Tíminn - 17.07.1945, Blaðsíða 8

DAGSKHÁ er bezta islenzka timaritið um
þjóðfél agsmál.
8
REYKJAVÍK
Þeir, sem vilja kynna sér þfóðfélagsmál, inn-
(ettd o*| útlend, þurfa "að lesa Dagskrá.
17. JtLÍ 1945
53. blað
'j? AWWÁ£.i7tÍ]!IAJ¥S
12. júlí, fimmtudagur:
Endnrbygging Liuicl-
únaborgar.
England: Nefnd sú, sem haft
hefir til meðferöar endurbygg-
ingu Lundúnaborgar skilaði áliti
og færir fram miklar áætlanir
um nýrri og betri borg. Verður
nú þega hafizt handa um endur-
byggingu borgarinnar og er það
ein stærsta framkvæmd í bygg-
ingamálum, er sögur fara af. Er
gert ráð fyrir 10 ára starfi og
kostnaðurinn áætlaður 200 milj.
sterlingspunda.
Lífvörður Churchills hefir
sagt upp stöðunni og er ástæð-
an sú, að honum þykir ráðherr-
ann of rápsamur.
Danmörk: Kristján konungur
neitaði að undirrita fyrsta
dauðadóminn, er felldur var eft-
ir hinum nýju hegningarlögum
Dana. Aftaka hefir ekki farið
fram í Danmörku í 53 ár.
Þýzkaland: — Montgomery
sæmdi fjóra rússneska hers-
höfðingja í Berlín heiðurs-
merkjum.
13. júlí, föstudagur:
Sameiginlegrl her-
stjóm liælt.
Þýzkaland: Lögð var niður hin
sameiginlega herstjórnarskrif-
stofa vesturveldanna í Þýzka-
landi, sem taka átti til meðferð-
ar málefni í hinu hernumda
Þýzkalandi. Var þetta gert eftir
umræður Breta, Bandaríkja-
manna og Rússa, eftir að búið
var að skipta landinu niður í
hernámssvæði.
Mikil hersýning Breta og
Kanadamanna var haldin í Ber-
lín.
Bandaríkin: Nimitz flotafor-
ingi skýrði frá miklu tjóni, er
ameríski flotinn hefði orðið fyr-
ir af völdum fellibylja í seinasta
mánuði, er tjónið meira en nokk-
urn tlma hefir orðið í orrustum
við Japan.
Flogið til Skotlands
Fyrsta utanlandsílug íslend-
inga var flogið í seinustu viku.
Catalinaflugbátur Flugfélags ís-
lands fór fyrstu ferð sína til
Skotlands og gekk ferðalagið allt
að óskum.
Við heimkomuna á fimmtú-
daginn var áhöfn bátsins boðið
til kaffidrykkju að Hótel Borg.
Meðal þeirra, seni þar tóku til
máls var fyrst Jóhannes Snorra-
son flugmaður, sem lýsti ferða-
laginu, Örn Johnson, fram-
kvæmdastjóri Flugfélagsins,
Agnar Kofoed-Hansen lögreglu-
stjóri og Laidlow, brezkur flug-
maður, sem var með í ferðalag-
inu, sem leiðsögumaður.
Flugbáturinn lagði af stað frá
Reykjavík á miðvikudagmorg-
uninn kl. 7,27 og flaug í 3000 til
7000 feta hæð mest alla leiðina,
og lenti í Largs í Skotlandi kl. |
1,30 eftir íslenzkum tima.
Á fimmtudagsmorgun lögðu
flugmennirnir af stað kl. 11.01
frá Skotlandi og komu til
Reykjavíkur kl. 5.01 sama dag.
Flugmennirnir í þesSari för
voru Jóhannes Snorrason og
Smári Karlsson, vélamaður var
Sigurður Ingólfsson og loft-
skeytamaður Jóhann Gíslason.
Auk þeirra voru með tveir brezk-
ir flugmterin, loftskeytamaður og
leiðsögumaður.
Fjórir farþegar voru með fiúg-
vélinni til Skotlands, þeir Hans
Þórðarson, stórkaupm., Jón Jó-
hannsson, stórkaupm., Jón Ein-
arsson stórkaupm. og síra Robert
Jack.
Félagið hefir fengið leyfi fyrir
þremur slíkum reynsluferðum til
Skotlands, en þar eð það hefir
nú nýlega orðið fyrir því óhappi
að missa eina flugvél sína, mun
það ekki geta farið fleiri að
sinni, það sem búast má við að
nóg verkefni verði fyrir Cata-
línuflugbátinn fyrir innanlands-
flug, á næstunni. Ennfremur
hefir félagið í hyggju, þegar
ástæður leyfa að fara þrjár
reynsluferðir á Catalínuflug-
bátnum til Danmerkur.
Svíþjóð: Forsætisráðherrar
Noregs, Svíþjóðar, Finnlands og
Danmerkur komu saman á fund
i Stokkhólmi
14. júlí, laugardagur:
Skothríð á Japan.
Kyrrahafsstyrjöldin: Banda-
rísk flotadeild hóf skothríð á
eina af hafnarborgum Japan,
Kamasi á Honsú, en sú borg er
430 km. norðaustur af höfuð-
borginni Tokio. Skothríðin stóð
í tvær klukkustundir og olli
miklu tjóni. Áður en hún hófst
gerðu 1000 flugvélar loftárás á
hernaðarstöðvar Japana þar.
Ehgland: Truman forseti kom
í brezka landhelgi á skipi sínu,
Augusta. Brgzk herskip fóru til
móts við skip forsetans og
fylgdu því áleiðis til Antwerpen.
Danmörk: Frelsisherinn varð
fyrir allhörðum ádeilum nokk-
urra þingmannl. Var í því sam-
bandi talað um nazisma smitun
meðal Dana.
Nýr starísmaður
RafmagnseStirlits
ríkísins
Rafmagnseftirlit ríkisins
hefir nýlega ráðið Eirík
Briem, rafmagnsverkfræðing,
sem yfirverkfræðing við rann-
sóknir og undirbúning að
rafveitum og raforkuverum
og byggingu þeirra.
Eiríkur Briem er fæddur 3.
nóv. 1915 og er sonur Eggerts
Briem frá Viðey og Katrínar,
konu hans, f. Thorsteinsson.
Hann var stúdent frá Mennta-
skólanum í Re^kjavík árið 1934
og lauk burtfararprófi frá tekn-
iska háskólanum í Stokkhólmi
árið 1939. Réðist hann þá þegar
í þjónustu sænska ríkisins og
vann hjá „Statens Vattenfalls-
verk“ í 4 ár, fyrstu tvö árin á
aðalskrifstofunni í Stokkhólmi
einkum við teoretiska útreikn-
inga í sambandi við prófanir á
raforkuverum og veitum, en
seinni 2 árih í Trollháttan við
hina miklu breytingu er þá var
gerð á veitukerfi Vestur-Sví-
þjóðar, en þá var breytt um frá
25 riða tíðni, sem talið var orðið
úrelt að nota, í 50 riða tíðpi, sem
nú er notuð á rafveitum til al-
menningsþarfa um alla Evrópu
og víðar.
Eiríkur hafði með höndum
bæði teoretiska útreikninga í
sambandi við breytinguna og
umsjón með verkstæðum, sem
breyttu tækjunum. Hann ritaði
nokkrar greinar í sænsk verk-
fræðitímarit meðan hann dvaldi
í Svíþjóð. Hann kom heim til ís-
lands í byrjun árs 1943 og hefir
unnið hjá Rafveitu Reykjavikur
slðan, meðal annars við upp-
setningu nýju vélasamstæð-
unnar við Sogið og undirbún-
ingsrannsóknum að fyrirhug-
aðri virkjun neðri fossa í Sogi,
en jafnframt hefir hann einnig
annast prófanir á hinum nýju
vélum og tækjum Laxárvirkjun-
arinnar og aðstoðað við prófun
og úttekt véla í Skeiðsfossvirkj -
uninni.
Stjórnmálafundir
(Framhald af 1. síðu)
hann fásóttur, eða um 80
manns. Mættu þar hinir sömu
og á Seyðisfjarðarfundinum.
Talið er, að stjórnarliðið hafi
átt fimm menn af þeim fá-
menna hóp sem þar mætti.
Af heimamönnum tóku til
máls Sigurbjörn Snjólfsson í
Gilsárteigi, Hrafn Sveinbjamar-
son á Hallormsstað, Vilhjálmur
Hjálmarsson á Brekku, Sveinn
Jónsson á Egilsstöðum og Einar
Björnsson. Tveir þeir síðustu
reyndu að koma stjórnarliðum
til aðstoðar en gagnaði litið.
Stjórnarliðar gátu þar ekki,
frekar en annars staðar, gefið
nein svör við því, sem bændur
þurfa nú að vita. Var þessi fund-
ur hinn herfilegasti fyrir stjórn-
arliðið og sýndi hið átakanlega
fylgisleysi þeirra í sveitunum.
Jarðaríör Guðm. Kambans
%
G A M L A B í Ó * *
OFSÓTTLR
(The Fallen Sparrow)
Dularfull og spennandi ame-
rísk kvikmynd.
Maureen O’Hara,
John Garfield.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Börn innan 14 ára fá ekki aðg.
N Ý J A
B 1 Ó
VETRAR-
ÆVINTÝRI
(„Wintertime")
Framúrskarandi viðburðarík
mynd.
Aðalhlutv. leika:
SONJA HENIE,
Jack Oakie,
Cesar Bomero,
S. Z. Sakall,
Helene Reynolds
o. fl.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Útför Guðmundar Kambans fór fram frá Dómkirkjunni í
Reykjavík í gær. Hófst athöfnin kl. iyz eftir hádegi og var henni
útvarpað. Jarðarförin fór fram á kostnað ríkissjóðs.
Viðstaddir athöfnina voru,
auk nánustu vandamanna,
* ,
Sveinn Björnsson, forseti Is-
lands, sendiherra Dana og ráð-
herra'rnir Ólafur Thors, Pétur
Magnússon og Emil Jónsson.
Finnur Jónsson, annar af ráð-
herrum Alþýðuflokksins, gat
ekki verið viðstaddur sökum
fjarveru úr landinu, en hins veg-
ar hafa ráðherrar kommúnista
ekki talið sér samboðið að vera
viðstaddir.
Úr kirkju báru kistuna virtir
hins látna. Frá líkvagni og inn
í kirkjugarð báru kistuna for-
menn og fulltrúar frá deildum
Bandalags ísl. listamanna, en
seinasta spölinn að gröfinni
báru nánustu vandamenn hins
látna. .
Athöfnin var öll hin virðuleg-
asta. Ræðuna flutti séra Bjarni
Jónsson vígslubiskup og talaði
hann einnig yfir moldum hins
látna.
Jarðað var í Fossvogskirkju-
garði.
Vorhátíð Framsókn-
armannna í Austur-
Húnavafnssýslu
Hin árlega vorhátíð Fram-
sóknannanna í Austur-Húna-
vatnssýslu var haldin í sam-
komuhúsinu á Blönduósi síð-
astl. sunnudag. Skemmtunin
var fjölsótt og sóttu hana nokk-
uð á þriðja hundfað manns.
Skemmtunin hófst kl. 4 um
daginn með ávarpi Steingríins
Davíðssonar og stjórnaði hann
samkomunni. Síðan var kvik-
myndasýning, og þá skemmtu
Hansens-systur með söng og
gitarspili.
Á • samkomunni fluttu ræður
þeir Hermann Jónasson, form.
Framsóknarflokksins og Stein-
grímur Steinþórsson, búnaðar-
málastjóri.
Að lokum var stlginn dans
fram yfir miðnætti.
Skemmtunin fór hið bezta
fram og skemmti fólk sér prýði-
lega. Veður var einnig hagstætt,
bjart og hlýtt.
Lagatfoss ier til
Noregs, Svíþjóð-
ar og Danmerkur
E. s. Lagarfoss fór frá Rvík
síðastl. föstudagskvöld í ferð
sína til Norðurlanda og mun
skipið fara til Bergen, Gauta-
borgar og Kaupmannahafnar.
Með skipinu voru 20 farþegar,
fimm börn og 15 fullorðnir. Þá
voru og sendar með því vör-
ur Landssöfnunarnefndar og
bögglar þeir, er Rauði Krossinn
veitti móttöku, frá einstakling-
um hér til vina og vandamanna
í Danmörku og Noregi. Bögglar
Rauða krossins voru alls 1.700
stk., er ógu milli 10 og 12 smál.
Bögglarnir vorli vátryggðir fyrir
170 þús. krónur. Af þessum 1700
bögglum voru 1000 sendir til
Noregs og 700 til Kaupmanna-
hafnar. Hefir Rauði krossinn þá
annazt sendingu á 2900 bögglum
til Hafnar. Tvö þús. fóru með
Esju.
Farþegar með skipinu eru: Til
Kaupmannahafnar.; T. J. Júlí-
usson, Arne Dam með frú og
barn, Egon- Person með frú og
2 börn. — Til Bergen: Per Var-
vin með frú, Ragnhildur Péturs-
dóttir, 7 ára, Birger Ingebrigt-
sen, F. E. Andresen, frú Ruth
Vestm.eVjadeilan.
(Framhald af 1. síðu)
andi að nota hann á jafn frá-
íeitan hátt og gert hefir verið í
þessari verzlunarmannadeilu í
Vestmannaeyjum og þeir menn
munu jafnan gera, sem sitja á
svikráðum við þjóðfélagið. Verk-
föll á ekki að vera hægt að
hefja, nema ótvíræð samþykkt
meirihluta félagsmanna liggi
fyrir í hvert skipti. Hvorki fá-
einir félagsmenn við atkvæða-
greiðslur eða hin svonefndu
trúnaðarmannaráð eiga að geta
gefiö fyrirskipanir um verkföll
eftir duttlungum fárra manna
eða pblitískrar klíku.
Þettá hafa Svíar skilið. Þar
hefir málmiðnaðarverkfall verið
háð á fimmta mánuð. Atkvæða-
greiðsla var látin fara fram um
tillögu sáttasemjara. Hún var
felld með um 37<þús. atkvæðum
gegn 30 þús atkvæðum. Þetta
þótti ekki nægur meirihluti, og
var gengið að tillögu sáttasemj -
ara og vinna hafin á ný.
Það ætti öllum vitibornum
mönnum að vera ljóst, að sé
það á valdi fárra manna að
stöðva frystihús og önnur slík
fyrirtæki, svo valdið geti milj-
óna tjóni í framleiðslu, sem þeg-
ar er unnin, þá muni hvorki ein-
staklingar, félög eöa bankar fús
ir að hætta fé i framleiðslu,
sem hægt er að gera ónýta á
svipstundu af hinu auvirðileg-
asta tilefni. Allir þjóðhollir
menn, sem hljóta að sameinast
1 þeirri kröfu, að löggjafinn
tryggi það fullkoihlega, ef það
ef ekki þegar tryggt, að fjórir
vélstjórar geti ekki pyðilagt
fjögra miljóna- króna verðmæti
eða að það sé á nokkurn hátt á
valdi fárra ofstopamanna að
ógna þvi, að það sé á nokkurn
hátt á valdi fárra ofstopamanna
að ógna því, sem með réttu má
nefna lífæðar þjóðfélagsins á
hverjum tíma.
Hnappar
yfírdekklír
H. T0FT
Skólavörðustíg 5.
Sími 1035.
TJARNARBÍÓ •>
DRAUMADtS
(Lady in the Dark)
Skrautmynd í eðlilegum litum.
Ginger Rorgers,
Ray Milland,
Warner Baxter,
Jon Hall.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
STEFAN ISLANDI:
Söngskemmtun
í Gamla Bíó þriðjudagiim 17. þ. m. kl. 7,15 e.li.
Vid hljóðfærið: Fritz Weisshappel
Aðgöngumiðar eru seldir í Bókaverzlun Sigfúsar Eymundsson-
ar. Pantaðir aðgöngumiðar sækist fyrir kl. 1 e. h. í dag.
Ú R B Æ N U M
Einari Jónssyni
boðið heim
Sýslunefnd Rangárvallasýslu
hefir boðið Einari Jónssyni
myndhöggvara að ferðast um
Rangárvallasýslu og skoða þar
ýmsa merka staði, að fornu og
nýju. Lagði listamaðurinn af
stað í ’ferðalagið frá Reykjavík
í gærmorgun.
Hella með barn, S. A. Friid með
frú, Boye Boerresen með frú. —
Til Gautaborgar: Stefán Jó-
hannsson.
Frá skóla ísaks Jónssonar.
Vegna óvæntra hamlandi örðugleika
verður að fresta byggingu skólans um
sinn, þrátt fyrir það, að teikningar af
| húsinu voru til fullgerðar og sam-
þykktar af byggingarnefnd, og tilboð
fyrir hendi í verkið. — Málið mun
hins vegar verða tekið upp aftur að
áliðnu sumri, og þá með tilstyrk og
atbeina foreldra barnanna í skólanum.
Áformað var að gera skólann að sjálfs-
eignarstofnun, sem eignaðist sig
smámsaman sjálf, og yrði þannig um
ókomna framtíð starfsstöð fyrir ákveð-
ið aldursskeið barna í höfuðstaðnum,
þess tímabils í ævi þeirra, sem einna
mest þörf er nú á virkum aðgerðum
frá foreldrum, áhugamönnum og því
opinbera. Á þessum grúndvelli munu
mál skólans verða tekin upp á kom-
andi hausti. — Stjórn Sumargjafar
hefir samþykkt að leyfa skólanum að
byrja starfsemi sína í Grænuborg í
haust En það verður eins og venjulega
um miðjan septembermánuð. Flest þail
börn, sem innrituð eru i skólann fyr-
ir komandi skóiaár munu íá upptöku
í haust, einnig flest þau börn, sem á
biðlista voru í lok marzmánaðar í
vor. — (Upplýsingar frá stjórnanda
skólans, ísak Jónssyni).
Ný listverzlun.
Nýlega var opnuð sérstæð verzlun í
Austurstræti 12, annarri hæð. Er það
málverkaverzlun, sem Sigurður Bene-
diktsson hefir stofnað. Verða. þarna
seld málverk og vatnslitamyndir, ein-
göngu eftir íslenzka myndlistamenn.
Reykjavíkurmeistaramót
í frjálsum íþróttum
fór fram á íþróttavellinum í Reykja-
vík, fimmtudag, föstudag og laugardag.
Tóku þátt í því allir helztu íþrótta-
menn bæjarins. Skýrt verður frá
árangri mótsins hér í blaðinu, í næsta
þróttaþætti.
Utanfarir á ráðstefnur.
Nýlega fóru utan á ráðstefnu, sem
norrænu Alþýðuflokkarnir halda í
Stokkhólmi, þeir Stefán Jóhann Stef-
ánsson og Finnur Jónsson. Þá fóru
héðan á norræna verkalýðsráðstefnu
þeir Eggert Þorbjarnarson og Her-
mann Guðmundsson. ,
Síra Jakob Jónsson
hefir beðið blaðið að geta þess, að
hann verði fjarverandi um tíma. Er
hann farinn í sumarfrí.
Knattspyrnumenn K. R.
sem fóru til ísafjarðar, komu til
bæjarins mánudaginn 9. þ. m. Komu
þeir loftleiðis. Kepptu þeir þar tvo
leiki, töpuðu þeim fyrri, en unnu hinn
síðari. — ísfirðingar gáfu KR-ingum
að skilnaði fallega Ijósmynd af ísa-
firði, en KR gaf ísfirðingum aftur á
móti íslenzka fánann á vandaöri fána-
stöng.
I
Félagið Heyrnarhjálp
; óskar þess getið, að afgreiðslan
I verði lokuð vegna sumarleyfis frá 14.—
30. júlí.
j
Tundurspillir keyptur.
Ársæll Jónasson kafari keypti fyrir
nokkuru tundurspilli þann, sem rak á
land í Viðey í vetúr í fárviðri, lenti á
skeri við vesturenda eyjarinnar og fór-
ust af því margir menn, en íslending-
ar hlutu viðurkenningu Bretastjórnar
fyrir hjálp við skipbrotsmenn. Ársæll
og nokkrir menn, sem síðan hafa
gengið í félag við hann um skipið, eru
nú að athuga möguleika á því að ná
þvi út. Það er á 14.(hundrað smál. að
stærð og stendur á þurru um stór-
staumsfjöru.
Kirkjuritið,
. 4.-5. hefti 11 árgangs, er komiö út.
Efni ritsins er: ,,Friður“, eftir Ásmund
Guðmundsson prófessor, ,",Friðarbæn“,
eftir Jón Eiríksson, „Vegurinn til hins
heilaga samfélags", eftir 'feéra Eirík Al-
bertssan Sálmur eftir Davíð Jónsson
á Kroppi, „Legg út á djúpið", eftir
séra Benjamín Kristjánsson, „í sam-
kunduhúsum Jerúsalem", eftir Ásmund
Guðmundsson prófessor, „Þjóð og
kirkja", eftir séra Óskar Þorláksson,
„Bréfkaflar frá Broddanesi", eftir frú
Guðbjörgu Jónsdóttur, „Landið helga“,
eftir Amartine, Lárus Sigurbjörnsson
þýddi, Minningargrein um frú Mörthu
Maríu Helgason, eftir Magnús Jónsson
prófessor, Minningárgrein um frú
Maríu Elísabetu Jónsdóttur, eftir sr.
Ásmund Gíslason, „Tveir mannkyns-
leiðtogar", eftir Magnús Jónsson pró-
fessor, „Nýr sáttmáli", eftir sr. Árna
Sigurðsson, „í faðmi f jallanna og
faðmi Guðs“, eftir sr. Jakob Jónsson.
Auk þess eru í heftinu frétt^r. Ritið
er læsilegt, og vel til þess vandað að
venju.
Vlnnið ötullega lyrir
Timann.