafbúnaði, rafmagnsheimilistæki (hitunartæki, strau-
járn, ryksugur, brauðristar), reiðhjól, reiðhjólahlutir, skip (þar
með taldir dieseltogarar), fiskibátar með útbúnaði, mælltæki,
byssur og haglaskot.
Umsóknum um gjaldeyris- og innflutningsleyfi fyrir ofan-
greindum vörum óskast skilað á skrifstofu Viðskiptaráðs fyrir
15. þ. m., nema umsóknum um skip, báta og önnur framleiðslu-
tæki, þeim skal skilað til skrifstofu Nýbyggingarráðs fyrir sama
tíma.
Reykjavík, 7. júní 1145. ’
Viðskiptaráð. JVýbygginjgarráð.
menn og hafa þeir uppi ráða-
gerðir, sem vonandi komast
fram, þó að of snemmt sé að
ræðá þær opinberlega. En félag
þetta nýtur starfskrafta góðra
manna, þar sem eru þeir bræður
á Læk í Dýrafirði, Hjörleifur og
Þorvaldur Zófóníassynir, en þeir
eru frábærir ræktunarmenn og
hefir mjög vel heppnast uppeldi
trjáplantna. Þeir bera nú hæst
þar vestur í fjörðum merki sr.
Sigtryggs á Núpi í ræktunar-
málum, en hann hefir verið hinn
mikli leiðtogi okkar Vestur-ís-
firðinga í garðrækt og mann-
rækt. Slíkir menn láta sig ekki
án vitnisburðar, því að þ/.ð er
mikill auður, sem þeir eftirláta
í sporum sínum. Og það er bezt
að hætta þessu rabbi með því
að láta í ljós þá trú, að okkur
takist að geyma þann auð sr.
Sigtryggs og ávaxta þarna vest-
ur í fjörðum.
Gróði Eimskipaf é-
lagsins.
(Framhald af 1. slðu)
og fremst félag nokkurra Reyk-
víkinga, eins og margoft hefir
verið sýnt fram á hér I blaðinu.
Starfsemi félagsins hefir líka
verið háttað þannig, að engu er
líkar en það telji flutninga til
annara hafna en Reykjavíkur
sér að mestu óviðkomandi.
Úr stjórn félagsins gengu Hall-
grímjir Benediktsson, Halldór
Kr. Þorsteinsson og Jón Ás-
björnsson. Hallgrímur og Hall-
dór voru endurkosnir, en í stað
Jóns, sem skoraðist undan kosn-
ingu, var kosinn Jón Árnason,
sem hefir verið stjórnskipaður í
stjórninni.
#