Tíminn - 17.11.1947, Blaðsíða 8

Reykjavík
17. nóvember 1947
210. blað

Fiskiö'juver þeirra Vcstmannaeyinga verffiur mikil bygging, eins og
sjá má af þessari mynd, sem tekin var fyrir nokkrum dögum, er Itii-
iffi var affi undirbúa grunninn og byrjaS að' slá upp fyrir veggjun-
um. (Ljósm.: Guöni Þórðarson).
jsoir pyrmjolc,
enn ti! starfa
ViSíal vi«6 Jén S5aldíss*s, kasipfélagsstjóra
Innan tiðar mun fyrsta mjólkurstöðin, er framleiðir
þurrmjólk hér á landi, taka til starfa norður á Blönduósi.
Er það Sláturfélag Austur-Húnvetninga, sem hefir öeitt
sér fyrir stofnun þessa mjólkurbús, en hlotið til þess nokk-
urn stuðning frá ríkinu.
Jónas B. Baldur kaupfé-
lagsstjóri hefir skýrt blaðinu
frá þessari nýju mjólkurstöð,
ásamt ýmsu fleira þar úr
héraðinu.
Vinnsluvélarnar.
Flestar vélarnar sem þurfa
til þessarar vinnslu eru nú
komnar til landsins, en þær,
sem enn eru ókornnar, munu
væntanlegar innan skamms.
Vinnsluhúsið sjálft er tilbúið
og getur mjólkurvinnslan því
hafizt strax og búið er að
koma vélunum fyrir. Það ætti
ekki að taka nema skamm-
an tíma. Vélarnar eru frá
Danmörku, og voru keyptar
þar fyrir milligöngu Sveins
Tryggvasonar mjólkurfræð-
ings, er aðstoðaði við allar
áætlunargerðir varðandi
þessa nýju mjólkurvinnslu-
stöð. Stöðvarstjóri hefir ver-
ið ráðinn Oddur Magnússon
mjólkurfræðingur frá Borg-
arnesi.
Mjólkurvinnslan.
Áætlað er að afköst mjólk-
urvinnsluvélanna verði 2000
litrar á klukkustund. Hins
vegar eru afköst þurrkunar-
vélarinnar ekki nema 500
lítrar á klukkustund. Þurrk-
unarvélin hefir það fram yfir
hinar, að hún er algerlega
sjálfvirk og getur því starfað
allan sólarhringinn, ef þörf
krefur, til þess að hafa undan
hinum vélunurn. Vélarnar eru
allar af nýjustu gerð og stöð-
in byggð með það fyrir aug-
um, að jafnframt þurrmjólk-
urframleiðslunni sé unnt að
gerilsneyða þar mjólk og
vinna úr henni osta, skyr og
smjör. Þegar lítið er um
mjólk í Reykjavík, er búinu
ætlað að framleiða neyzlu-
mjó'k handa Reykvíkingum á
svipaðan hátt og gert hefir
verið á Akureyri og Sauöár-
króki síðustu haust.
Þurrmjólkurþörfin hér á
landi.
Þurrmjólkin er bæði unnín
úr nýmjólk og undanrennu.
Verð á innfluttri þurrmjólk
er nú kr. 7,00 hvert kíló, en
ekki er enn vitað með vissu
hvaða verð verður á inn-
lendu þurrmjólkinni. Síðustu
ár hafa hátt í 200 þús. smá-
lestir verið notaðar af þurr-
mjólk hér á landi, er öll hef-
ir verið flutt inn. Er mjólkin
notuð af brauðgerðarhúsum
og til anriars slíks iðnaðar,
Mun mjólkurstöð þessi fá
einkaleyfi á þurrmjólkur-
vinnslu hér á landi um skeið.
Stöðin mun, til að byrja með,
hafa nóg að gera við að full-
nægja innlendri eftirspurn
eftir þessári vöru. Óhætt er
að fullyrða það, að þurrmjólk
geti orðið útflutningsvara, ef
unnt verður að framleiða
meira af henni en nauðsyn
er á til notkunar innan-
'ands. Mjg mikill áhugi er
fyrir aukinni mjólkurfram-
leiðslu meðal bænda í Aust-
. ur-IIúnavatnssýslu, ekki sízt
nú, þegar sáuðf járkvillar
valda sífellt auknum van-
höldum á búfjárstofninum
Þa.r
Starfsmenn ríkis og b.-ieja
vilja breyta matmálstíma.
Þingfulltrúar lýstu sig yfirleitt
fylgjandi því, að matmálstíminn
verði felldur niður og vinnu hætt
klukkustundu fyrr að deginum. Fól
þingið stjórn bandalagsins að lok-
um að gangast fyrir almennri at-
kvæðagreiðslu um það, hvort menn
vildu heldur stytta matmálstím-
ann, lengja hann eða halda ó-
breyttum matmálstíma.
Byggingafram.kvæmclir fiskihju-
versins í Eyjum nafnar
Þar verðns* vimsaslaB- og söluniiðstöð fisk-
fa*aaml@Iðem«la í Kypiii
Helgi Benedikísson í Vestmannaeyjum hefir á undanförn-
um árum veriff einn allra stærsti atvinnurekandi í Vest-
mannaeyjum. Hefir_ hann rekið fjölmargar starfsgreinar
'ðnaðar og útgerðar og hvarvetna sýnt hinn mesta dugnað.
Bkipasmíðastöð hans í Eyjum liefir tvívegis byggt stærstu
kip, sem smíðuð haía verið hér á landi. Tiðindamaður
‘íaðsins var nýíega á fcrð í Vestmannaeyjum og átti þá við-
ial við Helga. —
Útgerðarmenn í Vest-
mannaeyj um standa öllum
útgerðarmönnum á landinu
framar í samvinnurekstri, auk
’pess sem hlutaskipti hjá sjó-
mönnum nálgast mjög hreina
samvinnuútgerð. Nýlega hef-
ir verið stofnað í Eyjum nýtt
samvinnufélag, sem á eftir að
hafa mikla þýðingu fyrir at-
vinnulíf Eyjanna og lands-
manna yfirleitt. Helgi er einn
af hvatamönnum þessa fyrri-
tækis og notar tíðindamaður
blaðsins því tækifærið að
spyrja hann um það.
Undirbúningurinn
-— Nú eru byggingarfram-
kvæmdir fiskiðjuversins ykk-
ar hafnar. Hefir þessi fram-
kvæmd verið ákveðin nú í
skyndi, þegar séð var að búast
má við saltfisksverkun innan
skamms?
— Nei, vinnslu- og sölumið-
stöð fiskframleiðenda, hið
nýja fyrirtæki útgerðarmanna
hér í Eyjum, var formlega
fullstofnað um næstliðin ára-
mót og var þá kosin stiórn
fyrirtækisins. Stjórnina skipa
Jóhann Sigfússon xormaður,
Helgi Benediktsson ritari, Ár-
sæll Sveinsson, Guðlaugur
Gíslason og Ólafur Kristjáns-
son. En varastjórnendur Sig-
hvatur Bjarnason og Ragnar
Stefánsson.
Helga Helgasori, vegna þess
að hann er byggður í inn-
lendri skipasmíðastöð?
— Já; það er hverju orði
sannara, en þó var skipið lið-
ur í áætlun Nýbyggingar-
ráðs. Stofnlánadeildin hefir
ekki orðiö að því gagni, sem
vonir stóðu til. Stjórn Lands-
bankans var á móti lagasetn-
ingunni urn stofnlán útgero-
arinnar eins og hún segir
sjálf í skýrslu síðasta árs,

Mynd þessi er af verkstjóriínum,J
sem stjórna frarnkvæmdum við
t byg-gingu fiskiðjuvers Vestmanna-
inga. til vinstri er Óskar Kárason
| inúrnrameistari og til hægri Helgi
Félagsskapur þessi hefir átt
langan aðdraganda. Sá, sem
einna fyrst mun hafa stungið
upp á stofnun þessa fólags-
skapar, var Jóhann Sigfússon.
Á aðalfundi Lifrarsamlagsins
13. október 194.5 bar Kelgi
Benediktsson fram tillögu um
stofnun þessa félagsskapar í
tengslum við Lífrarsamiagið,
og var þá kosin nefnd, sem
síðan hafði forgöngu um fé-
lagsstofnunina.
Samvinnufélag í
samlagsformi.
— Það er þá ekki um hluta-
fjárframlag og hlutabréfasóiu
að ræða hjá ykkur í þessu nýja
fyrirtæki?
— Nei, eiginlega ekki. Fjár-
hagsleg uppbygging. félags-
ins er sú, að útgerðarmenn
leggja fram stofnfé, 150 kr.
af brúttósmálest skipaeignar
sinnar. Annars er félagið
samvinnufélag í samlags-
formi.
Vinnunni við byggingar-
framkvæmdirnar er þannig
fyrirkomið, að útgerðarmenn
ráða yfir vinnunni og bíla-
akstrinum fyrir sig og sjó-
menn sina í hlutfalli viö
framlög sín.
Stofnlánadeildin kemur ekki
að tilætluðum notum.
— Er það satt, að þú hafir
ekki fengið lán út á skip þitt,
Eenónýssou verkstjóri.
(Ljósm.: Gisðni Þórðarson).
| enda hefir þess óspart gætt í j
framkvæmd. Þánnig lét;
Landsbankinn stofnlána- j
deildina ekkert fá af þeim!
100 milljónum, sem bankinn
; á að leggia deildinni til á ár-
! inu 1946 í þau árslok var eklci
I einu sinni búið að lána út
andyirði seldra- skuldabréfa
deildarinnar.
Síofnlánin eiga þó^ sam-
kvæmt lögum þeim, sem þar
um gilda, að vera háð upp-
íyllingu vissra skilyrða, en
eru ekki eins og önnur lán
bunaiii' geðþótta banka-
j stjórnarinnar. Lán til nýöfl-
unar fiskiskipa eiga að ganga
j fyrir öðrum lánum, þótt á
! því hafi -orðið misbrestir. En í
j framkvæmd er ekki sýnilegt,
! að lagafyrirmælin séu látin
binda bankastjórnir.
Flúnir írá Póllandi
i Enn hefir tveimur flokks-
bræðrum Mikolajczyks tek-
jizt að flýja frá Póllandi. Er
annar þeirra einkaritari hans,
en hinn varaformaður
bændaflokksins póiska. Komst
annar þeirra til Svíbjóðar, en
hinum heppnaoist að fara yfir
hernámssvæði Rússa í Þýzka-
landi inn á brezka hernáms-
hlutann.
Aílsherjarþingið af-
greiðir Koreumálið
Allsherjarþing S. Þ. hef-
ir nú endanlega samþykkt
tillögu Bandaríkjamanna
varffandi Kóreu.
Samkvæmt tillögunni eiga
kosningar að fara fram í
landinu fyrir 31. marz 1948,
og landinu verður þá veitt
algert sjálfstæði. Með tillög-
unni greiddu allar þjóðir
þingsins atkvæði nema Rúss_
ar og leppríki þeirra. Rússar
og Bandaríkj amenn skulu
samkvæmt tillögunni flytja
herlið sitt úr landinu svo
fljótt ,sem mögulegt er, eftir
að lögmæt stjórn hefir ver-
ið sett á laggirnar.
Sérstök nefnd verður skip-
u ðaf S. Þ. til að sjá um
Rússar algerlega neitað að
kosningarnar í landinu. Hafa
taka þátt í þeirri nefnd, enda
hafa þeir haldið því fram í
umræðum um málið, að þessi
afgreiðsla þess væri ólögleg.
Fjölmennur fundur
Þjóðvarnarfélagsins
Almennur fundur yar hald-
inn að tilhlutun Þjóðvarnar-
féJags íslendinga í Tjarnar-
café í gær. Var aðsókn eins
mikil og húsrúm leyfði. Mun
láta nærri, að 500 manns hafi
sótt fundinn, en margir urou
frá að hverfa.
Eiríkur Pálsson taæjarstjóri
setti fundinn í fjarveru for-
manns. Umræouefnið var
vanefndir á framkvæmd flug-
vallarsamningsins.
Framsöguræðuna flutti Gylfi
Þ. Gíslason þingmaður. En
auk hans töluðu Hákon
Bjarnason, dr. Broddi Jó-
hannesspn, er ræddi um sið-
ferðilega hlið málsins, og Sig-
ríður Eiríksdóttir, er talaði um
Bandarikjamenn á Keflavík-
urflugvelli og ölfrumvarþiö
nýja. Aö lokum talaði Bene-
dikt frá Hofteigi nokkur orð.
Mjög fáir kommúnistar
sóttu fundinn.
G/ö/ til verbiauna
Velunnari Tímans hefir sent
honuin eitt hundraö krónur
og fylgja þessi orð með:
* „Ég get varla fengið Tím-
ann kcyptan á götunum og
finnst mér það skaði bæði
fyrir blaðið og okkur, sem
viljuin lesa það. — Sendi ég
nú hér með eitt hundrað
krónur, sem ég bið afgreiðslu
Tímans að greiða þeim í verð-
laun á gamlársdag, sem dug-
legastur verður að selja Tím-
ann á götunum í Reykjavík
til áramóta.“
Tíminn verður greiðlega
við þcssum tilmælum og má
vitia þessara 100 króna á af-
greiðslu Tímans kl. 3 á gaml-
ársdag, skv. fyrirmælum
sendandans.