Tíminn - 02.02.1948, Qupperneq 6

25. blað
6
TÍMINN, mánudaginn 2. febr. 1948.. -
GAMLA BIÓ
NÝJA BIÓ
Erlemt yflrlit
A. J. Cronin:
DÝRLINGURÍNN
(The Hoodlum Saint)
Amerísk kvikmyid tekin a£
Metro Goldwin Mayer.
Aðalhlutverkin leika:
WILLIAM POWELL
ESTER WILLIAMS
ANGELA LANSBURY
Sýnd kl. 3, 5, 7 og 9.
Sala hefst kl. 11 f. h.
TRIPOLI-BÍÓ
Flug t’yrir i'rrlfti
(Winged Victory)
Amerísk flugkvikmynd frá 20th
Century-Pox.
Sýnd kl. 9
Greifiim af
Monte Christo
Prönsk stórmynd eftir hinni
heimsfrægu skáldsögu með
sama efni.
Aðalhlutverk:
Picrrc Richard Willm.
Michele Alfa.
f myndinni eru danskir skýr-
ingartekstar.
Sýnd klukkan 3,6 og 9
Sala hefst kl. 11
TJARNARBIÓ
Systnrnar
The Were Sisters)
Áhrifamikill sorgarleikur
Sýning kl. 5, 7 og 9
Barnaskenuntun
Sunnudaginn kl. 1,30
Hljómsveit: Spilagosarnir. Gam
anþáttur: Brynjólfur Jóhannes-
son. Danssýning: Nemendur frú
Rigmor Hanson. Kvikmyndir.
Kynnir: Pétur Pétursson.
Sala hefst kl. 11
Bardagamaðnriim
Sýning kl. 3
(Framhald af 5. síðu)
um, sem áttu sér stað milli Hip.dúa
og Múhameðstrúarmanna. Margar
föstur hans voru einnig sprottnar
af því, að hann taldi yfirstéttirnar
heita hina óhreinu, sem telja um
50 millj., óhæfilegum rangindum
og ofbeldi. Fyrir atbeina hans, var
það eitt fyrsta verk Indverja eftir
að þeir fengu löggjafarvaldið í sín-
ar hendur að setja lög um algert
jafnrétti hinna óhreinu. Það var
þetta verk, sem kostaði Gandhi
lífið, því að morðinginn var úr
flokki öfgamanna, er heyra til
æðstu stéttinni og ekki geta íyrir-
gefið Gandhi og Nehru þessa lög-
gjöf.
Lýðhylli Gandhis.
Það hefir verið efni í mörg
merki ritverk að skýra ástæð-
ur þeirrar miklu lýðhylli, sem
Gandhi hefir notið, og vel kom í
ljós við seinustu föstu hans. Þó er
vafalaust eftir að skrifa miklu
fleiri bækur um þetta efni. Ein or-
sökin var tvímælalaust líferni hans,
sem var Indverjum mjög að skapi
! og gerði hann að helgum manni í
þeirra augum. Sjálfsagi hans og
einbeiting hugans var undraverð.
Þannig gat Gandhi lagst til svefns
og sofnaö hvenær, sem honum
þóknaðist. Hann hafði óvenjulega
samtalshæfileika og heillaði menn
með viðmóti sínu, svo að slíks
munu fá dæmi. Umhyggja hans
fyrir samstarfsmönnum sínum var
Þegar ungur ég var
Við hrukkum öil við. þótt við hefðum búizt við því, að grun-
ur okkar yrði staðfestur á hverri stundu. Það sló þögn á
alla, þegar Kata stóð upp og gekk til dyra.
Hún var fölari en ég hafði nokkurn tíma áður séð hana,
þegar hún kom irn aftur.
„Það eru einhverjir úr lögreglunni, pabbi,“ sagði hún lágt.
„Þeir vilja fá að tala við þig.“
Ég hvimaði fram í fordyrið. Þar sá ég altygjaðan lög-
regluþjón, sem tvísteig og handlék hjálminn sinn, rauður í
andliti og hátíðlegur á svip.
Pabbi spratt undir eins á fætur, fölur og ábúðarmikill,
Hann benti Adam að koma.með sér. Þeir iokuðu á eftir sér,
eins og þeir vildu hlífa okkur hinum við því að verða vitni
að óttalegum harmleik. Við heyrðum aðeins óm af lágværu
samtali. Við biðum þegjandi átekta — þetta var eins og
við sætum arjdspænis dauðanum sjálfum.
Það leið stund, áður en pabbi kom inn aftur. Hann var
seinn til máls. Loks hleypti Kata í sig kjarki og spurði:
„Eru þeir búnir að finna hann?“
„Já.“ Pabbi talaði mjög lágt, og hann var enn fölari en
þegar hann fór út.
„Fóru þeir. . . fóru þeir með hann í líkhúsið?“
„Nei,“ svaraði pabbi. „Hann er í fangelsinu í Ardfillan.“
Pabbi horfði á okkur lífvana augum, reikaði að stólnum
sínum og hneig þar niður. „Hann hefir verið á þjóri með
Sígaununum úr Svartaskóginum, . . hattinn sinn og jakk-
ann missti hann í áflogum við bátaskýliö. . . Það má ham-
ingjan, vita hvað hann hefir gert af sér þessa tvo siðustu
sólarhringa. . . En hann hafnaði í tukthúsinu í Ardfillan,
flRStlllil
liersnaimalíf
(Story of G. I. Joe)
Elnhver bezta hernaðarmynd,
sém' gerð hefir verið, byggð á
sögu hins heimsfræga stríðs-
fréttaritara Ernie Pyle.
Aðalhlutverk:
Burgess Meredith
. Robert Mitchum
Freddie Stecle
Bönnuð börnum innan 14 ára.
IfInn glataði soimr
(Framhald af 3. síðu)
giögglega á því, að „einn efn-
aSasti ungmennafél." hafi
ságt sig úr félaginu vegna
byggingarinnar og fleiri
„muni“l! „fylgja fordæmi
hans“.
Það er auðveldast að af-
sanna þennan óánægju-upp-
spuna, sem á að dómi grein-
arhöf. að vera ríkjandi innan
uhgmennafélagsins, með því
að benda á, að nú eru meölim-
ir ungmennafél. réttir 57. —
Hæst hefir félagatalan orðið
— fyrir fáum árum — liðlega
60. Svo heldur fer nú lítið fyr-
ir flóttanum frá félaginu,
jafnvel þó að sagan um „efn-
aðasta ungmennafél." væri
hinúih svokallaða Helga-
sannleika. Það má hver trúa,
sem viíl, að hópur félagssyst-
kina minna sé búinn að á-
kVeða það við H. H., að þeir
ætli að fara úr fél. En H. H.
fullyrðir, að „fjöldi félags-
manna“ „muni“ ganga úr fá-
laginu ',,nú á næstunni“. Eng-
an kviða ber ég í brjósti út af
þessum sem öðrum sögusögn-
um H. H. Og hugleitt getur
sá mæti maður það, að þessir
tæpir 60 ungmennafélagar
hafa þegar af hendi leyst
sjálfboðavinnu við félags-
heimilið, sem nemur mörgum
tugum dagsverka.
Enn, sem fyr, skrifar H. H.
um þaö, að meirihluti hrepps-
búa sé andvígur því, að ung-
mennafélagið byggi hús sitt í
Ási. Ég benti á í minni fyrri
grein, sem rétt er, að eftir
þessú hefði aldrei verið leitað
vegna þess, að hér er ekki um
sameiginlega byggingu að
ræða milli hrepps og ung-
mennafélags. H. H. veit, að
þetta er rétt, en telur nú í
sinni síðari grein, að dómur
hreppsbúa þessu viövíkjandi
hafi fallið í síðustu hrepps-
nefndarkosningum, þar sem
mér ásamt fleiri „Áshúss-
vinum“ hafi brugðizt boga-
listin að ná meiri hluta að-
stöðu í hreppsnefndinni.
Hvernig getur það staðizt
að hafi verið kosið um þetta
mál hér í hreppi í seinustu
hreppsnefndarkosningum, að
sú hreppsnefnd, sem að dómi
H. H. er að miklum meiri hluta
' andvíg byggingunni, leggi
fram 10 þús. kr. — tíu þúsund
krónur -— til styrktar henni.
I H. H. skýrir þetta þannig, að
hreppsnefndin hafi að lokum
ioröiö þreytt og látið undan
kröfum „Áshúss-vinanna“,
því þeix hafi „heiman linnu-
laust'i’.: Hreppsábyrgð og
byggingarstyrk". Það sem
„heimtað“ var að dómi H. H.,
var það, að við ungmennafé-
lagar fórum þess á leit við
hreppsnefndina, að hreppur-
inn tæki ábyrgð á 30 þús. kr.
láni, sem ungmennafélagið
hugðist að taka.
| Þessu var neitað af hrepps-
nefndinni, en þess í stað
bauðst hreppsnefndin til að
láta félaginu í té fyrnefndar
10 þús. til styrktar bygging-
unni.
i Það er því eitt af sannleiks-
ljósum H. H., þegar hann
heldur því fram, að bygging-
arstyrkur hafi verið „heimt-
aður“. Fram á slíkt var aldrei
farið.
Sá ágreiningur, sem uppi er
í Ásahreppum og utansveitar-
maðurinn H.H. er að reyna að
gera sér mat úr, er þaning
vaxinn, aö það eru skiptar
skoðanir manna um það,
hvar þingstaður hreppsins
sé bezt settur. Sá ágreiningur
okkar Áshreppinga verður svo
bezt leystur, að áhrif frá H.
H. komi þar ei viö sögu.
annáluð. Hann var manna vinnu-
samastur, tók daglega móti fjölda
manna og átti í bréfaskriftum við
fjölda manna um allt Indland. Á-
hugamál hans voru mörg og ekki
sízt lét hann sér annt um bættan-
efnahag Og menntun alþýðunnar.
Hann átti hins vegar ekki samleið
með hinum yngri samherjum sín-
um, fer aðhyllast sósíalismann, enda
virtust ýmsar pólitískar skoðanir
hans vera mjög á reiki og um trú-
arskoöanir hans vissu menn fátt,
annað en að hann tryði á eitt-
hvert afl, sem stjórnaði tilverunni,
og til þess bendi hann bænum sín-
um. Opinberlega játaðist hann
engum ákveðnum trúarbrögðum.
Hann var vantrúaður á flest vís-
indi og taldi flestar nútímalækn-
ingar til kuklstarfsemi, enda þurfti
hann lítt á þeim að halda. Skoð-
anir hans voru einkennilegt sam-
bland af vestrænni raunhyggju og
austurlenzkum dulfræðum og álit
það, sem hann vann sér jafnt hjá
þjóðum gamla og nýja heimsins,
mun ekki hafa stafað sízt af því,
hve vel hann sameinaði þetta
tvennt. Með honum er tvímæla-
laust í valinn fallinn einn sérkenni
legasti og merkilegasti maður ver-
aldarsögunnar.
Það er sama hvar gripið er
niður í skrifum H. H., alstaðar
situr ranghermið í fyrirrúmi.
Hann segir, að „Fljótshlíö-
ingar séu að byggja sam-
komuhús . eftir sama upp-
drætti og Áshverfingar“. En
sá er bara munurinn, að
jFljótshlíðar-húsið er því sem
í næst þriðjungi stærra en hús-
ið í Ási. Svona er nákvæmnin
sönn, en sem þó ber keim af
á öllum sviðum. Þá veldur það
j og mönnum hér brosi á vör,
jþegar H. H. telur „15 mín-
útna ökuleið" á milli Áss og
Laugalands. Það er ekki aö
1 undra, þótt þeim hinum
slynga Öku-Þór, sem þannig
lítur á vegalengd þessa, hafi
eigi ósjaldan erfiðlega gengið
sínum vagni heilum heim aö
aka.
Kaldyrðum H. H. í minn
garð hirði ég lítt aö svara. Ég
get vel við unað á meðan
enginn í hinni fornu Holts-
| (Framhald á 7. síðu)
ákærður fyrir ölvun, vansæmandi framkomu og ofbeldi við
lögleg yfirvöld. Adam er farinn — hann ætlaði að reyna að
fá hann látinn lausan gegn ábyrgð og tryggingu."
Það var liðiö á nóttu, þegar Adam og afi komu. Afi var
hattlaus og í gömlum einkennisjakka af lögregluþjóni. Nú
stóð hann hér þráðbeinn og stoltur — þaö var ■ aðeins ein-
hvert blik í augum hans, er ljóstraði því upp, að hann ótt-
aðist það, sem í vændum kunni að vera. Ég hafði setið í
hnipri í dagstofunni. En strax og ég sá afa, tók ég á sprett
upp stigann og faldi mig í herberginu hans.
Þar lagði ég við hlustirnar og beið átekta. Ég heyrði, að
huröum var skellt. Svo heyrði ég hávær umvöndunarorð
Adams, grát mömmu og kveinstafi, hvöss skammaryröi
pabba. En afi sagði ekki eitt einasta orð.
Loks heyrði ég hann staulast upp stigann. Það var hrein-
asta hörmung að sjá hann, þegar hann kom inn í herbergið.
Skeggið var úfið, og af honum lagði óþægilegan, framandi
þef.
Hann skotraði til mín augunum, snerist á hæli og byrj-
aði að raula fyrir munni sér. Hann reyndi að fremstu getu
að láta eins ag ekkert hefði í skorizt. Svo tók hann hattinn
sinn, sgm mamma hafði farið með upp í herbergi hans og
látið á rúmið, hélt honum dálitla stund í hendi sér og
virti hann fyrir sér. Svo sneri hann sér að mér og sagði
ósköp bl£tt áfram:
„Þá má hæglega pressa hann og laga einu sinni enn. Þetta
hefir alltaf verið afbragðs hattur.“
ANNAR HLUTI
FYRSTI KAFLI.
Kastaníutrén hafa blómgazt að nýju og teygt greinar sín-
ar ennþá lengra en áður.Sólin er að síga bak við fjalliö
mikla í vestri, og allur vesturhiminninn er sem eitt eldhaf.
Þetta er kvöld í aprílmánuði 1910, og ég er á hraðri leið
heim úr skólanum. Ég verð að minnsta kosti að telja, að
það sé ég, þótt ég eigi orðið stundum bágt með að kannast
við sjálfan mig. Mér hefir oft orðið starsýnt á spegilmynd-
ina af sjálfum mér, þegar ég hefi gengið framhjá búðar-
gluggunv Ég trúi því varla, að það sé ég, þessi renglulegi,
illa vaxni, slyttislegi og dapureygði fimmtán ára pitur, er
þar blasir við mér.
En nú dvaldi hugur minn við það eitt, hve duglegur ég
hafði verið. Það voru ekki nema fimm mínútur síðan sam-
tali okkar Reids lauk — hann vildi segja við mig örfá orð,
áður en páskaleyfið byrjaði. Og svo hafði Jason Reid sagt
mér að doka við, þegar aðrir færu.
Þessi kennari minn var þrjátíu og tveggja ára gamall,
þrekvaxinn og fylginn.sér. Á efri vör hans var stórt, hvítt
ör. Nefið var flatt og krókur á því að neðan og nasholurnar