Tíminn - 02.11.1945, Blaðsíða 7

83. hlað
TÍMIM, föstMdaginn 2. nóv. 1945
7
FIMMTUGUR:
0
Erlingur Pálsson
yfirlögregluþ/'ónn
Á morgun er Erlingur Pálsson
sundkappi fimmtíu ara. Þó
Erlingur sé fyrir löngu lands-
kunnur maður, þykir þó hlýða
að fylgja fornum íslenzkum sið-
um, og kynna manninn með
örfáum orðum.
Erlingur er af góðum ættum,
sonur Páls Erlingssonar sund-
kennara Pálssonar Arnbjarnar-
sonar. Bjuggu þessir feðgar í
Fljótshlíð austur. En móðir Er-
lings föður Páls sundkennara,
var Helga dóttir Erlings í Braut-
arholti Guðmundssonar í Fljóts-
dal, Nikulássonar sýslumanns í
Rangárþingi, þess er drekkti sér
á Alþingi 1742 í Nikulásargjá,
en faðir Nikulásar var Magnús
sonur Sigríðar stórráðu Magnús-
dóttur, og Benediktar Pálssonar
Guðbrandssonar biskups. —
Langamma Páls sundkennara í
föðurætt, var Anna María systir
Páls skálda Jónssonar.
Móðir Erlings, kona Páls sund-
kennara er Ólöf Steingrímsdótt-
ir frá Fossi á Síðu, af góðum
ættum og þrekmönnum miklum;
en sú ætt verður eigi rakin að
þessu sinni. Af þjóðkunnum
mönnum í þessari ætt má þó
nefna Svein Pálsson læknir í
Vík og Skúla fógeta Magnússon.
Erlingur lærði ungur sund af
föður sínum, og var hann orðinn
afburða sundmaður 17 ára gam-
all, þá keppti hann fyrst í Ný-
árssundinu, og í ágúst það sama
sumar, keppti hann í íslands-
sundinu, vann hvort tveggja
keppnina og bætti að mun tím-
ann á báðum vegallengdunum.
Nýjárssundið fór hér fyrst
fram 1910 sigurvegari varð þá
Stefán Ólafsson á 48 sek* 1911
vann Stefán aftur á 42 sek, en
1912 vann Erlingur á 37V2 sek.
Vegalengdin í þessu sundi var
50 metrar, fór keppnin fram á
Nýjársdag, keppt var um bikar,
sem Guðjón Sigurðsson gaf, og
skyldi vinna hann þrisvar í röð,
til eignar. 1914 vann Erlingur
bikarinn í þriðja sinn á 33VS'
sek. Guðjón gaf þá annan bikar,
og skyldi hann vinnast til eign-
ar fimm sinnum í röð, þanrf
bikar vann Erlingur í fimmta
sinn 1919, var þá Jón. bróðir
háns næstur að marki, 14 ára
gamall, en Erlingur hafði unn-
ið þetta sund 8 sinnum í röð.
1914 fór Erlingur til Englands
til að fullnuma sig í sundi.
Hann þótti þar mjög efnilegur
sundmaður og var hann talinn
á að dveljast þar> lengur og
þjálfa sig undir sundkeppni á
Olympiu-leikjum. Var það aðal-
lega þolsund, sem hann var
hvattur til að iðka.
Ég get vel hugsað mér, að
Erlingur hefði viljað dveljast
lengur með Englendingum, og
gjarna reyna sig á Olympiu-
leikjum, — en heima var faðir
hans að berjast fyrir þeirri hug-
sjón sinni, að sem allra flestir
íslendingar lærðu að synda.
Þess hafði orðið vart, að til voru
menn sem töldú, að sundaðferð-
ir Páls væru ekki réttar, það
vissi Erlingur nú, allra manna
bezt, að faðir hans kenndi rétt,
og hann hélt heim, alráðinn í
því að standa við hlið föður
síns enn um sinn og láta eitt
yfir báða ganga.
, Erlingur hafði tekið kennara-
próf í flestum sundgreinum, og
nú kenndu þeir feðgar af kappi.
Samhliða kennslunni og erfið-
isvinnu hélt Erlingur áfram að
æfa sig og keppa, lækka tím-
ann, synda nýjar vegalengdir.
Eru engin tök á því að segja
frá því öllu í stuttri grein.
Drangeyjarsundið er tvímæla-
laust mesta sundafrek Erlings
og mesta íslenzkt sundafrek síð-
an á dögum Grettis. Erlingur
synti þetta sund 31. júlí 1927.
Þegar Erlingur kom heim úr
þeirri för, var honum fagnað
allvel. Guðmundur Björnson
landlæknir hafði orð fyrir
heimamönnum og mælti m.a.:
„Ég er gamall sundmaður og
gamall læknir, og þið megið trúa
mér; það er fágætt afrek að
synda 4y2 stund í svo svölum
sjó, að hitinn nemur ekki nema
11 stigum“---------og „— við
vonum, að þessi unga 20. öld
merki og marki upphaf nýrrar
gullaldar hér á landi. Við lítum
á upprisu íþróttalífs forfeðra
vorra, sem tímanna tákn. Við
heilsum þér, Erlingur Grettis-
Lnuig ui' jriiioson
maki, og bjóðum þig marg vel-
kominn hingað heim aftur“.
Það tóku margir undir þessa
kveðju landlæknis af heilum
hug, en sú hugsun hlýtur að
hvarla að huga manns, að oftar
hefði verið hægt áð bjóða Er-
ling Pálsson velkominn heim til
Reykjavíkur eftir unnin sund-
afrek, því að hann mun um
langan tima hafa verið með
beztu sundmönnum á Norður-
löndum, en nú verður það aldrei
vitað, hvað Erlingur hefði getað
á þeim vettvangk Það hefði ó-
neitanlega verið'skemmtilegt ef
íslenzka þjóðin hefði þá verið
þess umkomin að veita einum
af sínum mannvænlegustu son-
um aðstöðu til að bera hróður
litla landsins afskekkta út á
meða.1 þjóðanna.
En tækifæri getur komið aft-
ur, þótt þetta liði hjá. Verið því
ávalt viðbúin að létta undir með
efnilegum mönnum á hvaða
sviði sem er. Venjið yður af
þeim ósið að ala í brjóstum
yðar hneigð til þess að sitja yf-
ir annarra hlut, á hvaða sviði
sem er. í okkar landi er nóg
að gera, sem gefur meiri þroska
— meiri þroska.
Magnús Stefánsson.
Erlent yfirlit
(Framhald af 2. síðu)
Rússa fara vaxandi þar, því að
Pólverjar þola illa öll erlend af-
skipti og telja stjórnina of und-,
anlátsama við Rússa. Þetta
bitnar fyrst og fremst á kom-
múnistum, sem fylgja Rússum
að málum í einu og öllu.
Það hefir m. a. vakið mikla
gremju Pólverja, að Rússar hafa
flutt margar vélar og verk-
smiðjur austtir til Rússlands úr
þeim héruðum Þýzkalands, sem
eiga að innlimast í Pólland. T.
d. hafa þeir flutt állar vélar frá
Gdans (Danzig), sem hægt hef-
ir verið að flytja þaðan. Þetta
hefir komið Pólverjum mjög illa
og tefur stórlega fyrir þeim við-
reisnarstarfið.
Þeir, sem bezt þekkja Pólverja,
telja að þeir muni ekki lengi
una þvi, að Rússar telji þá eins-
konar uhdirþjóð. Endirinn á því
geti ekki orðið annar en sá, að
leynisamtök hefjist gegn Rúss-
um í Póllandi líkt og gegn Þjóð-
verjum á sinni tið. Se'inustu
herflutningum Rússa til Pól-
lands er því mikil athygli veitt
og það ekki talið spá neinu
góðu um sambúð þessara grann-
þjóða, ef Rússar ætla lengi að
hafa fjölmennt setulið í Pól-
landi, auk þess, sem það sé al-
gert brot á samkomulagi Banda-
manna og Rússa. Pólland er eitt
Bandamannarikjanna og þess
vegna ættu Rússar ekki að
hafa lengur setulið þar en t. d.
Bretar í Danmörku og Noregi.
Þurrkaður og pressaður
SALTFISKUR
r
Odýr og góður, I stærri og
minni kaupun^.
Hafliði Baldvinssou
Sími 1458. — Hverfisg. 123. .
A víðavang i
(Framhald af 2. síðu)
(þátttöku í sköttum, fyrning-
um, ýms sjóðatillög o. s. frv.)
Skattskyldar tekj ur fyrirtækj -
anna eru vitanlega miklu hærri.
Hér er því um hreinustu fölsun
að ræða, sem á að blekkja þá,
sem ekkert þekkja til mála-
vaxta. •
Má með sanni segja, að slík-
an málflutning og slíkan mál-
flutningsmann, noti þeir einir,
sem eru málefnalega svo illa
staddir, að þeir eiga ekki á öðru
völ.
Yfirlýsing Kristins.
Kristinn Andrésson skrifar
langa grein I Þjóðv. sl. þriðju-
dag, þar sem hann deilir á Vísi
fyrir skrif blaðsins um þann orð-
róm, að Bandaríkjamenn hafi
beðið hér um herbækistöðvar.
Kristinn lætur sér ekki nægja
að stimpla ritstjóra Vísis sem
landráðamenn og öðrum slíkum
nöfnum, heldur lýkur greininni
með þeirri yfirlýsingu, að enda-
lok þeirra manna, sem beri
Rússum yfirráðalöngun og yfir-
gang á brýn, muni verða svipuð
og Lavals og Kvislings, sem ný-
lega hafa lokið lífi sínu á*af-
tökustaðnum. Geta menn séð
af þeirri yfirlýsingu, hvað 1
vændum er, ef kommúnistar
eiga eftir að fá völdin 1 sínar
hendur.
Úr bréfi
(Framhald af i. síðu)
starfa um sama leyti og bænd-
ur sjálfir voru að skipa þessum
málum með stofnun stéttarsam-
takanna. Verst á ég .þó með að
skilja, að kennari við bænda-
skóla og forstjóri búreikninga-
skrifstofunnar skuli gefa sig í að
traðka á sexmannanýfndar-
verðinu, sem hann sjálfur hefir
áreiðanlega haft mikið fyrir að
finna út. Metur hann nú minna
vinnu bænda en áður? Hvað
kemur til? O-jæja. BitlingarðOg
vegtyllur hagræða oft sannfær-
ingu sumra manna.
Ég veit alls ekki, hvernig fer
fyrir bændum hér, ef kjötverðið
verður neðan við 6.00 kr. á kg.,
og svo hranndrepur mæðiveik-
in og enginn lambauppeldis-
styrkur er enn kominn á lömbin
í fyrra. En það er óhætt að full-
yrða, að allflestir bændur verða
að sitja á fjórar ær til að fá eitt
föngunarlamb1, ef þeir ætla að
halda við ærtölunni.
Heyskapartíð var mjög óhag-
stæð hér í sumar. Nokkuð af
töðunni hraktist mikið og miklar
tafir urðu vegna óþurrkanna.
Úthey urðu sáralítil. Heyforði
manna hér er því með allra lak-
asta móti. Mikil fóðurbætiskaup
þarf því, ef halda á í horfinu
með bústofninn. Þegar þetta
tvennt er athugað, rosinn og
mæðiveikin, þá ætti öllum að
vera ljóst, eð ekki veitir af
sexmannanefndar-verðinu ó-
skertu...“
Jörð til sölu
Jörðin Vestri Tunga í Vestur-Landeyjum fæst til kaups
og ábúðar í næstu fardögum. Á jörðinni er vandað íbúðar-
hús og heyhlöður, sem rúma um þúsund hestburði, og öll
hús i góðu standi, slægjur véltækar og bílvegur heim.
Semja ber við Guðlaug Brynjólfsson, Ásvallagötu 27
Reykjavík, eða eiganda og ábúanda jarðarinnar, Tyrfing
Einarsson, sem gefa allar nánari upplýsingar.
Ofifoetuf/hý
til innheimtumanna Tímans
innheimtumenn Tínutns, sem eUUi hufa
ennþá sent sUilugreinar fyrir þetta ár,
eru vinsamlega beðnir að tjera það hið
- • ' f
allra fyrsta.
IMHEIMTA TÍMÆVS.
Stór bók um líf og star! og samtíð listamannsins mikla
Leonardo da Vinci
eftir rússneska stórskáldið Dmitri Mereskowski, í þýðingu
Björgúlfs læknis Ólafssonar
er komin i bókaverzlanir
Leonardo da Finci wir furðutegur maOur Hvar sem hann er nefndur i bókurh. er
eim og menii skorlt orO til þess aO lýsa atgerfi hans og yfirburOum. / ,£ncyciop<rdin
Britanmca" (1911) er sagt, u0 sagan nefni engan mann, sem sé hans jafningi n s\‘iOi
visinda og lista og óhugsandi si, aO nokkur maOur hefði enzt tíí aO afkasto hundiaOasto
parti af öllu þvi, sejn hann féfrkst viO.
Leonardo da Vina var óviOjafnanlegur nuthtri. En hann var likn uppfinningamaOnr
d viO Edison, eOlisfueðingur, starrÖfrícÖingui, stjömufraöingur og hervélafr<eÖingur
Hann fékksl viö rannsóknir i tjósfurði, Uflirrafr<rÖi og stjórnfraði, andlitsfaU manna og
fellingar i klaðum alhugaði hann vaudlega. •
Sðngmaður vat Leonardo, góður og iék sjdlfur á hljóðfari Enn fremur 'ritaöí hann
kynstrin öll af dagbókum, en —
list hans hefir gefið honurn orðstir, sem aldrei deyr.
Þeui bók um Lconardo da Vinci er sagn tim mannhm, rr Ijöllnrlastur og a/kasta-
mtslur et talinn allra manna. er sögur jnra al. ag etnn a/ mcstu lulam'önnum vesaldar.
í bókinni eru um 30 myndir af listaverkum.
i ' H.F. LEIFTUR, Reykjavík.
Tilkynning
Með tilliti til árstíðasveiflna á verði eggja, hefir Við-
skiptaráðið ákveðið eftirfarandi hámarksverð á innlendum
eggjum frá og með 1. nóvember 1945:
í heildsölu . ............... kr. 16.00
í smásölu ................... — 18.60
Með auglýsingu þessari er úr gildi fallin •auglýsing Við-
skiptaráðsins um hámarksverð á eggjum, dags. 31..jú|í 1945.
Reykjavík, 30. október 1945.
Verðlagsst jóri
t(( - N
Tilkynning
nm atvinnuleysisskráningu
Atvinnuleysisskráning samkvæmt ákvörðun laga nr. 57
frá 7. maí 1928 fer fram á Ráðningarstofu Reykjavíkur-
bæjar, Bankastræti 7, hér í bænum dagana 1., 2. og 3. nóv.
þ. á. og eiga hlutaðeigendur, er óska að skrá sig skv. lög-
unum, að gefa sig þar fram á afgreiðslutímanum kl. 10—
12 f. h. og 1—5 e. h. hina tilteknu daga.
Reykjavík, 31. október 1945.
Borgarstjórinn í Reykjavík
nttmttmttiUiVAitiitttttniitt
!
iiiitiiiiiiiitiititittiiitiittítttiitti
Merk bók er mikil gjöf
Bernskubrek og æskuþrek,
sjálfsævisaga Winston Churchills, 1 þýðingu
Benedikts Tómassonar skólastjóra, einhver
skemmtilegasta og þróttmesta ævisaga, er kom-
ið hefir út á íslenzku — bók sem farið hefir
sigurför um allan heiminn. (
Sólbráð,
hin nýja ljóðabók Guðmundar Inga Kristjáns-
sonar, skálds hins vinnandi fólks til sjávar og
sveita, ferskasta og sérkennilegasta ljóðabók síð-
ustu ára.
Bráðum koma í bókabúðir:
Örfá eintök af hinni kunnu bók,
Um ókiuma stigu,
bundin í mjög vandað band. Bókin er þýdd af
Jóni Eyþórssyni veðurfræðingi og Pálma Hannes-
syni rektor, og i henni eru frásagnir margra
heimskunnra landkönnuða um ævintýri þeirra í
ýmsum fjarlægum og litt þekktum hlutum heims
Dýrheimar,
hinar heimsfrægu „Jungle“-sögur Rudyards
Kiplings í afbragðsþýðingu Gísla Guðmundsson-
ar ritstjóra. Bókin pr með fagurlega dregnum
og skreyttum upphafsstöfum eftir ágætustu lista-
menn enska, og prýdd mörgúm myndum. Sögur
þessar eru eitt frægasta og snjallasta ritverk
Kiplings. Gerast í frumskógum Indlands, og eru
um indverskan drepg, sem elst upp meðal úlfa.
Þetta verður tvímælalaust bezta unglingabókin
í ár, og jafnframt lestrarefni, sem allir hafa yndi
af, ungir og gamlir, konur og karlar.
Enn er til:
Fjallið Everest, ,
þýdd af Skúla Skúlasyni ritstjóra, skemmtilegar
frásagnir af tilraunum manna til að klífa hæsta
fjall veraldarinnar, er orðið hefir svo mörgum
að fjörtjóni. \
Það verður enginn fyrir vonbrigðum, sem kaupir þessar
bækur, hvort heldur er til eignar eða gjafa. Biðjið um þær!
SnælandsLLtgáfan
Lindargötu 9 A.
Sími 2353.