Tíminn - 22.09.1950, Blaðsíða 3

208. blað.
TÍMINN, föstudaginn 22 .september 1950.
3.
Frásöyii Iof(-
skcytamaimsins
Framh. af 8 síðu.
í dag hef ég verið að finna
nýja marbletti.
Hafði hugann
við loftskeytatækin.
Eitt það fyrsta sem ég gerði
var að huga að loftskeytatækj
unum. En fljótséð var að þau
voru til einskis nýt. Rafgeym
arnir höfðu farið undan vél-
inni er hún rakst niður og
kannske hefir það átt sinn
þátt í því að ekki kviknaði í.
Mér leið illa vegna þess að
mér fannst það vera skylda
min að teoma skeytum til um
himsins um það að við vær-
um á lífi. Við höfðum miklar
áhyggjur vegna aðstandenda
okkar, og vissum að því leng-
ur sem ekkert heyrðist af af-
drifum vélarinnar, þeim mun
vondaufari yrðu þeir um að
við værum á lífi.
Erfitt að komast
að Ioftskeytatækjunum.
eftir beztu getu. Ekki vil ég
gera mikið úr húsmóðurstörf
um mínum á jöklinum, bætir
Ingigerður brosandi við.
Maturinn var eitt af helztu
áhyggjuefnum okkar. Við urð
um að þýða frosnar brauð-
sneiðarnar, áður en hægt
var að borða þær og sama var
að segja um appelsínudrykk-
inn. Við létum flöskurnar
liggja í fletunum okkar á næt
urnar og þá varð aftur renn-
andi á flöskunum.
Áhyggjunum vegna matar-
ins létti nokkuð á mánudag-
inn er hægt var að komast
til öryggisbátanna, þar sem
dálítið af mat var geymt. En
sparlega urðum við að halda
á og ekki hefði sá matur nægt er j jestinni
lengi, þó naumt væri skammt
að.
Verkamaður
stórslasast I
Lagarfossi
„Verðlagið í löndum
kreppunnar"
Jón Kr. Jónsson, Bárugctu j
31 i Reykjavík, stórslasaðist1
um borð í Lagarfoss um þrjú !
leytið í gær. Lagarfoss lá hér Þjóðviljinn 16. þ. m. birtir
við bryggju, nýkominn frá út langloku allmikla um það,
löndum, og var Jón að vinna sem hann kallar „afleiðingar
að uppskipun, ásamt fleiri marsjallstefnunnar" í afurða
verkamönnum. Verið var að sölumálum íslendinga. Þar er
hefja lengju, sem í voru rúg- m. a. skýrt frá því, sem öllum
mjölspokar, upp úr lestinni, er er kunnugt, að miklu minna
stroffa slitnaði, og féllu pok- hafi verið flutt út af ísfiski
arnir á Jón, þar sem millidekk °S freðfiski á þessu ári en í
i fyrra og að útlit í afurðar-
Mál, sciii Einar Oigcirsson og Þjóðviljinii
cig'a cftir að upplýsa
Vonbrigðin,
þegar flugvélin hvarf.
Þegar við heyrðum í flug-
vél á föstudaginn vissum við,
að farið var að leita okkar.
Á sunnudaginn var flogið
beint yfir okkur og sáum við
Eina leið var þó hægt að ; upp í botninn á vélinni gegn-
reyna og hún var sú, að ná um þunna skýjaslæðu og
i loftskeytatæki sem geymd J þekktum vélina. Það var Vest
eru til vara í öryggisskáp vél: firðingur Loftleiða. Við reynd
Jón höfuðkúpubrotnaði, söiumálunum hafi fram að
gekk úr vinstri mjaðmarlið og þessu verið mjög slæmt.
vinstri handleggur brotnaði. Bluðið getur þess hinsvegar
Hann var fluttur í Landsspít-
ekki, að i fyrra var mikið af
haldinn. Jón er miðaldra mað
ur.
arinnar. Við óttuðumst að
tækin hefðu skemmst í á-
rekstrinum, og svo var heldur
ekki hlaupið að því að ná
i þau. Gerðum við tvær á-
rangurslausar tilraunir til að
komast að þeim, en í þriðja
skiptið tókst okkur að ná í
tækin.
Það var á mánudagsmorg-
iin, er okkur tókst að brjótast
fram úr fremsta hluta far-
þegarúmsins gegnum allan
farangurinn og komast að
skápnum, þar sem öryggisbát
arnir eru geymdir í skáp fram
un við innganginn úr farþega
rúminu til stjórnklefanna. En
í þessu sama hólfi voru loft-
skeytatækin geymd.
Byrjað að senda út skeyti.
Þegar við náðum í tækin
settum við upp loftnet rétt
hjá vélinni og ég byrjaði að
senda út skeyti um klukkan
oitt á mánudaginn. Skeytið
sendi ég á ensku til þess að
útlendingar skildu það, ef þeir
heyrðu það á undan íslend-
ingum, sem vel gat verið. Erf
itt var að senda vegna ísing-
ar, sem hlóðst á loftnetið úr
:skýi sem var lágt yfir okkur.
Skeytið byrjaði á kallmerki
Geysis og var um það, að all
ir væru á lifi, nauðlentir á
jökli, staðarákvörðun ókunn
og flugvél flogið yfir daginn
áður. Við munum hafa verið
búin að senda skeyti í um það
bil hálfa klukkustund er Ægir
beyrði til okkar. En við viss-
um þó ekkert um það, þar
;sem engin móttökutæki voru
með þessum tækjum. Við send
um því skeyti öðru hvoru til
ilukkan fjögur, er við sáum
Vestfirðing og hann fann okk
ur. En við höfðum alltaf mikla
von um hjálp, sagðr Bolli að
lokum.
um að vkja athygli á okkur,
en tókst það ekki, svo að við
yrðum séð. Það urðu mikil
vonbrigði, er flugvélahljóðið
hvarf út á jökulirya og við
urðum einmanalegri eftir en
áður. En vonin lifði samt í
brjóstum okkar og við þótt-
umst alltaf viss um að kom-
ast aftur him til ættingja og
vina.
alann og liggur þar þungt freðfiski selt til Þýzkalands
fyrir ágætt verð, af því að
Marshallhjálpin greiddi fyr-
ir þeirri sölu. Til þess virðist
þá Þjóðviljapilta skorta heið
arleika þrátt fyrir allt gasp-
ur þeirra um þann lofsverða
eiginleika í fari manna. Mun
það og mála sannast, að sjald
an eða aldrei hafi sést óheið
arlegri málaflutningur á
prenti hér á landi, en skrif
Þjóðviljans um hina svoköll-
uðu Marshall-hjálp, hvað sem
um hana má segja að öðru
leyti.
Nánar tiltekið, segir Þjóð-
viljinn að ástæðan til sölu-
tregðunnar sé sú, að „verð
lagið í
hefir hrunið niður úr öllu!
valdi“. „Lönd kreppunnar“
eiga víst að vera Marshall-
löndin. Sé kreppa í þessum
löndum, verður þó naumast
séð, aö það geti staðiö í sam
bandi við Marshall-hjálpina
enn sem komið er, heldur
ætti sú aðstoð fremur að
hafa dregið úr kreppu, ef
nokkuð væri. Eða heldur
Þjóðviljinn t. d. að minni
kreppa væri hér á landi, ef
frestað verði virkjun Sogsins
og Laxár, eða þær vörur látn-
ar óinnfluttar, sem keyptar
hafa verið fyrir Marshall-fé,
Frásogii Ifanks
Snwrra so n a r
(Framhald af S. síðu).
kvöldið héldum við Jóhann
Helgason frá Akureyri og
Gísli. Jónsson úr Reykja-
vik aftur upp á jökulinn.
Uppi á Kistufelísbrún hitt-
um við áhöfnina af Geysi, og
þá, sem henni fylgdu. Iléldu
þeir niður, en við áfram. Var
þá fyrir löngu komið nátt-
myrkur, en auk þess var ís-
þoka á jöklinum, sem gerði
mjög torvelt að rata.
Skipt um sleðafarþega.
Nokkru síðar hittum við
fylgdarlið flugþernunnar
og var þá kominn þar annar
þeirra, sem gerzt höfðu að-
stoðarmenn hinna 3ja banda
rísku flugmanna. Var það Þor
steinn Svanlaugsson. Hafði
hann þau tíðindi að segja,
að einn Bandaríkjamann-
anna hefði gefizt upp, en
hinir tveir væru að þrotum
komnir. Var þá tekinn sleði,
sem notaður hafði verið
handa flugþernunni og undir
og nokkurn skort á háttvísi.
Má og mikið vera, af hinir
austur-þýzku vinir Einar,
þótt kommúnistar séu, hafa
tekið þann mann fullkomlega
alvarlega, er þannig gekk
fram fyrir skjöldu, óbeðinn af
réttum hlutaðeigendum. Um
það skal þó ekkert fullyrt að
svo stöddu. Og sé svo, að Ein
ari Olgeirssyni hafi í raun og
veru haft meðferðis raunveru
leg tilboð, sem að gagni megi
koma, er sjálfsagt að færa sér
það í nyt, þótt ganga megi út
frá, að slíkt tilboð hefðu hvort
eð er borizt ríkisstjórninni
eftir venjulegum leiðum, sbr.
viðskiptasamninga þá, er
stjórnin nú hefir gert við Pól
land og Tékkóslóvakíu, sem
einnig eru undir stjórn komm
únista. Þær 32 millj. kr., sem
E. O. talar um l þessu sam-
bandi, eru heldur engin stór
upphæð, miðað við alla utan
ríkisverzlun landsins. Má
geta þess í því sambandi, að'
á þessu ári var gert ráð fyrir
að kaupa inn vörur fyrir um
600 milljónir króna, og væru
umrædd innkaup frá Ausur-
Þýzkalandi þá um 5% af
löndum kreppunnar! Þeirri upphæð.
Ný fuglafriðunar-
lög í Færeyjum
Færeyingar eru að undirbúa
nýja fuglafriðurnarlöggjöf.
Samkvæmt henni verða frið-
lýstar ýmsar tegundir fugla,
sem ekki hafa hingað til not-
ið friðunar, þar á meðal lóm-
ur, skarfur og fleiri fuglar.
Aftur á móti er lagt til, að
skúmurinn verði ekki lengur raranBurihafnar“Gevsrs*'oe SV0 Sem Vélar ýmiskonar>
friðaður og fé verði lagt til'1 1. .. t-, g kjarnfóður, iðnaðarhráefni o.
s , 10 sneru Gisli Jonsson og Jóhann „-x
hofuðs ymsum ránfuglum og;Helgason með hann til móts «•? Ef svo er, ætti hann að
Trásögn flugfrcyj
unnar
Framhald af í. slðu.
að halda. Vissum viðT þar inni
af dálitlum birgðum af brauði,
er við höfðum með að heiman.
Erfitt um húsmóðurstörf.
Mér leið illa fyrst í stað og
hefir síðar komið i ljós við
læknisskoðun, að ég mun eitt
hvað hafa brákast í brjósti
og baki, jafnvel brotnað. En
félagar mínir létu sér annt
um mig og hlúðu að mér
vargfuglum, sem leggjast á
vörp og smáfugla.
Sektir fyrir brot á löggjöf
inni verða stórhækkaðar.
Rækjur
við Þórarin Björnsson, sem
þá var einn eftir með Banda
ríkj amcnnunum.
Var sá Bandaríkjamann-
anna, sem verst var kominn
látinn á sleðann, og drógu
þeir Þórarinn, Jóhann og
Gísli hann í klukkutíma. Gat
hann þá gengið nokkuð eftir
A níu mánúðum (frá ágúst j þá hvíld. Gekk þó ferðin nið
1949 til apríl 1950) voru fram 1 ur af jöklinum mjög stirt, því
leiddar í Bandaríkjunum og
fluttar inn um 8 þúsund lest
ir af rækjum. Er það meira menn voru sendir á rtióts við
magn en nokkru sinni áður þá þeim til aðstoðar.
hafa einurð á að mótmæla
þeirri „þjóðhættulegú1 fram
kvæmdum, sem hér er um að
ræða! Ekki kynnu menn að
ætla, að einurðin og heiðar-
leikinn stæði á sama stigi hjá
aðstandendum blaðsins.
Astæðan til umræddra
skrifa Þjóðviljans um afurða
sölumálð er hið fræga til-
að Bandaríkjamennirnir allir j boð, sem „utanstefnumaður-
voru gersamlega þrotnir, en' inn“ Einar Olgeirsson kom
með úr för sinni austur fyrir
á sama tima. Hve geysimikið
magn þetta er, sést bezt á því
að það er sem svarar helm-
ingurinn af framleiðlu frysti
húsanna í ár.
Hér á landi eru rækjurnar
aðallega soðnar niður, og eru
það einkum tvær vorksmiðj-
ur, sem gera það, á ísafirði
og Bildudal. í Ameríku eru
þær meira frystar. í maí s.l.
voru þannig t. d. 6750 lestir
af rækjum í frystihúsum í
Bandaríkjunum, og var það
um helmingi meira en á sama
tíma í fyrra.
Hér mætti sjálfsagt hag-
nýta rækjurnar miklu betur
en gert er og fá fyrir þær góð
an markað vestra. Mexico flyt
ur t. d. mikið af rækjum inn
til Bandaríkjanna.
Alllangt vestur af Vest-
fjörðum er ógrynni af rækj-
(Framhald á 6. síðu.J
Meðan þessu fór fram höfðu
„tjald“ í sumar. En „tilboð‘“
þetta hefir sem vænta mátti
menn farið aftur upp til þess vakið nokkra furðu hér á
að sækja farangurinn, sem
skilja hafði orðið eftir, þeg-
ar sleðinn hafði verið tekinn
undir Bandaríkjamennina.
Á jöklinum I sólarhring.
Þórarinn Björnsson, sem
ætíð var með Bandaríkja-
mönnunum, var á ferð á jökl-
inum í 24 klukkutíma, en ýms
ir leiðangursmenn aðrir litlu
skemur. Mun sennilega aldrei
hafa verið farin jafnlöng leið
á skíðum á jökli á íslandi í
einni lotu.
Margir þeir, sem þátt tóku
landi. Það mun vera framur
fátitt, að islenzkir ferðamenn
jafnvel þótt alþingismenn séu
gangi á fund erlendra stjórn
arvalda, án nokkurs umboðs,
til að bjóða þeim upp á opin-
bera viðskiptasamninga eða
biðja þá um samningstilboð
til ríkisstjórnarinnar hér.
Stjórn landsins er á hverjum
tíma ætlað að koma fram af
hálfu þjóðarinnar gagnvart
erlendum ríkisstjórnum, og
við það verða menn að sætta
sig, þótt stjórnarandstæðing-
ar séu, enda getur íhlutun
í leiðangrinum frá Akureyri,' umboðslausra einstaklinga á
sváfu ekki nema þrjá eða þeim vettvangi vitanlega ver
fjóra klukkutíma í allri ferð-j ið óheppileg og jafnvel skað-
inni ,en þótt þeir kæmu heim; leg, ef svo stendur á. í flest-
örþreyttir, voru þeir glaðir J um tilfellum myndi því vera
yfir þvi, að förin hafði tekizt, taliö, að hér væri um undar-
giftusamlega. [lega „framhleypiý“ að ræða,
Sannleikurinn er líka sá,
að hægt er að selja íslenzk-
an fisk allvíða í „löndum
kreppunnar“, sem Þjóðviljinn
nefnir svo — ef hann væri
boðinn á nógu lágu verði eða
nógu dýrar vörur keyptar í
staðinn. Vandinn er að fá
viðunandi verð. Og hér er ein
mitt komið að kjarna þess
má[s. Er það í raun og veru
svo, að í Austur-Þýzkaland:
og öðrum löndum austan
„tjalds“ sé hægt að fá miklu
hærra verð en í „löndum
kreppunnar?“ Slíkt mættu
sannarlega heita gleðitíð-
indi, ef rétt væri.
Einar Olgeirsson getur
varla vænt þess, að verzlunar
fyrirtækjum, sem hann eða
aðrir kynnu að stofna eða
hafa stofnað, verði leyft að
senda 30 millj. kr. virði af
fiski til útlanda án þess að
nokkuð sé vitað um verð.
Hann getur varla búist víð,
að menn sætti sig við, að
hann eða aðrir slíkir taki upp
í fiskinn rándýra vöru, eða
vöru, sem þjóðin þarf ekkí
á að halda eins og sakir
standa eða búið er að festa
kaup á(annars staðar til að
koma út samskonar afurð-
um. En ef hann getur fengið
verð, sem raunveruiega er
hærra en í „löndum krepp-
unnar“ í peningum eða vör-
um, sem þjóðina vantar nú,
verður því að sjálfsögðu tek-
ið með þökkum. Það er barna
legt að ímynda sér, að nokk-
ur viti borinn maður hafi á
móti því, að þjóðir, sem bús,
við kommúnistíska stjórn,
noti íslenzkan fisk til mat-
ar, ef það getur orðið íslend-
ingum til hagsbóta.
Einar Olgeirsson og blac
hans, Þjóðviljinn, hafa nú
prýðilega aðstöðu til að sýna
íram á, að verðlag íslenzkra
afurða í Austur-Þýzkaiandl
og ef til vill víðar þar eystra
sé hærra en í „löndum krepp-
unnar“. Menn biða þes.s ao'
sjálfsögðu með nokki.rri ó-
þreyju, aö gögn, er að þvi
lúta, verði lögö á borðið.