Tíminn - 09.12.1947, Blaðsíða 5

228. blað
TÍMINN, þriðjudaginn 9. des. 1947
5
Minn nýi. forsætisráðherra Frakka hefir
vppið |)ýxkur þeg'n í 3Ö sir og er oft nefml
ur Eoliept hinn fiögli
Framleiðsla landbún
aðarafurða þarf
að aukast
Ýmsir menn hafa taliö sér
trú um það, að íslenzk land-
búnaðarframleiðsla megi
ekki aukast, því að þá sé
hvergi markaður fyrir hana.
Þetta er þó hinn mesti mis-
skilningur, og ætti það að
vera öllum Ijóst.
Reykvíkingar ættu ekki að
þurfa að láta segja sér það,
að undanfarnar vikur hefir
mjög skort á, að mjólkurvör-
úr fullnægðu eftirspurninni
í bænum og það er ekkert
einsdæmi. Svona- heíir það
verið lengra eða skemmra
er það í ýmsum þorpum
landsins.
í öðru Iagi vantar talsvert
á, að neyzla þessara fæðuteg-
unda sé eins mikil og eðlilegt
mætti kalla, og sama er að
segja um ýmsar aðrar teg-
undir landbúnaðarafurða.
Það liggur í augum uppi,
að það er ekki heppilegur bú-
skapur að flytja inn í stórum
stíl smjör og kartöflur og
aörar álíka vörur.
En það er heldur ekki
heppilegt að forsmá og af-
rækja framleiðslu landsins
og flytja inn til neyzlu í
stað íslenzks 'kjarnmetis
ýmsar iðnaðarvörur og gervi-
fæðu.
íslendingar mættu gjarnan
igefa meiri gaum en verið
hefir að rannsóknum og skoð
unum dr. Skúla Guðjónsson-
ar. Hann telur hreysti þjóð-
árinnar blátt áfram undir
því komna, að hún neyti sem
ríkulegast þeirrar hollu og
góðu fæðu, sem íslenzkur
landbúnaður leggur henni
til, og suðrænir ávextir geti
aldrei orðið henni heilsu-
•vernd og hreystigjafi í þess
stað, hvað þá útlendar iðn-
aöarvörur.
Það er því augljós vitnis-
burður beztu og fróðustu
manna, að neyzla innlendra
landbúnaðarafurða eigi að
aukast með þjóðinni. Það eru
þó ekki eingöngu matvörur,
heldur líka fatnaður úr ull
og skinnum, en það eru af-
urðir, sem líka verður að
muna eftir, þó ekki séu efst
á blaði.
Jafnframt þessu eiga að
koma til nýjar framleiðslu-
greinar í landbúnaöinum. —
íslendingar eiga sjálfir að
rækta allar kornvörur, sem
þeir nota til skepnufóðurs
og að nokkru leyti til mann-
eldis. Og þó að það liggi fjær,
má þó ekki gleyma því, að
það er hlutverk þeirrar kyn-
slóðar, sem nú lifir í landinu,
að tengja ræktun nytjaskóga
viö íslenzkan landbúnað ó-
röfaböndum.
Að siðustu má svo benda á
það, að eins og sakir standa
getur enginn um það borið,
hvort íslenzkar landbúnaðar-
vörur verða á komandi tím-
um torseldari á erlendum
markaði heldur en sjávaraf-
urðirnar. Um það má margt
ræða fram og aftur og verða
alltaf getsakir að nokkru
í Frakklandi er nú háð úrslita-
barátta um framtíð fjórða lýð-
veldisins, en svo er hið endurreista
lýðveldi Frakka eftir styrjöldina
nefnt. Sá maður, sem hefir tekið
að sér að veita frönsku stjórninni
forustu á þessum öri/gatímum, er
Robert Schuman, sem stundum
hefir verið nefndur Robert hinn
þögli. Það veltúr nú meira á hon-
um en nokkrum öðrum manni,
hvort lýðveldið. stenzt hina hörðu
ásókn, er það verður nú fyrir af
hálfu einræðisaflanna til vinstri
og hægri.
Þýzkur þegn;
Robert Schuman er fyrsti for-
sætisráðherra Frakka, sem er
fæddur utan frönsku landamær-
ið þýzkur þegn: Hann er fæddur
í Luxemborg, en fluttist þaðan
kornungur meö foreldrum sínum
til Lorraine, sem þá var hluti af
Þýzkalandi. Schuman stundaði þar
nám við þýzká skóla, en hélt þó
fast við þjóðerni sitt, eins og aðrir
ættmenn hans, er höfðu tekið virk-
an þátt í stríðihú gegn Þjóðverjum
1870, en því lauk með innlimun
Lorraine í Þýzkaland. í miðskólan-
um, sem Schuihan gekk í, var
franska kennd -sem útlent mál tvo
tíma í viku, err nemendurnir voru
þó nær allir franskættaðir. Síðar
nam Schuman lögfræði og gerðist
síðan málflutnuigsmaöur í Lorra-
ine. Árið 1914 yar hann kvaddur í
þýzka herinn en-mun hafa sloppið
undan herþjónustu. Litlar fregnir
fara af því, sem hann hafði fyrir
stafrti á stríðsárunum 1914—18.
Eftir stríðsiokin- var Lorraine sam-
einað Frakklandi. eins og það hafði
verið fyrir 1870, og Schuman kom
aftur fram á sjónarsviðið. Árið 1919
var hann kosinn þingmaður fyrir
eitt kjördæmið í, Lorraine og hefir
hann átt sæti á þingi Frakka jafn-
an síðar.
Þögull þingmáður.
Það hefir aldrei borið mikið á
Schuman í þinginu. Hann hefir
talað mjög sjaidan og er sagt í
spaugi, að hann hafi talað þar
sjaldnar í þau 28 ár, sem hann
hefir verið þingmaður, en venju-
legur þingmaður • á einum mánuði.
Hins vegar hefir Schuman unnið
leyti. En hinu verður ekki
neitað, að nú er þróunin sú,
að landbúnaðarvörur um
allan heim fara yfirleitt
hækkandi í verði í hlutfalli
við aðra framleiðslu. þó að
því sé víða um lönd mætt
með niðurgreiöslu úr ríkis-
sjóði, eins og sakir standa.
En þróunin er ótvíræð, enda
eru stéttarsamtök bænda til
þess að gera •alger nýjung i
sögu mannkynsins. en þau
eru samt orð.in staðreynd, og
líkleg til a,ö valda miklum
straumhvörfum í sambandi
við verðlag landbúnaðarvöru.
Þegar skilyrðin eru athug-
uð innan lands og utan,
kemur því í ijós býsna margt,
sem sannar það, að íslenzk
landbúnaðarframleiðsla á að
aukast, og bendir jafnvel til
þess, að það þurfi gjörbreyt-
ingar við í framleiðslumál-
unum á því sviði. Og því má
ekki heldur gleyma, að það
þar meira verk en flestir aðrir.
Hann fékk það hlutverk eftir fyrri
styrjöldina að hafa forustu um
lagasetningu fyrir Lorraine, útrýma
þar þýzkum lagavenjum, er höfðu
skapast þar á hernámsárunum
1870—1919, og leiða frönsk lög og
venjur til öndvegis aftur. Hann
vann kappsamlega að þessu verki
á árunum milli styrjaldanna og
varð því lítt kunnur annars staðar
en í átthögum sínum.
Nokkru eftir að Schuman komst
á þing, var hann kjörinn í fjár-
veitinganefnd þingsins og átti þar
sæti jafnan síðan. Fáir eru því
kunnugri fjármálum Frakka en
hann.
Fangi Þjóðverja.________ _____
Þegar Renaud myndaði stjórn
sína í marzmánuði 1940, gerði hann
Schuman að aðstoðarráðherra við
stjórnardeild þá, sem annaðist um
flóttafólk. Hann hélt þessu starfi
áfram nokkra stund eftir ósigur
Frakklands, en Þjóðverjum fannst
hann of vægur við andstæðinga
þeirra og urðu því þær endalyktir
á viðskiptum þeirra og Schu-
mans, að þeir hnepptu Schu-
man í fangelsi í september 1940.
Fangelsun hans var gerð eftir bein-
um fyrirmælum þýzku leynilög-
reglunnar, Gestapo, og varð Schu-
man þannig einn fyrsti franski
stjórnmálamaðurinn, er var fang-
elsaður eftir fyrirmælum Þjóðverja.
Hann var fyrst hafður í haldi í
Frakklandi í sjö mánuði, en seinna
tóku Þjóðverjar hann og fluttu
hann til Þýzkalands. Þar var hann
alllangan tíma, en tókst að lokum
að flýja aftur til Frakklands með
aðstoð vina sinna. Strax eftir heim
komuna gerðist hann einn af for-
ustumönnum mótspyrnuhreyfing-
arinnar, einkum í Lorraine. Hann
ferðaðist víða um Frakkland og
hélt ræður á leynilegum fundum,
þar sem hann hvatti til harðnandi
mótstöðu gegn Þjóðverjum og
kvaðst hafa orðið þess áskynja,
meðan hann dvaldi í Þýzkalandi,
að veldi Þjóðverja myndi fyrr en
síðar hrynja saman.
Fjármálaráðherra.
Eftir stríðslokin var Schuman
einn af aðalstofnendum katólska
lýðveldisflokksins. Hann hélt sjálf-
um sér hins vegar ekki neitt fram
er ekki síður merkilegur þátt
ur í gjaldeyrismálum að
spara gjaldeyri með aukinni
framleiðslu neyzluvara í land
inu en að framleiða út-
flutningsvörur. í þessu sam-
bandi má t. d. benda-- á, að
einn veigamesti þátturinn 1
hinni nýju gjaldeyrisáætlun
brezku stjórnarinnar er aukn
ing landbúnaðarframleiðsl-
unnar, svo að ekki þurfi að
eyða gjaldeyfi til aö kaupa
landbúnaðarvörur.
En til þess að landbúnaö-
arframleiðslan hér geti auk-
izt og eflzt, þarf stóraukin,
og bætt ræktun og aukin
tækni að koma til sögunnar.
Það þarf að styrkja bænd-
urna betur til þess en hing-
að til, að því marki verði náð.
Það er ekki hagsmunamál
bænda einna, heldur líka
neytenda, því að það myndi
tryggja þeim betri og ódýr-
ari vörur.
tímabil á hverju ári og svona anna- Hann ér-6i árs gamall og
helming æfi sinnár hefir hann ver-
•5 * W
og flokkurinn var búinn að taka
þátt í ýmsum stjórnum áður en
Schuman varð ráðherra. í júní-
mánuði i fyrrasumar varð hann
fjármálaráðherra og hefir verið
það síðan, nema þann stutta tíma,
er Blumstjórnin fór með völd. Þeg-
ar hann var spurður að því, hvers
vegna hann hefði orðið fyrir val-
inu, svaraði hann ósköp rólega:
Það var enginn keppinautur. Og
víst er það, að það var ekkert fýsi-
legt að gerast fjármálaráðherra
Frakka þá. Schuman hefir þó tek-
izt að halda furðanlega í horfinu,
en honum mun samt ljósara en
(Framliald á 6. síðu)
„Nýsköpnnar-
ávísanir”
Margt er kennt við „ný-
sköpun“ en einhvers stærsta
„nýsköpunarliðarins“ hefir
ekki sé.st getið á prenti, en
það eru ávísanir Nýbygging-
arráðs.
Stór liður í prentiðju Ný-
byggingarráðsins var útgáfa
nokkurs konar ávísana á
stofnlán úr Stofnlánadeild
Landsbankans, en fyrsta
skilyrði til þess að verða
blessunar stofnlánanna að-
njótandi, var að fá viður-
kenningu Nýbyggingarráðs
fyrir því, að framkvæmdir
þær, sem lán átti að fá í sam-
bandi við „væru liðir í heild-
aráætlun Nýbyggingarráðs
um þjóðarbúskap íslendinga."
Ekki verður því með réttu
neitaö, að Nýbyggingarráðið
hafi verið greiðugt með út-
gáfu slíkra yfirlýsinga, þar
sem viðkomandi aðilum er
samtímis ávísað ákveðinni
stofnlánsupphæð, og oft með
þeim viðauka, auk fastákveð-
innar upphæðar í krönutali,
að meiru yrði ávísað síðar, ef
með þyrfti.
í skjóli þessara nýbygging-
arávísana lögðu margir út í
framkvæmdir, og fengu lán
til bráðabirgða hjá bönkum,
öðrvfm lánsstofnunum og ein-
staklingum, þar til stofnlS«-
in fengjust, en svo er reyndin
sú, að Landsbankinn tekur
takmarkað marlc á þessum
Nýbyggingarráðs-ávísunum á
stofnlán, og plögg þessi
hafa flækt fjölda einstak-
linga og fyrirtækja út í dýrar
og fjárfrekar framkvæmdir,
Þeir, sem lánsloforðin fengu
eru nú í standandi vandræð-
um, flæktir í flækju af lausa-
skuldum og vaxtadýrum
bráðabirgðavíxlum, og þeir
sem bráðabrigðalánin hafa
veitt eru einnig í standandi
vandræðum vegna vanskila
þeirra, sem ekki hafa fengið
stofnlánahnossin.
Fyrir síðustu alþingiskosn-
ingar var það sérstaklega
áberandi hve Nýbyggingar-
ráðs-ávísanir á stofnlán lágu
Jólagjöf bæjar-
stjórnarraeiri-
hlutans
Rúmur hálfur mánuður er
sftir til jóla og má þegar
nerkja það í búðunum, að
bafinn er undirbúi/ingur
jólagjafanna. Þar eru nú
keyptar bækur og aðrir mun-
ir, sem eru bersýnilega ætl-
aðir til jólagjafa.
Meirihluti bæjarstjórnar-
innar 1 Reykjavík hefir líka
undirbúið sína jólagjöf. Að
vísu er hún ekki ætluð til
þess að gleðja borgarana í
bænum. Hins vegar er þess-
ari „gjöí“ vlalinn tím,i um
jólaleytið í trausti þess, að
ys og erill jólaundirbúnings-
ins og hátíðleiki jólanna
dragi athyglina frá henni og
fái menn til að veita henni
minni athygli en ella.
Þessi „jólagjöf" bæjar-
stjórnarmeirihlutans er þre-
föld hækkun vatnsskattsins.
Minna en þreföld hækkun
má nú ekki gagn gera.
Nauðsyn þessarar „jólagjaf
ar“ er rökstudd með því, að
bærinn hafi stóraukiff vatns-
veituna á síðastliðnu ári og
sé nú komið aff því aff greiða
kostnaðinn viff þá fram-
kvæmd.
Þetta kann að hafa eitt-
hvað til síns máls. En ekki
má gleyma því, að bærinn
liefir grætt talsvert á v?,tns-
veitunni á undanförnum ár-
um og hefði vitanlega átt aff
nota þann gróða til að mæta
kostnaffinum við nýju veit-
una. Og ekki má heldur
gleymá því, að bæ/inn legg-
ur engin smávegis útsvör á
skattþegnana. Þaff hefði því
ekki einu sinni veriff sönn-
un um góða fjármálastjórn,
þótt bærinn hefði getað var-
iff einhverju broti af útsvör-
unum, t. d. 1—2 milj. kr. á
ári, til að borga niður nýju
veituna.
En þessu er ekki aff heilsa.
Allur gróffinn af gömlu vatns
veitunni hefir fariff í eyffslu-
hít bæjarstjórnarmeirihlut-
ans. LJtsvörin hafa fariff sömu
leiöina. Og þá er gripiff til
þess^ þrautaráðs að hækka
vatnsskattinn.
Bæjarstjórnarmeirihlutan-
anum hefir ekki fifndizt nóg
aff gert, þegar hann hækkaði
rafmagnsverðið á síðastl.
vori vegna hreinnar óstjprnar
á rafmagnsveitunni.
En hversu lengi eiga bæj-
arbúa.r að sætta sig við þá
óstjórn, aff hinum miklu út-
svarstekjum bæjarins sé
varpað í sístækkandi eyffslu-
hít, og þess vegna verði aff
leggja á nvja neyzluskatta,
ef eitthvaff er gert til umbóta,
og jafnvel án þess að nokkuð
slikt sé gert, sbr. rafmagns-
hækkunina. Hve£. lengi geta
Reykvíkingar þolað Ákastjórn
íhaldsins á bænum og stofn-
unum hans?
X+Y.
á lausu hjá formanni ráðsins.
Nú eru á flækingi maiyia á
milli ávísanir á stofnlán frá
Nýbyggingarráði sem nema
miljónum og miljónatugum,
talað er um 50 miljónir.
Munu þetta störfeldystu
„ávísanasvik“ sem þekkst
hafa á Norðurlöndurry og
vafalaust heimsmet, saman-
borið við smæð okkar íslend-
inga.
H. B.