Tíminn - 28.05.1949, Blaðsíða 3

314.' falað
TÍMINN, laugardaginn 28. maí 1949.
3
e r
n ogbuojon
Eftia* Sigtrygg Heiicdlktsgon.
Fyrir nokkru síðan birtist
hér í blaðinu „Stutt athuga-
semd“ frá Guðjóni Hallgríms
syni. út af grein, er ég skrif-
aði og út kom í Tímanum 19.
marz s.l. um hrossasöluna til
Póllands s.l. haust. G. H. hef-
ir tvisvar áður skrifað um
þetta mál nokkrar línur í
senn. Og öll þessi skrif G. H.
eru með sama hætti, minnst
um máliö sjálft, en skæting-
ur um menn og málefni, sem
ekkert kemur hrossarekstr-
inum við. Þessi skætingur
talar sínu máli; hann á að
leiða athygli manna frá
hrossarekstrinum. Er ekki
hægt að skilja það öðruvísi
en svo, að G. H. hafi litla eða
enga vörn fram að færa, og
þar sem hrossasölunefnd læt-
ur ekkert frá sér heyra og gef
ur engar upplýsingar um
störf sín, nema hinn alkunni
vaðall Gunnars Bjarnasonar,
sem engar skýringar lætur í
té, er svo að sjá, að G. H. sé
einurn ætlað að verja þetta
’ mál, fyrir sig og sölunefnd,
og tilraunir hans í þá átt eru
til þess eins að gera málið
ennþá tortryggilegra en það
áður Ieit út fyrir að vera, og
sem G. H. og hrossasölu-
nefnd hafa enn minnkað af.
Heíði hinsvegar málstaður
G. H. og sölunefndar verið
góður, eða sæmilegur, lá beint
við, að G. H. og sölunefnd
hefðu stutt að þeirri kröfu,
að mál þetta hefði verið ítar-
lega rannsakað, og það sem
fyrst. Af slíkri framkomu
hefðu þessir menn vaxið; í
stað þess þegir sölunefnd, en
G. H. eykur á tortryggni
manna með barnalegum og
rakalausum skrifum um
þetta mál.
í stuttu athugasemdinni
segir G. H. það „vísvitandi
ósannindi", að það sé sér eöa
Gunnari Bjarnasyni að
kenna, að markaðshross héð-
an úr Áshreppi voru ekki al-
járnuð, og að þeir, sem héldu
markaðinn í Undirfellsrétt,
hafi talíð „sig algerlega
svikna“. Svikna um hvað?
Á umræddum markaði var
það beinlínis tekið fram, að
ekki væri nauösynlegt að
járna afturfætur, og þeir,
sem keyptu hrossin, vissu vel,
hvernig' járningin var fram-
kvæmd, og því getur ekki ver
ið rétt, að þeir hafi taliö sig
svikna.
Þaö er ekki líklegt, að
Bjarni á Efri-Mýrum og Jón
í Stóradal hafi tekið það upp
hjá sér, og hverja er þá um
að ræða nema G. B. og G.
H. , annanhvorn eða báða?
En hvernig sem þessu er
varið, átti G. H. að neita að
taka við þrossunum nema al-
járnuðum, ef hann taldi það
nauðsynlegt. Og fyrst hann
tók við hrossunum þannig
járnuðum, er ábyrgðin öll á
honum að koma hrossunum
áfallalaust á ákvörðunarstað.
Þetta ætti G. H. að athuga
betur, áður en hann talar um
„visvltandi ósannindi" i
þessu sambandi.
í niöurlagi athugasemdar-
innar stuttu slær G. H. að
vanda slöku við málefnið, og
lendir þá á „hrossaræktun á
síðastliðnu hausti hjá Hrossa
sölufél. Húnvetning;a og Skag
firðinga“. Um þessa hrossa-
ræktun“ veit víst enginn
nema G. H. En kannske er
þetta prentvilla eða hugsun-
arvilla, og er hvorttveggja
jafn líklegt.
Það er satt, að hross voru
rekin héðan til Akureyrar
fyrstu daga nóv. og ekki járn-
Chamherlain og
draugurinn
[í niðurlagi g:reinarinnar,
„Chamberlain og draujurinn.“
sem birtist í scinasta blaði, varð
meiniegur línuruglingur. Niður-
iag greinarinnar birtist því hér
á eftir.]:
Athusaseriit! um örninn
Eftir Joisas Jéhaiosssoii, Öxney.
Fyrir skömrnu flutti hr.
Guðmundur frá Miðdal erindi
í útvarpið um örninn. Hvern
ig við værum komin á
fremstu nöf með að gjöreyða
honum. Og má víst ekki
hún gengur sjálfala, enda var
hún farin að skipta mörgum
hundruðum, einkum í Hrapps
ey. í báðum þessurn eyjum
sat örninn yfir allan vetur-
inn að veiða kanínuna og’
flaug ekki annað til fanga,
enda mátti heita, að hann
veiddi hana upp. Þó er kan-
ínan þyngri og viðbragðs-
harðari en nýfætt lamb, þótt
heilbrigt sé.
Ég held það væri góð dyggð
hverri móður, þar sem örn er
Ólík vinnubrögð.
Þegar Chamberlain hafði seinna vera, að hér sé spyrnt
gert mistök sín sagði Chur- Iviö fótum.
uð, en þá vai snjór á jöiðu chill þjóðinni afleiðingarnar: I Okkur hefir verið lögð á
og mjúkt við fót, og rólega ] „Sviti, blóð, tár“. Þegar fyrr- bak sú höfuðskömm að hafa
mxð þau farið, og um það verandi óstjórn hér hafði só-1 útrýmt geirfuglinum. Þó að
genga engar sögur, að þau' að öllu og hrökklast frá, var við séum ekki eins sekir um
hafi litið illa út, þegar norð- j hagfræöingaskýrslan, sönn Þaö og ætlað er, er þaö engin
ur kom, en það hygg ég, að j úttektargjörð um ástandið, afsökun gagnvart erninum.
ef krafa hefði komið fram þöguð í hel, allt sagt blóm- Varpland geirfuglsins eða að. nálægur, að vera haldin
um það, að það mál væri rann íegt, —- væntanlegar 800 setur var úti í reginhafi, þar þeirri hégilju ao skiljæ elcki
sakað, hefði enginn, sem hlut milljónir í gjaldeyristekjur sem erfitt var að sækja fugl- smábörn eftir aðgæzlulaus
átti að máli, brugðist illa við. jo. s. frv. -— Þannig var hald- , inn heim. En þetta land sökk úti. Ef til vill er enn á lífi
Um það, hvbrt ég hafi ver- ið áfram að blekkja þjóðina í hafið, svo að fuglinn hafði koná, sem örn hremmdi þeg-
iö rekinn nauðugur heim frá í stað þess aö játa: „Stór yf- ekkert varanlegt aðsetur eft-1 ar konan var smábarn, og
rekstrinum, vísast til Eysteins irsjón hefir verið gerð, dýr- ir það. Mun það að mestu flaug örninn með barnið lang
Beðvarssonar á Guðrúnar- tíðin er orðin uggvænlcg hafa ráðið örlögum hans. i leiðis að heimkynni sinu i
stöðum. G. H. álítur hann hætta, gjaldeyrir er þrotinn, I Guðmundur ílutti mál sitt hömrum. Þó að barninu væri
vitnisbæran viðkomandi fram sjóðir tómir. Nú verður þjóð- klökkur. Annaðhvort af heitri bjargað og örninn unninn
tali sínu (G. H.) til skatts, og in að gera stórt átak, til þess samúðartilfinningu með mál, fyrir snarræði og snilli einnar
þá ætti hann aö trúa E. B. á að bjargast og ná samkeppn- efninu, eöa viljað vekja með snjöllustu skyttu, sem þjóðin
fleiri sviðum, sem og verðugt isaðsíöðu við nálægar þjóðir. því klökkva og samúð þjóð-jhefir átt, var það engan veg-
er. Ef þjóðin gcrir ekki þetta,
Annars hirði ég eigi um að kemst hún á vonarvöl“.
svara nákvæmlega persónu- I Þannig mundu Bretar hafa
legum hnútum G. H. í minn breytt, þannig höguðu þeir
garð, slík skeyti saka engan, sér, er þeir losuðu sig við
ef þau koma frá Guðjóni Hall Chamberlain. En hér var
grímssyni, það ber öllum sam þjóðin svæfð með fagurgala
an um, sem þekkja. |um ,,blómann“’ „800 milljón-
Að endingu vil ég taka ir » gjaldeyristekjur“ o. s. frv.
þetta fram: Það er vitað og En nu> Þegar allt er aö fara
almennt viðurkennt, að störf lnorður °S niður, nú, þegar all
hrossasölunefndar voru mjög ir siá og ekki verður logið
óhyggilega af höndum leyst,; lenSur að þjóðinni, — núna
svo sem það, að selja hrossin,' se&'ir Alþýðublaðið: „Aldrei
sem ekki komust í skip, langt nokkur ríkisstjórn tek-
undir kostnaðarverði, og ið við öðrum eins erfiðleikum
hlýtur sá mismunur að koma °ý, núverandi stjórn, allir
arinnar, og getur hvort- J inn friðsemi
tveggja verið réttmætt. Hitt þakka.
arnarins að
er verra, að hann fór rangt
með margt, máli sínu til
stuðnings, annaðhvort af
þekkingarskorti eða öðrum
ástæðum. En það skemmir en
bætir aldrei gott málefni.
Orninn verpir þráfaldlega í
eyjum hér í nágrenninu, —
ekki kannske á hverju ári, —
en hefir aldrei fengið frið til
þess að koma upp ungum, ef
hreiðrið hefir fundizt áður en
fram á verði
(verðuppbætur)
hrossanna s-íóðir voru tæmdir“. — En
eða ríkis- ! Þetta kemur of seint, eftir að
búið er að éta upp þá þrauta'
varasjóöi, sem nota mátti til
viðreisnarátaka fyrir tveimur
og hálfu ári.
sjóður --greiðir hallann, og
mun hann hafa nóg á sinni
könnu samt.
Það er líka haft eftir ein-
am sölunefndarmanni, að í . .
sumar verði um 200 kr. hærra!°„ ar luooir.
verð á hverju útfluttu hrossi,
og var því hægt að græða á
því að eiga hrossin til næsta,, .
markaðs, ef þetta skyldi rétt ?,oölsnni upp a polltlf vinnU
En eru íslenzka þjóðin og
!sú brezka svo gjörólíkar, að
|hægt sé að bjóða íslenzku
reynast. Þetta er eitt af ax-
arsköftum sölunefndar og
munu mörg fleiri til, þótt
ekki sé nú á fleiri bent.
Skeð getur, vegna þessara
brögð, sem engum brezkum
stj órnmálamanni mundi
koma til hugar að bjóða
hinni brezku þjóð.
Chamberlain tók afleiðing-
um verka sinna eins og heið-
; mistaka, að menn kj ósi frek- ; aflégúm manni sómdi. Hér á
| ar að slátra þeim hrossum,; ísla.nd.i leika þær „fígúrur“
j sem þeir farga nú í sumar, j enn iausum hala í stj órnmál-
Hann sagði eitthvaö á þessa ungarnir voru fleygir. Eg skal
leið: Örninn tekur ekki taka það fram, að ég er ekki
lömb, nema voluð eða hálf sekur um þetta, af þeirri ein-
króknuð. ' Hann gerir ekki földu ástæðu, að örninn hefir
teljandi spjöll í varpi (æðar- j aldrei orpið í þeim eyjum,
varpi til dæmis). Annar varg-| sem ég hefi yfir að ráöa.
ur væri þar miklu skæðari. Þessir menh vita vel um frið-
Um það atriði má segjá:
Björn aö baki Kára.
Örninn er aðallega fiskæta.
un arnarins og sektir og 'þess
háttar. En þeir vita líka um
tjónið, sem orninn veldur í
Það er hégilj a og hindurvitni, varpinu og þaö vegur þyngra
að vera hræddur um börn fyr á metunum.
ír ernmurn.
Svo mörg eru þau orð.
Nú skulum við segja, að
þessir menn heföu farið hina
j en láta þau á markað. Og
| stendur þá hrossasölunefnd-
1 ín í vegi fyrir gj aldeyrisöf 1-
un, svo gott sem það er.
| Ég hefi skrifað um þetta
mál af því það var nauðsyn-
legt, þótt það væfi leiðinlegt
að þurfa þess á þennan hátt.
Slíkir atburðir, sem hér er
um að ræða, mega ekki end-
urtaka sig. Og því liefi ég
gagnrýnt þetta svo hógvær-
lega sem unnt var.
Eg skal strax taka það heiðarlegu og-enda sjálfsögðu
fram, að það, sem ég hefi til- ; lagaleið og látið örninn í
fært, er ekki tekið orðrétt eft friðf, en þó viljað fá tjónið’
ir ílutningsmanni, því ég bætt, sem er mannlegt og
man það ekki. En það er andi enda sjálfsagt. Þá var auð~
þess, sem hann sagði. | vitað að sækja um það til
Ég hefi kynnzt erninum í ^ ríkisvaldsins. Trúað gæti ég,
meira en 50 ár, einkum að að eitthvað hefði nú brengl-
vetrinum, og er það lengri ast hljóðið í fjárveitinga-
skóli en jafnvel nýju skóla- ! strokknum, þegar átt hefði aö
lögin gera ráð fyrir. Örninn j fara að borga fyrir skaðsemi
á heima hér í eyjunum. Og arnarins, sem ekki væri eina
er oft daglegur heimagang-j sinni hægt að skattleggja.
ur, einkum að, vetrinum. Hér j Ef nú örninn, sem verpir
er enginn fiskur að vetrinum j hér í eyjunum og nágrenn-
annar en skelfiskur í fjör-. inu er sá eini, sem til er á
eeröu okkur á stuttum tíma- unni- Á sumrin er þyrskling- j landinu og kannske í heim-
að mesta þurfalingnum meö- ur °8' hrogrikelsi. Ég hefi inum, verður að bjarga hon-
al þjóðanna, vegna þess, að aldrei séð örninn á vöðslu 1 um, hvað sem það kostar.
verk þcirra eru talin hafa skeljafjöru né vappa út um J Eina ráðiö, sem ég eygi, svo
unnið’ íslenzku þjóðinni meira ieirur að grafa fjörumaðk.; þessu verði bjargað, er aö
um, sem með verkum sínum
VERZLUN,
sem er að breyta um starfs-
svið, en á stóran og góðan lag
er af allskonar smávörum,
vefnaðarvörum, leðurvörum,
snyrtivörum, gjafavörum o. fl.
oíl., vill selja þessar vörur
einum eða fleiri kaupendum.
Sendið nafn yðar til blaðsins
merkt „Hagkvæm viðskipti“
og þér fáið sent nafn verzlun
arinnar.
tjón fjárhagslega en bölvun Aðalfæða hans að vetrinum
stríðsins sjálfs gat unnið er íugl. einkum æðarfugl.
nokkurri þjóð. — Og á ís- Smáfugla er hann ekki lag-
landi koma þessir menn fram inn að elta. Æðarfuglinn synd
fyrir þjóðina og segja: Gleym ir rólegur og andvaralaus á
ið — þjóðin þarf sterka for- , víkum og vogum. En örninn
ystu! já sínu tígulega, yfirvegaða
Eru brezka og íslenzka þjóð svifi í háloftinu sér hann og
in svo ólíkar, að svona fram- ' steypir sér leifturhratt niður
koma sé boðleg á íslandi? ! að honum og hremmir fugl-
_____________________________! inn og fer með hann þangað
sem harin hefir næði að not-
færa sér bráðina. Þannig
hremmdi hann æðarkollu á
voginum fyrir framan bæinn
hjá mér.
Mér finnst slá nokkrum
fölva á hreysti arnarins, ef
hann ræðst aðeins á voluö
lömb. En ég hefi ekki séð
hann hremma lömb. Hins
skal hér getið, aö kanínur
gerigu villtar hjá mér um
eitt skeið. Þó er ennþá meira
EINÁRSSÖN & ZÖEGA
FKÁ HOLLANDI
OG BELGÍU
.s. Foldin
fermir í Antwerpen 3. júní' af þeim í Hrappsey. Kanínan
fermir í Amsterdam 4. júní er mjög íljót að fjölga, þegar
veita ríflegt fé til verndunar
arnarins, segjum tíu þúsund
krónur fyrir þaö hreiður, sem
kemur upp einum unga, en
tuttugu þúsund fyrir þao
hreiður, sem kæmi upp þrem-
ur ungum, en tveimur þar á
milli, segjum sautján. Þetta
sýnist nú sumum kannske
nokkuð mikið, en þess er ao
gæta, að hér er um mikils-
vert mál að ræða og yrði ekki
í marga staði að borga fyrsfa
um sinn. Svo mætti þá lækka,
það, þegar ástæða þætti til.
Vegna þess, að nú er talið
að öll mál séu flutt í eigin-
hagsmunaskyni, skal ég ao
endingu taka það fram, að þö
að hundrað þúsund krónuv
yrðu veittar á arnarungann.,
geri ég mér ekki vonir uni,
að örninn verpi hjá mér. Ao
visu gerir örninn tjón í varp-
löndum nágrannanna, þvi
(Framhald d 6. síðv_