Tíminn - 06.11.1945, Qupperneq 4

4
TlMINN, þrigjndaglim 6. nóv. 1945
84. blatS
Fasteignamat og fylgifé
Morgunblaöið hleypur á sig
í Morgunblaðinu hinn 30. f.
m. er smágrein full af fúkyrð-
um til yfirfasteignamatsnefndar
þeirrar, sem hafði með höndum
síðasta fasteignamat. Er henni
þar m a. borið á brýn, að hún
hafi metið fylgifé með jörðum
langt fram yfir það, sem hún
hafði heimildir til, og er Þor-
steinn Þorsteinsson alþingis-
maður borinn fyrir þeirri full-
yrðingu í þingræðu. Ég heyrði
ekki hin umræddu orð Þ. Þ., en
á bágt með að trúa því, að hann
hafi farið með slíkt fleipur.
Ásökun þessi byggist á því, að
breyting hafi verið gerð á
lagaákvæðum þeim, sem fjalla
um fylgifé með jörðum, er stafa
af nýbýlastyrk og endurbygg-
ingarstyrk, er lögum þessum var
breytt árið 1941, þannig að ekki
hafi lengur verið heimild að
meta „fylgifé’* vegna þeirra
framkvæmda.
Álit ég því réttast að láta sjálf
lagaákvæðin tala í þessu máli..
í lögum um framlög ríkisins
til endurbygginga á sveitabýl-
um frá 13. júní 1937, segir svo
í 4. gr.:
„Verðmæti það, er fyrir fram-
lag þetta stendur í byggingunni,
skal á hverjum tíma meta sér í
fasteignamati. Skal það vera ó-
afturkræft vaxtalaust fylgifé
jarð^rinnar, sem undanþegið er
eignarskatti, og má hvorki selja
það né verðsetja."
v Ákvæði þetta var 1 lögum all-
an tímann, sem undirmatið stóð
yfir og náði til allra slíkra fram-
kvæmda, er komust inn í matið.
Þó að þetta ákvæði væri fellt
úr lögunum er þeim var breytt,
1941, var ekkert ákvæði um það,
að sú breyting skyldi verka aft-
'ur fyrir sig, þannig að niður
skyldi fellt fylgifé það, sem til
hafði orðið meðan hin eldri á-
kvæði voru í gildi.
Og þó að Þorsteinn Þorsteins-
son hefði fengið 17. gr. jarð-
ræktalaganna burtu fellda fyrir
síðasta fasteignamat á sama
hátt og hann leggur til nú og
hefir alltaf gert, þá myndi eng-
in fasteignamatsnefnd hafa tal-
ið sér heimilt að fella niður mat
á því fylgifé, sem myndaðist á
meðan að lögin væru í gildi, á
meðan að það er ekki sérstak-
lega fram tekið með lagaboði.
Þá skal minnast á hliðstæð-
ákvæði varðandi nýbýlastyrkinn.
í 30. gr. laga^ um Byggingar- og
landnámssjóð frá 1941 segir svo
um nýbýlin (2. liður):
„Ekki má selja býli þessi
meira en nemur fasteignamats-
verði, að frádregnum hinum ó-
afturkræfu framlögum ríkisins
til þeirra, þar með talinn jarð-
ræktarstyrkur, en að viðbættu
virðingarverði þeirra fram-
kvæmda, sem gerðar hafa verið
frá því að síðasta fasteignamat
fór fram.
(4. liður). Ekki má veðsetja
þann hluta af matsverði býl-
anna, sem svarar'til þess styrks,
er ríkið hefir lagt fram.“
Ákvæði þessi eru tekin óbreytt
úr nýbýlalögunum frá 1937.
Þá eru í lögunum frá 1941
sams konar ákvæði um endur-
byggingastyrkinn og tilfærð eru
hér að framan í 2. lið 30. grein-
arinnar varðandi nýbýlastyrk-
inn.
Nú má það öllum ljóst vera,
að ókleift er að framkvæma
framanskráð ákvæði í lögunum
frá 1941 um söluverð þessara
fasteigna, frádrátt á söluverði,
og takmörkun á takmörkun á
veðsetningu, nema að það liggi
fyrir í opinberu mati, hve
miklu nemur framlag ríkisins í
verðmæti jarða þessara og húsa,
þegar um sölu eða veðsetningu
er að ræða. Enda taka lög um
fasteignamat frg 1938, af öll tví-
mæli um það. í 5. gr. þeirra laga,
sem var í gildi á meðan að matið
fór fram, og er það enn, segir
svo:
„Við mat jarðeigna skal:
1. Meta sér verðmæti lands-
•ins að frádregnu því verðmæti
þess, er stafar af styrk ríkisins,
sbr. jarðræktarlög.
2. Meta sér þann hluta lands-
ins, sem hvorki má selja né veð-
setja (sbr. jarðræktarlög, ný-
býlalög, og lög um framlög rík-
isins til endurbygginga á sveita-
býlum).
6. Meta sér verðmæti þeirra
húsa, sem ekki má selja né veð-
setja, sbr. jarðræktarlög og ný-
býlalög.“
Þarna eru svo skýlaus fyrir-
mæli um mat á fylgifé vegna
jarðræktarstyrks, nýbýlastyrks
og endurbyggingastyrks, að ut-
an um þau varð ekki komizt,
nema að brjóta bein fyrirmæli
laganna. Allt hjal um það, að
yfirfasteignamatsnefndin hafi í
þessum efnum gert annað en
það, sem hún hafði heimild til
og var skylt, er því staðlausir
stafir.
Við nefndarmenn kippum
okkur hins vegar ekki upp við,
þó að Morgunblaðið noti þarna
kærkomið tækifæri til að kasta
illyrðum að pólitískum andstæð-
ingum. Við erum því svo vanir.
Ég þori óhikað að leggja störf
okkar undir úrskurð óhlut-
drægra manna, vegna þess að
hann getur ekki orðið nema á
eina leið, sem sé þá, að fast-
eignamat það, sem við höfum
afgreitt, er vandaðasta og full-
komnasta fasteignamatið, sem
framkvæmt hefir verið til þessa,
þó að bæði við og ýmsir aðrir
geti að sjálfsögðu fundið á því
ýmsa galla. Það eitt skal sagt
um hinn mikla kostnað við mat-
ið, sem andstæðingablöð okkar
nefndarmanna hafa öðru hvoru
verið að japla á, að vissulega er
hækkunin mikil frá kostnaðin-
um við fasteignamatið tíu árum
áður. En sú hækkun er ekki tií-
tölulega meiri en kostnaðar-
aukning við hliðstæðar stofn-
anir á sama tíma.
Er hægt að sýna það með töl-
um og verður máske gert við
tækifæri.
Bjarni Ásgeirsson.
Bréf úr Rangárvallasýslu
Það er oft sagt, og er sjálf-
sagt að mörgu leyti satt, að það
sé margra venja, þegar þeir hitt-
ast, að tala um tíðarfarið, og
veðrið eins og það er daglega.
Mér finnst þetta mjög eðlilegt,
þvi að sannarlega erum við, sem
framleiðslu stundum, mjög háð-
ir veðráttunni, og undir henni
er komin afkoma mjög margra,
bæði- til sjós og sveita. En ef
við sveitakarlarnir tölum um
slæma tíð og alla þá erfiðleika,
sem af henni stafa, þá á það
allt að vera barlómsvæl, þótt
við segjum bara sannleikann.
Ég ætla nú samt að minnast
með örfáum orðum á tíðina eins
og mér hefir fundizt hún vera í
sumar og skal ekkert víkja frá
sannleikanum.
Sem öllum er kunnugt voru
miklir þurrkar s. 1. vor og það
fram i júlímánu^, svo að gras-
spretta varð lítil fram eftir öllu
sumri. Þar af leiddi, að sláttur
byrjaði með seinna móti. Ekki
var langt liðið frá miðju sumri,
þegar tíð breyttist og mátti
segja að sí,ðari hluti júlí og all-
an ágústmánuð væru góðvirðri,
en þerrilaust. Af því leiddi það,
að hey hröktust og voru þar að
auki illa hirt, en eftir að sept-
ember hófst voru oft stórrign-
ingar og rok, og er það mála
sannast, að heyskapur hér er al-
mennt með minnsta og lakasta
móti og sums staðar úti fram
eftír öllu hausti. Má vel telja
það hey lítils virði. Mjög víða er
seint tekið upp úr görðum, en
spretta var sæmileg. Er þar að-
allega um kartöflur að ræða, en
rófur eru mjög óvíða. Hefir nú
síðustu árin verið litið um þær
vegna maðkátu.
Nú þurfa menn að gæta vel að
og setja vel á í haust, farga
fleira og treysta ei um of á léleg
og lítil hey og kæra sig ei, þótt
landbúnaöarráðherra, þessi mikli
bændavinur, hafi nú sem fyrr
sýnt það í verki, hvað annt hon-
um er um landbúnaðinn. Það er
sýnilegt á öllu, að honum hefir
tekizt að skipa svo fyrir, að þeir
menn, sem nú fara með og ráða
afurðaverði sveitanna eru eitt-
hvað andlega skyldir ráðherran-
um. Nú er okkur sagt, að við
eigum að fá kr. 5,98 fyrir kjöt-
kíló og svo máske eitthvað af
verðjöfrmnargjaldinu, sem kvað
vera litlir 150 aurar á kg. Ég
held, að það hefði þótt nokkuð
hátt, þegar menn voru gramir út
af 10 aura verðjöfnunargjaldi.
En hver veit nú nema að rúsín-
an sé eftir í þessu öllu og ráð-
herrann reyni að svo að gera
verkfall á kjötkaupum, líkt og
mjólkina, þegar hann sællar
minningar var þingmaður Rang-
æinga.
Nú er talað um, að bændur
sjálfir ráði verði á sínum vörum
og að nafni til á það svo að
heita. En það virðist vera hálf
skrítið, að .ráðherrann skuli til-
nefna mennina, sem mega kjósa
þá, er ráða afurðaverðinu, og
skipi þeim svo þar á eftir for-
mann. En hvers vegna mega
bændur ekki sjálfir kjósa þá
menn, sem þeir trúa bezt og
treysta til að fara með sín mál?
Það er alls ekki víst, að nokkur
þeirra manna, sem ráðherrann
skipaði, hefðu verið kosnir, ef
bændur um land allt hefðu
sjálfir mátt velja sér fulltrúa.
Nei, þetta er sannarlega lítils-
virðing á bændurna og sýnir
betur en margt annað innræti
ráðherrans til bændastéttarinn-
ar. Getur ekki komið til mála,
að næst detti honum í hug að
skipa 25 manna nefnd fyrir hönd
bændanna til að velja fulltrúa
til þingsetu og um leið svipta
bændur atkvæðisrétti við næstu
alþingiskosningar? Ekki þætti
mér það neitt ósennilegt, þótt
ég frétti eitthvað svipað þessu
úr svörtuloftum stjórnarinnar,
enda er víða litið svo á, að
stjórnin samanstandi af komm-
únistum, þótt sumir ráðherr-
anna vilji dylja það fyrir alþjóð.
Mér þykir bara heldur leitt, að
jafnaðarmenn skuli vera í svona
stjórn, og fá vitanlega engu að
ráða, og veröa að vera eins og
kommúnistarnir fjórir eru hver
öðrum bölvaðri fyrir sveita-
alþýðuna. Nú er Alþingi komið
saman, og mun eins og vant er
verða sett með guðsþjónustu, og
er það gamall og góður siður. En
oft dettur mér í hug, að sann-
gjarnara væri að fara með þing-
mennina eitthvað annað en í
guðshús í þingbyrjun, því að
sannarlega hæfir þeim mörgum
hverjum fremur einhver annar
staður en kirkjan, ef dæma á
þá eftir framkomu þeirra á
þingi, því að engu er líkara en
þar sé saman kominn skríll á
stjórnlausan og miður sæmileg-
an fund. En sem betur fer eru
þingmennirnir ekki allir þannig.
Þetta eru nú fulltrúar þjóðar-
innar í hinu nýstofnaða lýð-
veldi. Ekki er von á góðu.
Já, mér datt í hug útvarpið,
og verð ég bara að segja það, að
leiðinlegur er sá mikli og marg-
endurtekni auglýsingavaðall,
sem er einn meginþátturinn, og
svo dánartilkynningar og af-
mæli. Þetta má sjálfsagt til að
vera, því að sama er hvað móð-
ins ér, þá má til að fylgja því,
þótt fráleitt sé. En ég þekki
marga, sem eru ekki mjög hrifn-
ir af þessu frétta- og auglýs-
ingadóti. En sumum kann að
þykja fróðlegt og skemmtilegt
að fá að vita, þegar æðstu menn
stórveldanna borða saman, þótt
flestir viti sennilega, að þeir,
sem aðrir menn, verði að éta
til þess að lifa.
Margir vilja hlusta, þegar
ýmsir kórar syngja, og eins á
messusöngvana. En svo koma nú
prestarnir og eru sumir farnir
að loka fyrir gömlu klerkana í
Reykjavík, og lái ég það sann-
arlega ekki. Annars get ég hlust-
að á þá, þótt ég hafi raun af
þeim sumum. En vel líkar mér
að hlusta á séra Jakob Jónsson,
séra Jón í’horarensen og séra
Árna. Hina læt ég eiga sig. En
sumir prestar, er koma utan af
landi og messa í útvarpið, finn-
ast mér góðir. Dalakarl.
Bréf af Norburtandi:
Meiri og betri áburö
Þá er nú þetta sumarið á
enda runnið. Það hefir verið
misfallasamt, bæði til sjós og
lands. Uppskera orðið rýr og til-
finnanlega léleg síldveiði og
heyfengur lélegur á sumum
svæðum landsins. Veturinn er
að ganga í garð, sá tíminn, sem
oftast leggur úrslitalóðið á meta-
skálina með afkomu manna yfir
árið. Og aldrei ríður meira á að
fá fengsælan og góðan vetur
heldur en þegar sumarið bregst
að einhverju leyti, og nú má
segja að það hafi brugðizt all-
tilfinnanlega. Þetta sama gildir
því ennþá, veturinn ríður bagga-
muninn.
Túngrösin verða að láta sér
nægja hálfan mánuð í köldustu
vorunum. Ég held, að hugsandi
menn hljóti að undrast og dá-
sama þann hraðþroska, sem tún-
grösin taka út, eftir sum köld-
ustu vorin, þegar öll jörð er grá
fram um eða minnsta kosti fram-
undir júnílok. Og samt er ekki
búið að túngrösunum eins og
vera ber vegna áburðareklu.
Túnin geta ekki sýnt til fulls
hvað í þeim býr, fyrr en þau fá
mikinn áburð og góðan áburð
— miklu meiri áburð en nú tíök-
ast — já, og mikið betri áburð.
Nú munu alþingismenn sitja
á rökstólum og ræða um lands-
ins gagn og nauðsynjar. Eitt af
þeim nauðsynjamálum, sem
þetta þing hlýtur að taka til
meðferðar, er að bæta úr áburð-
arvöntun bænda. Áburðarverk-
smiðjumálið, sem meirihluti
þingsins rorraði í svefn á sein-
asta þingi og varð sárfeginn að
hnupla frá þeim 200 þúsund
krónum, sem komnar voru inn
á fjárlög, verður að taka upp að
nýju. Mátti segja, að litlu yrði
Vöggur feginn, er seilzt var eftir
þeirri litlu upphæð. Ætla mætti
þó nú, að sköpun stjórnarinnar
væri svo vel á veg komin, að
ritstjóri Morgunblaðsins, Valtýr
Stefánsson, væri kominn á
nokkuð aðra skoðun heldur en
þegar Tryggvi heitinn Þórhalls-
son bar fram frumvarp sitt um
sölu á tilbúnum áburði. Mér er
enn í minni klausa, sem þá
stóð í ísafold. Ég held, að ég
muni þessa klausu orðrétta eftir
öll þau ár, sem síðan eru liðin,
mér ofbauð svo flónskan og að
þetta skyldi vera eftir búnaðar-
kandidat, eða hvað það nú er
kallað, og þar ofan í kaupið
sonur mjög merkilegs manns.
Klausan var á þessa leið: Tvö
eru þau mál, sem forkólfar
Framsóknarflokksins hafa borið
fram á þingi og enginn íhalds-
maður hefir getað fylgt. Þessi
mál eru: Frumvarp um Bygg-
ingar- og landnámssjóð, sem
Jónas Jónsson frá Hriflu bar
fram, og frumvarp um sölu á
tilbúnum áburði, sem Tryggvi
Þórhallsson bar fram. Þarna
var hreinlega að gengið. Það gat
enginn ihaldsmaður fylgt þess-
um skaðræðismálum. Ég man
ekki fyrir víst, hvort þessi
frumvörp voru felld við fyrstu
umræðu.
Það er óhætt að segja um bæði
þessi mál, að þau voru með
gagnmerkustu málum, sem bor-
in höfðu verið upp á þingi um
langt árabil. Þá var og hafði í-
haldsflokkurinn verið i meiri
hluta og allsráðandi lengi, og
það hvarflaði ekki að honum, að
hann þyrfti að ugga að sér eða
óttast um framtíð sýna.
Það er fljótt að skipast veður
í lofti, einnig í stjórnmálum.
Við næstu kosningar eftir þetta
fór þjóðin að ugga að sér. Hún
sá, að þessi flokkur var ekki sá
flokkur, sem mikils mátti af
vænta — flokkur, sem níddist
þannig á góðum málum, enda
fóru leikar þannig skömmu
seinna, að íhaldsflokkurinn fór
sínar eftirminnilegu hrakfarir.
Framsóknarflokkurinn komst í
meirihluta, ásamt jafnaðar-
mönnum, og upp reis hér það
glæsilegasta framfaratímabil,
sem nokkru sinni hefir yfir þetta
land gengið. Þá urðu þessi
frumvörp þeirra Jónasar og
Tryggva strax að lögum og hafa
unnið ómetanlegt gagn, hvort á
sínu sviði. Flokkurinn, sem
hafði hvert þingið eftir annað
gengið af þessum málum dauð-
um, hafði nú ekki mannafla til
að sýna í verkinu flónsku sína.
Þá var brugðið skjótt við og
tekin kollsteypa og blaðinu snú-
ið við. Hver var nú ástæðan.
Auðsætt mál er það. í seinni tíð
hafa þeir látið skína í það, að
jetta hafi engu síður verið
seirra áhugamál heldur en
Framsóknarflokksins. Rétt var
það, að framlagið til Bygging-
ar- og landnámssjóðs varð ríf-
legra, eins og lögin ákváðu,
heldur en eftir frumvarpi Jón-
asar. Eftir því sem mig minnir,
getur þó sú breyting ekki skrifast
á reikning íhaldsflokksins. Mig
minnir, að Halldór Stefánsson
ætti uppástunguna að viðbótar-
fjárframlaginu. Hvort frum-
varpið hefir að öðru leyti batn-
að læt ég ósagt. Jónas ætlaðist
til, ef ég man rétt, að fé í sjóð-
inn yrði tekið með gróðaskatti.
Að mínu áliti hefði það sízt
verið lakari aðferð. Sínum aug-
um lítur hver á silfrið. Vitan-
lega hefir það verið þyrnir í
augum íhaldsflokksins. Hvort
áburðarfrumvarpið tók nokkr-
um breytingum, man ég nú ekki,
nema hvað það var gert að
einkasölumáli. Tilgangur flutn-
ingsmanns hefir vitanlega að-
allega eða eingöngu verið sá,
að ná áburðinum úr höndum
heildsala, sem búinn var að na
tangarhaldi á áburðinum og
lagði á hann það, sem honum
bauð við að horfa. Geta má
nærri, að það hefir komið við
hjartað í íhaldsflokknum, að
þetta var af honum tekið. Enda
fórust einum þingmanna orð á
þá leið, að hann kallaði það lé-
legan viðskiptamóral að taka
bitann frá munninum á þeim,
sem búinn væri að afla hans.
Það var ekki einasta það, að
ihaldið dræpi þessi mál þing eft-
ir þing, heldur var einnig farið
mörgum háðulegum orðum um
bændur. Blað þess sagði, að með
þessum frumvörpum væri verið
að gera bændur „ölmusumenn“.
Það ætti að veita þeim „gefins
lán“ og fleira þessu líkt. Satt
var það, að mikil voru viðbrigð-
in fyrir þann, sem þurfti að
koma yfir sig skýli, að skipta
við Byggingar- og landnáms-
sjóð eða taka veðdeildarlán.
Áður var það helzta þrauta-
lendingin fyrir þann, sem þurfti
að byggja yfir sig, þkð er að
segja þeirra, sem gátu lagt fram
veð, sem tekið var til greina. Þar
fengu þeir 70—75 kr. fyrir hverj-
ar 100, sem þeir tóku að láni,
Meira sáu þeir ekki af láninu
— nema á skuldabréfinu. Það
var engin furða, þótt Valtýr
hneykslaðist fyrir hönd íhalds-
flokksins. Ég vil nú segja, að
báðir frumkvöðlar þessara laga
skuli hafa mikinn heiður lífs og
liðnir fyrir þau. Svo er margt,
sinnið sem skinnið.
Höfundur ísafoldargreinar-
innar, sem ég vitnaðj til, segir
snnfremur, að það sæti illa á
bændum að ásælast tilbúinn á-
burð og flytja inn í landið, með-
an þeir hirtu ekki áburðinn við
dyrnar hjá sér, heldur létu hann
fara allavega forgörðum. Það er
furðulegt, ef höfundurinn hefir
ekki komið auga á eins augljós
sannindi og það, að það er með
túnin eins og góðu mjólkurkýrn-
ar að því leyti til, að þótí þau
fái kappnógan áburð af hús-
dýraáburði, þá geta þau samt
notfært sér meiri áburð. Nokk-
ur aukaskammtur af tilbúnum
áburði, sem hefir inni að halda
þau efni, sem húsdýraáburður-
inn hefir ekki í nægilega ríkum
mæli, eykur vöxt og þroska
túngrasanna ótrúlega mikiö.
Eins er það með góðu mjólkur-
kýrnar. Þótt þær fái kappnóga
töðugjöf og mjólki eins og frek-
ast er ljostur af töðunni einni
saman, bæta þær við nyt sína,
fái þær aukaskammt af kjarn-
fóðri, sem hafi það rétta efni
inni að halda.
Það er óhrekjanlegur sann-
leikur, sem búhöldur einn sagði.
Hann var spurður að því, hvað
ætti að gera til þess að fá túnin
til að spretta betur. Hann svar-
ar spurningunni þannig: í
fyrsta lagi bera á þau, í öðru
lagi bera á þau meira, í þriðja
lagi bera á þau ennþá betur. Þó
Tvær systur
(Framhald at 3. slOuJ
ræktir jarðepli eða neytir tó-
baks, þó að slíkt sé ekki neitt
hégómamál. Það er spurt hver
þú sért. Greiðir þú götu þess,
sem er blessun mannfélagsins,
eða dvelst þú við sljóa nautn
stundarmunaðar ?
Hvernig var séra Birni í Sauð-
lauksdal innanbrjósts, þegar
hann hafði fyrsta útsæðið sitt
milli handa? Við vitum það ekki
gerla, en vitum þó, að hann
dreymdi drauma stóra og fagra
um nýja jurt, sem yrði fátækri
þjóð ómetanleg hjálp til að sigr-
ast á sulti og basli og lifa sjálf-
stæð og glöð í landi sínu. Líkt
má okkur vera innanbrjósts,
sem nú erum uppi, því að alls
staðar eru ónotaðar auðlindir í
kringum okkur. Fjölyrði ég ekki
frekar um það, en vegna þess
er spurning tímans svo mikil-
væg og örlaga<þung, hvað okkur
búi í brjósti. Er það tómlæti
þeirra, sem ekki veittu því neina
athygli, hvernig j arðeplin
spruttu ' hjá brautryðjendunum
í grennd við þá? Er það trúleysi
þeirra, sem héldu, að ekki gæti
þrifizt neitt fleira hér á norð-
urvegum en það, sem sjálfkrafa
spratt? Eða er það tregða og ó-
beit þeirra, sem ekki vildu
leggja sér ávöxt moldarinnar
til munns? Er það ekki heldur
hugsjón Björns Halldórssonar,
Vísa-Gísla og annarra slíkra,
löngunin sú að skapa nýtt
bjargræði, ný lífsskilyrði og
nýja blessun?
Jafnhliða hinum miklu auð-
lindum og skilyrðum, sjáum við
mikið tómlæti og gegndarlausa
sóun. Þar er allt það daprasta
úr sögu svörtu systurinnar, all-
ar óheillafylgjurnar. Þar er
fólkið, sem drekkur og reykir
frá sér nýsköpunartækifærin,
þúsundir og aftur þúsundir
ungra manna, sem slæpast i
tómstundum sínum, í stað þess
að leggja rækt við nýtileg hug-
sjónamál. Og tóbakið þykir gott
við leiðindum, eins og á dögum
Stefáns Ólafssonar. En lífsleið-
inn er hin mesta háðung í landi
stórra verkefna. Tómlætið sæm-
ir ekki ungri þjóð, ’sem berst
fyrir lífi sínu og sjálfstæði.
Ekki skulu þið halda, að Alþingi
eitt ráði sjálfstæðismálunum.
Þeim stafar mest hætta af hug-
sjónaleysinu og tómlætinu, sem
kemur glöggt fram í gegndar-
lausri nautn áfengis og tóbaks.
Því er spurning systranna ör-
lagaspurning þín. Ert þú hug-
sjónamaður, sem virðir líf þitt
svo dýrt, að þú helgir þig fram-
för lands þíns og þjóðar, eða er
bér líf þitt til leiðinda, svo að
þú eyðir því einhvern veginn án
tilgangs og stefnu? Þetta við-
horf skýrist vel í ljósi liðins
tíma og því finnst mér saga
systranna tveggja svo merkileg.
kemur nú fleira þar til greina,
sem ekki þarf að nefna og öllum
ætti að liggja ljóst fyrir. Bú-
höldurinn vildi láta auka
áburðarskammtinn þar til ekki
yrði um bætt.
Við stjórnarflokkana vil ég
segja þetta: Varið þið ykkur á,
því að setja fætur fyrir áburð-
arverksmiðjufrumvarpið á nýj-
an leik. Hugsið til þess, að vel
mætti svo fara, ef þið gerið það,
að ekki takist betur fyrir ykkur
en íhaldsflokknum í gamla
daga, þegar hann notaði liðs-
kost sinn til að fella frumvörp
þau fyrir Framsóknarmönnum,
sem ég áður hefi áminnzt.
Jafnvel þótt ganga mætti út frá
því, að þessi iðnaðarvara yrði
illa^ samkeppnisfær, svo sem
aðrar iðnaðarvörur eins og
stendur, þá hljóta þeir dagar að
koma innan skamms, að það
færist í eðlilegra horf. Bændum
er orðið þetta svo mikið hags-
muna- og kappsmál, að ykkur
verður ekki stætt með það
stundinni lengur að stympast á
móti. Það stoðar ekkert, þótt
landbúaðarráðherrann geri nýja
tilraun til að hræða menn frá
áburðinum, með því að hann sé
hættulegt sprengiefni. Þeir háfa
þegar fengið góða reynslu af,
þessari áburðartegund. Margir
bændur, sem hana reyndu í
sumar, segja, að túngrösin hafi
hreint og beint sprungið upp
undan áburðinum, enda höfðu
þau engan tíma til seinlætis
frekar en orðið var. Svo að það
kom sér vel.
Ólafur bóndi.