Tíminn - 30.08.1949, Blaðsíða 3

181. blað
TÍMINN, þriðjudaginn 30. ágúst 1949.
3
/ siendingajpættir

Dánarminning: Jón hiannesson,
Þórormstungu í Vatnsdal
Þann 29. júlí s. 1. andaSist Sjálfstæ'ðisflokkurinn (hinn
Jón Hannesson, bóndi í Þór- fyrri) háðu orustur sínar. Jón
ormstungu í Vatnsdal, á Hannesson var í kjöri við al-
sjúkrahúsinu á Blönduósi. t þingiskosningar í Húnavatns-
Jón Hannesson var fædd- ‘ sýslu 1903 og 1914, fyrir ein-
ur að Guðrúnarstöðum í dregin tilmæli flokksmanna
Vatnsdal þ. 14. okt. 1862. For- sinna.
eldrar hans voru Hannes Þor | Hin síðari ár gaf Jón sig
varðarson, síðast til heimilis lítið að stjórnmálum.
á Haukagili í Vatnsdal, og | Þau hjón, Jón ,og Ásta,
kona hans, Hólmfríður, dótt- eignuðust 7 börn og eru 6
ir Jóns Bjarnasonar bónda í þeirra á lífi: Bjarni og Guð-
Þórormstungu. j rún, er bæði fluttu til Ame-
Jón stundaði nám við Hóla- ríku, Hannes, fyrrv. kaupfé-
skóia og útskrifaðist þaðan lagsstj. á Hvammstanga og
1885. Árin 1885—86 ogl387— um skeið alþingismaður fyrir
89 var hann kennari við Hóla Vestur-Húnavatnssýslu, Snæ-
skóla og bústjóri þar 1886—87. björn bóndi á Snæringsstöð-
Að þeim árum liðnum sneri um í Vatnsdal, Skúli, er nú
Jón heim í hérað sitt og býr í Þórormstungu og Hólm-
dvaldi þar æ síðan. Búnaðar- fríður er býr á Undirfelli.
félag Svínavatnshrepps var þá I Jón Hannesson dvaldist ‘í
í miklum blóma, undir forystu Vatnsdal öll sín æfiár, nema
Erlendar Pálmasonar í Tungu þau 3, er hann var kennari sveitir úr rauða hernum
nesi. Gerðist Jón ráðunautur eða bústjóri á Hólum og svo stóðu þar. Tjertkoff var ein
og leiðbeinandi þess félags í þau tvö ár er hann starfaði af endastöðvum suðvestur-
tvö ár. á vegum Búnaðarfélags Svína járnbrautarinnar, sem náði á
1893 giftist Jón eftirlifandi vatnshrepps. Öll sín mann- vesturenda uppreisnarsvæðis
konu sinni, Ástu Margréti dómsár hafði hann meiri eða ins. Kósakkar frá Migulinsk,
Bjarnadóttir frá Þórorms- minni forystu í málum Vatns Mesjkofsk og Kasansk háðu
tungu, og höfðu þau þá hafið dælinga, t. d. var hann kjör- j örvæntingarfulla baráttu við
búskap í Þórormstungu árið inn í hreppsnefnd og hrepps- sveitir rauða hersins, sem
Lygn streyrair Don
— fyrir og eftir
Undanfarið hefir verið
unnið að því í Rússlandi að
umstafa ýms sögurit og skáld
sögur, svo að þau samrímist
hinum nýju sögukenningum.
Berlingske Aftenavis segir ný
lega frá eftirfarandi dæmi:
— Skáldsagan fræga:
Lygn streymir Don, hefir
sannarlega brugðið svip við
þá meðferð, sem hún hefir nú
fengið í ráðstjórnarríkjunum.
Hér fer á eftir sýnishorn, sem
meðal annars sýnir, að
Trotsky hefir ekki verið til í
sögu Rússlands.
Eins og sagan upphaflega
hljóðaði var einn kafli henn-
ar á þessa leið (samanber
dönsku útgáfuna 1934):
— í byrjun maímánaðar
kom foringi byltingarráðs
Á víðavan
Æ'
SKRAUTUTGAFA.
Mbl. læzt vera rígmontið
af hinum nýju frambjóðend-
um Sjálfstæðisflokksins- í
samræmi við það flytur það
á sunnudaginn myndum-
skreytta lofgerðar-rollu um
þá. Fyrst getur að líta á-
sjónu þriggja kornungra lög-
fræðinga, sem talin eru glæsi
Ieg mannsefni. Skal það ekki
dregið í efa. Getur enda ver-
ið alveg satt hjá Mbl. að þeir
verði nýtustu þjóðfélagsborg
arar með stöðugri vinnu og
aukinni þekkingu á atvinnu-
háttum og kjörum þjóðarinn-
ar. Framboð þeirra, þátt-
taka og fall í kosningunum í
haust, getur verið þeim góð-
ur reynsluskíli til aukinna
manndáða.
Næsta bekk hjá Mbl. skipa
lýðveldisins Trotsky, frá þrír heldri menn sem alHr
Moskvu i héruðm, þar sem virðast harla ánægðir með
kósakkauppreisnin var. Hann
kom í sérstökum vagni á stöð
ina í Tjertkoff. Deild frá her
skólanum var þar stödd að
stíga af lestinni og nokkrar
BÝÐUR NOKKUR
BETUR!
Sjálfstæðisflokkurinn virð-
ist nú vera að taka upp þá
reglu að bjóða upp kjötflæmi
landsins og láta hæstbjóð-
anda fara þar í framboð
Þetta er í ætt við fornan
sið. Einvaldskonungar seldu
stundum lénin á uppboði
þeim, sem treystust til að ná
þar mestu fé af þegnunum og
greiða einvaldinum. Og 'sii
var tíðin að íslandsvei-zlun
var boðin upp í líkingu við
þetta.
Að öðrum þræði kemur svo
það til greina, að Sjálfstæð-
ismenn meta verðleika fram-
bjóðenda mjög í milljónum.
Manngildið verður svona í
baksýn einungis og verðgild-
ið miðast við peningaráðin.
Og nú hefir Kristján Ein-
arsson, sem var hæstbjóð-
sjálfa sig. Einn þeirra er andi í Strandasýslu verið yf-
áður.
nefndaroddviti áður en hann
Jón bjó í Þórormstungu til hóf búskap, og var slíkt óvana
Vorsins 1907, en þá flutti legf á t>eim árum- Um daea
hann að Undirfelli í Vatns- Jóns var oft róstuj.'samt í
dal, en þar var þá lagt niður Vatnsdal og' hafði Jón lengst
prestsetur. Á Undirfelli bjuggu af f°rystu annars flokksins.
þau hjón, Jón og Ásta, við ! Jón var baráttumaður mik-
mikla rausn, tíl' ársins 1926, 111 en enginn undirróðursmað
en þá fluttu þau aftur að ur- Gekk íafnan hreint til
Þórormstungu. Þar bjó Jón verks. Djarfmæltur á fund-
svo til dauðadags. Seinustu um> en fama11 um andstæð-
þrjú árin mátti þó telja að inea 1 einkaviðtölum. Höfð-
yngsti sonur Jóns, Skúli hefði ingi heim að sækía °g var
húsforráð á jörðinni. Jón heimili þeirra Jóns og Ástu
Hannesson var hinn mesti Þekkt víða fyrir rausn og
gáfumaður, kjarkmenni mik- gestrisni.
ið og fylginn sér. Má gleggst I ®á var háttur Jóns sem
sjá hvaða traust samtíðar- flestra annarra góðra drengja
menn Jóns höfðu á hæfileik- að hann reyndist ávalt bezt
um hans, þar sem hann tók er honum var sýnt mest
við kennslu á Hólum strax traust. Ef Jóni var selt sjálf
að afloknu námi við þann dsemi í málum hvort sem þau
skóla. Hugur Jóns beindist voru fjárhagslegs eölis eða
fyrst og fremst að búnaðar- með öðrum hætti, kom rétt-
störfum, og hann vildi leggja sýni hans hezt í ljós. Lét hann
virka hönd á plóginn með því Þá oft 8'aviga' á sig til að mál
voru þar í sókn.
Þegar ræða Troskys stóð
sem hæst, en hún var brenn-
andi hvatning til harðrar og
vægðarlausrar baráttu, buldi
við skothríð úr vélbyssu frá
hæð einni í grendinni. Nokkr
stjérnarráðsfulltrúi, annar
kaupmaður, þriðji heildsali.
Þeir eru sennilega allir dug-
andi menn í sinni atvinnu-
grein. En
irboðinn og kjördæmið féng-
ið annan frambjóðanda, sém
býður betur.
★ .......
BRASKARAFLOKK-
URINN.
Mbl. mæðist yfir því, að til
skuli vera dæmi um það, að
menn hafi efnast á verzlun-
Þessir menn eru allir boðn arrekstri, iðnaði, bókaútgáfu
ir fram í bændakjördæmum, og öðru slíku og fylgi þó
og því hefir aldrei verið spáð, Framscknarflokknum að
að kaupmenn og heildsalar málum.
„því var aldrei um Alftanes
spáð,
að ættjörðin frelsaðist þar.“
Framsóknarfl. stendur auð
vitað miklu víðar en Mbl.
væru líklegir til að frelsa
bændur eða rétta þeirra hag.
Og þeim sem þekkja starf. Þykir gott, og má verar> að
Árna Eylands frá fyrri ár- einhverjir, sem notið hafa
um, geta samhryggst honum gróðaaðstöðu, sem Sjálfstæð
i þessum nýja félagsskap, j isflokurinn hefir skapað, hafi
ii skothvellir heyrðust og svo enda sessunautarnir séu ekki selt sál sína en styðji
varð allt hljótt aftur. Sá kiæddir pC|h og purpura og þann flokk, sem þeir finna
kvittur var á kreiki, að kós- allt ríkmannlegt umhverfis. I að vinnur af mestum heil-
akkar hefðu umkringt bæinn, I Eru það mikil umskipti frá indum að betri þjóðfélags-
og viðbúið að þeir gerðu á- þvi kann var starfsmaður háttum. Hitt væru röksemdir
hlaup á hverri stundu. Og þó samvinnufél. bændanna, að híá Mbl., ef það gæti nefnt
að það væru fimmtíu kiló- j ganga nd ólafi Thors á hönd! dæmi þess, að Framsóknar-
metrar til vígstöðvanna, og 0g vera kjassmælt í Moggan-I fl°kkurinn hefði reynt að
sveitir úr rauða hernum væru um { somu andranni og heild
á milli þeirra og bæjarins, _ sojum og kaupmönnum.
varð fólkið gripið hræöslu.
Fylkingarskipun rauðu her-
sveitanna riðlaðist. Bak við
kirkjuna var hrópað og æpt:
— Grípið vopnin! Fólk
hentist og þaut um göturnar-
ar.
Trotsky sendi þegar einn
sinna manna á símstöðina og
sló botninn í ræðu sína, sem
að gerast bóndi, enda var skyldu ljúkast svo allir væru
hann alla æfi framúrskarandi ánægðir. Væri hinsvegar bar- allt að þessu hafði verið svo
eljumaður, er sjaldnast féll áttuleiðin farin, þá var Jón brennandi, og snaraðist sið-
verk úr hendi. | óvæginn og fylginn sér. í an inn á brautarstöðina.
Jón hafði mikinn áhuga enSu máli var Jón hálfvolg- Fimm mínútum seinna rann
fyrir almennum málum og ur- Hann myndaði sér ákveðn j árnbrautarlestin, sem flutti
lét flest félagsmál mikið til ar skoðanir í öllum þeim mál- foringja byltingarráðs lýð-
sín taka. , um> sem hann þurfti að hafa veldisins, til baka áleiðis til
Hann var einn af aðalfor- afskipti af. Lisk, sem hann var kominn
ystumönnum samvinnuhreyf- 1 Þegar Jón varð 80 ára gam frá.
ingarinnar í Húnavatnssýslu a11 gaf hann Áshreppi gildan j Það sýndi sig, að uppnámið
og stofnandi Kaupfélags sí°ð- Skyldi vöxtum hans að var ástæðulaust. Einhver
Húnvetninga og SÍáturfélags nokkrum tíma liðnum var- hafði haldið, að riddaraliðs-
Húnvetninga. Endurskoðandi ið th verðlauna vissum land- ’ sveit úr rauða hernum væri
við þau félög var Jón Hann-
csson um fjöimörg ár og sat
flesta fundi þeirra félaga frá
stofnun þeirra til síðustu ára.
Þau ár, er Jón var eigi
endurskoðandi, mun hann
búnaðarframkvæmdum í As-
hreppi.
Nú er Jón Hannesson horf-
inn okkur Vatnsdælingum.
Það má segja, að hann hafi
flutt síðast yfir landamærin
hafa verið í stjórn þeirra. A af þeim mörgu mikilhæfu
fimmtíu ára afmæli Kaup- j mönnum er byggðu Vatnsdal
félags Húnvetninga var Jón um og eftir síöustu aldamót
kjörinn heiðursfélagi og má og settu svo mjög svip sinn
gleggst sjá á því hversu mik- | á ajllt héraðlðl B'lessuð sé
ils héraðsbúar mátu störf minning hans.
hans á sviði samvinnumála.
í mörg ár var Jón hrepps-
nefndaroddviti og sýslunefnd
armaður og fjölmörgum öðr-
um störfum gegndi hann fyrir
sveit sína og hérað. Landsmál
lét Jón mikið til sín taka,
einkum á þeim árum er
Heimastjórnarflokkurinn og
Vatnsdælingur.
Hver fylgist með
tímanum ef eUhi
LOFTVR?
kósakkar. Nemendur her-
skólans og rauðu hersveitirn
ar gengu til Kasanskaja.
Þessi kafli hljóðar nú orðið
svo í nýju útgáfunni rúss-
nesku, frá forlagi ríkisins í
Leningrad 1945:
— Einhvern fyrsta daginn
í maí var deild frá herskóla
aðalframkvæmdarnefnarinn-
ar að yfirgefa lestina á stöð-
inni í Tjertkovo, þar sem
nokkrar sveitir úr rauða hern
um voru staddar. Tjertakovo
var ein af endastöðvum suð-
vesturbrautarinnar, sem lá aö
vesturtakmörkum uppreisn-
arsvæðisins. Kósakkar frá
Migulinsk, Mesjkofsk og
Kasansk söfnuðust saman
(Framhald á 7. síOu)
Neðstur í Mbl. er virðuleg-
ur kaupmaður og útgerðar-
maður í Hafnarfirði. Blaðið
tengir bersýnilega minnstar
óskir við f5rlgi hans.
Allt er þetta sömu ættar og
líklegt til að þjóna sömu hags
munum, ef íslands óham-
ingja fengi bændur landsins
til að gangast kaupmönnum1
og heildsölum á hönd. x.
★
vernda hæpnar stórgróðaleið
ir einstaklinga með lögum
eða ólögum.
Það hefir Sjáifstæðisflokk
urinn hins vegar jafnan gert
og gerir og þess vegna er
hann réttnefndur og sann-
nefndur braskaraflokkur,
jafnvel þó að menn í öðrum
flokkum stundi bókaútgáfu
og fasteignasölu. En það seg-
ir sitt, að Mbl. finnst, að það
eigi alla, sem orðið hafa fjáð
ir, ef rétt væri skipt að dómi
þess.
- ÍÞRÓTTIR:
Landsliðið vann „pressu-
liðið“ 4:2
Landslið íslendinga í knattspyrnu vann „pressuliðið“
þ. e. a. s. lið, sem íþróttafréttaritarar blaðanna stilltu upp,
með fjórum mörkum gegn tveimur. Tveir landliðsménn
þeir Sveinn Ilelgason og Hörður Óskarsson mættu ekki til
leiks, en Halldór Halldórsson var tekinn úr „pressuliðínu“
og missti leikurinn við þetta gildi sitt. Leikmenn virjust
einnig kærulausir fyrir úrslitunum, þegar þannig var í
pottinn búið. “
Slíkir „pressuleikir“ sem
þessi þurfa að fara fram áð-
ur en landsliðsleikir fara
fram, til þess að ná gildi sínu,
því þá mæta allir leikmenn
með það eitt í huga að gera
sitt bezta. í Svíþjóð eru
„pressuleikir“ viðhafðir svo
að segja fyrir hvern landsleik
og þráfaldlega hefir það.kom
ið fyrir aö „pressuliðinh.hafa
unnið landsliðið, sem -hefir
svo haft í för með sér rót-
tækar breytingar á landslið-
inu. Slíks hefði einnig..'vejrið
(Framhald d 7. síOu)