Tíminn - 17.06.1949, Blaðsíða 3

iiiiiiiiHitiiitttiiiinmiiiiiHiiili
■fri
127. blaS
TIMINN, föstudaginn 17. júní 1949.
lUUIlUIIIIUUUIUUIUllllUUIIIIIIIIUimillUIIIIIIIIIIIIHKIIIIIHHIIHIHHUimHIIMIIIHIIItUmillUlllllimmHIH I
Isiendingajpættir

HIIIIIHHHHHIHIHHIIIIHHHIHHHHIIII
4IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIH'
Sextugur: Ólafur Guðmúndsson,
dýralæknir
Miðvikudaginn 25. maí s. 1.
átti Ólafur Guðmundsson
„dýralæknir“ 60 ára afmæli.
Þann dag efndu bændur
sunnan Skarðsheiðar í Borg-
arfjarðarsýslu til afmælis-
fagnaðar að veitingahúsinu
„Ferstiklu“ í þakklætis- og
virðingaskyni við Ólaf fyrir
þau margháttuðu lækninga-
störf og þá óeigingjörnu.hjálp
sem hann hefir æfinlega ver-
ið reiðubúinn að láta í té, síð-
an hann fluttist hingað í
byggðarlagið.
Þrátt fyrir slæma tíð og
mikið annríki fjölmenntu
bændur að Ferstiklu þennan
dag.
Það sýnir vel þann vinar-
hug sem Ólafur á að mæta, og
þau ítök, sem hann á í hugum
manna. Afmælishófið fór
mjög vel fram og var öllum
aðilum til ánægju og sóma.
Ólafur er Dalamaður, fædd-
ur á Hornstöðum í Laxárdal
en þar bjuggu foreldrar hans,
þau Þorgerður Jónsdóttir frá
Lækjarskógum og maður
hennar Guðmundur Jónsson,
en sá Jón, afi Ólafs, var vel
þekktur um Dali og víðar fyr-
ir lækningar á mönnum og
lán og heppni við þau störf.
Margt hefir breytzt á öld-
inni sem nú er sénn hálfnuð, j
frá því sem áður var, en fátt
eins og það hve ungt fólk á|
nú miklu'auðveldara en áður I
var með að afla sér fræðslu og ^
menntunar, og ber vissulega I
að lofa það og meta. Fátæk- |
um sveitapilti voru ekki.
margar leiðir opnar til
menntunar og frama um alda-
mótin; þess vegna fór svo, að
löngun Ólafs til að læra lækn-
isfræði varð að sitja á hak-
anum fyrir því nauðsynlega og
óumflýjanlega, skyldunni að
hjálpa foreldrum sínum, og
sjá sjálfum sér farborða. En
náttúran er náminu ríkari, þó
að Ólafi auðnaðist ekki að
nema hina æðri læknislist,
var samt tækifæri til.
Frá barnæsku hafði hann
lært að líta á skepnurnar,
„húsdýrin“, sem vini sína og
félaga og umgangast þau
þannig. Það var því engin til-
viljun þó að hann gæfi því
snemma gaum ef eitthvað
amaði að þessum vinum hans,
og reyndi að bæta úr því.
Þetta heppnaðist, og það
fréttist líka. Vinir hans og
nágrannar fóru nú að sækja
hann til að líkna skepnum,
síðan fóru svo aðrir að koma
í sömu erindum, sem lengra
þurftu að fara. Þó urðu þessar
læningar fram eftir ævinni
ekki annað en tafsöm ígripa-
vinna, sem lítiö gaf í aðra
hönd en tók oft dýrmætan
tíma frá öðrum störfum; en
hjálpsemi og velvild Ólafs til
allra er og hefir æfinlega ver-
ið frábær.
Nú síöustu árin hafa dýra-
lækningarnar loks orðið aðal
atvinna Ólafs, hann hefir
hlotið lítils háttar dýralækna
styrk frá því opinbera, en þó
hvergi nærri eins og okkur
virðist hann eiga. Á því þyrfti
að ráða bót sem allra fyrst,
því Ólafur er okkur hérna al
:veg ómissandi maður, og verð
jfoanagruH(t mi grœnaH baítnt
Hópferð norræna blaðamanna
Það voru rúmlega 50 nor-
rænir blaðamenn, sem hitt-
ust í Álaborg 1. maí. Þar voru
6 danskir fulltrúar til að hafa
leiðsögu og stjórn í 4 daga
ferðalagi. Frá Noregi og Sví-
þjóð voru samtals rúmlega 30
manns, álíka margir úr hvoru
landi. Færeyingar urðu 5 í
ferðinni og 6 Finnar. íslend-
ingarnir voru fimm í ferðinni,
ívar Guðmundsson, Benedikt
Gröndal, Axel Tulinius og Ingi
Helgason auk mín. Fulltrúi
stjórnarráðsins, Bjarni Guð-
mundsson kom aðeins til
Kaupmannahafnar til hátíða-
haldanna þar.
Þakkarvert ferðalag.
m
ur því bókstaflega að búa við
svo lífvænleg skilyrði að'
hann þurfi ekki að sinna öðr!
um óskyldum störfum. Því
láni hefir Ólafur átt að fagna '
síðan hann fluttist hingað til
Akraness að geta notið til-
sagnar og velvildar tveggja
nafna í dýralæknastétt, þeirra
Ásgeirs Ólafssonar í Borgar-
nesi og Ásgeirs Einarssonar í'
Reykjavík, mér er kunnugt
um að hann er þeim báðum
þakklátur fyrir það. Ólafur er
hestamaður og gleðimaður,
æfinlega glaður og kátur, allt
af reiðubúinn að leggja í eitt
hvað nýtt, fara á jeppanum
það sem aðrir hafa ekki farið,
temja og spekja tryppavill-
inga og óþekka hesta sem aðr
ir hafa ekki treyst sér við,
óragari ungling hefi ég varla
þekkt, þess vegna er það næst
um því ótrúlegt að þessi mað
ur sé orðinn sextugur. Fyrst
að ég minnist á Ólaf í sam-
bandi við hestana vil ég geta
lítillega um bezta hestinn
sem hann hefir eignast.
Stuttu eftir að Ólafur flutt
ist hingað suður, frétti hann
af bleikum fola hér í nágrenn
inu. Sá galli var þó á Bleik að
hann var hesta minnstur
þrátt fyrir gott uppeldi. Full
þroskaður varð hann aðeins
48 tommur, og það sem verra
var, hann var heilsulaus og
stóð því til að lóga honum.
Þennan hest keypti Ólafur og
tókst með stakri þrautseigju
að lækna hann að mestu þó
aldrei yrði hann að öllu jafn
góður. Fulltaminn varö Bleik
ur með mestu gæðingum sem
hér hafa verið. Fór allt saman,
mikill, hreinn og fallegur
gangur, flýtir og spilandi fjör
ugur vilji. En það sem mun
þó halda minningu litla
Bleiks lengst á lofti var hið
frábæra hlaupþol sem hann
var gæddur. Á þeim árum var
minna um bílanotkun en nú,
enda vgasambönd stórum ó-
fullkomnari. Það kom sér því
vel fyrir Ólaf að vera vel ríð-
andi, og á sinn hátt stuðlaði
þessi litli fallegi hestur að þvi
að margri skepnu varð bjarg-
að sem erfiðara hefið orðið
ella. En þó að sprettirnir yrðu
stundum bæði langir _ og
strangir, til dæmis þegar Ólaf
ur þurfti að fara að vetrar-
lagi 50—60 kílómetra leið á
milli mála, sá aldrei þreytu á
Bleik, enda fékk hann sprett
inn vel borgaðan með ríku-
(Framhald á 6. slSu) .
Það er alls ekki svo vitlaust
að safna saman fólki eins og
þessu og fara með það dálitla
fræðslu- og kynningarferð.
Það er gott að blaðamenn
þekki hverjir aðra og svona
ferð getur veitt mikla fræðslu,
ef vel er á haldið, auk þess
sem samfylgd í glöðum hóp er
jafnan .góð hvíld og andleg
hressing.
Af hálfu Dana var ferðin
vel undirbúin. Við fengum að
sjá, að Danir eru mikil iðn-
aðarþjóð og okkur voru sýnd-
ir staðir, sem eru einkennandi
fyrir landbúnaðarsögu þeirra
og jafnframt menningarsögu,
eins og Store Vildmose og
Store Restrup. Við komum á
ýmsa fegurstu og merkustu
staði landsins í borgum og
sveitum, svo að við fengjum
svip af atvinnulífi og menn-
ingu Dana.
Og við fengum að koma
heim til Pinstrups bónda í Re
bilde, sem er formaður í fé-
lagsskap jóskra bænda og
mjög í brjósti stéttar sinnar
og hefir setið á þingi og sá-
um við bú hans.
Mætti nokkuð að dagskrá
ferðarinnar finna væri það
helzt það, að fullmikill tími
hafi farið í máltíðir. Það mun
vera ýkjulaust, að suma dag-
ana hafi 6 klukkustundir far-
ið í máltíðir, og er það ofrausn,
þegar margt er að sjá. Þó er
það ekki glataður tími, því að
oft ræddust menn við til
gagns og gamans yfir mat og
drykk, að ég tali nú ekki um
í veizlunni í Bygghólmi, þar
sem Axel Olson lét menn hafa
söng og leikfimi yfir borðum.
En haml var líka svo heillandi
persóna, að ein finnska stúlk-
an gerði þá játningu, þegar
við fórum þaðan, að ef
finnska alþýðusambandið
ætti slíkan mann til forustu,
yrði hún krati viðstöðulaust.
Það var bara eitt, sem út af
bar hjá Olson. Einn af lönd-
um hans í hófinu greip fram
í fyrir honum í borðræðu og
minnti blaðamennina á, að
þar sem þessi maður væri full-
trúi alþýðusamtakanna, væri
hann ábyrgur fyrir prentvill-
unum. Olson skipaði honum
að þegja heldur ákveðið og
svo var haldið áfram án þess
að þessi hættulegi ásteyting
arsteinn ylli nokkru tjóni.
Ég nefndi finnska stúlku,
en þær voru fjórar með í
ferðinni. Fimmta konan var
sænsk, gift frú. Hitt voru
karlmenn. Það er ekki stúlk-
unum að kenna hafi menn
haft mismikið af þeim að
segja, í ferðinni, því að það
var ekki álltaf gótt að komast
AKri i;*öm
að þeim gegnum þrefaldan
mannhringinn.
Sænska ferðaskáldið.
Einn af Svíunum hét Claes
Krantz frá Göteborgs Han-
dels- og Sjöfarts-Tidning.
Hann gerði sér það stundum
til gamans að yrkja kvæði um
helztu viðburði dagsins og
söng þau svo við hentug tæki-
færi. Síðasta erindið var tví-
tekið og tók þá almenningur
undir við hann og var þetta
hin bezta skemmtun, en kveð-
skapurinn snjall.
En Krantz átti fleira til en
að yrkja gamankvæði. Við
komum þar sem heitir Hvid-
sten Kro. Þar í þorpinu er
steinn, sem reistur er til
minningar um 9 danska menn,
sem Þjóðverjar tóku af lífi á
hernámsárunum. Krantz lagði
blómvönd við steininn og
mælti nokkur orð fyrir hönd
ferðafélaganna. Hann talaði
afburða vel um þýðingu
þeirra manna, sem þyrðu að
vera frjálsir þó að það væri
lífshætta, og hvað allar litlar
þjóðir ættu mikið undir því,
að fólk væri hugsjónum frels-
isins trútt. Ræðan var örstutt,
en þó var þetta mjög hátíð-
leg stund. Ég veit ekki hvaða
minningar hafa vaknað í
hugum samferðamanna
minna. Á aðra hönd mér stóð
Salama Simonen hin finnska,
- seinna vissi ég, að hún átti
heiðursmerki vetrarstríðsins
— en hinum megin við mig
var Oddvar Hellerud frá Nor-
egi. Hitt fann ég, að á þess-
ari hátíðlegu stundu vildum
við öll vera trú hugsjónum
friðar og frelsis.
„Græni hesturinn“
Annars kynntumst við ís-
lendingarnir Svíunum næsta
lítið, nema þá „græna hestin-
um“, en það var heiti eins
þeirra í ferðinni, af því að
hann sagði jafnan, að grænn
hestur væri með í förinni, og
fannst okkur stundum, sem
hann vildi jafnvel meta menn
með hliðsjón af því, hvort
þeir hefðu séð þann græna.
En þegar það kom upp í tali
okkar í Hindsgavl, að ég væri
bindindismaður, sagði þessi
ferðafélagi minn:
„Ertu bindindismaður?
Hvað yarstu þá að gera með
að fara þetta?“
Morguninn eftir fór sá
græni beint til Kaupmanna-
hafnar en við hinir fórum
um Odense og skoðuðum
Andersenshúsið, en það er
safn til minningar um H. C.
Andersen. Síðan komum við
í bændaskólann í Dalum og
borðuðum þar hversdagslega
máltíð eins og tíðkast í
dönskum bændaskólum. Þar
voru ekki önnur drykkjarföng
en eplasafi og vatn, og sögð-
um við að sá græni hefði vitað
þetta á sig.
Sjaldséðúr drykkur.
Það var annars nýtt í ferð
okkar að sjá vatn á matborði,
því að þó að venja væri, að
þrjú glös stæðu við hvern
disk, var ekkert þeirra ætlað
undir vatn. Hins vegar var það
venjan, að maður fékk nóg
af óáfengum drykkjum með
því að ganga eftir þeim. En
þó að mér fyndust vínföng
rausnarlega veitt í ferðinni,
voru til menn, sem bættu við
sig, þegar stanzað var nærri
vínbúð.
Okkur er stundum sagt, að
íslendingar séu einu menn,
sem drekki vin í óhófi,,.Ekki
áttu þeir þó neinn methafa
á því sviði í þessari ferð, en
þeir áttu eina bindindis-
manninn. Hins vegar sagði
Odd Bye hinn norski um einn
landa sinn, þegar hann var
spurður um hann eftir máltíð
í Store-Vildmose, en þá ferð
kölluðu Danir „udflugt til
Vesterhavet", að hann svæfi
heima í hóteli. Og svo bætti
hann við til skýringar:
„Han tog sin Vildmose ud-
flugt i nat.“
En sá góði maður, sem
heima svaf meðan við hin
skoðuðum verksmiðjur, ný-
rækt, Börglum klaustur og
baðstaðinn Lökkum, lét sig
ekki vanta í kjallara Jens
Bangs um kvöldið.
Fyrir kom það í ferðinni,
þegar almenningur fór .eitt-
hvað að skoða, að maður sæti
eftir í bílnum og hefði af fyrir
sér með flöskunni. Og þegar
menn gengu til rekkju í
Hindsgavl, var einn förunaut-
anna sofnaður í drykkjustofu,
en það var nógur liðskostur til
að bera hann til sængur, svo
að þetta kom ekki að sök.
Gildir einu.
Við komum í Jellinge, þar
sem rúnasteinarnir standa til
minningar um Gorm gamla,
Þyri Danabót og Harald blá-
(Framhald á 4. siðu)
SÝKLAR
:
og óhreinindi í mjaltavél yðar geta orsakað það að
mjólkin skemmist og kemst þannig í lægri verðflokk,
sem aftur leiðir af sér beint fjárhagslegt tjón fyrir
yður. Þetta má fyrirbyggja með því að nota réttan
hreinsilög, og mjaltavélareigendur ættu ekki að van- ^
rækja það.
Hreinsiduft, til að laga úr hreinsivökva, sótthreins-
andi og gerilsneyðandi, fyrirliggjandi. Duftið ér
amerískt, 15 punda dunkum, og kostar kr. 39.50. •
Sendum í póstkröfu hvert á land sem er.
o k i
Reykjavík.