Tíminn - 28.12.1949, Blaðsíða 3

278. blað
TÍMINN, miðvikudaginn 28. desember 1949
O
*.)
Franskar vöfflur.
125 gr. smjörlíki
125 gr. hveiti
V2 dl. vatn
V4 tesk. edik
Smjörlíkinu og hveitinu er
blandað saman og síðan vatn
inu og edikinu líka. Deigið er
flatt mjög þunnt út og stráð
á það sykri, og síðan er það
pikkað með gafli. Vöfflurnar
er hægt að stinga út með
vatnsglasi eða skornar eft-
ir sporöskjulöguðu pappa-
spjaldi.
Kökurnar eiga að fá góðan
yfirhita og bakaðar ca. 8 mín.
Úr þessu deigi fást ca. 20 kök
ur. — Kökurnar á að leggja
tvær og tvær saman með
kremi á milli,\og það er bezt
að hafa smjörkrem, þó að
hægt sé að nota venjulegt
kökukrem.
SmjÖrkrem:
50 gr. smjörlíki
50 gr. flórsykur
1 eggjarauða
Þetta er allt hrært vel og
vandlega saman.
Jólaterta.
Tertubotnarnir:
3 egg
125 gr. (iy2 dl.) sykur
60 gr. (1 dl.) kartöflumjöl
50 gr- (1V4 dl.) hveiti
safinn úr einni sitrónu
eða sítrondropar
1 tesk. lyftiduft
Eggjarauðurnar eru þeytt-
ar með sykrinum og sítrónu-
safanum. Hveitinú, kartöflu-
mjölinu, lyftiduftinu og stíf-
þeyttum eggjahvítunum er
blandað saman við. Deiginu
er skipt í tvo hluta og ann-
ar helmingurinn litaður ljós-
grænn með ávaxtalit en
möndludropum bætt út í.
Deigið síðan látið í tvö vel
smurð tertumót og svo bakað
í ca. 10 mín.
Systrakaka.
300 gr. smjörlíki
200 gr. sykur
500 gr. hveiti
V4 1. mjólk
3—4 tesk. lyftiduft
3 egg
V? tesk. kardemommur
30 gr. pomeransbörkur
40 gr. súkkat
125 gr. rúsínur
sítróndropar eftir bragði
Fyrst er smjörlíkinu og
sykrinum hrært saman, síð-
an eggjunum bætt saman við,
þá hveitinu og mjólkinni og
að lokum kryddið látið sam-
an við. Þetta er siðan látið í
jólakökumót og bakað við
góðan hita ca. 1 klst-
Þessi kaka verður því betri,
sem hún er geymd lengur.
Kremið:
V4 1. mjólk
2 matsk. hveiti
1 matsk. sykur
1 matsk. kakó
1 egg
Suðan er látin koma upp á
mjólkinni og hinu öllu bland-
að saman og hellt út í, og suð
an aftur látin koma upp.
Tertan er lögð saman með
dökku kreminu og þakin ut-
an með flórsykri, sem hefir
verið hrærður upp í örlitlu
sjóðandi vatni. Mislitum
skrautsykri (eða lituðum
strausykri) dreift í brúnir
tertunnar. Að lokum er tert-
an þakin þeyttum rjóma að
ofan e'ða steiktum hafra-
grjönum (þ- e. hafragrjónum
brúnuðum á pönnu með dá-
litlu af sykri og smjöri).
Þessi terta ætti að geta orð
ið reglulega skrautleg á borði.
Rúlluterta með smjörkremi
3 egg
125 gr. (2Vz dl.) sykur
60 gr. (1 dl.) kartöflumjöl
IV2 tesk. lyftiduft
Eggjarauðurnar eru hrærð
ar vel og vandlega með sykr-
inum. Síðan er kartöflumjcl-
inu, lyftiduftinu og stífþeytt-
um hvitunum blandað út í.
Deiginu er helt á pappírsörk,
sem brúnirnar hafa verið
brotnar á, þannig að deigið
renni ekki út af. Rúllutertan
er bökuð í ca. 10 mín. og síð-
an hvolft á sykurstráðan
pappír og kæld.
100 gr. af smjörlíki er hrært
saman við 100 gr- af flórsykri
og 1 egg. Síðan er hægt að
láta sítrónudropa eftir bragði
eða kakó. Þegar tertan er
orðin köld, er smjörkremið
brætt í hana og síðan er hún
undin saman. Tertan þarf
helzt að standa dálitla stund,
svo að kremið verði stíft.
B. II.
Mbl. meðgengur
Morgunblaðið hefir nú étið
ofan í sig fyrri skrif sín út af
ummælum mínum um níð-
skrif Björns Kristj ánssonar
um samvinnufélögin. Segir
svo í sunnudagsblaði Morg-
unblaðsins:
„Hæstíréttur tók til greina
krcfur S. í. S. út af aðeins 9
ummælum og fékk B. K. 100
kr. sekt fyrir“.
Blaðinu finnst þetta lítill
dómur og miklast af því, að
hann hafi ekki verið hærri.
Er þétta að vonum.
Almenningi þeirra tíma
þótti rétturinn ótvírætt draga
taum ríkisbubba i þessu máli.
Eigi að síður dæmdi hann
höfund ummælanna fyrir
skrif sín.
Hér er því spurning, sem
hinir andlegu launþegar
blekkingavaldsins við Morg-
unblaðið hefðu gott af að
spreyta sig á:
Hversu mörg ummæli einn-
ar ritgerðar þarf hæstiréttur
að dæma dauð og ómerk og
hversu háa sekt þarf höfund-
ur slíkra ummæla að greiða,
til þess að slíkt rit heiti níð-
skrif á íslenzku?
Hannes Jónsson.
Eldurinn
gerir ekki boð á undan sér!
Þeir, sem eru hyggnir
tryggja strax hjá
Sam.yLn.nutryggLn.guin
Utflutningur andlegra verðmæta
Eftir Jón Lcifs.
íslendingar flytja nú and-
legar afurðir svo að segja ein-
göngu inn eri ekki út, og svo
hefir veriö lengi. íslenzk tón-
! list til um það bil eitt hundr-
uð klukkustunda flutnings
liggur óhagnýtt að mestu, ó-
prentuð og ófjölrituö, óupp-
tekin á plötur eða bönd og
þar af leiðandi að mestu leyti
, óflutt innanlands og utan
Nótnaprentsmiðjur eru ekki
útvegs og landbúnaðar. Þeir
hugsa sem svo: „íslenzk list,
— það eru svo fáir fiskar.
Ekki getur munað mikið um
þá.“ — Þessir menn gæta þess
sem forstjórunum þóknast ac'
láta þeim í té.
Hér á landi virðast menn.
hins vegar hugsa eins og:
forðum þegar fluttur var
sandur frá Danmörku til
húsagerðar á íslandi, af þv£
eigi að efnaleg verðmæti eru, íslenzkur sandur var tal
tortímanleg, en andleg verð-
inn óhæfur. Tslenzk tónlist er
mæti ekki. Það sem í askana; vitanlega enginn sandur, er..
er látið, er horfið um leið og aHflest íslenzk tónverk geta
það er etið, en andleg verð- | verið. aiÞjóðleg verzlunarvara.
mæti aukazt við afnotin og, an tillits til listgildis. Mestu
gefa oft vaxandi og mjög há- j bstaverkin þurfa auðvitat
til hér á landi og engir ar tekjur er frá líður. Það er; lengstan tima til útbreiðslu
® ® I I Ur. TTAVtiX r.ATM trívi (
ekki undir því komið hve
oft og hvernig þau eru hag-
nýtt, hve „upplagið“ er hátt,
hve oft þau eru margfclduð
eða flutt. Mönnum veitist erf
af erlendum
landi.
verkum hér á '
nótnatejknarar á alþjóðleg-
um mælikvarða. Upptöku-
tækni er hér einnig ófullkom-
in og hljómsveitir og söng-
flckkar fyrir erfiðari hlut-
verk ekki til. Útvarpið skopp-
ar plctum af útlendri vernd-
aðri gervitónlist og örfáum
íslenzkum lögum, mest sömu
verkunum ár eftir ár, og not-
ar ekki svo að nokkru nemi
aðstöðu sína til að útbreiða
íslenzka list erlendis. Þannig
malast gull í myllu útlendra
rétthafa, en íslenzk tónskáld
fá ekki að hagnýta sin í öðr-
um lcndum, nema að fram-
selja megnið af tekjum sínr
um fyrirfram, þar til 50 ár
eftir lát sitt, í hendur út-
lendra fyrirtækja. íslenzk
tónskáld geta sem sagt tæp-
lega verið búsett í sínu eigin' unda séu svo lítils virði,
landi. Jafnvel umsóknum Þau Seti aldrei gefið mikið
þeirra um lítilfjörleg gjald- af sér. Sannleikurinn er hins
eyrisleyfi fyrir nótnapappír vegar sá, að verzlunargildi
en þau geta verið sem vín £
kjallara, er verður því betra.
sem frá líður, unz þau verða,
að lokum meira virði en gull-
ið sjálft. Rikissjóðir og ríkis-
itt að skilja það, en einmitt ðankar erlendis kaupa, seœ.
þetta sýnir að möguleikarnir kunnugt er, heldur viður-
til gjaldeyrisöflunar fyrir ís- kennci listaverk til trygging-
land eru mörgum sinnum ar veltu sinni, en gull mec
fleiri, en tekjumöguleikarnir sífallandi verði.
Undirritaður hefir nú £
Markaðurinn á Islandi er
, hátt á þriðja ár verið að
I reyna að sýna forráðamönn-
um gjaldeyrismála hér aö til
svo óendanlega litill, en mark sé eitthvað, sem heitir inn-
aðurinn erlendis óendanlega
stór.
Allt þetta skýrist nú senni-
lega fyrir mönnum, ef þeir
gefa sér tíma til að athuga
flutningur og útflutningur
andlegra afurða, samfara
töluverðum gjaldeyrisviðskipt
um. Hann hélt að hér á iandi
mætti fara sömu leiðir og I
það, en þá hugsa þeir sem j öðrum löndum og sannfæra
svo, að verk íslenzkra höf-
að
andlegra afurða mótast ekki
af listrænum sjónarmiðum-
Alþjóðlegir farvegir og sam-
bönd skapa „umsetninguna“
eins og á „rennibandi" og það
sem látið er á bandið gefur
til að skrifa upp verk sín
hefir á seinustu árum hér
verið neitað.
íslenzk tónskáld vilja þó
vera fslendingar og búa í sínu
eigin landi- íslenzkir höfund- _ , ^
ar hafa sjálfir stofnað sitt arð> Þvort sem það er lelegt
útflutningsforlag og með að
stoð góðra manna safnað til
eða ekki. Yfirgnæfandi meiri
hlutinn af þessari verzlunar-
þess nnkkru fé, en yfirvöldin vöru er frá iistrænu sjónar-
hafa ekki heldur veitt þessu miði léleSur> °S stund'
um er ekki einu sinni að þvi
spurt, hvort það, sem látið er
fyrirtæki gjaldeyrisleyfi fyrir
svo mikið sem einni einustu
krónu til prentunar tónverka
eða fjclritunar þeirra, til
upptöku, né heldur til þess
að kaupa erlend réttindi og
afla með því gjaldeyristekna,
eða draga úr gjaldeyriseyðslu.
Öllum tillögum menntamála-
ráðuneytisins í þá átt hefir
verið hafnað.
á „bandið“ sé neytendunum
að skapi. Menn kaupa af
„bandinu,“ án þess að vita
nokkuð um það fyrirfram,
menn með rökum, tölum og
alþjóðlegum staðreyndum,
en menn hafa margir aðeins
hlegið, horft út um gluggann
eða í síma rekið einkaerindi
sín meðan á viðtalinu við
gestinn stóð. Undirritaður lét
einskis ófreistað til.að ’ipp-
lýsa forráðamenn, en jafnvel
langar greinargerðir með aug
ljósum teiknidæmum og
skýrslum varðandi reglur um
innflutning og útflutning
andlegra verðmæta virðast
hafa l>gið ólesnar. Öllum til-
lögum til að skapa viðskipta-
jcfnuð íslandi til gagns í þess
um efnum var hafnað. Fyrir
bragðið er óhjákvæmilegt að
fara öfugu leiðina í viðskipta
málum andlegra verðmæta,
(Framh. á 6. slðu.J
Athyglisverð sýning
Þrátt fyrir þaö hefir þessu
félagi, sökum þess öryggis ec
felst í nöfnum forráðamanna
og list'nöfunda, tekizt að ná
hagkvæmum samböndum og
samningum erlendis. Þessir
menn hafa þrátt fyrir allar
hindranir þegar sparað fs-
landi hundruð þúsunda
króna í erlendum gjaldeyri
og sett sín eigin réttindi og
væntanlegar gjaldeyristekjur
af verkum sínum, sem trygg-
ingu fyrir samningum. Gjald
eyrisyfirvöldin hafa þó ekki
ennþá tekið upp samvinnu
um ráðstafanir til gjaldeyris-
sparnaðar í þessum efnum.
Þau leyfa og styðja innflutn-
ing listlausra andlegra af-
urða í stórum stíl, en loka
fyrir útflutningsverzlun and
legra verðmæta frá íslandi.
Margur lesandinn mun
spyrja, hvort íslenzkir hag-
fræðingar skilji í raun og
veru ékki svo einfaldar ástæð
ur. Sumir þeirra skilja þetta
ef til vill nú, af því að. stað-
reyndirnar hafa byrjað að
láta til sín taka, en margir
viðskiptafíæðingar hér á
landi virðast ekki sjá annan
útflutning, en afurðir sjávar-
Lega íslands í hinu mikla
Atlantshafi er þannig, að haf- j
straumar og vindar skola hér
furðulegum reköldum á land.
Þar á meðal kjörviðarbolum
frá fjarlægum löndum. Ekki
verður því heldur neitað, að
margt verðmætið hefir flotið
héðan og lent í fjarlægum
löndum. Þar sem limbjörkin
skreytti víðar lendur, er nú
auðn — gróðurmoldin fokin
til hafs. Þar sem menntasetur
efldu handritasöfnin eru nú
hrörleg úrþvættiskot, hand-
ritiri lent í fjarlægum lönd-
um og mörg þeirra brunnin.
Það er helzt eftir mikinn
veðraham að fróðlegt er að
ganga á reka. Og það er ekk-
ert smáræði, sem umhleyping-
ar stríðsáranna hafa borið
hér að landi, illt og einkisnýtt,
gott og nytsamlegt. Meðal þéss
bezta, sem hingað hefir flotið
á seinustu árum verð ég að
telja listaverk þau, sem Slg-
urður Benediktsson sýnir :ui
í íþróttahúsi Jóns Þorsteins-
sonar. Það eru hvorki meira
né minna en snilldarverk frá
snilldartímum snilldarþjóða.
Svona gripir verða hér býsna
nýstárlegir eftir allar tlzku-
sýningar undangenginna ára„
Þegar hafáttin hefir borið
góða spítu að landi, þá bjarg-
ar hver sæmillegur small
trénu úr flæðarmálinu á þurri;
Þess vegna vil ég spyrja: k
ísland enga svo góða þegna
að þeir vilj i taka höndum sam
an og bjarga þessum göða
reka á þurrt sem hér er um
að ræða. Þetta gæti orðið skin
andi visir að klassísku hsta-
safni. Að færa þessi verx rík-
inu að gjöf, væri myndartak,
en ekkert kraftaverk íyrir þá,
sem hafa í ríkum mæli nötio
blessunar landsins og þeir eru
| sem betur fer margir.
| Kíki maður í skrár hinna
stóru safna menningarþjoð-
anna, þá sér maður aö ílesi;
verkin eru gjafir frá einstakl ■
ingum. En hvernig er þessu
háttað með okkar listasalt ‘
Nokkrar gjafir frá útlenduu
mönnur.1 allt og sumt. Ert,
börn ísíands ræktarlausari ei
börn annarra landa?
Ao lokum: Hvernig á list <
þroskast 1 landi voru ef listr-
' mannaefriin sjá ekkert fy-;.lv.
! sér annað en það sem óvaldis
menn pranga inn á þau?
Ásgeir Bjarnþórssona j