Tíminn - 07.08.1948, Síða 3

172. blað
TÍMINN, laugardaginn 7. ágúst 1948.
0
«_>
öanícl Ágiistímisson:
*
Sextng'or:
' Pi
Trausti Reykdal |
Slg'IwfirSi.
Viðíal vift Jcns Marliius Jeusen í Árósuin,
formaisn Ung'Biicnnasamlíamls IlannBes’kur
Hver er helzta starfsemi
sambandsins?
Sambandsþing: og: almennt
mót Umf. er árlega haldið í
síðari hluta júlímánaðar. Það
hefir æðsta vald í öllum mál-
efnum sambandsins. Stjórn-
in, sem skipuð er nú 9 mönn-
um, er kosin þar. Þar er gerð
fjárhagsáætlun, samþykktir
reikningar og teknar ákvarð-
anir um helztu starfsmálin.
Héraðssamböndin kjósa einn
fulltrúa til þeirra fyrir hverja
1000 félagsmenn. Þeir fara
með atkvæðisrétt á þinginu.
Sambandsþingin eru svo.
þar að auki sótt af mörg
hundruð félagsmönnum víðs-
vegar úr Danmörku. Þau eru
haldin til skiptis við hina
ýmsu lýðháskóla landsins
og standa venjulegast- yfir á
þriðja dag. Stuttur tími fer
í fundarstörfin en þeim mun
meiri til fyrirlestrarhalds,
upplestra, hljómleika og ým-
issa skemmtana í anda félag-
anna. Sambandsþingin verða
fyrst og fremst vakningamót
og hafa mikilvæga þýðingu
fyrir starfið allt.
í sumar verður það haldið
að Ryslingelýðskóla, dagana
23.—25. júlí. Jens Marinus
Jensen sýndi mér dagskrána
að því, sem löngu var ákveðin
í einstökum atriðum. Þar
voru fjórir fyrirlestrar á-
kveðnir. Sá helzti þeirra hét:
„Stríð eða friður“ og voru um
ræður ákveðnar á eftir.
Þá ætlaði leikflokkur að
koma þangað frá Kristians-
sand í Noregi og sýna ýmsar
listir. Guðþjónusta var á dag
skránni og margt annað.
„Dansk Ungdom“ kemur út
hvern föstudag. „Mér er mikil
únægja að því, hversu vel
TJmf. taka blaðinu. Það er
mjög útbreitt og hef ég' á
ferðum mínum orðið var við,
að það er lesið með athygli“,
sagði J. M. J. „enda er það
nauðsynlegur tengiliður milli
félaganna, auk þess sem það
flytur bókmenntafréttir,
greinar um mörg fræðandi
og nytsöm málefni og hefir
umræöur um ýms vandamál
líðandi stundar. Árgangurinn
kostar kr. 15.00. Ritstjóri er
Thorvald Laursen, Slagelse.
Leiðtogamót, frá sem flest-
um félögum eru haldin tvo
til þrjá daga að haustinu á
'3—5 stöðum í landinu, venju
legast á sama tíma. Þá eru
haldin önnur mót, þar sem
formenn héraðssamband-
anna koma saman til þess að
ræða málefni sín. Slíkt er
mjög örfandi og lífrænt fyr-
■Jr starfið.
Starfsemi meðal hermanna
•er allmikil í Kaupmannahöfn
í samvinnu við kirkjuna. Hún
fer fram í Grundtvigshúsinu.
Þeir koma þangað til bréfa-
skrifta, sitja við lestur og'
•geyma þar ýms verðmæti.
Þar eru fluttir fyrirlestrar og
haldnar samkomur með ýms
um hætti. Andi Umf. ríkir
þar. Mikilsvert fyrir .danska
•æsku, sem dvelur i hernum
hverju sinni.
Kvikmyndatökur. Á síðustu
árum höfum við varið all
miklu fé til kvikmyndagerð-
ar, af fundum, mótum, þing
um, ferðalögum og öðru, sem
sambandið og félög þess
vinna að. Allt er enn í lausu
lofti, hvernig verður bezt að
hagnýta kvikmyndirnar fyr-
ir félagslífið, svo að miklir
peningar komi að góðu gágnl.
Umf. í Suður-Slésvík. Með
aí danskrar æsku sunnan
landamæranna er all mikil
ungmennafélagsstárfsemi í
sama anda og hér. Reynum
við að styðja það starf, eftir
beztu getu, einkum með heim
sóknum, blöðum okkar og rit
um, fjárframlögum og öðrum
tiltækilegum hætti. Slésvíkur
vandamálið er mikið rætt
meðal Umf. um alla Dan-
mörku.
Fjármál. Hver félagsmaður
greiðir kr. 0.50 til sambands-
ins. Ársjtiliögin í félögunum
eru frá kr. 1.00—10.00. Með-
altalið mun vera kr. 3.25. Það
er alltof lágt og óþarfa hæ-
verska. Hærra ársgjald
myndi ekkert hrinda frá fé-
lögunum en er þeim brýn
nauðsyn. Þá safna félögin
oft nokkru fé til ýmissa
stárfsemi, eins og til Umf.
í Suður-Slésvík, Grundtvigs-
hússins í Kaupmannahöfn
o. fl. Af ríkinu höfum við
aldrei fengið neinn fjárhags
legan stuðning.
Samstarfið við önnur félög.
Við erum frjálslyndir-! því.
Tökum yfirleitt tveim hönd-
um samstarfi við félög eða
sambönd, sem að einhverju
leyti vinna að sama marki
og við. Helzt skal getiö sam-
starfs við „Dansk Ungdoms-
samvirke'og félaga,sem vinna
gegn útgáfu sorprita og slíkra
bókmennta. Þá eigum við
tvo ágæta menn í stjórn full-
trúaráðs allra æskulýðsfélaga
í Danmörku (Ungdbmsorg-
anisationernes Fællesraad),
en þau voru stofnuð fyrir
nokkru, af ópólitískum og
pólitískum æskulýðsfélögum.
Varaformaður ráðsins er As
ger Due prestur í Kaup-
mannahöfn, sem einnig á
sæti í stjórn sambandsins og
er einn af , okkar ágætustu
mönnum. Þá höfum við einn
ig samvinnu um Krogerup
skólann sem ég bind miklar
vonir við, að verði gagnlegur
foringjaskóli ungmennafélag
anna.
Almennt gildi sambands-
ins fyrir félögin liggux í aug-
um uppi. Það er staðreynd, að
eftir því sem fleiri einstakl-
ingar geta sótt mót þau og
samkomur, sem haldnar eru,
því meiri hreyfing kemst á
starfið í einstökum deilum.
Þá réttir J. M. J. mér ársrit
sambandsins 1946—’47, sem
einnig er tengiliður milli fé-
laganna og sambandsins.
Vandað rit 70 bls. að stærð.
Flytur það úrvals ritgerðir t.
d. um, Suður-Slésvikurmálið,
Krogerupskólann, prédikun
er heitir: Sannleikurinn,
skýrslu formans og ritara um
störf sambandsins, félagatal
og lög.“
Úr skýrslu ritarans. Hann
ræðir nokkuð fækkun þá, sem
orðið hefir í félagsskapnum,
síðustu árin og ýmsar or-
sakir til hennar. Síðan segir
hann: „Þrátt fyrir það er
margt ánægjulegt í störfum
síðasta árs. Athyglisverðast
er, að fundum og mótum fé-
laganna alls, hefir ekki fækk
að verulega. Héraðssamöndin
(40) hafa haldið um 140 mót
og félögin (582) hafa haldið
nálægt 7700 fundi og guö-
þjónustur. Þetta sýnir að for-
vígismenn félaganna eru í
fullu starfsfjöri, þrátt fyrir
aðsteðjandi erfiðleika af ýms
um mismunandi ástæðum.
Sumstaðar verður þess vart,
aö mótbyrinn aðeins stælir
kjarkinn, skapar framsækni
og metnað í að vinna ósigr-
ana upp. Þá verður ekkert
tjón að nokkrum andbyr.
Meðlætið getur hiins vegar
dregið úr 'árvekui og skyldu-
rækni í starfinu.
Margir félagsformenn eru,
þrátt fyrir allt, bjartsýnir á
framtíðina og benda á þann
trygglynda hóp, sem alltaf
er reiðubúinn til starfs í
þágu félaganna. Og slíkum
hópum hef ég víða kynnst
á ferðum mínum meðal fé-
laganna á árinu. Grundvöll-
urinn fyrir áframhaldandi
starfsemi, fyrir auknum á-
tökum, er því til. Aðeins á-
ríðandi að fá langtum fleiri
æskumenn með í starfið og
gefa þeim á æskuskeiði hlut-
deild í hugsjónum vorum og
áformum. Þetta er hægt og
mun verða gert, án þess að
missa sjónar á takmarki voru
eða sveigja nokkuð frá stefnu
skránni".
Af skýrslunni er ljóst, að
prestar og kennarar eru mjög
starfsamir og leiðandi í
dönsku Umf. Af 40
héraðasambandsformönnum
eru 16 prestar, 15 kennarar
og 9 frá mörgum öðrum
starfsgreinum. Munu þeir
prestar og kennarar, sem
ekki taka þátt í starfsemi
Umf. i nágrenni sínu, ekki
vera taldir beisnir. Svo mikil
er skylda þeirra gagnvart fé-
lagslífi æskunnar, að dómi
almennings.
Að lokum.
Eg þakka Jens Marinus
Jensen að lokum fyrir greiha
góða fræðslu um stofnun og
starfsemi dönsku ungmenna
félaganna, sem ég tjáði hon-
um, að ég myndi skýra ís-
lenzkri æsku frá og öðrum,
er áhuga hefðu fyrir mál-
efnum hennar. Jáfnframt
bað ég hann um að látat
þeirri frásögn fylgja, hver
væru að hans dómi höfuð
viðfangsefni dönsku ung-
mennafélaganna í dag. Hann
svarar:
„Raunverulega eru helztu
verkefni þeirra alltaf hin
sömu. Að vekja æskuna til
skilnings á lífinu og tilgangi
þess. Að kenna henni, hvað
vert er að elska og leggja
rækt við í mannlegu lífi,
þjóðfélaginu og kristinni trú.
Áð miðla æskunni þeim arfi,
sem kynslóðunum hefir orðið
dýrmætastur öld eftir öld og
vekja hana til meðvitundar
um skyldur sínar við þann
dýrmæta arf feðranna og
hvaða kröfur hann gerir til
æskunnar.
í þeim friðvana og viðsjála
heimi, sem við nú lifum í,
verðum við að bérjast fyrir
almennum mannréttindum,
stjórnarfarslegu sjálfstæði og
(Framhald á 7. síðu)
Hann er fæddur á Mýlaugs
stöðum, Reykjadal, S.-Þing.
7. ágúst 1888 og verður því
sextugur í dag. Foreldrar
hans voru Guðbjörg Guþ-
mundsdóttir og Árni Krist-
jánsson, er voru þingeysk að
ætt. Tveggja ára missti hann
föður sinn og ólst eftir það
upp á Hólmavaði í Aðaldal.
Hann flutti til Akureyrar 18
ára gamall og hóf þar tré-
smíöanám. Þar dvaldi Trausti
svo næstu 25 árin. Varð hann
fiskimatsmaður á Akureyri,
eftir að lög um fiskimat voru
sett. Lengst af síðan hefir
Trausti stundað fiskimat ao
einhverju leyti. Hann er því
með elztu fiskimatsmönnum
-landsins. Á Akureyri tók
Trausti virkan þátt í starf-
semi verkalýðsfélagsins og
samtökum bindindismanna.
Árið 1930 flutti hann til
Skagafjarðar og stundaði bú-
skap úti í Skefilsstaðahreppi
til 1937 er hann flutti til
Sauðárkróks og nokkrum ár-
um síðar til Siglufjaröar, þar
sem hann hefir lengst aí'
verið starfsmaður S. R.
Traústi kvæntist 1912, Sig
urbj örgu Flóventsdóttur.
1 Áttu þau eina dóttur, er lézt
| uppkomin. Síðari kona hans
I er Anna Tómasdóttir frá
! Krossanesi í Glæsibæjar-
1 hreppi. Eiga þau tvær upp-
komnar dætur.
Mörgum trúnaðarstörfum
hefir Trausti gegnt um dag-
ana, af mikilli skyldurækni
, og árvekni, enda notið mikils
I trausts og vinsælda samferða
j manna sinna á lífsleiöinni.
Þannig hefir hann starfað að
verkalýðsmálum, bindindis-
Þaö hefir löngum verið tal |
ið gott undir bú víða um
byggðir Borgarfjarðar. Sann-
leikurinn er líka sá, að óvíða
á íslandi hefir búnaður stað-
ið með jafnmiklum blóma og
hann hefir gert um langt
skeið í Borgarfirði. Reyk-
holtsdalurinn er engin undan
tekning í þessu efni, þar er
búskapur.yfirleitt rekinn með
þeim mýndarbrag, sem ein-
kennir beztu sveitir landsins.
í Reykholtsdal eru mörg
myndarleg og vel hýst býli,
með stórum sléttum túnum
og heyfengur yíirleitt tekinn
allur á véltæku og ræktuðu
landi eða því sem næst.
Reykholtsdalsbændur hafa
margir notið þeirrar gjaf-
mildi frá náttúrunnar hendi,
að heitt vatn rennur úr iðr-
um jarðar við bæjarveggina,
sem farið er nú að nota til
ýmissa þarfa, við ræktun og
hitun hýbýla.
Á einu þessara býla má
búast við að verði venju
fremur gestkvæmt á morgun,
af innan og utansveitar fólki.
Jóhannes bóndi á Sturlu-
Reykjum er sextugur á morg
un. En það mun gestagangn-
um valda, og eins hitt, aö
hann er maöur vinamargur
og frændmargur, heima í hér
aði og einnig utanhéraðs.
málum, verið eindreginn sam
vinnumaöur og ágætur stuðn
ingsmaður Framsóknarflokks
ins frá iuppihaí}i. Hann er
fastur fyrir, drenglyndur og
æðrulaus og tekur hverjum
vanda, sem að höndum ber
með rósemi og gerhygli.
Hann er skáldmæltur vel
og hefir nokkuð af kveðskapi
hans birzt í blöðum og fer-
skeytlur ýmsar flogið manna
á milli, eins og þessi:
„Skáld er ég ei, þótt gígju •
strengi stillí.
og strjúki boga mínum yfir
þá,
það verður aldrei metiri miki.
sriilli. •
á móts við þá, sem ’næsturr..
tónum ná‘ .
Margir munu senda þessun..
sextuga sæmdarmanni bezti.
árnaöaróskir á þessum tíma -
rnótum og þakka farsælt sana
starf undangenginna ára.
Jóhannes hefir til að berá
flesta kosti hins duglega og
ötula bónda, sem vaknar með
an sólin skín í austri niður
dalinn og fellur ekki verk úr
hendi fyrr en hún hverfur
að baki ’nálsins í vestri. Jó-
hannes hefir líka og fleiri
bændur samtiðar sinnar unr,.
ið hreint þrekvirki 1 umbót-
um á jörö sinni, þó nokkuo
væru þær umbætur á veg
komnar, er hann tók við' bú .
af föður sínum 1919.
Erlendur Gunnarsson, fab'
ir Jóhannesar, sem bjó
(Framliald á 6. sfóuj.
-X.
Sextiig’Hr á inorgun:
Jóhannes Erlendsson
bóndi, SturlM-SSe.ykjjBíBiB.