Tíminn - 19.04.1950, Qupperneq 3

85. blað
TÍMINN, miðvikudaginn 19. apríl 1910
3
Á sumardaginn fyrsta
Eftir Hjálmar Jónsson frá Bólu.
Blikan landssléttir þau
Skrifað upp eftir lausum blöðum
úr ljóðabók Hjálmars Jónssonar
frá Bólu.
[Kvæði þetta orti Bólu-Hjálmar
vorið 1861. Gamail húnvetnskur
bóndi hefir óskað þess eindregið
að fá það birt og hefir Timinn tal-
ið rétt að verða við ósk hans.i
Runninn er dagur á austurlopt enn,
indæll og fagur sem kætir oss
menn,
út skulum draga með tól iðju tvenn
og taumhöldin laga við plóginn.
Jafnframt sem iðjum og húð gjör-
ist hlý,
himininn biðjum að samverka því,
hver annan styðjum þá nauðsyn
er ný,
úr nauðungarviðjum sé sál vor frí.
>i - v
Græðum út töðu, hún borgar sig
bezt,
byggjum svo hlöðu, þá færi til sést,
með verkiðnum hröðum það við
réttum flest,
sem verji oss sköðum og horpest.
Myljum vér hauður í matjurta körf,
móðir vor auðug er þakklát og örf,
miðlar hún brauði i bjargræðisþörf
bömunum snauðum við þau störf.
Akurinn girðum, sem blessun oss
ber,
brauð vort í kyrrðum þá vaxandi
fer;
söfnum inn birgðum, þá árgæskan
er,
alt það vel hirðum sem guð lér.
Brauðmolann þiggjum með þakk-
læti og sátt,
þarfirnar byggjum á föðursins mátt,
guðs tryggð ei yggjum, þó gefjst
oft smátt,
gjafarann styggjum ei sjálfrátt.
Húsiðnir stundum sem hollan fé-
sjóð,
heilnæm i mundum er kveldvinn-
an góð,
fróðsögur grundum og lærdómsrík
ljóð,
leyfum svo blundinum þreytt blóð.
Þolgóðir stríðum og stritustum við,
stakkinn oss sníðum að feðranna
sið;
við stjórnvölinn bíðum, þótt hall-
ist á hlið,
þá hafaldan riður við borðið.
AUSTAN LANDS
brúsandi
höf,
bak við sig réttir oss lífhnoss að
gjöf,
á fóðrunum léttir hún gleypandi
gröf,
gangrúmið þetta er stutt töf.
Náttúran bendir á blíðari heim,
bjarmann fram sendir frá lífsvon-
ar geim;
arfur vor stendur í stjórnarhring
þeim,
starfa þar hendur að gullseim.
Brosandi sunna með indælis yl,
árdegis runnin á stjörnublátt þil,
dýrð upprisunnar hún teiknar þér
til,
tímans að kunnir þú rétt skil.
Eins þegar rökkvar, þær ráða mátt
spár —
1 ránarskaut klökkva, svo hlýrnir
burt gár,
líkt muni sökkva þinn sárkaldur
nár
í svefnbólið dökkva, sem til stár.
Náttúrukvæði er notasælt Ijóð,
náttúran glæðir vor trúarbrögð góð,
náttúran fræðir, í návist ef stóð,
náttúran bæði og sál fróð.
Berum oss strita við bjargálnirnar,
brauð kostar svita, sem óskilið var;
líðandi vitum vér lífsstundirnar,
léttir senn hita, því kveldar.
Sigurmark fríðast er siglingin ein,
sankristnra tíða rétt auðkennis-
grein,
borðsálmur lýða og húsandagt hrein
hungur af sniður og slysmein.
Sunnudagsvinnunar eldur í auð,
álnirnar þynnir og borgast með
nauð,
tfeinist ráðsminnum það sex daga
brauð,
er svitinn að hlynnir, og guð bauð.
Drottinn, guð faðir, þú blessa vort
brauð;
blessan nóg þar er að líðum ei
nauð,
heyr vorar kvaðir, þá hönd gerist
snauð,
að hungur ei skaði víls gnauð.
í guðs föður nafni svo göngum út
vær,
guðsson, hans jafni, sé leiðarsteinn
kær,
en andinn i stafni þá ólagið slær,
uns í lífshafnir vort skip nær.
JORÐ OSKAST
til leigu, á suðurlandi í næstu fardögum. Einnig kem-
ur til greina bústjórn eða kaup á jörð.
Tilboðum sé skilað á skrifstofu Tímans merkt ,,Jörð
á suðurlandi“ eða til Inga Þórðarsonar Skagabraut 40
Akranesi, sími 193.
Niðurlag.
Um ýmislegt fleira var
rætt en þarsem hér hefir ver
ið getið um, t. d.véikindi í
sauðfé, garnaveiki og kýla-
pest, sem draga úr arðsemi
sauðfjárræktarinnar. En laus
ir hafa fjáreigendur verið við
mæðiveikina í þessum lands
fjórðungi. í kauptúninu á
Egilsstöðum er dýralæknir
fjórðungsins, Bragi Stein-
son, og tók hann þátt í um-
ræðunum um þau mál. Þarna
voru og meðstjórnendur Páls
Hermannssonar, þeir Sveinn
á Egilsstöðum og Páll á
Skeggjastöðum og höfðu
þeir allan veg og vanda af
stjórn þessa bændanám-
skeiðs. Þar var og hinn ný-
kjörni heiðursfélagi Búnað-
arfélags íslands, Björn Halls
son á Rangá í Hróarstungu,
forgangsmaður um félags-
samtök bændanna á Austur
landi. Allmargar konur
hlýddu oft á fyrirlestra og
ræður á fundunum.
Laugardagurinn var síð-
asti fundardagurinn og í
fundarlok töluðu ýmsir menn
og þökkuðu Búnaðarsam
bandi Austurlands og Bún-
aðarfél. fslands fyrir að
þessi samkoma var haldin
og létu óskir í ljósi um að
ekki yrði langt til annarar
slíkrar. En þegar búfræðin
var útrædd tóku menn upp
léttara hjal og munu síðan
hafa skemmt sér nokkuð
fram eftir nóttu. Ekki gátum
við sunnanmenn tekið þátt
í þeirri gleði sökum þess að
við þurftum að ná í Heklu, í
neðra, á Reyðarfirði. Nokkru
eftir miðnætti sátum við all
ir í sama „trukknum“ og
komumst nú klakklaust yfir
Fagradal á hálfri þriðju
klukkustund og háttuðum
síðan í rúmin sem biðu okk-
ar á gistihúsinu. Með nokk-
um söknuði hafði ég kvatt
ýmsa menn í efra, ekki síst
Pál Hermannsson, sem var
herbergisfélagi minn á Egils
stöðum. Við vöknuðum
snemma, þó seint væri alltaf
til hvíldar gengið. Páll er
manna fróðastur um marga
hluti, ekki síst um kveðskap
alþýðu og gat sagt mér margt
sem ég ekki vissi áður. En
frá Egilsstöðum lá vegur
hans beint upp að húsmæðra
skólanum á Hallormsstað og
hygg ég að vel hafi farið um
hann þar, og er hann þar
með úr þessari sögu.
Efáir Ra$>'uar Ásgcirsson.
Jörö til sölu
y2 lendan Hjörsey „Norðurbær* fæst til kaups og ábúð
ar í næstu fardögum. Þeir sem kynnu að vilja sinna
þessum kaupum snúi sér til undirritaðs áiJúanda og
eiganda jarðarinnar, sem gefur allar nánari upplýsing
ar.
Jóhann Jónatansson, Hjörsey, Hraunhreppi
Mýrasýslu. — Sími um Arnarstapa á Mýrum.
Við félagarnir sváfum vel
og vært neðra nokkuð fram
eftir, því ekki var búist við
að Hekla kæmi fyr en um há
degi. Þá gengum við um borð
og var vísað á klefa til um-
ráða næsta sólarhring, en
Vopnafjörður var næsti á-
fangastaður, og þar hafði ver
ið boðað til funda 28. og 29.
marz. Þar var góð hvíld að
vera á sjó í blíðu veðri, við
létum fara vel um okkur spil
uðum þegar við nenntum því,
og höfðum áhyggjulítið líf.
Landsýn er víða tignáírleg á
Austurlandi og ekki síst á
vetrum. Allra einkennilegast
er þó í Borgarfirði, þar sem
hvert fjall ber sinn sérstaka
svip og Dyrfjöll eiga hvergi
sinn líka.
Mánudaginn 27. marz kom
um við á Vopnafjörð, kaup-
staðinn á Kolfieinsftanga. ^
Formaður búnaðarfélagsins
þar í sveit, Friðrik Sigurjóns
son í Ytri Hlíð kemur um
borð til að taka á móti okk-
ur. Hann hefir lcomið okkur
fyrir á heimili kaupfélags--
stjórans Halldórs Ásgríms-
sonar alþingismanns. Hall-
dór var að vísu ekki heima,
heldur 1 Reykjavík á þing-
inu, svo sem honum bar, en
frú hans Anna Guðmunds-
dóttir var heima og hennar
góðu umhyggju nutum við
meðan við dvöldum þar.
Og þarna var auðséð að
Páll Zóphóníasson var kom-
inn í sitt kjördæmi, ég hafði
gaman af að athuga hann
þar, því það var eins og hann
ætti hvert bein í hverjum
manni — og þeir í Páli. Hann
virtist þekkja hvern mann i
sýslunni og auk þess' hverja
einustu kú, nyt hennar og
fituprósent mjólkurinnar og
nautin í marga ættliði og
það þarf áreiðanlega mjög
laginn mann til að koma póli
tískum hælkrók á Pál í Norð
ur-Múlasýslu. — Er þó skylt
að taka fram að aldrei var
á stjórnmál minnst á fund-
um okkar félaga, enda eru
bændanámskeið engir þing
málafundir, og eiga ekki
heldur að vera það.
í Vopnafirði hafði tíðin
verið all önug og ófærð á
vegum. Þó brugðið hefði til
þíðu voru snjóhöft víða á
vegum og þeir því ófærir bíl-
um. En Friðrik í Hlíð hafði
beðið menn um að gera til-
raun til að gera vegi slark-
færa svo hægt yrði að sækja
bændanámskeiðið, sem hald
ið var í kaupstaðnum, á
Tanganum. Brugðust menn
vel við, jafnt kaupstaðarbú-
ar sem bændur, mönnuðu bíl
mokuðu snjónum af vegun-
um og tókst að gera þá ak-
færa, svo að menn af fjar-
lægum bæjum gátu sótt fund
ina. Og það sem sjaldgæfara
er. Þetta verk unnu þessir
menn kauplaust, og er það
fátítt nú með þjóð vorri að
menn láti sér nægja þakk-
læti einsamalt fyrir erfiðis-
vinnu.
Þetta varð til þess að fund
arsókn var ágæt, báða fund
ardagana. Fundir hófust eft
ir hádegi. Við félagar héld-
um hver sitt erindi á dag og
auk þess mætti' Bragi Stein-
grímsson dýralæknir fyrir
Búnaðarsamband Austur-
lands og hélt hann tvö er-
indi um sjúkdóma í kúm. All
miklar fyrirspurnir urðu út
af erindum okkar og all fjör
ugar stundum. Voru ekki sist
eftirtektarveröar umræð-
urnar um hin svonefndu til
búnu áburðarefni og hefðu
þær vafalaust átt erindi til
fleiri en vopnfirskra bænda.
Kom fram sú skoðun að mis
fellur ýmsar, jafnvel kúa-
dauða, mætti rekja til fóðurs
sem sprottið er upp af til-
búnum áburði. Hitt kom og
berlega fram, þar eins og
annarsstaðar, að tilbúnu
áburðarefnin eru misbrúkuð,
með því að nota of mikið af
köfnunarefni á sömu túnin,
ár eftir ár, í stað þess að bera
fosfor og kali með. En mis
kenna mönnur^um um sem
brúka hann skakkt, en ekki
áburðinum, sem er hin mesta
hjálp og lyftistöng við alla
ræktun sé hann notaður rétt.
En með því t. d. að kalla til-
búna áburðinn „gerfi“ áburð
er verið að læða efa og ótrú
inn í huga bændanna. Væri
nær að auka þekkingu
bænda um þessi ágætu áburð
arefni en að vera með slíka
blekkingu. En hitt virðist
mér of algent að bændur
fari ekki nærri nógu almennt
eftir þeim reglum og ráðlegg
ingum um notkun tilbúins á-
burðar, sem Áburðareinka-
sala Ríksins gefur út um þær
tegundir sem eru fáanlegar
á hverju vori, og samdar eru
af hinum færasta manni.
Fara vafalaust mikil verð-
mæti forgörðum vegna þess,
og á þessu þarf að verða
breyting og það strax á þessu
vori.
Bragi dýralæknir og Páll
Zóph. héldu ekki kyrru fyrir
alltaf fyrri part dagsins, en
brugðu sér upp á bæi að tala
við kýrnar um bændurna —
eins og þar segir. Ég hélt
mig lengst og mest við heim
ili kaupfélagsstjórans þvi þar
er eitt hið mesta bókasafn
sem ég hef séð á Austurlandi
og margt ágætra verka.
Hefði verið hægt að una sér
þar lengi. Mjög hafa orðið
mikiar breytingar á Vopna-
firði frá því er ég kom þar
síðast, fyrir 20 árum. Við
biðum daglangt á Vopnafirði
eftir Heklu. Heimsóttum
Árna héraðslækni Vilhjálms
son og frú hans en eyddum
deginum að öðru leyti við lest
ur bóka, rabb við kunningja
eða spilamennsku. Vel hafði
ferðalagið gengið, allt sam-
kvæmt áætlun hingað til og
hygg ég að við.félagar höf-
um ekki farið lafn auðveldan
búnaðarnámsskeiðsleiðang
ur sem þennan. Veðurfar,
skipaferðir var sem bezt varð
á kosið og öll fyrirgreiðsla af
hálfu Austfirðinga á sömu
loið.
Fundir okkar á Vopnafirði
voru haldnir í samkomuhús-
inu þar „Miklagarði“ sem
hefir án efa átt það nafn
skilið lengi vel. En nú er það
hús gamalt og hrörlegt orð-
ið og undirbúningur að
nýrri samkomubyggingu haf
inn. Vopnafjörður virðisH:
mér vera að mörgu leyti hin
prýðilegasta sveit og enda
þótt ég sé þar ekki kunnug-
ur fannst mér að svipað
mætti segja um íbúa héraðs
ins.
Allur fimmtudagurinn, 30.
marz fór í að bíða eftir
Heklu — og leiddist okkur þó
hvergi sú bið. Nokkru eftir
miðnætti sáust ljósin á skip
inu. Var þá farið að hita mót
orinn í bátnum sem losaði
Vopnafjörð við okkur. Blítt
var og bjart af tungli þegar
við kvöddum á heimili kaup
félagsstjórans þar sem svo
ágætlega hafði» farið um okk
ur þá fjóra daga sem við vor
um á Vopnafirði. Innan
stundar vorum við svo komn
ir um borð og Hekla sem
stefndi út fjörðin, en á því
tök sem hljótast af misnotk I enda ég þessa frásögn.
un tilbúins áburðar, ber að ‘ Ragnar Ásgeirsson