Tíminn - 06.09.1950, Blaðsíða 4

4.
TÍMINN, miðvikudaginn 6. september 1950.
194. bl&ð.
Þing Vinnumálastofnunarinnar
Að þessu sinni var þing Ai- Rsett var um jjafnrétti kvenna, kaupdrilur,
þj óðavinnumálastof nunar-
landbiiitaðarviiiiiu, starfsþjjálfun o. fl.
Grein sú, er hér fylgir, er greinargerð, sem Félags-
málaráðuneytið heíur sent blöðunum. Eins og hún ber
með sér, eru ýms athyglisverð mál rædd á vegum Al-
þjóðavinnumálastofnunarinnar, en vafalaust er þó
hægt að fá að fylgjast með slíkum athugunum, án
beinnar þátttöku í stofnuninni. Þessi þátttaka er
orðin alldýr eftir gengislækkunina og virðist mega
sþara þessi útgjöld að mestu eða öllu án þess að missa
af nauðsynlegum fróðleik.
innar haldið í Genf í Sviss.
Þingið hófst 7. júní og var
slitið 1. júlí. Þingstaðurinn
var þjóðabandalagshöllin í
Genf.
Hverju því ríki, sem aðili
er að Alþjóðavinnumálastofn
uninni, ber að senda fjóra
fulltrúa á hið árlega þing
stofnunarinnar og skulu tveir
þeirra vera fulltrúar ríkis-
stjórnarinnar, en hinir full-
trúar atvinnurekendasam-
taka og verkalýðssamtaka
landsins.
Alls eru nú 62 ríki aðilar
að Alþjóðavinnumálastofn-
uninni (I. L. O.) en að þessu
sinni sendu aðeins 42 ríki
fullskipaðar sendinefndir á
þingið. 10 ríki sendu engan
fulltrúa og 10 ríki sendu að-
eins stjórnarfulltrúa og var
ísland i þeirra hópi. Fulltrúi
íslands á þinginu var Jónas
Guðmundsson, skrifstofu-
stjóri í félagsmálaráðuneyt-
inu.
í upphafi þingsins gerðist
það, að fulltrúi Póllands mót
mælti setu fulltrúa Kuoming-
tangstjórnarinnar kínversku
á þinginu. Þegar þessum mót
mælum þeirra var ekki full-
nægt, lýstu fulltrúar Pól-
lands, Tékkóslovakiu og Ung
verjalands yfir því, að þeir
væru farnir af þinginu fyrir
fullt og allt.
Dagsskráin.
Þau mál, sem tekin voru
fyrir á þinginu voru:
1. Skýrsla forstjórans.
2. Fjárhagsmál stofnunar-
innar.
3. Upplýsingar og skýrslur
um framkvæmd á samþykkt
um og álitsgerðum.
4. Samband vinnuveitenda
og verkamanna þ. á. m. heild
arsamningar um kaup og
kjör, sættir og gerðir í vinnu
deilum og samvinna milli op-
inberra stjórnarvalda annars
vegar og félaga vinnuveit-
enda og verkamanna hins
vegar (fyrri umræða).
5. Sömu laun fyrir karla
og konur fyrir samskonar
störf. (fyrri umræða).
6. Landbúnaðarstörf (Al-
menn skýrsla).
7. Ákvörðun lágmarkslauna
við landbúnaðarstörf. (Fyrri
umræða).
8. Starfsþjálfun fullorð-
inna.
Ákveðið hafði verið að taka
til umræðu á þessu þingi or-
lof landbúnaðarverkafólks en
því var frestað til næsta
þings.
Jafnrétti kvenna í launa-
málunum.
Það mál þingsins sem áreið
anlega vakti mesta athygli
var frumvarp að alþjóðasam
þykkt um, að sömu laun skuli
greidd konum og körlum fyr-
ir sömu vinnu. Allt frá upp-
hafi hefur Alþjóðavinnumála
stofnunin haft þetta mál á
stefnuskrá sinni og talið það
sjálfsagt réttlætismál, enda
þótt ekki hafi þar til nú þótt
tímabært að gera um það
alþjóðasamþykkt. í síðustu
styrjöld sýndu konur það, að
í mörgum starfsgreinum
standa þær körlum fyllilega
á sporði og hefur mönnum
af þeim sckum orðið ennþá
ljósara að óréttlátt sé að
greiða þeim ekki sömu laun
og körlum, þegar þær inna
af hendi jafnverðmæt stcrf.
Á þessu þingi fór fram fyrri
umræða um þetta mál og var
ákveðið að ljúka afgreiðslu
þess á þingi stofnunarinnar
næsta ár.
Gengið var frá ýmsum at-
riðum í væntanlegri sam-
þykkt, m. a. um hvernig haga
beri framkvæmd ákvæða
hennar og um eftirlit með
þvi að ákvæðunum sé beitt.
Til léttis við framkvæmd á-
kvæðanna var samþykkt að
þeim skyldi beitt smátt og
smátt.
Auk þessa samþykkti þing-
ið að í endanlegum reglum
um þetta mál skyldi kveða
á um það að konur skuli hafa
jafngreiðan aðgang að starfs
þjálfun og karlmenn.
Frumvarpt þetta verður nú
þýtt á mál allra þeirra þjóða,
sem aðilar eru að I. L. O. og
sent til umsagnar samtök-
um kvenna og alþýðusamtök
um og atvinnurekendasam-
tökum, svo þeim gefist kost-
ur á að gera við það breyting
artillögur áður en það verður
lagt fyrir næsta þing I. L. O.
til fullrar afgreiðslu.
Kaupsamningar og vinnu-
deilur.
Það mál, sem þó var mest
umdeilt og áhugi manna á
þinginu beindist mest að var
frumvarp að alþjóðaályktun
um heildarsamninga milli
verkalýðssambanda og at-
vinnurekendasambanda og
sættir og gerðir í vinnudeil-
um. Hin miklu og tíðu verk-
föll, sem orðið hafa í ýmsum
löndum á undanförnum ár-
um og sem mörg hver eru
ólögleg og hefur orðið að
að bjóða út her til að vinna
störfin, hafa mjög ýtt undir
þá skoðun, að nauðsynlegt sé
brjóta á bak aftur með því
að heildarsamningum sé yfir
leitt komið á, og sætt
ir og gerðir í vinnudeilum
fari fram samkvæmt lögum,
til þess að fyrirbyggja að
smáhópar geti stöðvað allt
atvinnulíf á stærri eða minni
svæðum. Það ýtir einnig und
ir þá skoðun, að löggjöf um
þessi efni sé nauðsynleg, að
vitað er að verkföll þessi eru
oft pólitísks eðlis og gera
launþegum oft vafasamt
gagn. En mál þetta er við-
kvæmt mjög, bæði fyrir verka
lýðs og atvinnurekendasam-
tökin og það er fyrst nú, eftir
að málið hefir verið í þrjú ár
á dagsskrá, að útlit er fyrir
að það takist að finna lausn,
sem flest allir sætta sig við.
Starfsþjálfun.
Gengið var að fullu frá
álitsgerð um starfsþjálfun,
sem alllengi hefur verið á
döfinni, og lýtur hún að þjálf
un í ýmsum sérgreinum,
þjálfun fatlaðra manna og
samvinnu milli ríkja um að
skiptast á þjálfuðu starfsliði
og upplýsingum í þeim
efnum.
Launagreiðslur við
landbúnaðarstörf.
Ákveðið var að lagt skyldi
fyrir næsta þing frumvarp,
að samþykkt um grundvallar,
reglur við ákvörðun lágmarks
launa við landbúnaðarstörf.
Launakjör við slík störf eru
mjög mismunandi í hinum
ýmsu löndum og sumstaðar
er afstaðan til kynþátta einn
erfiðasti þáttur í lausn þessa
mikla vandamáls.
Fjármál stofnunarinnar.
Fjárhagsmál stofnunarinn-
ar tóku að þessu sinni miklu
meiri tíma en oftast áður.
Þjóðirnar eru yfirleitt ófús-
ar á að hækka tillög sín frá
ári til árs, ekki síst þar sem
sífellt bætast við ný og ný
alþjóðasamtök, sem einnig
kosta mikið fé. Nokkur ríki
hafa átt erfitt með að standa
í skilum og munar þar mestu
um vanskil Kína, sem vegna
borgarastyrjaldarinnar og
breyttrar aðstöðu hafa átt
erfitt um greiðslur. Nú þykir
og tvisýnt um Austur-Evrópu
ríkin, sem hurfu af þinginu
eins og áður getur. Bandarík
in, Bretland og Frakkland
bera aðalfjárhagsbyrðar
stofnunarinnar, en fjárhag-
ur tveggja þeirra síðarnefud
er erfiður eins og alkunnugt
er.
Útgjöld stofnunarinnar
1951 voru áætluð þau sömu
og árið áður, eða um 6 millj-
ónir Bandaríkjadollara, og
borga Bandaríkin fjórða
hluta þeirrar upphæðar. Til-
lag íslands er fyrir árið 1950
rúmir 6000 dollarar, en verð-
ur 1951 rúmlega 7000 dollarar
eða um 110 þús. ísl. krónur.
Ýms mál.
Þess er og rétt að geta, að
á þessu þingi var samþykkt
þingsályktun um alþjóðlegt
samstarf til að vinna gegn at-
vinnuleysi, og í þeirri álykt-
un bent á ýmsar leiðir í því
efni.
Tvö ný ríki gerðust aðilar
stofnunarinnar á þessu
þingi, Sambandsríki Indó-
nesíu og Viet-Nam. Áheyrn-
arfulltrúar voru og frá Vest-
ur-Þýzkalandi og Japan.
Verkamannafulltrúanum
frá Venesuela var neitað um
fulltrúaréttindi á þinginu,
vegna þess ástands, sem talið
var að ríkti þar í landi í verka
lýösmálum, en eins og kunn-
ugt er hafa miklar innan-
landsdeilur átt sér stað þar
að undanförnu.
Aðalforstjóri I. L. O.., David
(Framhald á 6. siðu.J
Dalakarl, sem oft hefir sent
pistla úr Rangárþingi, hefir ný-
lega sent þann, sem hér fer á
eftir:
1 dag er 26. á»gúst og ennþá er
rigning, en nú er þó búið að vera
þurrt veður í nokkra daga. Satt
að segja er þessi sláttur búinn
að vera erfiður og hey víða
hrakin og sumstaðar farin út í
veður og vind, og allt erfiði
fólksins til einskis orðið. Þegar
svona gengur, er ekki undarlegt,
þótt fólk verði þreytt og óánægt
við svona störf, vinna alla daga
eins og mögulegt er og svo þerri-
dagana takmarkalaust, og marg
oft langt fram á nætur og verða
síðan að sjá erfiði sitt og á-
hyggjur ekki koma að hálfum
notum.
Mér finnst satt að segja ekki
undarlegt, þótt fjöldinn hverfi í
burt frá framleiðslunni bæði til
sjós og sveita, þegar athugað er
og borið saman strit þeirra, sem
framleiða, og aftur hins vegar
ótal friðindi, sem aðrar stéttir
þjóðfélagsins njóta, samanber
búðarfólk, skrifstofufólk og fólk
við margskonar iðnað o. • fl. o.
fl. Það er munur að hætta vinnu
kl. 18 alla daga vikunnar nema
föstudaga kl. 19, og svo kemur
líka frí um hádegi á laugar-
dögum. Mér finnst ekki undar-
legt þó allir heilvita menn og
konur sjái þetta, og síst lái ég
æskunni þó hún sé hrifnæm
fyrir þessu, já og svo öllu
skemmtanalífinu, sem er básún-
að og blásið i horn, ef svo mætti
að orði komast og fólkið eggjað
lögeggjan, að muna nú eftir að
koma á þessa eða hina skemmt-
un, því að nóg virðist vera af
þeim um allt og úr mörgu að
velja.
Mig minnir, að stundum séu
auglýstar í útvarpinu fjölmarg-
ar skemmtanir sama kvöldið,
jafnvel svo tugum skiptir. Jú,
fólkið heyrir þetta og fer jafn-
vel þreytt á þær eftir vel unnið
dagsverk, kemur svo heim
þreyttara en það fór og búið að
vaka hátt upp í það nótt, og er,
sem von er til, nokkurn tíma að
ná fullu jafnvægi. Þetta á nú
við um þá, sem hvorki reykja
eða drekka, en ílestir þeirra,
sem eru seldir áfengis- og eit-
urnautnaböli, eru ennþá ver á
vegi staddir, oft andlega og lík-
amlega sjúkir.
Svona gengur þetta til um
hábjargræðistímann. Er það
hollt eða heppilegt? Ég held það
sé heldur þvert á móti. Og hvað
kostar þetta fjárhagslega? Hver
getur svarað því?
Oft heyrir maður barlóms-
bumbuna barða út af allskonar
vöntun, en það er ekki að sjá,
að mikill skortur sé á innlend-
um peningum eða erlendum
gjaldeyri. Alltaf er nóg til
'nanda allskonar ferðafólki, sem
fer til útlanda, og má nærri
geta hvort öll þau ferðalög eru
nauðsynleg. Hitt er eðlilegt, að
fólk, sem hefir ástæðu til að
leika sér, noti sér þann gjald-
eyri, sem fáanlegur er. Okkur,
sem ekki getum fengið í nauð-
synlegustu flíkur, vegna þess,
að það er ekki flutt inn nóg
vefnaðarvara, þykir hins vegar
hart, að allskonar flakk — oft
að þarflausu — til útlanda, sé
metið meira en klæðnaður
handa þeim, sem vinna. Satt
að segja eru margir, og ég er
einn af þeim, sem trúi alls ekki
að gjaldeyri vanti. Það sé eitt-
hvað annað, sem veldur því, að
ýmislegt fæst ekki. En hvernig
væri nú að breyta til svoleiðis,
að láta eitthvað af þessum far-
andlýð framleiða handa sjálf-
im sér svo sem kartöflur, því að
oft vantar þær. Við það sparað-
ist gjaldeyrir á tvennan hátt.
Hvað er annars framundan, ef
flestir hætta að vinna bezta
bjargræðistímann? Vitanlega
skortur.
Fátt held ég bendi í þá átt,
að nokkrir kæri sig um að laga
það ófremdar ástand, sem nú
er á margan hátt. Jú, blöð og
útvarp hvetja til að framleiða
meira, en það er alveg sama og
skipa þeim, sem mest vinna, að
vinna ennþá meira. Þeir menn,
sem þessu stjórna, ættu sjálfir
að fara og framleiða eitthvað
þarfara en blaðadeilur. Það er
síst til bóta, skammir og alls-
konar svívirðingar, sem blöðin
eru venjulega óspör á, spilla
mörgu, en bæta ekkert.
Ég held það sé réttasta leiðin
og það ættu framleiðendur að
athuga og hafa hugfast, að
framleiða aðeins handa sér og
sínum, lofa hinum svo að lifa
á ferðalögum, íþróttum, sjón-
leikjum, bíóum og böllum,
reykja sigarettur og drekka á-
íengi og biðja svo stórveldin að
gefa sér að éta.
Það væri ekki svo fráleit af-
koma eftir allt montið og mikil-
lætið yfir auði og allsnægtum
islenzku þjóðarinnar.
Flestir eru óánægðir með þá
ráðstöfun, hverjum sem hún er
að kenna, að svo lengi sem kaffi
fæst handa þjóðinni, þá skuli
ekki vera hægt að fá annað en
brennt og malað kaffi. Þó víð-
ast, — að minnsta kosti þar sem
fólk hugsar um annað en hafa
sem minnst fyrir lífinu, — að
hægt sé að brenna og mala kaff-
ið heima. Satt að segja er mikiö
að láta uppundir einn tug króna
fyrir hvert kg. af brennda kaff-
inu, sem það kostar meira en
kaffibaunir. Þar að auki er
pakka-kaffið verra. Væri nú
ekki hægt að laga þetta? Þess
væri full þörf, og ekki nema
sanngirniskrafa, að það sé gert
án tafar.
Margt fleira væri þörf að
minnast á, sem betur þyrfti að
fara og er vel framkvæmanlegt
og það strax, bara ef vilji er til
hjá þeim, sem ráða öllu sleifar-
Iaginu.“
Hér lýkur spjalli Dalakarls. Ég
læt það fara athugasemdalaust,
því ég deili yfirleitt ekki við
gesti mína, þótt ekki sé ég alltaf
á sama máli og þeir.
Starkaður.
Faðir okkar
KRISTINN GUÐLAUGSSON
Núpi, Dýrafirði
andaðist í Landsspítalanum 4. september.
Börnin
Auglýsingasími Tímans 81300