Tíminn - 08.11.1950, Blaðsíða 3

249. blaff
TÍMINN, miðvikudaginn 8. nóvember 1950.
3.
SniiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiKiiiiiiiiiiiiiiiiii 11111111111111111111111111111111111111111111111111111111 iiiiiimnmim «iiii«iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiciiiiiiiiiiitiiiiiiiiiii>iiiiiiiiiiiiiiiiiiriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^t«iriifiiiiiiiiiiiiBiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii»iiiii»tiiiiiiiiiiiii»ii«iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiaitiiii(atf,]a^|
VETTVANGUR ÆSKUNNAR
Málgaifn Sninhands ungra Frainsókiianiianna — Ritstjjóri: S\:‘imi Skorri ElösEiiiIdssoit
«lllllll>llllllllllllllllll*CIIIII|IIICIIIIIIIII«lllllllllllltlllllllllllllllllllllllllll»lllllllllllllllllllllllllllll||||il||ii|llllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllll«llllltllllllll|lllillillll||lli||tiiiii|i|i||i|it|ii||iit«|«||||||||«iitl|it|l*i|l|||l«illll»|llll||l||lill|i||i|l|aal||i|ilit|lll»llllllll|ll||lll|l|illlliil|»llllllllilllllillllllllll«llia*
Eitt eru áætfani
Ritmenni nokkurt geysist
fram á síðum Morgunblaðs-
ins 27. f. m. Er þessum unga
manni mikið niðri fyrir og
hyggst nú sýna og sanna góð-
vilja ihaldsins til húsnæðis-
ieysingja Reykjavíkur. Virð-
ist svo sem greinarstúfur,
hálfur annar dálkur, um bygg
ingamál í Reykjavík, hafi
komið við snöggan blett á í-
haldsgærunni.
Grein sína byrjar ungling-
■urinn með hástemmdum
vangaveltum, og kemst að
þeirri niðurstöðu, að ungir
Pramsóknarmenn séu bæði
heimskir og fáfróðir.
Svo kom bomban, sem
skyldi sína föðurlega hand-
leiðslu íhaldsins í bygginga-
málum Reykjavíkur. Hann
birtir tölur yfir bygginga-
framkvæmdir í Reykjavík
1946—’48. Það er gott eitt um
þessar tölur að segja, en
„ungi“ maðurinn gleymir því,
að Reykjavík er stór borg á
okkar mælikvarða, og það eru
Jangar leiðir frá því, að þess-
ar framkvæmdir fullnægi hús
mæðisþörf fólksins.
En það var gott, að þessi
„ungi“ maður birti tölur, það
gefur tilefni til að birta aðr-
ar tölur, sem tala sínu máli.
Haustið 1949, þegar vetur
gekk í garð, bjuggu i Reykja-
vík 1677 manns í heilsuspiil-
andi íbúðum og þar af 419
hörn.
Nú hefir þessi „ungi“ mað-
ur, sem nefnir sig Se, frætt
þetta fólk um, að það hafi
verið byggt í Reykjavík, og
hann hefir frætt það um, að
bæjarstjórnin hafi veitt stuðn
ing sinn „með lóðaveitingum
•og ýmis konar fyrirgreiðsl-
um“. En hann hefir jafn-
framt frætt það um, að það
er ekki fólkið, sem býr í
bröggunum, sem á skjól undir
vængjum verndarengla í-
haldsins. Nei, börn þeirra,
sem í bröggunum búa, mega
alast upp í íbúðum, þar sem
hvorki er vatns- eða skólp-
leiðsla, í íbúðum, sem vart
veita skjól fyrir vindi og
vatni.
Það eru gæðingar íhalds-
ins, sem fá leyfi til húsbygg- 1
fnga, þeim lætur bæjarstjórn
armeirihluti íhaldsins „ýmis
konar fyrirgreiðslur" í té til
að reisa sínar hallir, en fólk-
ið í bröggunum má búa þar
á.fram, og unga fólkið, sem
hyrjar búskap, fær svo leigð-
ar kytru í gömlu ibúðinni
gæðingsins fyrir okurleigu.
hannig tekst íhaldinu að við-
halda vandræðum og öng-
þveiti, til þess að húsabrask-
ararnir, sem styðja kosninga
jsjóð þess, geti makað krók-
inn. —
Snekingurinn í Morgunblað
inu þvælir eitthvað um fjand
skap Framsóknarflokksins
við byggingaframkvæmdir
alþýðu manna í Reykjavík.
Rétt er að minna vitsmuna-
veruna á, að Framsóknar-
menn fengu komið því á-
kvæði gengisbreytingarlag-
anna á, að þriðjungi gengis-
hagnaðarins, eða um 7 millj.
r, annað efndir
króna skyldi varið að einum
þriðja til bæjarbygginga en
að tveimur þriðju til verka-
mannabústaða. í árslok 1949
var lánasjóður til verka-
mannabústaða þrotinn, en á
þessu ári hefir verið unnt
að veita lán til bygginga úr
sjóðnum vegna þessa ákvæð-
is Framsóknarmanna.
Þetta er fjandskapur við
alþýðu í augum Moggapilt-
ungsins. Allt, sem ekki miðast
við hagsmuni þeirrar gráðugu
sérhagsmunaklíku, sem mynd
ar innsta hring Sjálfstæðis-
flokksins, á að vera fjand-
skapur við alþýðu.
En þessi andlegi Lucifer
þsirra Morgunblaðsungling-
anna hitti þó einu sinni nagl-
ann á höfuðið, þegar hann
segir: „Vinarhöndin hefir
hvað eftir annað löðrungað
fátæka alþýðu þessa bæjar í
fjandskap sínum við hags-
nnini iiennar.“ Þetta er rétt
hjá „unga“ manninum, vin-
arhönd íhaldsins hefir löðr-
ungað fátæka alþýðu þessa
bæjar, og hún mun löðrunga
hana ófram, meðan heildsal-
ar og húsabraskarar ráða
nokkru innan Sjálfstæðis-
ílokksins.
Frá F.U.F. í
Rangárvalla-
sýslu
Síðastliðinn sunnudag hélt
Félag ungra Framsóknar-
manna í Rangárvallasýslu
aðalfund sinn að Goðalandi
í Fljótshlíð. Voru bar mættir
félagsmenn víðast að úr sýsl-
unni. Auk venjulegra aðal-
l'undarstarfa fór fram kosn-
ing fulltrúa á 9. flokksþing
Framsóknarmanna. sem sett
verffur í Reykjavik 17. nóv.
n. k. Þá ákvað félagið að beita
sér fyrir einni útbreiöslusam
komu fyrir áramót. Að lokn-
um fundi voru sýndar kvik-
myndir.
Stjórnin var öll entiurkiör-
in, en hana skipa þessit
menn:
Ólafur Ólafsson, Hvolsvelli,
íormaður., Stefán Runólfs-
soxi, Berustöðum, ritari,
Guðni Jóhannsson, Teigi,
gjaldkeri og með.stjóvnendur
Bjarni Helgason, Forsæti og
Guðsteinn Þorsteinsson,
Köldukinn.
Varastjórn:
Helgi Egilsson, Skarði, Á-
gúst Árnason, Holtsmúla,
Guðjón Ólafsson, Syðstu-
Mörk.
Endurskoðendur:
Gun.nar Guðnason, Brekk-
um, Teitur Benediktssson,
Nefsholti.
Fulltrúaráff félagsins er nú
skipað þessum mönnum:
Aðalsteinn Jónsson, Sum-
arliðabæ, Karl Þórðarson,
Kvíarholti, Bárður Vigfús-
son, Hj allanesi, Guðlaugur
Árnason, Bala, Bjarni Guð-
Þá er togaraverkfallið loks
ins á enda, hefir það kostað
þjóðina tugi milljóna í erlend
um gjaldeyri.
Þetta verkfall er lang-
lengsta og þrálátasta verkfall,
er hefir staðið hérlendis, og
það gefur vissulega tilefni til
að athuga félagslegan þroska
þeirra manna, er að því stóðu
og jafnframt þjóðarinnar í
heild.
Það er, held ég, engin goð-
gá að halda því fram, að í
þegnskap og félagslegum
þroska eigum við íslendingar
margt ólært. Þetta er ofur
eðlilegt og engin ástæða til að
örvænta um okkar hag þess
vegna.
Það eru gerðar kröfur til
ríkisvaldsins og mikið talað
um skyldur þess við þegnana,
en það heyrist sjaldan minnst
á nokkrar skyldur þegnanna
við ríkið og þjóðina sem heild. •
Það er ekki rúm aff sinni til
aff ræða langt mál um þessi
efni, en ég held, að það hljóti
að vera skylda hvers heil-
brigðs einstaklings aff reyna
ekki að svíkjast á sem auðveld
astan hátt gegnum lífiff.
Þær framfarir, sem hafa
orðiff, hafa kostað starf og
svita feðra okkaT, sem nú
erum ung, og því aðeins tryggj
um við andlegt og efnalegt
frelsi þjóffarinnar, að við höf
um þann þegnvilja aff nenna
að fórna svita og starfi til
framleiðslu og framfara þjóff
arinnar.
★
Undanfarið hefir færzt
meiri hiti í orustur Kóreu-
styrjaldarinnar.
Stuðningur Rússa og kín-
verskra kommúnista verður
augljósari með hverjum
deg'num sem líður.
Rússneskar flugvélar og
vopn eru notuff gegn herjum
Sameinuðu þjóðanna.
Á meðan gjamma hlaupa-
tíkur Kominform hér, friður,
friður, við kommar erum frið
arvinir. Getur öllu viðbjóðs-
legri undirlægjuhátt við er-
lenda ofbeldisstefnu?
jónsson, Uxahrygg, Arnheið-
ur Helgadóttir, Ey, Magnús
Einarsson, Bakka, Pálmi
Eyjólfsson, Hvolsvelli, Böðv-
ar Gíslason, Butru, Sveinjón
Ólafsson, Skálholti og Guðjón
Sigurjónsson, Núpakoti.
Fulltrúar á flokksþing voru
kjörnir:
Ólafur Ólafsson, Hvolsvelli,
Guðni Jóhannsson, Teigi,
Stefán Runólfsson, Berustöð-
um, Guðsteinn Þorsteinsson
Köldukinn, Hákon Hafliðason
Búö og Hermann Sveinsson.
Varamenn. Nikulás Guð-
mundsson, Múlakoti, Arnheið
ur Helgadóttir, Ey, Inga ísaks
dóttir, Ási og Þorsteinn Run-
ólfsson, Berustöðum.
ANDLEGT FRELSI
Til er á ensku bók, sem
heitir The God that Failed.
(Goðið, sem brást), er hún
safn ritgerða um kommúnis-
mann, eftir sex heimsfræga
rithöfunda, sem annaðhvort
höfðu gengið í kommúnista-
flokkinn eða verið ákafir
fylgismenn hans, en sem nú
hafa opnað augun fyrir hinu
sanna eðli kommúnismans og
snúið baki við honum. Hér
birtist i lauslegri þýðingu
brot úr grein eftir enska
skáldið Stephen Spender.
Niðurstöður mínar eru, að
þótt kommúnistaflokkar
heimsins, eins og þeir eru
skipulagðir i dag, geti ekki
skapað betri heim, þá geti
þeir jafnvel búið mönnum
ennþá verri heim. Ástæðan
fyrir þessari skoðun minni er,
að of mikið vald er lagt í
hendur fáum mönnum.
Þessir fáu menn eru svo
brynjaðir gegn gagnrýni á
öllum málum nema hreinum
flokksmálum, að hvorki þeir
sjálfir né nokkrir aðrir eru
öruggir fyrir verstu mannleg-
um eðlisþáttum þeirra,
grimmd þeirra og hefnigirni,
öfund þeirra og valdagræðgi.
Sakir þess, að ég trúi því
ekki, að miðstjórn kommún-
•istaflokkanna sé fær um að
skapa þjóðfólag án stétta-
mismunar eða yfirleitt fær
um að skapa nokkuð nema
einstrengingslegt stjórnarfar
smámunalegs skriffinnsku-
ríkis, get ég ekki lagt dóm-
greind mína undir vald þess-
ara manna, hversu raunsæ
sem dómgreind þeirra kann
að vera, og hversu skeikull
sem ég kann sjálfur að vera.
Kommúnistar stefna að
meiri samdrætti valdsins en
nokkurn tíma hefir áður
þekkzt í sögunni. Hinn póli-
tíski flokkur, hinn eini, sem
er leyfður, er háður valdi
miðstjórnarinnar og er
stjórnað af fáum mönnum.
Öllum lífshrærýagum innan
ríkisins er beint í pólitiska
átt.
Flokksnýting listarinnar
táknar komandi dauða henn-
ar, og dauði hennar væri ævi-
böl mörgum einstaklingum,
jafnvel þótt vopnum varðir
valdhafarnir yrðu ekki skelfd
i'ir. —
| í Rússlandi er listin þegar
dauð, eins og kommúnistar,
þótt furðulegt sé, stundum
játa. (Ilya Ehrenburg sagði
mér í Paris 1945, að Rússar
myndu ekki taka þátt í al-
þjóðlegri málverkasýningu, af
því að þeir ættu enga góða
málara. Hann sagði ennfrem-
ur, að amerískir rithöfundar
stæðu nú fremstir i smásagna
gerð, og að Rússar sköruðu
aðeins fram úr í tónlist. Ung
verskur kommúnisti sagði
við mig 1946, að Rússar hefðu
þegar gengið af bókmennt-
um og málaralist dauðum og
væru á góðri leið með að
spilla tónlistinni.)
Listamaöurinn er þroskað-
asta samvizkurödd einstakl-
inga þjóðfélagsins, hann hef-
ir ekki aðeins víðtæka sýn
| yfir mannlegar þarfir og
mannlegar gjörðir, heldur
hefir hann og djúpa innsýn
i tilfinningar og reynslu,
gæfu og ógæfu einstakling-
anna.
Að halda því fram, að lista
maðurinn sé einstaklings-
sinni, er ekki að halda þvi
fram, að hann sýni aðeins
brot af sjálfum sér og skapi
aðeins fyrir sig sjálfan. Held-
ur er með því sagt, að hann
tjáir sína eigin reynslu, sem
er í tengslum við reynslu
fjölda manna, sem eru á þvi
stigi að vera ekki aðeins kall-
pípur þjóðfélagslegra þarfa.
Bókmenntir og listir eru
þess vegna temoignage, vitn-
isburður mannlifsins innan
takmarkana tíma og rúms,
Ef reynsla einstaklingsins er
beygð undir samræmdar upp
lýsingar og eftirlit, er lokað
einu leið mannkynsins til að
verða sér meðvitandi um til-
veru sína sem samfélag ein-
staklinga, er lifi óheftu per-
sónulegu lífi.
Það er erfitt að trúa því,
að einræðisstjórn þess ríkis,
sem sviptir rithöfunda og
málara frelsi til að tjá hug-
sjónir sínar, ef þær samrým-
ast ekki stjórnarfari rikisins,
hafi frjómagn og siðferðileg-
an styrk til að skapa þegnun-
um lífshamingju. Allt, serr.
hún hefir upp á að bjóða, er
vélræn skipulagning í stað
heilbrigðs lífs. Hefting frjálsr
ar listar er ein tegund brjál-
æðis, líkt eins og að banna,
mönnum að heyra þau hljóð,
sem eyru þeirra nema, en
beina aðeins að hlustuir.
þeirra gjallarhornum, er
túlka stefnu valdhafanna
sótthreinsaða af ritskoðururr:
rikisvaldsins.
Fundir F.U.F í Borg-
arfirði og á Sme-
fellsnesi
Félag ungra Framsóknar-
manna i Snæfellsnessýslu hélt
fund ásamt Framsóknarfé-
lagi Snæfellsnessýslu að Vega
mótum sunnudaginn 29. okt.
s. 1.
Mættu þar Páll Þorsteins-
son alþm. og Lúðvik Kristjáns
son ritstj.
Voru þar kjörnir falltrúar
á 9. flokksþing Framsóknar-
manna og voru kjörnir frá
F.U.F.:
Aðalmenn:
Alexander Stefánsson, Ól-
afsvík, Halldor Finnsson,
Grafarnesi, Þórður Gislason.
Ölkeldu, Kristján Sigurðsson
Hrísdal, Einar Hallsson, Hlíð,
Kristinn Breiðfjörð, Gíslast.
Stykkishólmi, Jón Jónsson
I.itla-Langadal.
Varamenn:
Er-la Stefánsdóttir, ólafs
vík, Þórólfur Guðjönssor.,
Skallabúð, Friðjón Jonsson
Hóli, Kristján Þórðarso , Mi?
hrauni, Þarkell Guðmunds-
epn, Syðri-Görðuir Gisl.
(Framhald á 6. síðu.)