Tíminn - 04.05.1949, Blaðsíða 5

88. blað
TÍMINN, miðvikudaginn 4. mai 1949.
9
Mi&vihud. I. muí
Frumvarp Hmils
Loks hefir þá fnunva'rp
Emils Jónssonar vlðskipta- I
málaráðherrá um fj árhags-
ráð séð dagsins Ijös. Þáð - er
ekki stjórnarfrumvarp, héld- |
ur flytur þi'ngmáður-Hafnfirð
inga það. Samkomulag hefir
ekki getað orðið um frumvárp
ið innan tíkisstj ófnarinnar.
Þetta frumvarp gerir ráð
fyrir nokkrum breytingum á
starfsemi fjárhagsráðS 'og
undirdeilda þess, ög er þeim
yfirleitt þannig háttað að
ekki þarf lagabreytingu -til.
Segir í greinargerð, að með
þessum breytingum eigi -að
Jaga þá agnúa, sefh hafi kom
ið í ljós við framkvæmd lag-
anna. Samkvæmt írumvarp-
inu á hver fjárhagsráðsmað-
ur að verða yfirmaður J sinni
undirdeild og. yrði þá efein
þeirra raunverulegur skömmt
unarstjóri. .- i
Þaö hefir alltaf sína kosti,
að menn vinni, sjálfstætt ?og
á eigin ábyrgð, og-hefir ef~til
vill verið fuir litið um þaö
sums staðar á vegum hins
opinbera. En ekki þarf nein
ný frumvörp vegna þeirra'
breytinga, - sem - -ríkisstj órnin
getur gert nú þegar á grund-
velli gildandi laga um fjár-
hagsráð. En ekki þarf þó-- að
iasta, þó að .leitað sé- þing-
vilja til að Jögfesta aö'ra skip-
an.
Um innflutningsleyfi og
skiptingu þeirra á að fara eft-
ir föstum reglum, sem fjár-
hagsráð setur í heild með
samþykki yiðskiptamálaráð-
herra, en undir. hann einan
á öll dagleg ogvenjuleg starf-
semi ráðsins að heyra. Lítið
segir frumyarpið um það,
hvernig þær reglur eigi að
vera, og yrði það þyí á marg-
an hátt óbundið’.af lögum. Þó
er ákveðið, að um skömmtun
arvörur skuli gilda sú regla,
að úthluta þrem fjórða .inn-
flutningsmagns hvers tíma-
bils eftir jkvótar.egiu til fyrri
innflytjenda, en einri fjórða á
að hafa til að koma nýjum
innflytjendum af stað og
toæta við þá, sem fyrstir hafa
selt sinn skammt.
Nú er að visu ákvegið í
frumvarpinu að inn skuli
flytja nokkru meira magn
hverrar vöru, en skömmtun-
arseðlar séu til fyrir, og eiga
þá að safnast í landinu nokkr
ar birgðir hjá verzlunum.
Ætti fólk því þegar fram líða
stundir að geta valið á milli
þeirra að einhverju leyti. En
þess er að gæta, áð' þegar. al-
menning skortir Vörur um
hríð, eins og nú hefir verið,
eiga þeir, sem fyrstir komá sín
um birgðum á framfæri yissa
sölu. Það byggist því alls ekki
á neinu frjálsu vali almenn-
ings hverjir verða fyrstir með
sitt á fyrsta skömmtunar-
tímabili þessa frumvarps, ef
að lögum yrði. Því er það
mjög tilVlljanakennt hvérjir
þá næðu í viðbötiria og hækk
uðu kvóta sinn méö henni,
í ööru lagi eru engiri' á-
kvæði um þaö í 'þessu frum-
varpi, hvernig verzlanir eigi
að sanna rétt sinn til viötoðtar
vithlutunar. Þar eru heldur
ekki nein ákvæði um Táðstaf
anir til að fyrirbyggja svart-
an markað/ "
Stjórnmálaviöhorfið
(Framhald af 4. síðu).
til að koma saman fjárlögum
— vaxandi álögur — og þó
safnar ríkissjóður stöðugt
vaxandi vanskilaskuldum og
er að sliga þjóðbankann. Um
það liggur fyrir leyniskýrsla
hjá þingmönnunum, en bann
að að birta hana fyrir þjóð-
inni. Stjórnarskútan er stjórn
laus og stefnulaus með öllu.
Það er staðið í því að troða i
rifur og ausa til að afstýra
því frá degi til dags, að hún
sökkvi og brátt rekur hana
upp í brimgarð algers öng-
þveitis. En á meðan stýra aðr
ar þjóðir, sem voru ver sett-
ar, með fastri stefnu og skipu
lagsbúskap til vaxandi vel-
megunar og betri tíma. Til
þess nota þær Marshallhjálp-
ina, meðan við virðumst ætla
að nota hana í eyðslu og verð
um enn verr settir en áður, er
henni lýkur.
Með okkar stjórnleysis-
vinnubrögðum, sem miðflokk
ar landsins enn taka þátt í
og bera ábyrgð á, missa þess-
ir 'flokkar tiltrú þjóðarinnar.
Það er hætt við að þeir molist
milli þeirra öfga, sem upp úr
öngþveitinu vaxa. Og íslend-
ingum verður kastað úr tölu
þeirra þjóða nálægra, sem við
teljum okkur vilja líkjast í
stjórnarháttum. Ástandið
mun meira líkjast því sem var
í Ítalíu, Þýzkalandi, Spáni og
öðrum löndum áður en ein-
ræðið hélt þar innreið sína —
hver sem niðurstaða átak-
anna verður hér. Það eru því
síðustu forvöð að gjörbreyta
um vinnubrögð, koma á rétt-
látri og heilbrigðri fjármála-
stefnu. Þótt hún verði í bráð
kjaraskerðing, verða mið-
flokkarnir að þora aö standa
að henni, en lágmarkskrafan
er að hægt sé að sýna með
rökum, að kjör almennings
séu eins góð og framleiðslan
og fjárhagsgeta þjóðarinnar
þolir.
Ef þjóðinni er ekki hér eins
og annars staðar veitt ein-
hver útsýn, sýndur einhver
vegur, fram úr myrkrinu og
öngþveitinu, vex öfgaflokkrui
um óumflýjanlega fylgi. Og
þess vegna minni ég á skríls
Það má segja, að þetta
frumvarp gæti orðið til nokk-
urra bóta, þegar fram liðu
tímar, ef það kæmi í hlut
góðs viðskiptamálaráðherra
að framfylgja ákvæðum þess
og fylla þau upp. Þa<ð er held-
ur engan veginn hið versta,
að auka vald og ábyrgð við-
skiptamálaráðherrans í þess-
um viðkvæmu og þýðingar-
miklu málum, þvi að sú stjórn
in reynist löngum verst, ef
enginn finnst ábyrgur, en
hver leynist bak við annan.
En eins og frumvarpiö liggur
fyrir hlýtur verzlunin að
veröa mjög ófrjáls og bundin
við kvótakerfi fyrstu missirin
og það er mjög tilviljunum
háð hver breyting verður á
því kvótakerfi fyrsta tímabil-
ið, þó að ekki sé dregið í efa
að lögin nái að öðru leyti til-
gangi sínum.
' Hins vegar vantar í þetta
frumvarp öll ýtarleg ákvæði
um þaö, að tengja á nokkurn
hátt við fjárfestingarleyfin
innflutning þeirra vöruteg-
unda, sem nauðsynlegar eru
til framkvæmda sem fjár-
festingarleyfi þarf til, þó að
þær sjálfar séu ekki bundnar
þeim, og er það leiður galli.
vikur Sjálfstæðisflokksins, að
nauðsynlegt er að muna það
og skilja, að sérhagsmuna-
klíkan, sem mestu ræður í
þeim flokki, hefir verið reiðu-
búin til ofbeildisverka hve-
nær sem hún hefir talið
þrengjast að sérhagsmunum
sínum. Aldrei er hún reiðu-
búnari en nú með auð og
önnur valdatæki á bak við
sig. Nú þykist þessi klíka
brátt báðum fótum í jötu
standa.
Þess vegna er nú líka talað
í þeim nýja tón, sem ég hefi
vakið athygli á. Nú er ekki
lengur notað mjúkmælgi og
smjaður — ,,herra Einar Ol-
geirsson“ o. s. frv. — Nú eru
þeir, sem leyfa sér að rísa
gegn hagsmunum klíkunnar,
uppnefndir, á Alþingi og í í-
haldsblöðunum. Utanþings-
menn þeir, sem ýmsir telja,
að vilji manna sízt vamm sitt
vita, eru á Alþingi svivirtir
sem óþokkar og uppreisnar-
menn, er hafi jafnvel ætlað
sér að stofna til mannvíga.
Og þetta er mælt af vörum
þeirra, sem halda sig hafa
sterka vigstöðu, en sjálfir
hafa fyrrum stofnað til
tveggja skrílsvikna í landinu
— í Reykjavík og Hafnarfirði
— er báðar gátu leitt til
stórra hermdarverka, ef
heppni og lægni yfirvaldanna
hefði ekki afstýrt því.
Það er gott að telja sig
skilja það og minna á, hvert
kommúnistar séu að faraíinn
anlands- og utanríkismálum.
En það er ekki síður nauðsyn-
legt, eins og ástatt er, að
skilja og muna hvert viss
klíka í Sjálfstæðisflokknum
stefnir í þessum sömu málum.
Og það þarf meira. Það þarf
aðgerða til þess að afstýra
því, að leikurinn lánist.
Sé þaö rétt, sem margir
byggja, að kommúnistaklíka
innan Socialistaflokksins sé
reiðubúin til að gefa land sitt
erlendum yfirboðurum, þá er
hitt og jafn víst, að klíka í
Sjálfstæðisflokknum er reiðu
búin til að selja það — sjálfri
sér og hagsmunum sínum til
öryggis, og að afstaða hennar
til sumra stórmála, er mjög
við það miðuð, þótt hún hafi
þar orðið að taka samstöðu
með öðrum, sem ekki taka
ákvarðanir með slík sjónar-
mið að leiðarstjörnu.
VIII.
Það sem gera verður.
Ég talaði um aðal-kröfurn-
ar, sem letraðar voru á kröfu
spjöld Alþýðusambandsins 1.
maí. Framsóknarflokkurinn
er ekki aðeins fús til að verða
við þessum kröfum, heldur
hefir hann frá því fyrsta kraf
izt þess að samstarfsflokkur
hans i ríkisstjórn samþykki
þær. Hann hefir ár eftir ár
fært rök að því, að með því
að fullnægja þessum kröfum
alþýðu manna, og með því
einu væri unnt að skapa rík-
isstjórninni þann grundvöll-
sem hún gæti starfað á. Fram
sóknarflokkurinn hefir verið
og er reiðubúinn til, að láta
samstarfið bresta við Sjálf-
stæðisflokkinn, ef hann neit-
ar að fallast á þessi grundvall
aratriði. En Alþýðuflokkur-
inn hefir ekki viljað vera með,
Leiðin inn í ,,Heiðnaberg“ hef
ir verið og er lokuð með þeim
hætti, sem ég hefi skýrt. Fyrir
þeirri leið er járnhurð Sjálf-
stæðisflokksins og Alþýðu-
flokkurinn er slagbrandurinn
á þeirri hurð.
Það þýðir auðvitað ekki!
neitt, eins og lika er á daginn
komið, að segja alþýðunni, að
það sé glæpur að hvetja til
kauphækkunar, en gera sjálf
an sig samtímis að þeim slag-
brandi, sem lokar öllum öðr-
um leiðum til svokallaðra
kjarabóta, en kauphækkun-
um. Vitanlega leitar a.lþýðan
á þann veg, sem einri er opinn,
þótt það eyðileggi hennar eig
in lífsafkomu með atvinnu-
leysi, er frekari kauphækk-
anir hljóta að leiða af sér.
Samþykktir Alþýðusam-
bandsins s.l. haust, voru rétt-
ar. Þær voru í samræmi við
kröfuspjöld þess nú. En Al-
þýðusambandið verður að
gera sér það ljóst, að til þess
að komast þá leið verður það
að sprengja burt slágbrand-
inn af járnhurðinni inn í
Heiðnaberg. Sú leið þýðir
stjórnarslit og liggur yfir rúst
ir þeirrar stjórnarstefnu er
I Alþýðuflokkurinn fylgir nú.
| Ríkisstjórnin er í sjálfheldu.
* Stjórnin mun segja: Ef við
I reynum að semja við verka-
lýðinn um lækkun, neitar
hann. Og það er eðlilegt, þeg-
ar af þeirri ástæöu að stjórn-
in getur ekki boðið frarn gegn
lækkuninni, það sem skráð
er á kröfuspjöldin og alþýðan
krefst. Því sem þyrfti að
bjóða fram, heldur ihalds-
klíkan i járngreipum, og hót-
ar samstarfsslitum, ef við því
er snert.
Sama verður niðurstaðan,
ef gengið er Iækkað, eða lög-
binding samþykkt. Verkalýð-
urinn hækkar kaupið, að nýju
og allt kemst í nýja óreiöu
aftur. Þannig játar ríkis-
stjórnin, það sem vitað er, að
hún er í sjálfheldu og getur
ekki markað neina stefnu,
eða stjórna með þeim öflum,
sem úrslitaráðin hafa, þ.
e. þá hagsmuni, sem Alþýöu-
sambandið miðar á á kröfu-
spjöldum sínum. Þá aðstöðu,
sem alþýða manna gerir að
skilyrði fyrir kaupstöðvun,
telur hagsmunaklíkan, er ræð
ur rikisstj órninni sína lang-
mestu eign — þ. e. að græða á
alþýðunni. Vegna þar af-
leiðandi kjaraskerðingar
þvingast verkalýðurinn inn á
kauphækkunarleiðiria, sem
stjórnarforystan kallaði glæp
en virðist nú styðja, þótt hún
leiði til stöðvunar framleiðsl
unnar, atvinnuleysis og að
ríkið kemst í fjárþrot.
Þegar svo er komið mun
valda- og stórbraskaraklíkan
í Sjálfstæðisflokknum telja
kominn sinn gullna tíma. Þá
verður æpt á Alþingi á mann
fundum, í útvarp og spúið út í
gegnum nýja hraðpressuna,
óhróðrinum um skipulagsbú-
skapinn, sem Alþýðuflokkur-
inn og Framsóknarflokkur-
inn séu formælendur fyrir,
hafi komið á og beri alla á-
byrgö á. Nú sé komin reynsla
af því hvernig þessi skipu-
lagsbúskapur hafi leikið þjóð
ina. Sjálfstæðisflokkurinn
hafi alltaf verið yfirlýstur and
stæðingur þessa skipulagsbú-
skapar, sem satt er. Hann
hafi ekki haft meiri hluta á
Alþingi. Það hafi verið ógæf-
an, þess vegna hafi hann orð
ið aö beygja sig fyrir vinstri
flokkunum, sem hafa gert
þennan skipulagsbúskap að
samstarfsskilyrði.
Hitt mun Sjálfstæðisflokk-
urinn vandlega dylja, að Al-
þýðuflokkurinn hafi veriö auð
sveipur og vikaliðugur, að
setja fulltrúa Sjálfstæo:.
flokksins, sem er yfirlýstur
fjandmaður alls skipulags, i
allar ráðandi stöður io
framkvæmd skipulagsir.:, til
þess að spilla því vísvitana:,
mata krókinn á skipuiagimi.,
á kostnað alþýðunnar og gera,
það að lokum svo óvinsælú
meöal alþýðu, og um Iei< J
flokkana, sem við það era
taldir tengdir, að hægv se ao
kollvarpa því með öllu, er fyll
ing tímans kemur. Upp á
hvaða stefnu, hvaða skipulag,
ætla vinstri flokkarnir þá ao
bjóða þjóðinni, þegar svona
er komið? Það væri froiegt,
að fá að heyra það. Nei þá e’.1
kominn annar tími, nýr timí,
svokallaðs frjáls framtaks,
samkeppni með aðstoð auS-
manna og annara, sem nú e:.*
verið að undirbúa að tjaida-
baki. Þá er enn hægt að mata
krókinn. Sjálfstæðisflokkur -
inn er þegar byrjaður að láta
þingmenn sína bera fram til >
lögur um þetta á Alþingi. ög'
annar ráðherra Alþýðuflokkf,*
ins rak upp stór augu og
spurði hvað þetta ætti ao
þýða, þetta væri skipuiag,
sem Sjálfstæðismenn hafA
sjálfir komið á og nú heimti
þeir það afnumið. Hvernig i
ósköpunum stæði á þessr
Heilög einfeldni! Þessir menn.
eiga eftir að reka oft upp stó::’
augu, ef þeir átta sig ekki öe",
ur á þróuninni en þetta. Þró-
un, sem þeir sjálfir hafa ver-
ið og eru að skapa með þvi ao
fá umbótamál á pappírnun;,
en reka fávíslega fjármáls -
stefnu.
Til þess að afstýra þessarí
þróun, verður Framsóknai •
flokkurinn enn á ný, og mi
þannig að láta varða saæ •
starfsslitum, að beita sér fyr-
ir þeirri stefnu, sem ham \
hefir krafizt að tekin yrði í
ríkisstjórninni. Þessa steíny.
markaði síðasti aðalíundi: .*
miðstjórnar, enn einu sinni.
Alþýðusambandið tók undi.:
hana með samþykktum sir. •
um s.l. haust og gerir nú.
1. Það verður að veita aí •
menningi fullt frelsi til aó
verzla þar sem hann teíu:.’
hagkvæmast, til að efla eig ■
in verzlunarsamtök eftir vila.
Það verður með því, og meó
ströngum refsingum að út •
rýma svarta markaði og okri.
Þetta er hægt.
2. Það verður að gefa fram
leiðendum til lands og sjáva.’
tækifæri til,að kaupa gegnum
samtök, sem nú eru til, eó\.
þeir kjósa að stofna, vélar,
verkfæri, olíu og framleiðslu
i tæki án nokkurrar óþarfra:.’
álagningar.
3. Það verður að setja lög’
um stóríbúðaskatt til þess ao
losa illa notað húsnæði. Setja,
hámarksverð á húsaleigu og;
framfylgja þeim lögum, meó
aðstoö leigusamtakanna og
eftirliti. Það þýðir ekki neiti’,
að segja mér, að ekki sé hæg ;
að ná í húsaleiguokrarana, e:
stjórnarvöldin vilja og alþýða
manna er meö í verki.
4. Það verður að stórlækk.v
I iðnaðarvörur með þvi ao láta
beztu verksmiðjurnar haí;,
nóg að gera, gegn því að þæ ’
selji ódýrt, en hætta aö píra
hráefni í hæfa sem ohæta
framleiðendur, láta þá vinna
með hálfum afkösti.m og
selja með tvöfalt hærra verci
en þarf.
Vörur úr ísl. ull á ao get.a
, frjálsar.
(Framliald á 5. siöu)