Tíminn - 07.08.1948, Side 4

4
TÍMINN, laugardaginn 7. ágúst 1948.
172. blað
fl ðíðaðanyí
Mestir í raupi
Mbl. er að reyna að hrósa
fyrrverandi stjórn fyrir það,
að .landbúnaðarvélar hafi
verið fluttar inn eftir að hún
veltist úr völdum. Sannleik-
urinn í því, hvernig hún lagði
grundvöllinn aö þeirri ný-
sköpun er þessi:
Hún lofaði 50 milljónum
króna til þess þáttar upp-
byggingar, sem landbúnaður-
inn var látinn tilheyra, en
sveik svo þessi málefni um
nálega helming fjárins.
Auðvitað gekk hún þannig
frá, að öllu fé var ráðstafað,
svo að enginn gjaldeyrir var
laus til að bæta úr drætti og
vanefndum hennar í þessum
málum.
Innflutningur landbúnað-
arvéla var því ekki á heinum
grundvelli, sem fyrrverandi
stjórn lagði, heldur dró hún
það mál út í botnlaust kvik-
syndi.
Fyrir þann hluta gjaldeyr-
is, sem hún varði til kaupa
á landbúnaðarvélum, komu
svo meðal annars kosninga-
jepparnir margnefndu, sem
stjórnin sjálf bannaði Bún-
aðarfélagi íslands að ráð-
stafa, þegar kosningar fóru í
hönd, sennilega af því, að
enginn úr stjórn B. í. studdi
stjórnina, en bændur áttu að
finna mun á því, að vera með
„nýsköpuninni“ í starfi eða
„einangraðir" frá henni.
En hvað er það, sem Mbl.
getur ekki grobbað af fyrir
hönd fyrrverandi stjórnar?
Betra vinnusiðferði
Flestum hugsandi mönn-
um þykir ískyggilega horfa
með vinnusiðferði á mörgum
sviðum. Það mun ekki' of-
mælt, að ýmsir finni ekki til
þess, þó að þeir komi ekki
til vinnu sinnar dag' og dag,
og jafnvel þó að henni sé
þannig háttað, að frávera
þeirra trufli störf margra
manna annarra. Það er því
sannarlega ánægjulegt, þeg-
ar verkalýðssamtökin sjálf
hefja vinnuna á ný til fullrar
virðingar og leggja áherzlu á
gott vinnusiðferði. Alþýðu-
sambandsþing Vestfjarða
gerði eftirfarandi ályktun um
þetta efni:
„Tíunda þing Alþýðusam-
bands Vestfjarða telur veru-
lega hættu á ferðum í þjóð-
félaginu út af rénandi vinnu-
afköstum og dvínandi vinnu-
gleði, sem því miður virðist
fara ískyggilega mikið í vöxt
í flestum stéttum þjóðfélags-
ins.
. Þess vegna heitir þingið á
allt verkafólk á sambands-
svæðinu að sýna atvinnulíf-
inu ávallt fyllstu trúmennsku
og hollustu, meðal annars
með því aö temja sér ýtrustu
stundvísi, áhuga við störf og
hagsýni við vinnufram-
kvæmd.
Minnumst þess jafnan, að
réttindum fylgja skyldur, og
vissulega er gengi atvinnu-
lífsins ávallt beint hagsmuna
mál verkalýðsins engu síður
en það er hagsmunamál at-
vinnurekenda.“
Þetta er vel mælt og drengi
lega. Væntanlega bjarmar
hér fyrir nýjum degi á sviði
verklegrar menningar að
þessu leyti.
Erfðaprins á Akureyri
Sonur Jóns Pálmasonar
hefir nú verið gerður ritstjóri
íslendings á Akureyri. Eng-
inn veit til þess, að hann hafi
nokkru sinni skrifað grein
um nokkurt efni áður og mun
þessi nýi frami stafa af fað-
érninu.
Pilturinn virðist skrifa
sæmilega endursögn óg vera
föðurbetrungur, að því er
smekkinn snertir, og er raun-
ar ekki mikið sagt með því.
Samkvæmt kappatali ís-
lendings er nú Ólafur Thors
mestur allra íslenzkra stjórn-
málamanna, en næstur hon-
um og litlu siðri að atgjörvi
er Jónas Jónsson. Finnst
blaðinu það vel til fundið
hjá Framsóknarmönnum að
leggja rit og ræður þessara
manna að jöfnu.
Hér hæfir hvað öðru.
Mbl. metur landbúnaðar-
störf
Mbl. þykir ástæða til að
tala um það, að á mynd í
Tímanum hafi sést mykju-
vagn aftan í dráttarvél og
heldur að íbúum þeirrar
sveitar, sem myndin var tekin
í, muni finnast fátt um þá
landkynningu.
Þetta er örðugt til skiln-
ings, en helzt virðist þetta
benda til þess, ef skyni gædd-
ar verur hafa skrifað það, að
þær telji ræktunarstörfin svo
ófín og sóðaleg að það sé til
minnkunnar að birta myndir
frá þeim. Hitt skal þeim
Mbl.mönnum sagt í fullri
vinsemd, að þá myntíi verða
lítil eftirtekja af búskap ís-
lenzkra bænda, ef þeir bæru
ekki á, og dýr og lítil yrði þá
íramleiðsla mjólkur og kjöts
og siíkar vörur lélegar og tor-
fengnar. Og ekki er svo mik-
ið framboö af tilbúnum á-
burði að þjóðin hafi ráð á
því að vanrækja og nýta illa
búfjáráburðinn, enda á
engan hátt æskilegt. Tíman-
um þykja ekki landbúnaðar-
störf svo lítilmótleg og óvirðu
leg, að honum þyki skömm
að því aö birta myndir af
áburðarflutningi.
7
Bældar tilfinningar.
Kommúnistar eru illa settir
eins og sakir standa. Þeir
finna það, að fólki þvkir það
blátt áfram hlægilegt, ef þeir
lýsa stjórnarfari Rússa sem
fyrirmynd fyrir íslendinga.
Þeir finna líka, að það er ekki
stætt á því, að stjórnarfar
Rússa sé lýðræði. En hinu
kveinka þeir sér við að halda
fram,' að þeir séu hrifnastir
af því, að fá sjálfir að segja
öllum öðrum fyrir um það,
hvað og hvernig þeir megi
hugsa, eins og hlýtur þó að
vera, ef þeir aðhyllast hin
rússnesku fræði. Hins vegar
fer því aiis fjarri að þeir geti
eða megi afneita hinni rúss-
nesku trú.
Helsta ráo þeirra verður
því það, að ráðast með nýjum
og nýjum æsingaskrifum á
Bandaríkin. Það er kommún-
istum til sárrar hrellingar
hvað lýðræðisöflin eru sterk
í Bandaríkjunum og sérstak-
lega var þaö sárt fyrir Þjóð-
viljamennina, að kommún-
istaleiðtogarnir í Bandaríkj-
unum skyldu vera látnir laus
ir eftir opinbera yfirheyrslu
en ekki látnir hverfa eins og
stjórnarandstæðingar í Aust-
ur-Evrópu. Blaðamenn Þjóð-
viljans hafa áreiðanlega bit-
ið á jaxl og bölvað í hljóði yf-
ir lýðræðinu í Bandaríkjun-
um, að láta ekki þessa flokks
(Framhald á 6. síðu).
ivernig er íollgæzfan- á
?
Föstudagskvöldið 22. júlí s.l.
bauð einn kunningi minn
mér með sér í bíl suður á
Keflavíkurflugvöll. Við lögð-
um af stað kl. 5 síðdegis. Á
leiðinni til Keflavíkur upp-
lýstist það að erindi eins
ferðafélagans var það að
reyna að kaupa dollara fyrir
frú eina sem ætlaði í siglingu
daginn eftir. Á flugvellinum
dvaldist okkur alllengi því
kaupin á dollurunum gengu
illa. Enginn dollari fáanlegur
fyrir minna en 20 kr. Aftur á
móti var hægt að fá nóg af
cígarettum og öðrum slíkum
tollskyldum varningi, en ekk
ert af farþegunum mun hafa
kært sig um þau kaup í þetta
sinn. Til bak'a var nú háldið
kl. rétt um 12 að kvöldinu.
Þegar við komum að varð-
stöð þeirri, sem tolleftirlitið
hefir við takmörk vallarins
bjóst ég við að bíllinn yrði
stanzaður og aðgætt hvort
við hefðum eigi tollskyldar
vörur meðferðis. Bílstjórinn
hægði á bílnum við hliðið, ef
verðir laga og réttar vildu
rannsaka innihald bílsins, en
hvað skéður?
í upplýstum klefa sátu þrír
borðalagðir menn, en enginn
þeirra mátti vera að því að
rækja skyldu-sína og rann-
saka farangur okkar.
Með vinsamlegri hand-
sveiflu var okkur bent að
halda áfram. Óáreittir hefð-
um við því getað keyrt heim
til okkar með hlaöinn bíl af
cígarettum og nylonsokkum
eða öðrum þeim vörum, sem
rnést er smyglað.
Hvernig er skyldurækni ís-
lenzkra ’embættismanna var
ið? Er tolleftirlitið í landinu
eitthvað líkt þessu?
Ef svo er þá skal mig ekki
kynja þótt ýmsar vörur séu
fáanlegar á svörtum mark-
aði, sem óvíst er að tollur
hafi verið greiddur af. Svona
slappt tollef tirlit • má ekki
þola, og því segi ég þessa
litlu ferðasögu, ef vera mætti
að hhjfcaðeigandi eftirlits-
menn ræktu skyldur sínar
betur í framtíðinni.
H.
Nú er það Hallbjörn Oddsson,
sem ávarpar okkur og kemur hér
með kveðju nokkra. Hann hugsar
um landsins gagn og nauðsynjar,
eins og við gerum vitanlega öll.
Það er stjórnarskrármálið og æðstu
umboðsmenn þjóðíélagsins, sem
þetta bréf snýst um, og vel er að
sem flestir vilji ræða það:
„I’ökk fyrir öll viðskiptin. Mér
finnst orðið ótrúlega langt síðan
ég hefi rabbað við þig, og held
því aö bezt sé að létta ofurlítiö á
samvizkunni, þó ég" búist ekki við,
að þú verðir mér samdóma.
Þá eru nú stjórnarskrárnefndar-
mennirnir seztir með uppköstin að
nýju stjórnarskránni fyrir framan
sig eða að minnsta kosti inni í
höfðunum. Ekki dettur mér í hug
að óska þeim til hamingju með þhö
starf, því að ég þykist vita, að
það sé allt gagnslaust, vegna þess,
að eins og þingið er nú skipað
verður hún ekki samþykkt öðru'
vísi en stórgölluð, hve vel sem'
nefndarálitiö yrði af hendi leyst.!
Ekki svo að skilja, að margir þing-
menn geti ekki vitsmuna vegna j
gert hana vel úr garði, ef þeir:
létu skynsemina ráða og margir
munu líka vilja það. En ég óttast,
að stjórnarskrár nýsköpun þessi
hljóti að verða gölluð, engu síður
en flest nýsköpun síðari ára hefir
reynzt í framkvæmdinni, allt til
þessa tíma, vegna þess, að gallaö-
ur nýsköpunarandi hefir stjórnað'
atkvæðum og gjörðum meirihlut- j
ans, og gerir það enn, því við at-
kvæðagreiðslur skríða partarnir (
furðu vel saman, þótt menn rífist
þess á milli.
Það hefir oft verið tekið svo til
or'ða í dagblöðunum, að þetta hér-
aö eða þessi hópur vildi vera „ríki
í rikinu.“ Mig minnir að Tíminn
hafi einhverntíma látið þessi orð
falla og litla þökk fengið fjjrir það.
fremur en annað, sem hann hefir
sagt satt. En ég fæ nú ekki betur
séð, en að Reykjavík sé nú orðin '
rétt kallað „ríki í ríkinu," sem sé
að sliga alla ríkishei'dina, ekki sizt
smáþorpin og bændabyggðirnar, og
flestir munu þeir hafa verið postul-
ar heaanar, sem barizt hafa í ræð- .
um og ritum fyrir auðn smáþorp- j
anna og bændabýlanna.
■ '0 ■ ■
Jafnframt því, sem þingmenn j
liéraðanna hafa hlaðið undir (
Reykjavík, vegna þess, að þeir hafa
verið þar heimilisfastir borgarar,1
hefir hún dregið allt til sín frá
öörum landsh’.utum, sem hún hefir
getað. Tilfinnanlegastur hefir fólks j
straumurinn verið. Því vilja nú :
margir, að hver landsfjórðurigur
hafi sjálfur sín fjárforráð og. vöru- j
úthlutun í eigin höndurn í réttu I
hlutfalli við Reykjavík, og virðist
mér það að ýmsu leyti réttmætt,
eins og nú standa sakir. En skyldi
þá með tímanum ekki geta mynd-
ast annað „ríki í ríkinu," til dæmis
norðanlands með Akureyri í broddi
fylkingar? Meö þessu fyrirkomu-
lagi myndi eflast nokkurs könar
stórflokkapólitík, svipuð þeirri, sem
átti sér stað á Sturlunga öld.
Ég fæ ekki betur séð, en að
Reykjavík eigi nú orðið flesta þing
menn landsins, þar sem þeir búa
að fáum undanskildum í henni. Ég
skil ekki hvernig menn geta ætlast
til, að maður, sem býr í Reykjavík
og á þar jafnvel í fjölda fyrir-
tækja, hugsi eins vel um hérað
sitt úti á landinu. og ef hann væri
þar heimilisfastur, þó hann aldrei
nema komi stöku sinnum til að
smala sér atkvæöum, til að tryggja
hagsmunaaðstöðu sína syðra og
gylli þá dugnað sinn fyrir kjósend-
um. Það er eitt, sem þarf að binda
í stjórnarskránni, að þingfulltrúi,
sem flytur úr kjördæmi sínu, verði
um leið að afsala sér þingsæti, svo
að hægt sé að kjósa innanhéraðs-
mann í hans stað.
Þá viröist mér, að ábyrgð stjórn-
arvalda og þingfulltrúa sé nauða-
lítil, hversu illa, sem þeir standa
í stöðu sinni. Stjórnarmenn, sem
verja sig með því einu að kenna
samverkamönnum sínum um allar
misfellurnar, eru heiðraðir með
því, að senda þá í trúnaðarerind-
um hér og þar út um heim og
þingfulltrúar, sem láta sig vanta
bæði við umræður og atkvæöa-
greiðslur, eru skipaðir í áríðandi
nefndir, sæmilega launaðar, að því
er helzt virðist í viðurkenningar-
skyni fyrir óunnin þingstörí. Hvað
á þetta að ganga lengi svona? Er
ekki kominn tími til að setja í
stjórnarskrána eitthvaö það, sem
tryggt gæti betri vinnubrögð?
Ég skrifa þetta ekki áf þeim
barnaskap, að ég haldi að hér verði
nokkur gjörbreyting á. Þjóðin er
oröin svo drukkin af þessum ný-
sköpunaranda, að gagnslitið er að
vanda um, því að þeir, sem. viija
bæta úr, eru eltir á röndum og
borið á, brýn, að þeir séu haturs-
menn þjóðarinnar og hiakki yfir
óförum hennar, og þao mun verða
minn vitnisburður fyrir þetta bréf.
Það hefif verið sagt, að íslend-
ingar bæru vel tvö högg, en þriðja
höggið væri enginn öfundsverður
af að greiöa þeim og svo mun
verða um njsköpun stjórnarskrár-
innar, ef lrún þykir iila takast."
Þannig hljóðar 'það bréf og vonir
til að meira verði rætt um þessi
mál síðar.
Pétur landshornasirkill.

| er h. u. b. miðja vega milli Blönduóss og Reykj avíkur. I
Þar stanza xerSamenn almennt, sem fara norður- §
f leiðina og eru frjálsir ferða sinna — til þess að fá'sér i
I hressingu hjá Vigfúsi og benzín á bílinn. |
líiuiiiiiiiuiiuiiuuiuiuiiiiHuiiiíiiuiiuiiiiuiiiiiimiuiuiuiuui.iiiiimiiHUiiiiimiiimuimmiiiiiimiiiK luuiiuii
^JJciupencluv JJímanóy
sem verða fyrir vanskilum sendi umkvörfun eins.fljóft og
hægt er.