Tíminn - 09.12.1947, Blaðsíða 3

228. blað
TÍMINN, þriðjudaginn 9. des. 1947
Köld kveðja
Skipaskoðunarstjóri hefir
hinn 27. nóvember ritað skip-
stjóranum á v.s. „Helgi
Helgason“ bréf það, er hér
fer á eftir (stafrétt) :
Rvík, 27. nóv. 1947.
í dag komuð þér á skipi
yðar „Helga Helgason“ V.E.
343 til Reykjavíkur af síld-
veiðum, én vegna þess hve
skiþið var hlaðið, var ákveöið
að skoðun á hleðslu skipsins
skyldi athugað þegar í stað.
Við skoðun þá sem þá fór
fram kom í ljós, að hleðsla
skipsins var þannig, að talið
er óforsvaranlegt að hafa siglt
sl^ipinu þannig b.löðnu, þó
um stutta vegalengd inn-
fjarða væri að ræða, og að
þér með?því hafið óvéfengj-
anlega stofnað bæði skips-
höfn, skipi og farmi í ónauð-
synlega hættu og hafið með
því unnið ref.sivert athæfi,
sem hægt er að draga yður til
ábyrgðar fyrir samkvæmt 67
—69. gr. laga nr. 68, 5. júní
1947, um eftirlit með skipum,
og er hér um að ræða rétt-
indamissir í 3 mánuði, eða
jafnvel allt að varðhaldi.
En þar sem þér ef til vill
ekki hafið gert yrður grein
fyrir því, hve alvarleg slík
ofhleðsla eða brot á lögunum
er, þá mun skips,skoðunin í
þetta sinn láta hér við sitja,
en þér eruð alvarlega á-
minntur um að ofhlaða ekki
skip yðar aftur, heldur gæta
fyllsta hófs á hleðalunni, þó
um síldarhleöslu sé að ræða,
og ef þér komið aftur á skipi
yðar með slíka ofhleðslu,
verðúr óhjákvæmilegt ' að
gera yður ábyrgan fyrir slíku
athæfi. Látið því ekki kappið
cíg óvarkárnina leiða yður
frekar en komið er, til ó-
nauðsynlegrar ábyrgðar.
Ól. Sveinsson
Til
„Helga Helgason“ VE 343
skipstjórans á m.s.
Ekki er ólíklegt að fleiri
skipstjórar á veiðiflot?/ium,
kunni að hafa fengið hlið-
stæð tilskrif, úr því að einn
hinn mest virti allra síld-
veiðiskipstjóranna, hr. Arn-
þór Jóhannesson, margra ára
aflakóngur og vissulega á
einu mesta, traustasta og
Virkíö í noröri
bezt búna skipinu, fær slíka
kveðju.
Hvað veldur þessu!
Lögin sem vitnað er til, eru
mikill lagabálkur, „um eftir-
lit með skipum,“ staðfest 5.
júní 1947.
í VI. kafla þessara laga,
sem er um hleðslumyrki,
lýkur 41 grein með þe.ssum
orðum:
„Undanþegin ákvæðum
þcssarar greinar um hleðslu-
merki eru skip, meðan þau
stuncía síidveiði á tímabiiinu
1. júní—15. september ....“
Með öðrum orðum virðist
skipstjórnarmönnum í sjálfs
! vald sett hversu þeir hlaða
| skip sín á síldveiðimum norð-
anlands.
En löggjafanum hefir auð-
sjáanlega ekki, þrátt fyrir
síldveiðina í Faxaflóa í fyrra
vetur, hugkvæmst það, að til
i „síldarhleðslu" þyrfti að
; koma fyrir 1. júní eða eftir
j 15. september hér við land.
En úr því að af skipaskoð-
uninni og löggjöfinni hefir
verið fallizt á „síldarhleðsl-
ur,“ hefði þá ekki, eins og á
stendur, verið viðkunnan-
legra af skipaskoðunarstjóra
að snúa sér fremur til al-
þingis ' og fá burtnumdar
dagsetningarnar úr 41. gr.,
heldur en að hafa í frammi
þá bókstaflegu þi^ælkun að
fara að skrifa slíkt hótunar-
bréf og það, sem að fra^nan
greinir í embættisnafni.
Má geta þess, að Arnþór Jó-
hannesson skipstjóri kvaðst
h-afa lagt umrædda hleðslu á
skip sitt „Helga Helgason“ í
einsýnu veðri alla leið frá
Langanesi til Siglufjarðar.
Og atriðið úm að hann hafi
„óvéfengjanlega stofnað bæði
skipi og skipshöfn í hættu“
telur hann ekki ná nokkurri
átt, og þá m. a. af því, að auk
traustleika skipsins, hefðu
verið með í förinni lífbátur
og tveir bátar aðrir vélbúnir.
Mundi ekki Alþingi þykja
tímabært að sýna trú sína
í verkinu á frambúðarsíld 1
Faxaflóa, og reyndar víðar
við landið, með því að nema
dagsetningar úr löggjöf í
sambandi við „siídarhleðsl-
ur,“ úr því að það hefir á
annað borð löggilt þetta hug-
tak. G. M.

!
Auglýsing
í
um iimferð i Reykjavík !
Samkvæmt ályktun bæjarstjórnar Reykjavíkur hefir |
verið ákveðinn einstefnuakstur um Grettisgötu, frá jj
vestri til austurs.
Þetta tilkynnist öllum, er hlut eiga að máli.
Lögreglustjórinn í Reykjavík, 8. desember 1947.
Slgsarjóii SignrSsson
GÓ» BÓK:
— settur —
JOLAGJAFIR
Góða bók eða listmuni kaupa menn í
BÓK4BÚÐIMI LAUGAVEG 10
Gunnar M. Magnússon:
Virkið í norðri. I.-II.
bindi. 813 bls. Útgefandi
ísafoldarprentsmiöja h.f.
Reykjavík 1947.
Þetta er mikið ritverk og
hefir bersýnllega kostað höf-
und þess mikla vinnu. Efn-
ið, sem það fjallar um, er
dvöl erlendu herjanna hér á
landi á stríðsárunum. Til-
gangur höfundarins hefir
bersýnilega verið sá, að draga
hér saman i eina heild sem
gleggstar heimildir um
þennan merka og sérstæða
þátt í sögu íslands, en láta
þó ekki frásögn sína vera
þurra og fræðimannslega. —
Sennilega verða nokkuð skipt
ar skoðanir um það, hvernig
þetta hefir tekizt. En það
munu þó allir geta viður-
kennt, að höf. hefir tekizt
að afla ýmsra heimilda, sem
að öðrum kosti hefðu senni-
lega glatazt, og á ýmsum
stöðum, þar sem höf. segir
sjálfur frá, er frásögnin létt
og skemmtileg.
Þótt þannig megi sitthvað
gott um rit þetta segja, verð-
ur þó ekki talið, að það gefi
nægilega glögga mynd um,
þann sérstæða þátt íslenzkr-
ar sögu, er það fjallar um.
Til þess fjallar það ofmikið
um einstök atvik og atburði,
en minna er rætt um sam-
búðina frá alm. sjónarmiði.
Úr sambúð herjanna við lands
menn er einkum getið ýmsra
árekstra og mætti vel álykta
af því, að hún hefði ekki
verið sem bezt, Sé sannieik-
urinn hins vegar sagður,
munu þess sennilega fá eöa
ehgin dæmi, aö sambúð við
erlendan her hafi tekizt bet-
ur og árekstraminna en hér
á landi á stú!ðsárunum. —
Þetta er skylt að viðurkenna
og láta koma glöggt fram,
þegar sagt er frá dvöl herj-
anna. Þá vantar t. d. í bók-
ina, að gerð sé grein. fyrir
þeim áhrifum, sem dvöl herj-
anna hafði á ýms vinnubrögö
landsmanna. Ameríski her-
inn kom hingað t. d. með ný
vinnutæki, er síðar hafa rutt
sér til rúms og gerbreytt hafa
vinnuaðferðum á ýmsum
sviðum.
Þá virðist nokkuð á það
skorta, að höfundurinn sé
hlutlaus gagnvart ýmsum at-
burðum, sem gerðust hér á
þessum tíma,enþað hefðihann
þurft að vera, ef taka' ætti
bókina sem fullkomið heim-
ildarrit. Þannig eyðir höf.
rúmum 60 blaðsiðum til þess
að ségja frá ekki merkari
þætti en dreifibréfsmálinu og
handtökum Þjóðviljaritstjór-
anna. Og í þessa frásögn
vantar raunverulega alveg
sjálfan kjarnann eða það,
hver var aðalorsök handtak-
anna. Af því, sem höfundur-
inn sjálfur leggur til inál-
anna, getur ófróður lesandi
helzt freistast cil þess að
halda, að Þjóðviljamennirnir
hafi verið handteknir vegna
þess, hve vasklega þeir hafi
haldið fram rétti þjóðarinn-
ar gegn Bretum! Ástæðan
var hins vegar allt önnur,
eins og þeir vita, er fylgdust
með þessum málum á sinni
tíð. Þetta gerðist á þeim
tíma, þegar Rússar höfðu enn
vináttusáttmála við Þjóð-
verja, og kommúnistar utan
Rússlands höföu fyrirskipun
um að rægja og torvelda
stríðsrekstur Bandamanna á
(Framhald á 6. síðu)
Æfisaga Benjamíns Franklíns
Meðal þeirra bóka, sem út
hafa komið í haust, er ein
bók, sem mig langar til að
leiða athygli að. Þetta er
sj álfsævisagá "• ■’Bénj amíns
Franklíns. — Hún p.r . gefin
út af Prentsmiðju Austur-
lands,
Guðm Hannesson prófessor
hafði verið langt kominn að
þýða bókina, er hariri féll frár
en Sigurjón Jójjsson læknir
lauk síðan við þýðinguna og
bætti við æviágripi Fránk-
líns, eftir að þraut hans eigin
frásögn.
Bókmenntafélagið gaf fyrst
ævisögu Franklíns út 1839 í
þýðingu Jóns Sigurðssonar
forseta, og Þjóðvinafélagið
aftur laust eftir aldamótin,
þá undir forustu Tryggva
Gunnarssonar.
Nöfn þessara ágætis
manna og stofnana er nokkur
trygging fyrir gildi ævisögu
Franklíns.
Þó að þær eldri útgáfur
væru miklu styttri og ófull-
komnari' heldur en sjálfs-
ævisagan, sem nú er komin
út, kynntu þeir Jón forseti
og Tryggvi Gunnarsson þenn
an sérkennilega og göfuga
maníi, Benjamín Franklín,
íslenzkri þjóð.
Eftir mörgum verkum þess
ara afbragsmanna hefir
verið tekið og þau þökkuð aö
verðleikum. En að géfa æsku
íslands» ævisögu Franklíns
á hennar eigin móðurmáli,
meðan bókakostur unglinga
var mjög af skornum
skammti, það verður aldrei
þakkað né metið eins og
vert er.
Kynni af beztu mönnum,
sem lifað hafa og starfað á
liðnum tímum, getur oft
orðið vísir að dýrmætum á-
vöxtum, sem sjaldan er
máske tekið eftir af hvaða
frækorni eru vaxnir.
Orsökin til þess að ég
skrifa þessar línur, sem ekki
áttu að vera neinn ritdómur,
er að reyna að greiða að ör-
litlu leyti þá þakkarskuld,
sem ég er í við gömlu ævi-
sögu Benjamíns Franklíns
og þá er gáfu hana á móður-
málinu okkur íslenzkum
æskumönnum, sem ýmist eru
nú horfnir yfir hafið ókunna
eða nálgast þá för úr þessu.
Ég held að engin bók, er
ég las á æskuárunum hafi
haft eins mikil áhrif á mig,
daladrenginn íslenzka, eins
og ævisaga Franklíns, þéssa
ágætismanns, er lifði og
starfaði á frelsisöld (18. öld-
inni) Bandaríkjanna, ólst
upp í fátækt, en varð áhrifa-
mikill vísindamaður og leið-
togi lands síns, sem þá var
að breytast úr kúgaðri, frek-
ar fámennri nýlendu erlendr-
ar stórþjóðar í frelsisins óg
„vonanna land 4iins unga pg
sterka manns“.
Benjamín Franklín váp
eins og Jón Sigurösson, aö
hann gerði aldrei áhugamál
sín að verzlunarvöru né fé-
þúfu fyrir sjálfan sig -á
nokkurn hátt. En ekki er
laust við að stundum sýnist’
sem ýmsir stjórnmálamenn
okkar og annarra vilji revna.
að hafa „bitling“ fyrir sjálfr
an sig upp úr áhuga sínum
og afskiptum almennings-
mála. Það var fjarri Frank-
lín.
Áhugi hans fyrir almenn-
ingsheill og fyrir að láta gott
af sér leiða virtist óþreytandi,
hreinskilni og einlægni al-.
veg óvenjuleg.
Þó að Benjamín yrði á síð-
ari æviárum einn aöal fram-
herji og forustumaður við að
byggja upp hin nýju frjálsú1
Bandaríki Vesturheims, sem
svo mikinn þátt eiga á síðari
árum í sögu þjóðanna, þá
geymdi hann alltaf sakleysi
barnsins innst í sál sinni.
Þar, sem ‘ sjálfævisaga
Benjamíns Franklíns er nú
nýútkomin á góðri íslerizkú
og vönduðum frágangi viídi’
ég með þessum örfáu línum
leiða athygli þeirra að þv.í,.
sem langar til að gefa drengj
um tækifærisgjöf, að þá er
góð bók eitt hið allra be.zta.
í þeim efnum. Og ætti ég :aö,
velja bókina myndi ég oft-
ast — þrátt fyrir margar
ágætar bækur — velja sjálfs
ævisögu Benjamíns Frank-
líns. ...
Vigfús Guðmundsson. .
Sítrónu
Romm
Vanille
Appelsín
Snkknlaði
KRON
Tilkynning
frá Ilitaveitn Reykjavíknr.
Bæjarráð hefir samþykkt bann við allri notkun heita
vatnsins frá Reykjum að næturlagi frá kl. 11 e. h. til
kl. 7 að morgni. Á sama tíma er einnig bannað sí-
rennsli á köldu vatni. • ' j,
Jafnframt var ákveðið að viðurlög við broti gegn j.
banni þessu skyldu verá:
Við fyrsta brot, lokun fyrir heita vatnið til hússins I
eða kerfisins í einn sólarhring, en ítrekað brot lokun !
í 7 sólarhringa.
llitaveita Reykjavíkur.