Tíminn - 06.08.1950, Blaðsíða 4

4
TÍMINN, sunnudaginn 6. ágúst 1950
170. blað
Breyttir útgerðar-
hættir við Grænland
Er fariS var að stunda fisk-
veiðar við Grænland eftir
1924, var venjulegt, að fiski-
skipin kæmu þangað ekki
fyr en snemma í júlí eða seint
í júní, eða um það bil tveim
mánuðum seinna en þau gera
nú. Reynslan hefir sem sé
sýnt, að fiskurinn er við
Grænland allt árið, en á mis-
munancti dýpi eítir árstíð-
um. Og ég er ekki í efa um,
að mestu aflauppgripin við
Grænland gætu verið að
vetrinum, þegar sjávarkuld-
inn er búinn að smala öllum
fiskinum niður á djúpmiðin
og þjappa honum saman þar.
Sumarið 1937 var Matthías
Þórðarson fyrrv. ráðunautur
Fiskifélags íslands, við
Grænland að athuga fiskið
þar, og sagði ffá mörgu það-
an. Það sumar höfðu Frakk-
ar 50 stór skip við Grænland,
en Færeyingar 89, en um 300
nú. Frakkar, Portúgalar og
Færeyingar fiskuðu þá með
handfærum, en einstöku
Færeyingar voru þó með línu.
f byrjun ágústmánaðar
voru flestir færeysku hand-
færakútterarnir búnir að fá
40—50.000 af þorski, nokkur
stærri skipin höfðu 60—65.000
og eitt 85.000. Færeyingar
sögðu að þeir hefðu fengið
góðan afla strax og þeir komu
til Grænlands, og það hefði
verið sama, hvar rennt hefði
verið í sjó, alls staðar var
nægur fiskur fyrir.
Einn færeyskan skipstjóra
hitti Matthías, sem farið hafði
er vetrarvertíðinnl lauk í
maí, norður að Svalbarði, því
þar hafði hann fengið gógðan
afla sumarið áður. Nú var
fiskur þar, því brá hann sér
þaðan vestur fyrir grænlands
2700 mílna leið, og var nú á
þeim 14 dögum, síðan hann,
kom þangað búinn að fá 100
tonn af söltuðum þorski.
Skyldi honum þessum hafa
sýnst það ófært, að sækja sjó
frá Vestfjörðum eða Akranesi
suður fyrir Reykjanes?
í Færeyingahöfn rakst
Matthías á gamla kunningja,
kútterana „Haffara“ og
„Josephine", er eitt sinn
prýddu flota Reykjavíkur. Eg
minnist þess, segir Matthías,
að árið 1912, sem var dágott
aflaár, fiskað „Josephine“ yf
ir vetrarvertíðina 17,500 af
af fiski, en „Haffarl" 28,000,
og vorafli þessara skipa var
rúmlega 12,000. — Nú lágu
þessi sömu skip — 35 árum
síðar — við Grænland, með
færeyskar skipshafnir, annað j
með 65,000 en hitt með 75,000
af þorski yfir rúmlega 7 vikna
tíma.
Þann 27. ágúst hitt Matt-
hias skipstjórann á „Sun-
beam“, Þorvald Jóhans í Vog,
er var að búa sig til heimferð
ar. Sagði hann, að veðráttan
hefði verið vindasöm og stirð
allt sumarið, en þrátt fyrir
það hefði fiskur verið svo mik
ill, að tæplega hefði verið
hægt að komast yfir
meira. Venjulegast var
yfir meira. Venjulegast var
fiskað á 20—30 föðmum á
grynningum nokkuð langt
frá landi, en síðari hluta sum
ars upp við land, en fiskur
var jafnmikill við yfirborðið
„uppi í sjó“ eins og við botn-
inn. Oft var það svo dag og
dag, að það var hægt að fiska
eins mikið og maður hafði
f iþróttakeppni milli Austfirð-
J inga og Suður-Þingeyinga
Keppninni lauk me ðjafntefli
Sunnudaginn 23. júlí s.l. fór
fram á Eiðum héraðskeppni
í frjálsíþróttum og glímu milli
Héraðssambands Suður-Þing-
eyinga og Ungmenna- og í-
þróttasambands Austurlands.
Úrslit urðu sem hér segir:
100 metra hlaup:
1. Guttormur Þormar A. 12
2. Þorgrímur Jónsson Þ. 12,1
3. Sigurður Haraldsson A. 12,2
4. Gunnsteinn Karlss. Þ. 12,3
80 m hlaup kvenna:
1. Björg Aradóttir Þ. 11,2 sek.
2. Ingibjörg Helgad. Þ. 11,3
3. Björg Jónasdóttir A. 11,4
4. Stefanía Halldórsd. Þ.11,4
400 m hlaup:
1. Guðjón Jónsson A. 55,2 sek
2. Jónas Jónsson Þ. 58,8
3. Matthías Kristinss. Þ. 1,007
4. Finnbogi Stefánss. Þ. 1,02
1500 m hlaup:
1. Bergur Hallgrímss. A. 4,32,5
2. Árm. Guðmundss. Þ. 4,38,7
3. Jónas Jónsson Þ. 4,39,00
4. Eiríkur Sigfússon A. 4,47,00
3000 m hlaup:
1: Eiríkur Sígfússon A. 10,10
2. Árm. Guðmundss. Þ. 10.39
3. Finnbogi Stefánss. Þ. 10,42
Boðhlaup kvenna 4x80 m:
1. Sveit H. S. Þ. 47,9 sek.
2.,Sveit U. í. A. 52,2 sek.
Boðhlaup karla 4x100 m:
1. Sveit U. í. A. 47,4 sek.
2. Sveit H. S. Þ. 49,9 sek.
Hástökk:
1. Jón Ólafsson A. 1,82 m.
Austurlandsmet
2. Sigurður Haraldss. ÓA. 1,70
3. Björn Magnússon A. 1,59
4. Vilhjálmur Pálsson Þ. 1,59
Langstökk kvenna:
1. Ingibjörg Helgad. Þ. 4,58
2. Margrét Ingvarsd. A. 4,35
3. Björg Aradóttir Þ. 4,23
4. Ásta Sigurðardóttir A. 3,92
Langstökk: ‘
1. Guttorinur Þormar A. 6,51
2. Vilhjálmur Pálsson Þ. 6,24
3. Guðjón Jónsson A. 6,04
4. Ólafur Ólafsson A. 5,99
Þrístökk:
1. Hjálmar Torfason Þ. 13,77
2. Guttormur Þormar A. 13,51
3. Vilhjálmur Pálsson Þ. 12,83
4. Jón Ólafsson A. 12,61
Spjótkast:
1. Hjálmar Torfason Þ. 59,08
2. Jón Bjarnason A. 52,70
3. Vilhjálmur Pálsson Þ. 50,39
4. Þorvaldur Jónsson A. 47,08
Það óhapp vildi til að eina
spjótið, sem fyrir hendi var
brotnaði, áður en képpni var
lokið.
Kúluvarp kvenna:
1. Gerða Halldórsdóttir A. 8,77
2. Ásta Sigurðardóttir A. 8,70
4. Jóna Jónsdóttir A. 7,37
3. Hildur Jónsdóttir Þ. 7,63
Kúluvarp:
1. Halígrimur Jónsson Þ. 13,50
2. Hjálmar Torfason Þ. 13,07
3. Jón Ólafsson A. 12,65
4. Þorvaldur Jónsson A. 12,39
Kringlukast:
1. Hallgrímur Jónsson Þ. 41,26
2. Jón Ólafsson A. 39,46
3. Björn Magnússon A. 37,80
4. Hjálmar Torfason Þ. 36,96
Stigahæstur af einstakling-
um varð Hjálmar Torfason
með 14 stig. Annar varð Gutt-
ormur Þormar með 13 stig.
Frjálsíþróttakeppninni lauk
með jafntefli. Hlutu héraðs-
samböndin 79 y2 stig hvort.
Glímuna unnu Þingeyingar
með 3 viningum móti engum.
Flesta vinninga hlaut Hall-
grímur Jónasson.
Mótið var hið ánægjuleg-
asta, veður hlýtt og lygnt, upp
rof í langvinnri rigningatíð
þennan dag. Þátttakendur í
keppninni voru um 40, en á-
horfendur fremur fáir, enda
var veðurútlit slæmt daginn
áður. — Leikstjóri var Bóas
Emilsson.
þrek til að draga, hreinsa og
koma undan að hirða, þegar
sjóveður var gott. í dimm-
viðri og þoku, er ekki sást til
miða, var misjafn afli. En svo
varð fiskur allt í einu nægur,
er straumur bar skipið á mið-
in. Einn dag um hádegisbilið
hafði hann aðeins 100 fiska
„á dekki“, en kl. 7 síðdegis
hafði hann hálft fjórða þús-
und af ríggildum þorski. Þeg-
ar bjart var veður, var eng-
inn vandi að finna fiskinn
sagði hann. Þá athugar skip-
stjórinn, hvar fuglinn heldur
sig, og þar sem hann er, þar
er loðna í vöðum. Þangað er
farið, og þá fiskast venjulega
eins og hver maður getur tek
ið á móti.
Erfiðið á skipunum er mik-
ið. Fyrst að draga fiskinn
stanslaust, eins mikið og hægt
er að taka á móti, venjulega
milli 2—3000 „á dekk“ á dag,
og svo að hreinsa aflann og
salta. Það kemur ekki ósjald
an fyrir, að það fiskast 5000
fiskar á sólarhring, og dæmi
eru til, að einstöku skip hafa
fengið meira, eða 7,000 af
þorski. Þorvaldur sagðist eitt
sumar hafa fiskað 38,000 af
stórum þorski á einni viku,
frá 27. júlí til 3. ágúst, allt á
handfæri, og fiskurinn „ uppi
í sjó“ og upp undir borði. Sum
arið 1937 fiskaði portúgölsk
skonnorta 48,000 af þorski á
6 dögum á Lilta lúðugrunni,
allt á handfæri, en á henni
voru 60—70 manns.
Þann 28. ágúst kom
„Gratia" frá Vaag inn í Fær-
yingahöfn með fullt dekkið af
fiski, ekkert rúm í lestinni.
Hún var að fara heim, og
þetta var í annað skiptið,
sem hún fyllti sig frá þvi, að
hún kom í júlí. „Solaris" kom
inn sama dag og hafði aflað
20.000, og ætlað sér að halda
áfram til mtðs septembers,
því hann hafði losað helming
aflans í flutningaskip og gat
því tekið 30—40.000 1 viðbót.
Þótt allir Færeyiiigar hafi
nú orðið línu og noti hana
fram til miðs júlí eða svo,
gefst Færeyingum enn hand-
færið bezt um miðsumarsleyt
ið, er fiskurinn veður uppi 1
yfirborði sjávarins. J. D.
Lambadauðinn á vorin er
mörgum áhyggjuefni. Stundum
valda harðindi eða áfelli, stund
um hættur eðá sjúkdómar. Bar-
áttan fyrir lámbslífinu er oft
fyrirhafnarsöm.
r .
Magnús Finnbogason bóndi í
Reynisdal skrifar á þessa leið:
„Það hefir legið í landi hjá
mér að lömb fæddust við og við
með skjögri, og hefir mér aldrei
tekist að lækna þau og þótt tek
ist hafi að halda í þeim lífinu
fram á vorið haf þau oftast ekki
komið af fjalli, eða þá orðið
framfaralausar kreistur. Nokkur
áraskipti hafa verið á þessu án
þess að ég. hafi getað neinu um
það kennt, þó hefir þetta aldrei
orðið í stórum stíl, en oftast
undan sömu ánum, en þó með
undantekningum. Ýmsir aðr-
ir hafa orðið fyrir miklu stór-
felldari vandhöldum af þessum
kvilla. Dýrálæknar og aðrir
kunnáttumenn á þessu sviði
munu yfirleitt hafa hallast að
þeirri skoðun, að hér væri um
arfgengan sjúkdóm að ræða og
ólæknandi. Að þessari skoðun
hallaðist ég og fannst ýmislegt
benda til, að svo væri.
En í vetur kom nýtt innlegg
í málið, sem ég tel svo merki-
legt, að fullrar athygli sé vert.
Guðmundur Gíslason, læknir
skrifaði greinarkorn í Frey, og
sagði þar frá tilraun, er hann
gerði síðastliðið vor á skjögur-
lambi, er var í því fólgin, að
hann dældi í það fljótandi E-
vítamíni með þeim árangri að
lambið varð albata á stuttum
tíma. Nú bar svo til hjá mér, að
ær fæddi 2 lömb, en þegar að
var komið, reyndist annað lamb
ið svo illa komið, að þ&ð gat
enga björg sér veitt, teygði frá
sér allar fætur, staurstífar og
reigði höfuðið aftur á bak. Datt
mér nú i hug að nota aðferð
Guðmundar læknis og hringdi
til héraðslæknis míns og bað
hann um E-vitamín. En hann
kvaðst ekki eiga það nema í
töflum. Eg kvaðst ekki láta það
fyrir kaupum standa og bað
hann að senda mér töflumar.
Þegar þær komu var lambið
búið að liggja á annað dægur
og" hafði til muna dregið af
því frá því að ég fann það.
Eg gaf lambinu 6 töflur að
kvöldlagi og nærði það á mjólk
um leið og lét það svo eiga sig
yfir nótttina. Um niorguninn
var það svipað, en þó fannst
mér það heldúr styrkara. Gaf
ég því þá aftúr 5 töflur. Næsta
kvöldið var það til muna styrk-
ara og líflegra, þótt ekki gæti
það neitt hreyft sig. En á öðr-
um morgni var það staðið upp
og farið að rölta um hlöðugólf-
ið. Ekki virtist það þá hafa
neitt skinbragð á að elta ána
eða leitast við að sjúga én bar
höfuðið svo hátt að næstum var
lárétt. Gaf ég því nú enn 5
töflur og fór því nú dagbatn-
andi. Á þriðja degi fór það að
sjúga hjálparlaust og á fjórða
degi var það albata.
Það má segja, að ekki sé neinn
stórviðburður, þótt einu veiku
lambi batni. En hér er nú um
meira að ræða. Hér virðist
fundið ráð við mjög illræmdum
sjúkdómi, sem oft hefir gert
stórtjón. Til dæmis missti einn
bóndi í mínu nágrenni milll
30 og 40 lömb síðastliðið vor.
Mér kæmi ekki á óvart þótt
sjúkdómur eins og riða í full-
orðnu fé (Hvanneyrarveikin)
væri af líkum toga spunnin, og
væri æskilegt, að gerðar yrðu til
raunir í líka áttt, þar sem sú
veiki gerir vart við sig. Eg hefi
ekki viljað hjá líða að skýra frá
þessu opinberlega, ef vera kynni,
að fleiri, sem eiga við þennan
illræmda sjúkdóm að stríða,
vildu reyna það einfalda ráð,
sem hér er um að ræða------“
Þetta segir Magnús í Reynis-
dal. Hann er einn af elztu og
reyndustu bændum á landinu
og mörgum kunnur. Gestur.
Þökkum innilega auðsýnda samúð og hluttekn-
ingu við andlát og jarðarför frænku okkar
LILJU TÓMASDÓTTUR
Kristín Ingimarsdóttir, Rósa Ingimarsdóttir
Sólveig Jónsdóttir
Fryst
lambalifur
Kaupið þessa kostafæðu, meðan hún fæst.
— Birgðir senn á þrotum. —
Samband ísl. samvinnufélaga
Sími 2678
Auglýsingasími Tímans 81300