Tíminn - 17.07.1945, Blaðsíða 6

6
TfMIiVTV. liriðtmlaginii 17. júli 1945
53. blað
Minnmgarorð:
Krístvcig Björnsdóttír
frá Skógum.
Hinn 17. marz s. 1. andaðist
að heimili sínu, Steinnesi við
Kópasker, Kristveig Björns-
dóttir húsfreyja frá Skógum í
Öxarfirði, aðeins tæpra 64 ára
að aldri.
Hún var fædd að Skógum 5.
apríl 1881. Faðir hennar var
Björn Gunnlaugssoh bóndi í
Skógum, einn hinn glæsilegasti
og vinsælasti bændahöfðingi
norður þar á sinni tíð. Foreldrar
hans voru hjónin Gunnlaugur
Sigvaldason frá Hafrafellstungu
og Sigurveig Sigurðardóttir í
Skógum Þorgrímssonar og síðari
konu hans, Rannveigar Gunn-
arsdóttur (Skiða-Gunnars) Þor-
steinssonar prests að Skinna-
stað, og er sú ætt landskunn.
Móðir Kristveigar, en kona
Björns í Skógum, var Arnþrúður
Jónsdóttir- frá Dal i Þistilfirði,
hin mætasta kona.
Kristveig Björnsdóttir
Þegar í æsku var Kristveig í
Skógum afbragð annarra
kvenna þar í sveit að atgjörvi og
glæsileik, enda naut hún og
betra uppeldis og menntunar en
þá var títt.
Átján ára gömul giftist húh,
þann 1. júlí 1899, eftirlifandi
manni sínum, Gunnari Árnasyni
frá Bakka hinum ytri í Keldu-
hverfi, atorku- og drengskapar-
manni hinum mesta.
Reistu þau bú að föðurleifð
hennar, Skógum 1 Öxarfirði, og
bjuggu þar á hálfri jörðinni í
full fjörutíu ár, rausnarbúi.
Varð þeim 9 barna auðið, og eru
7 þeirra á lífi, en tvo sonu upp-
komna misstu þau fyrir nokkr-
um árum, báða hina mannvæn-
legustu menn.
Börn þeirra, sem á lífi eru,
eru þessi:
1. Rannveig, húsfreyja á
Kópaskeri, gift Birni Kristjáns-
syni kaupfélagsstjóra og fyrv.
alþingismanni.
2. Björn, skrifstofumaður í
Reykjavik, kvæntur Guðrúnu
Kristjánsdóttur frá Víkinga-
vatni.
3. Sigurveig, gift séra Sveini
Viking, skrifstofustjóra biskups.
4. Arnþrúður, gíft Baldri Öx-
dal hreppstjóra að Sigtúnum í
Öxarfirði.
5. Sigurður, skólastjóri á Húsa-
vík, kvæntur Guðrúnu Karls-
dóttur Finnbogasonar, skóla-
stjóra á Seyðisfirði.
6. Þórhalla, námsmey í Hús-
mæðraskólanum í Reykjavík.
7. Óli, nemandi í Samvinnu-
skólanum.
Skógaheimilið var um langt
skeið eitt stærsta og glæsileg-
asta heimilið I Norður-Þingeyj-
arsýslu. Það stóð á hinum
trausta grunni þjóðlegs arfs og
menningar, en bar þó jafn-
framt framtakssemi og dugn-
aði ljósan vott; Þar sameinaðist
fortíð og nútíð á fagran og heil-
brigðan hátt. Þar fór saman
myndarbragur innan húss- og
utan, greiðasemi og rausn óg sú
hlýja hugarfarsins, sem öllum
verður ógleymanleg, er því
heimili kynntust.
Skógaheimilið lá i raun og
veru ekki í þjóðbraut. En þó fór
svo snemma, að þangað heim
lágu vegir úr öllum áttum. Hið
stóra og reisulega heimili varð
að nokkurs konar miðstöð hér-
aðsins og þangað lágu gagn-
vegir vina og kunningja víðs-
vegar af landinu. Ekki var ó-
títt, að þar væru 10—20 nætur-
gestir í senn, og var aldrei að
sjá eða finna, að á því væru
nokkrir örðugleikar að hýsa
slíkt fjölmenni, og sannaðist
þar, að þar sem rausn og góð-
vild ráða húsum, er aldrei þröng.
Við þetta gestrisna, glaðværa og
glæsilega heimili eru því að
vonum tengdar þúsundir minn-
inga, bjartar, hugljúfar og
hlýjar.
Árið 1940 brugðu Skógahjónin
búi og fluttust til Kópaskers.
Var hvortveggja, að heilsa þeirra
var þá tekin nokkuð að bila, og
að sviplegur missir sona þeirra
tveggja uppkominna og með
stuttu millibili, gerði þeim örð-
ugt að halda áfram umfangs-
miklu búi, enda eldri börnin þá
gift og flutt úr foreldrahúsum.
En með starfi sínu í Skógum um
meira en 40 ára skeið, hafa þau
reist sér þann minnisvarða, er
seint mun fyrnast. Rausn þeirra
og dugnaður, hjálpfýsi þeirra og
góðvild, gleymist ekki.
Með þeim Skógahjónum,
Gunnari og Kristveigu var að
mörgu leyti alveg sérstakt jafn-
ræði. Þau voru ekki aðeins sam-
hent í starfi. Þau voru með ein-
um huga og einni sál. Þess vegna
varð þeim léttara að lyfta sam-
eiginlega stórum átökum. Þess
vegna var þeim og einnig auð-
velda'ra að bera þungar byrðar
sárra harma. Um þau mátti
segja líkt og Einar Benedikts-
son segir einhvers staðar, að
þau voru „samhljóma sálir“ ekki
aðeins í meðlæti og hamingju,
heldur einnig „í böli og nauð-
um“. Það var þeirra mikla gæfa.
Kristveig í Skógum, eins og
hún var jafnan nefnd, einnig
eftir að hún fluttist þaðan, er
ein þeirra kvenna, sem ekki
gleymist. Höfðingleg í sjón,
glæsileg í framgöngu, hlý og al-
úðleg í viðmóti, ráðsnjöll og ráð-
holl, vör í dómum, en þó hisp-
urslaus, vinföst og trygglynd,
stillt vel en þó stórlynd og föst
fyrir, ef því var að skipta. Hún
var ljóðelsk og sönghneigð og
spilaði sjálf á hljóðfæri, þó fáar
gæfust henni stundir til þess
hin síðari ár. Hún las jafnan
mikið, bæði innlendar bækur og
erlendar og var það mörgum ráð-
gáta hvernig henhi vannst tími
til að fylgjast svo vel með á þvi
sviði, sem raun var á. Yfirleitt
virtist hún aldrei vera í önnum
og hafa tíma til ótrúlega margs.
Var það þó sízt af því, að hún
hliðraði sér hjá verkum eða van-
rækti í nokkru hin umfangs-
miklu störf á þessu stóra heim-
ili, heldur olli hér um hagsýni
hennar og verkhyggni og það, að
hvert starf lék henni svo í hendi,
að unun var á að sjá. Við heim-
ili sitt kom hún upp myndar-
legum blóma og trjágarði, og
var ekki óalgengt á fögrum
sumarkvöldum, þegar aðrir voru
gengnir til hvíldar, að húsfreyj-
an væri þá ein úti í garðinum
slrium að hlúa að vaxandi blómi.
Hún var tryggur vinur vors og
blóma, unni hvers konar fegurð
og átti þá mildu, mjúku hönd,
sem jafnan hlúir að veikum
gróðri, og fús var að hjálpa
hverjum þeim, sem átti bágt,
hvort heldur var maður eða mái-
leysingi. Hún var móðir og kona
í sönnustu og beztu merkingu
þeirra orða. Slíka konu er sárt
að kveðja, en sælt að muna —
og þakka.
Við burtför hennar er sár
harmur kveðinn að eiginmanni
hennar og börnum, vinum og
vandamönnum, bæði nær og
fjær. En „þar sem góðir menn
fara, eru Guðs vegir“, og einnig
og ekki síður, þó þeir fari yfir
landamærin miklu, sem skilur
þetta jarðlíf frá hinu tilkom-
anda.
Kristvelg Björnsdóttir var
jarðsungin að Skinnastað þann
28. marz að viðstöddu miklu
fjölmenni. Hennar sakna ekki
aðeins eiginmaður og börn, ætt-
ingja og venzlamenn. Hennar
saknar heilt hérað og finnur, að
það sæti, sem hún skipaði og nú
er autt, verður seint eða aldrei
fyllt. S. V.
Stjórnarandstaða og
þjóðhollnsta.
(Framhald af 3. síðu)
í þeirri verndarstarfsemi, að
jafnvel þeir, sem alþjóð veit að
eru þjófar að gróða sínum, eru
teknir í sátt og settir til hins
æðsta trúnaðar. Það er ekki rétt
að segja, að ríkisstjórnin taki
vettlingatökum á þeim mein-
semdum. Hitt er sönnu nær, að
hún fer um kaunin mýkjandi
höndum og .leggur yfir þau
plástra nýrra nafnbóta og virð-
ingarstarfa til að hylja ýlduna
og rotnunina.
Innbyrðis ræðast stjórnar-
flokkarnir við á þann hátt, að
ráðherrarnir eru sakaðir um af-
glöp og hneyksli á víxl. Stjórn-
arflokkarnir bregða hverjir
öðrum um nazisma og einræðis-
hneigð. Þannig eru sambúðar-
hættir manna innbyrðis á kær-
leiksheimili ríkisstjórnarinnar.
Slík eru heilindin í samstarfinu.
En þegar einhverjir mæla
gegn því að ríkisvaldið sé látið
mynda skjaldborg um fjármála-
spillingu og glæfrabrask, þá er
hrópað um, að þeir séu vargar
í véum, sem rjúfi einingu og
spilli friði.
Þjóðholl samstaða.
Mér virðist að síðustu mán-
uðir hafi leitt í ljós á óvenjulega
augljósan hátt, að allir þeir,
sem vilja reisa musteri þessa
litla mannfélags í norðurhöfum
á grundvelli réttlætis og heiðar-
leika, verði að taka höndum
saman. Hér er um miklu stærri
mál að ræða en'margt það, sem
haft hefir verið til að sundra
þeim, senúsaman eiga að standa.
Alþýða landsins má ekki láta
glepjast og tvístra sér. Of lengi
hefir það tekizt. Meðan það
tekst, mun fjármálaspillingin
halda áfram, og einstakir menn
fá að hafa að leikfangi það fé,
sem átti að leysa aðkallandi
vandamál alþýðunar.
Það mun sýna sig hér eftir
sem hingað til, að sérhver fram-
för, sem verður á lífi einnar al-
þýðustéttar landsins, er þjóðar-
gæfa og veldur almennri hag-
sæld, þegar fram líða stundir.
Slíkar breytingar geta valdið ó-
heppilegri truflun og jafnvægis-
röskun í bili. Þá er það hlutverk
stjórnmálamannanna að jafna
þar metin og miðla svo málum,
að ekki verði ofþensla á aðra
hlið en stöðvun og hrörnun á
hina.
Það er vandamál hversu
skipta beri arði og skammta
tekjur í hlut alþýðustétta lands-
ins, svo að jafnréttis sé gætt.
Þar höfum við þó séð og sjáum
hylla undir viðunandi lausn að
mínu viti. Svo mikið er víst, að
þessum málum verða sjómenn,
bændur, verkamenn og aðrir
starfsmenn að ráða sin i milli,
með samkomulagi og samvinnu.
Fer bezt á því og mun reynast
farsælast, að þau mál séu leyst
á vinsamlegan hátt en ekki
gengið að því með fjandskap og
frekju. En hitt er meira vanda-
mál, hvernig eigi að gera þá, sem
þrá forréttindi og vilja lifa á
öðrum sem sníkjudýr þjóðfé-
lagsins, að þjóðhollum starfs-
mönnum. /Það verður áreiðan-
lega ekki gert með því að hlaða
undir þá og selja þeim sjálf-
dæmi.
Hér er komið að því, sem
skiptir mötinum í flokka til á-
taka um málin. Á að miða
framför atvinnulífsins við það,
að hún auki almenna hagsæld
og jöfnuð? Eða á að halda á-
fram að fóstra stórgróðamenn,
sem fá að byggja sumarhallir
fyrir stórfé? Á enn að leyfa
mönnum að féfletta þjóð sína
utan við lög og rétt og hefja þá
að því loknu til hæstu metorða?
Þetta er meira atriði en marg-
ur sér. Hér kemur til greina
♦ ÚTBREIÐIÐ TIM ANN4
fleira en fjárdrátturinn. Það sjá
allir, að fjárhagslega er hér
framið mikitf ranglæti. Hitt ligg-
ur svo dýpra og er að því skapi
meira mein, að hér er fjármála-
spilling, sem sýkir út frá sér.
Margir istöðulitlir menn og ó-
þroskaðir líta upp til þessara
auðkónga og óska að líkjast
þeim. Á þann hátt spillir þessi
meinsemd hugsunarhætti, inn-
ræti og lífi margra þegna þjóð-
félagsins, svo að þeir hneigjast
til þess að hlaða undir sig, ná
sér í forréttindi og lifa á öðrum
í stað þess áð þjóna sameigin-
legum hag.
Fjárskaði alþýðustéttanna er
minna atriði en það tjón, sem
ýms börn þessara stétta bíða á
sálu sinni vegna þessara rang-
látu og siðspilltu hátta. Hér er
þvi þörf fyrir siðabót. Hér fer
það saman, að sækja rétt vinn-
andi fólks og uppræta mein-
semdir, sem spilla og sýkja út
frá sér og valda mannskemmd-
um.
Ég nota hér orðið alþýða hik-
laus og ófeiminn, þó að ein-
hverjir kunni‘að"hafa hneigð til
þess að þvæla einhverri lítils-
virðingu inn í það. Ég geri mér
þess grein, að ég er alþýðumað-
ur, sem á samleið með öðrum al-
þýðumönnum. Ég hefi þá trú, að
/alþýðan verði að hjálpa sér
sjálf og hún nái ekki þeim rétti,
sem henni ber og þeim þroska,
sem henni er eiginlegur, nema
hún geri sér grein fyrir mann-
gildi sínu og skyldum. En þeim,
sem nú reyna að leggja eittþvað
lágt og óvirðulegt i orðin alþýða
og almúgi, vildi ég þó segja það,
að þegar höfðingjar íslendinga
sóru land og þegna undir er-
lendan konung, þá var þar með
|enginn frá þeim grundvöllur
konungsvaldsins á íslandi. Jafn-
framt var gerð „Almúgans sam-
þykkt" og það var hún, sem
geymdi rétt íslenzku þjóðarinn-
ar til sjálfsforræðis og varð
beztu mönnum sjálfstæðisbar-
áttunnar rök fyrir réttarkröf-
um. Ég hygg, að þessi staðreynd
sé harður steinn að berja höfði
sínu við, þegar á að reyna að
líma fyrirlitningu og óvirðingu
við þessi orð.,
Nú þurfa alþýðustéttir ís-
lands, þær sem vilja byggja
'land sitt með lögum og jafnrétti,
að taka höndum saman. Gegn
þeim standa stórgróðamenn,
braskarar og allir þeir, sem telja
sínum hag bezt borgið í skjóli
slíkra manna. Eins munu þeir,
sem keppa eftir sterkari forrétt-
indaaöstöðu einstakra stétta,
velja sér aðrar leiðir og heldur
vilja sjá hlut sínum borgið með
baráttu en friði og samvinnu.
Það er reynt að hindra þessi
samtök. Forréttindamennirnir
hrópa um friðarspjöll. Stéttir
eru rægðar saman. Og þeir, sem
einkum njóta trúnaðar og velj-
ast til forsvars í þessum sam-
*tökum, eru rægðir og affluttir
á margan hátt. En hér megum
við ekki láta glepjast, hvorki af
ytri Ijóma auðvaldsins, friðar-
hjali né nuddi og nöldri þeirra,
sem þykjast hafa einkarétt á
hugsjónum.
Það er á margan hátt þarflegt
að ræða það, sem bak við er, en
hitt er þó. aðalatriðið, hvað nú
er framundan. Og þar kallar
þjóðarnauðsyn alþýðu landsins
saman, til að ýta þeim til hliðar,
sem lagt hafa blessun sína yfir
fjármálaspillingu og fjárdrátt
og stórgróða. Hér er ekki nóg
að hafa nýja tækni, þó að við
séum ailir sammála um að henn-
ar þurfi með. Það þarf líka ör-
uggan fjárhagsgrundvöll fyrir
atvinnulífið og nýjar venjur og
nýtt skipulag. Þeirri ríkisstjórn,
sem okkur sýnist að vanræki
þetta allt nema e. t. v. tæknina,
getum við ekki fylgt, þó að við
viljum þjóð okkar vel.
Samband ísl. samvinnulélama.
SAMVINNUMENN! ®
Þegar eldsvoða ber að höndum, brenna nálega,
í hvert sinn óvátryggðlr innanstokksmunir.
Frestið ekki að Vátryggja innbú yðar.
Orðsending
lil innheimtumanna Tímans
t
Skilagreinlr fyrir síðasta ár ern ennþá
* )
ókonraar frá noklcrum iiiiilieiiiilumönn-
um Tímans. Ern þeir vinsamlega beðnir
að senda |uer hið allra fyrsta.
INNHEIMTA TÍMAJVS.
Útboð
Þeir, seiri vilja gera tilboð i að byggja steinsteypt
geymsluhús á Grandagarði, geta gegn 50,00 kr. skila-
tryggingu, sótt uppdrætti og lýsingu á hafnarskrif-
stofuna.
Reykjavík, 10. júlí 1945.
Haf nar st j ór i.
Næstu daga eru til sölu
ódýrír trékassar
í NYBORG
Tómar ilöskur
keyptar á sama stað.
AFENGISVERZLVN RtKISIIVS.

Nokkur hundruð eintök
af þessari heimskunnu skáld-
sögu, eftir franska ritsnilling-
inn EUGENE SUE, eru nú komin
í bókaverzlanir.
EUOENE SUE
LEYNDARDÓMAR
PARÍSARBORGAR
Bókin er í 5 bindum1 (nær
2000 blaffsíður), prentuff á góff-
an pappír og grýdd 200 mynd-
um eftir franska dráttlistar-
menn.
EFNI SÖGUNNAR er svo viffburffaríkt og spennandi og
frásögnin svo lifandi, að menn hrífast ósjálfrátt meff, —
sem sagt, lifa atburði þá, er sagan segir frá, um leið og þeir
lesa um þá.
Bókin hefir VERIÐ ÓFÁANLEG síffan fyrir stríff, en ávalt
mjög eftirspurff. Nú hefir þaff litla, sem eftir er af upplag-
inu, veriff heft og selst nú meff fyrirstríffsverði.
Öll 5 bindin kosa aðeins 50 krónur.
Bókin verffur send út á land burffargjaldsfrítt, ef greiffsla
fylgir pöntun.
BÖKHLAÐAN, pósthólf 462, Reykjavík.
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦»♦♦♦♦»♦
T f M IIV IV er víðlesnasta auglýsingablaðið!