Tíminn - 05.05.1950, Page 1

frj#
Ritstjóri:
Þórarinn Þórarinsson
Fréttaritstjóri:
Jón Helgason
Útgefandi:
Framsóknarflokkurinn
Skrifstofur i Edduhúsinu
Fréttastman
11302 og »1301
AfgretOslusiml 2323
Auglýsingasími S130»
Prentsmiójan Edda
34. árg.
Reykjavík, föstudaginn 5. maí 1950
97. blað
Heildarvörusala K. E. A. varð um
75 miljónir króna á síðasta ári
Aðalfundur fólagsins liófst í ga*r. Rokstr-
arhagur félagsins varð lakari cn árið 1948.
Frá fréttaritara Tímans á Akureyri.
Aðalfundur Kaupfélags Eyfirðinga var settur kl. 10 í gær-
morgun í Nýja bíó á Akureyri. Fundinn sækja 175 fulltrúar
af 178, sem eiga þar sæti frá 24 félagsdeildum. Þórarinn
Eldjárn, formaður félagsins setti fundinn og flutti skýrslu
stjórnarinnar. — Félagsmenn í K. E. A. eru nú 5023.
Fundarstjórar voru kjörn-
ir þeir Hólmgeir Þorsteins-
son og Sigtryggur Þorsteins-
son.
Jakob Frímannsson fram-
kvæmdastjóri félagsíns fluttil
skýrslu um reksturinn s. 1.
ár. Gat hann þess, að lítið
hefði verið um framkvæmdir
og ráðizt I fáar stórfram-
kvæmdir á árinu vegna skorts^
á fjárfestingarleyfum eða
miklu minna en þörf hefði
verið og félagið hefði viljað.
Heildarvörusala s. 1. ár varð i
rúmar 75 millj. kr. og er þá
meðtalin öll afurðasala inn- j
lend og erlend og sala allra
vtrksmiðja og fyrirtækja fé-
lagsins.
Sjóðir aukast, hagur
félagsmanna batnar.
í sameignarsjóði og vara-
sjóði félagsins eru lagðar 600
þús. kr. af arði ársins sam-
kvæmt félagslögum. Stofn-
sjóður félagsmanna jókst á
árinu um hálfa millj. kr. og
hagur félagsmanna við félag
ið batnaði um 1,3 millj. kr.
Vaxtabyrðin þung.
Þótt heildarvörusala hafi
nokkurn veginn haldizt frá
því sem var árið 1948 er við-
skiptahagur félagsins á síð-
asta ári lakari en þá vegna
breyttra verzlunarhátta, sem
orðið hafa rekstri félags-
ins óhagstæðari. Til dæmis
hefir félagið orðið að auka
mjög vaxtagreiðslur og námu
þær, s. 1. ár um 200 þús. kr.
Halli á hótelrekstri.
Eins og kunnugt er, rekur
K. E. A. eitthvert myndarleg-
asta gistihús á landi hér, og
er rekstur þess lífsnauðsyn
fyrir Akureyri og Norður-
land allt svo og þá ferða-
menn, er sækja þangað. Hefir
félagið ekkert til sparað i
þessum rekstri. Gat fram-
kvæmdastjóri þess, að nokk-
ur halli eða um 25 þús. kr.
hefði orðið á rekstri þess á
síðasta ári. Það ár hefði hó-
telið þó orðið að greiða sam
tals 161 þús. kr. í veltuskatt
og veitingaskatt. Er nú svo
komið, að bráðnauðsynleg
gistihús út um land geta ekki
staðið undir hinum þungu
álögum ríkisins á reksturinn,
sem lagður er jafnt á, hvort
sem halli er á rekstrinum eða
ekki. Hafa nauðsynleg gisti-
hús orðið að loka og hætta
starfi af þessum sökum.
Félagsmönnum fjölgar.
í árslok 1949 voru 5023 fé-
lagsmenn i K. E. A. Höfðu 334
gengið i félagið á árinu en
220 horfið af félagsskrá, og
eru það dánir menn, brott-
fluttir og þeir, sem sagt hafa
sig úr félaginu. Félagsmönn-
um fjölgaði því um 164 á ár-
inu.
Enginn arður grelddur.
Stjórn félagsins flytur á
fundinum ýmsar tillögur um
rekstur félagsins, úthlutun
arðs og fleíra, og verður sam
þykkta fundarins nánar getið
hér að honum loknum. Sam-
kvæmt tillögu stjórnarinnar
verður engum arði úthlutað
til félagsmanna af viðskipt-
um síðasta árs, nema hinum
lögboðnu framlögum í sjóði.
Stafar þetta af því, hve
rekstrarhagur félagsins var
lalcari á síðasta ári en áður
eins og fyrr segir. Á síðasta
ári var úthlutað 334 þús. kr.
til félagsmanna af ársvið=
skiptum, þar af 302 þús. af
Sæmilegur afli er
enn á Höfn
All sæmilegur afli er nú
á Höfn í Hornafirðí, en samt
misjafn. Fengizt hafa allt
upp í 20 skippund á bát.
Loðna var lengst af notuð í
beitu en þegar komið er fram
á þennan tíma árs, veiðist
betur á síld- Hæsti bátur þar
er nú búinn að fá um 800
skippund.
Lítið er orðið um salt en
von er á salti með Hvassa-
felli, skipi S.Í.S., sem nú af-
fermir salt á höfnum Norð-
anlands. Flutningaskipið
Sigrid frá Svendborg kom
með 650 lestir af kolum til
Hornafjarðar og lagðist það
við bryggju. Er Sigrid um
700 lestir og er því stærsta
skpi, sem lagst hefir að
bryggju á Höfn í Hornafirði.
Þær umbætur, sem gerðar
voru á höfninni þar fyrir
nokkrum árum bæta stórlega
alla aðstöðu um afgreiðslu
skipa á staðnum.
Afgreiðsla fjáriaganna hefði
orðið ókleif, án gengis-
lækkunarinnar
ír ræðú fjjárniálaráðhorra við aðra um*
ræðu fjárlagafrKinvarpsins.
Síftari umræfta fjárlaganna hófst f fyrradag og hélt
henni áfram í gær. Búist er vift, aft henni geti lokift fyrir
helgi og þriftja umræða fari fram í næstu viku. Verftur eld-
húsdagurinn í sambandi við hana.
talsverðan undirbúning, t. d.
Van Zeelands reyndist þraut
seigastur allra þerira stjórn-
málamanna, sem reyndu aft
mynda stjórn í Belgíu eftir
aö stjórnarkreppa varft út af
konungsdeilunnl. Reyndi
hann ótrauður fullar þrjár
vikur en varft aft lokum aft
gefast upp. Hér sést hann.
ágóðaskyldri, vöruúttekt, 14
þús. af lyfjum og 18 þúsund-
um af brauðum. Að þessu
sinni verður greiddur ágóði
af lyfjaverzlun 10% af við-
skiptum félagsmanna við
lyfjabúðina.
Útibú í Ólafsfirfti verður
sjálfstætt kaupfélag.
Á árinu sem leið varð sú
breyting á, að útibú félags-
ins í Ólafsfirði varð sjálf-
stætt kaupfélag — Kaupfélag
Ólafsfjarðar — eftir óskum
deildarmanna þar. K. E. A.
rekur þó enn útibú á Dalvík,
Grenivík, Hrísey og víðar.
1 t
Fundinum lýkur í kvöld.
Aðalfundinum mun að lík-
indum ljúka í kvöld. í gær-
kvöldi sátu fulltrúar skemfnt
un • í boði félagsins í Nýja
bíó. Þar var m.a. til skemmt-
unar söngur karlakórsins
Geysis.
Fraser flotaforingi
heimsækir Osló
Fraser lávarður, einn af
flotaforingjum Breta kom til
Osló í fyrradag. Heimsækir
hann Atlanzhafsríkin, Nor-
eg, Danmörk, Holland og
Belgíu. Er hann aðallega með
ferð þessari.að endurgjalda
heimsóknir flotaforingja þess
ara landa til Bretlands fyrir
skömmu. Mun hann einnig
koma við i brezkum flota-
stöðvum á hernámssvæði
Breta í Þýzkalandi.
í fyrradag flutti fjármála-
ráðherra stutta ræðu, en
hann mun gera nánari grein
fyrir fjárlagaafgreiðslunní
við þriðju umræðu.
í ræðu þessari sýndi ráð-
herrann fram á, að hækk-
unartillögur fjárveitinga-
nefndar að þessu sinni staf
aði af þremur meginástæð-
um. í fyrsta lagi væri um
leíðréttingar að ræða, þar
sem vantað hefði ýmsa lög-
boðna útgjaldaliði í frv., eða
aðrir hefðu verið of lágt á-
ætlaðir. í öóru lagi værí um
hækkun að ræða af völd-
um gengislækkunarinnar. í
þriðja lagi væri um nýja út-
gjaldaliði að ræða, en hækk-
un af völdum þeirra væri
hverfandi lítil.
Þá gat ráðherrann þess, að
von væri nokkurra frekari
tillagna við 3. umræðu, m.a.
vegna launauppbótar til op-
inberra starfsmanna. Jafn-
framt mætti þá vænta hækk-
ana á tekjubálki fjárlag-
anna, svo að greiðsluhallinn,
sem nú er, myndi jafnast.
Fjárlagaafgreiðslan og
gengislækkunin.
Ráðherrann kvaðst vilja
geta þess að gefnu tilefni, að
án gengislækkunarinnar
hefði verið ógerningur að
ganga frá afgreiðslu fjárlag-
anna. Án hennar hefði orð-
• ið að greiða stórfelldar út-
flutningsuppbætur og ríkið
þá alltaf þurft að afla allt
að 200 millj. kr. nýrra tekna,
ef fjárlögin hefðu átt að vera
tekjuhallalaus. Ráðherrann
kvaðst ekki geta séð, hvern-
ig slík tekjuöflun hefði ver-
\ ið möguleg.
Þá sýndi ráðherrann fram
á, að þótt nokkrar hækkan-
ir yrðu á fjárlögunum vegna
gengislækkunarinnar, yrði
þó tekjuapkningin meiri,
sem af henni leiddi.
Nauftsyn sparnaðar í
ríkisrekstrinum.
Ráðherrann sagði, að mik-
il nauðsyn væri til að draga
úr rekstrarkostnaði ríkisins.
Hinsvegar yrði ekki slikum
sparnaði komið við á fjár
lcgum þessa árs, þar sem
langt væri komið fram á árið
og slíkur sparnaður þyrfti
þyrfti talsverðan uppsagnar-
frest, ef ráðist væri í starfs-
mannafækkun. Áhrifa af slík
um ráðstöfunum gæti því
ekki gætt á fjárlögum þessa
árs, svo neinu næmi.
Hannibal Valdimarsson á-
taldi stjórnina fyrir að hafa
ekki komið með sparnaðar-
tillögur. Fjármálaráðherra
innti hann þá eftir, hvers-
vegna fjárveitinganefnd
hefði ekki komið með slíkar
tillögur, en Hannibal á sæti
í henni. Hannibal kvað nefnd
ina ekki hafa haft nægan
undirbúningstíma. Fjármála
ráðherra sýndi þá fram á,
að undirbúningstími núv.
stjórnar hefði verið miklu
styttri. Hinsvegar bæri henni
að vinna að þessu verkefni
við undirbúning næstu fjár-
laga.
Matthías Sigfússon
opnar málverka-
sýningu
Matthías Sigfússon opnaði
í gær sýningu á 60 málverk-
um og vatnslitamyndum í
Listamannaskálanum. Eru
myndir þessar flestar mál-
aðar síðustu fimm árin. Mál
verkin eru nær allt lands-
lagsmyndir frá öllum lands-
íjórðungum, en þó ber mest
á myndum frá Þingvöllum og
úr Borgarfirði.
Nýmæli er það á þessari
sýningu, að málarinn sýnir
eínar sex eftirlikingar (kóp-
íur) frægra málverka m. a.
eftir Raphael, Rubens, Titi-*
an og Rembrandt en íslenzk-
ir málarar hafa nær ekkert
gert að því til þessa að gera
slíkar eftirlíkingar. Þess er
þó brýn nauðsyn, að málar-
ar geri slikt, þar sem við get-
um ekki gert okkur vonir um
að eignast frummyndir slikra
málverka, en þyrftum þó að
geta gefið fólki innsýn í
þann heim, ef við skyldum
einhvern tímann eignast mál
verkasafn. — Sýning Matthi-
asar verður opin til 14. maí.