Tíminn - 04.04.1951, Blaðsíða 4

TÍMINN, miðvikudaginn 4. apríl 1951.
75. blað,
d.
Ljóð Hjálmars frá Hofi
Eftir Riehard Bech práfessor
Hjálmar frá Hofi:
KVÖLDSKIN. Ljóð. Helga-
fell, Reykjavík, 1950.
Höfundur þessara kvæða er
ióngu kunnur fyfir skáldskap
sinn og gaf út kvæðakverið
Geislabrot (1928), er hlaut
vinsamlega dóma. Bar sú bók
því vitni, að þar var óvenju- 1
lega hagorður maður á ferð,
er kunni, að gömlum og góð- !
um sið, tökin á hörpustrengj-
um íslenzks alþýðukveðskap-
ar. —
Með þessari nýju bók sinni
verður hann fastari i sessi.
Honum leikur stuðlað mál svo
létt á tungu, að hann yrkir
heil kvæði í hringhendum,
enda hefir hann sýnilega tek-
ið sérstöku ástfóstri við þann
hljómfagra bragarhátt. Fylgja
hér á eftir nokkur dæmi þess
úr lausavisum hans, og skulu
fyrst teknar tvær náttúrulýs-
mgar; skýrir hin fyrri sig
ájálf, en hin síðari nefnist
,Sjávarsýn“:
Gróðurlág, en ljós á brá,
iiljan smá og fjóla,
rjöllin blá í heiði há
himna dáir sjóla.
Blossa vitar boðum á,
oáru titra vígin,
eygló ritar ofan frá
•tai iiti á skýin.
En skáldinu er hringhend-
a,n tiltæk til annarra hluta,
eins og iýsir sér í þessari vísu,
sem heitir „Ort undir fyrir-
iestri“:
Hann til þrautar rhælir mál,
mærðar stauti háður,
sami grautur, söm var skál,
sem eg hlaut þar áður.
Og enn er hringhendan hon-
um nærtæk, er hann slær á
dlvarlegri strengi, svo sem í
pessan prýðilegu vísu um
Guðmund Jóhannsson frá
Srautarholti, bæjarfulltrúa í
íteykjavík, er fórst í bílslysi:
Hniga óðum mætir menn,
myrkvast hljóð í strengjum,
íjölgar þjóðar föiinum enn,
tækkar góðum drengjum.
Fjarn fer þvi þó, að Hjálm-
ar eigi ekki onnur grip á hörp-
anm, því að hann yrkir jafn
snjailar ferskeytlur undir öðr-
im hattum og í ýmsum tón-
cegundum, og getur verið bæði
meinyrtur og beinskeyttur,
pegar svo ber undir, eins og
fram kemur í þessari vísu um
tildurdrósina:
Fölsk eru brjóst og falskar
fölsk er hún í svörum, [brár,
falskar tennur, falsað hár,
t'alskur roði’ á vörum.
Miklu oftar er þó hitt, að
göðhugur skáldsins til sam-
terðasveitarinnar syngur 1
strengjum hans, og tekur það
til landa hans beggja megin
hafsins, eins og höfundur
þessarar umsagnar ber þakk-
latlega í minni. Mikill fjöldi
af liprum og vel ortum tæki-
færiskvæðum er í þessari bók
Hjálmars, og hittir hún t. d.
vel 1 mark þessi vísa um nafna
vorn og frænda, Ríkarð Jóns-
son skurðlistarmann:
Einhver mesti auður
eru þínar syndir, [manns
að þú skulir skaparans
skera niður myndir.
TENGILL H.F.
Heiði við Kleppsveg
Simi 80 694
Hjálmar er sér einnig vel
vitandi ætternis síns og and-
legs skyldleika við alþýðu-
skáldin íslenzku að fornu og
nýju, og sem vænta mátti jafn
glöggskyggn á menningargildi
hlutverks þeirra í lífi bjóðar-
innar og á mikilvægi alþýðu-
menntunarinnar í heild sinni.
Það er því engin tilviljun, að
eitt af fallegustu kvæðum
hans nefnist „Harpa kvöld-
vakanna", og eru þetta fjögur
fyrstu erindhr
Þegar öldin ógna há
ægði völdum manna,
hafði fjöldinn hlýju frá
hörpu kvöldvakanna.
Harpan fræðum lagði lið,
listir gæða málar.
Eldaði kvæðið unga við
aringlæður sálar.
Allra tíða átti völd,
eyddi kvíða og skugga,
þegar hríðin hélu köld
háði stríð við glugga.
Undur fróð og hljóma hrein,
helgur sjóður ættum. —
Geymdi móðurmálið ein
mitt í þjóðarhættum.
Af sama toga er það spunn-
ið, að hann yrkir einkar fögur
og innileg minningarstef um
Sigurð Breiðfjörð, og minnist
með sama huga margra hinna
snjöllustu hagyrðinga sinnar
tíðar. Hann birtir einnig
margt samkveðlinga, sem far-
ið hafa á milli hans og þess-
ara bragabræðra hans. í þeim
hópi er Pálmi landi vor í
Michigan-ríki, sem kunnur
er löndum sinum af orðhög-
um ferskeytlum sínum og
lengri kvæðum, sem árum
saman hafa komið í Lögbergi.
Til þessa æskuvinar sins yrkir
Hjálmar heilt ljóðabréf (i
hringhendum), og verða sam-
eiginlegar æskuminingar þar
eðlilega ofarlega í huga.
Samúð Hjálmars með þeim,
er höllum fæti standa í lífinu,
kemur víða fram í vísum
hans og kvæðum, ekki síst í
kvæðinu „Skógarmaður".
hafa um sjálfan hann nætt
enda mun kaldan stundum
um dagana,, en þá hefir stak-
an stytt honum stundir og
létt honum sporin; það er því
ekki talað út í bláinn, er hann
kemst svo að orði í loka-
kvæði bókarinanr:
Mig ungan heillaði óður
og er mín svalalind.
Allmargt er af erfiljóðum í
bókinni, og þykja mér þessi
bezt: „Sveinn skáld Hannes-
son“, „Kolbeinn Högnason
skáld“, og sérstaklega minn-
ingarljóðin um Hreggvið Þor-
steinsson kaupmann, bróður
skáldsins, er drukknaði; í því
þýða og fagra kvæði er undir-
alda einlægrar og djúprar
tilfinningar.
Hjálmar frá Hofi skipar vel
sæti sitt á bekk íslenzkra al-
þýðuskálda. Þakka ég honúm
svo fyrir skemmtunina og sný
upp á hann stökunni, sem
fylgdi bók hans til mín:
Það er yndi að leika lag
ljóðs á skyndi vöku,
við þig binda bræðralag
brags í myndatöku.
(Lögberg 25. janúar 1951).
annast hverskonar raflagn-
Ir og vlðgerðlr svo sem: Verí
smiðjulagnir, húsalagnlr
sklpalagnir ásamt vlðgerðum
og uppsetnlngu á mótorum
röntgentækjum og helmills-
<félum.
Mlnnmgarspjöld
Krablsamefnsfclags
Reykjavfkur
fást í Verzluninni Remedia,
Austurstræti 7 og i skrifstofu
Elli- og hjúkrunarheimilis-
ins Grund.
Forðizt eldinn og
eignatjón
Framleiðum og seljun
flestar tegundir handslökkv"
tækja. Önnumst endurhleðslr
4 slökkvitækjum. Leltið upp-
lýsinga.
Kolsýruhleðslan s.f. Síml 338)
Tryggvagötu 10
Hefi ávallt
fyrirliggjandi
hnakka af ýmsum gerðum
og beizli með silfurstöngum.
Bendi sérstaklega á skíða-
virkjahnakka. Þeir eru bæði
sterkari og þægilegri en aðr-
ir hnakkar.
Sendi gegn kröfu.
Gunnar Þorgeirsson,
Óðinsgötu 17. Reykjavik.
Ragnar Jónsson
hæstaréttarlögmaður
Laugaveg 8 — Síml 7752
Lögfræðistörf og eignium-
sýsla.
Hinn 15. þessa mánaðar fer
fram almenn atkvæðagreiðsla í
Vestmannaeyjakaupstað um
það, hvort áfengisútsala skuli.
haldast þar í bæ eða ekki. Á
þessu stigi verður ekki neitt
um það sagt, hver árangur
kynni að verða af þeirri a.t-
kvæðagreiðslu, þó að meiri hluti1
yrði með lokun, en það kem- j
ur í ljós hvers menn óska og;
sú skoðanakönnun út af fyrir!
sig er mjög fróðleg og æskileg.
Áfengisvarnanefnd Vestmanna-;
eyja gefur út kosningablað, sem
heitir Vörn, og undirbúning- j
ur þessarar atkvæðagreiðslu
virðist vera í fullum gangi í
Eyjum.
Lög um héraðabönn eru til,
Alþingi hefir samþykkt þau og
þau verið staðfest, en ákvæði
um gildistöku þeirra eru eng-
in, svo að ágreiningi kann að
valda hvort lögin eigi nokkurn
tíma að ganga í gildi. Naum-
ast munu þau samt hafa verið
samþykkt nema ætlast hafi ver-
ið til þess.
Skoðanir manna um frjálsa
sölu áfengis og takmarkanir og
bönn eru mjög skiptar. Is-
lendingar hafa hvort tveggja
reynt. Bannið þótti ekki gefast
vel. ÞaS var afnumið í áföng-
um. Alltaf spáðu andbanning-
ar því, að ástandið myndi batna
við hverjar hömlur, sem felld-
ar væru niður. Og alltaf fór á-
standið versnandi. Bindindis-
mönnum og bannmönnum var
opinberlega kennt um það í
baráttunni að tveir menn hefðu
látizt af eitruðu áfengi meðan
sterku vínin voru bönnuð. And
banningar ætluðu að frelsa
þjóðina undan áhrifum þeirra
vondu manna, sem neyddu hana
til að drekka tréspíritus og
brennsluspritt.
Það eru margir tugir manna,
sem blátt áfram hafa drukkið
sig í hel síðan andbanningar
unnu sinn mikla sigur 1933 eft-
ir að hafa borið bannmenn þess
um sökum. Þau mannslát eru
sennilega engum að kenna. Þau
hafa komið af sjálfu sér. Sum-
ir vilja samt kenna bindindis-
mönnum um það, vegna þess
að þeir leggja ekki stund á að
kenna mönnum að drekka hóf-
lega, heldur ofstækisfullt bind-
indi.
Það verður fróðlegt að sjá,
hvernig atkvæðagreiðslan í Vesti
mannaeyjum fer. En það skulu
menn muna, að engin löggjöf
verður haldin nema yfir henni
sé vakað. Ef menn vilja vera
lausir við áfengissölu þurfa
þeir að vera á verði gegn laun-
sölum, smyglurum, bruggurum
og þess konar lýð. Ef almenn-
ingsálifið fordæmir iðju þeirra,
koma þeir ekki fram. Almenn-
ingsálit, sem telur alla áfengis-
sölu ósamboðna sæmilegu fólki
getur haldið bannlög í heiðri
og landinu þurru. Spurningin
er bara hvort við/viljum hjálpa
til að skapa slíkt almennings-
álit. Meðan svo er ekki verðum
við að dragast með áfengis-
bölið í öllum sínum myndum,
þrátt fyrir alla fína drykkju-
skóla, antabus og allt.
Mér er sagt, að í Framtíðmni,
skólafélagi Menntaskólans, hafi
komið fram tillaga um að víta
þann fjandskap við persónulegt
frelsi, sem fælist í bannstefn-
unni. Sú tillaga var raunar
felld. Þeir ungu menn, sem að
henni stóðu, mættu gjarnan
vita það, að meðal Sameinuðu
þjóðanna er nú mjög rætt um
það að banna ópíumrækt um
allan heim nema eitthvað smá-
vegis undir eftirliti til lyfja-
framleiðslu. Sömuleiðis er til
jurt ein í Suður-Ameríku, cola-
jurt, sem mikill vilji er innan
Sameinuðu þjóðanna til að
banna algjörlega sem hið versta
illgresi. Þetta er ekki sagt til
að rægja Sameinuðu þjóðirnar
eða að spilla fyrir þeim á þann
hátt, að þær verði taldar fjand
samlegar persónulegu frelsi ein
staklingsins. Annars verður
hver að virða sem vill þessa
bannstefnu þeirra og meta þær
minna eða meira hennar vegna
eftir því, sem honum finnst á-
stæða til.
Starkaður gamli.
ynmmgaiiiiiiiimi

MUNIÐ HIN HAGKVÆMU AFBORGUNARKJOR
ISLENDINGASAGNA-
ÚTGÁFUNNAR
Islendinga sögur .................... 13 bindi á kr. 520.00 ú skinnbandi
Byskupa sögur, Sturlunga saga
Annálar og Nafnaskrá ............. 7 bindi á kr. 350.00 í skinnbandi
Riddarasögur ......................... 3 bindi á kr. 165.00 í skinnbandi
Eddukvæði Snorra-Edda, Eddulyklar .. 4 bindi á kr. 220.00 í skinnbandi
Karlamagnús saga og kappa hans....... 3 bindi á kr. 175.00 í skinnbandi
Fornaldarsögur Norðurlanda ........... 4 bindi á kr. 270.00 í skinnbandi
Samtals 34 bindi á kr. 1700.00 í skinnbandi
ALLAR þessar bækur getið þér eignast og fengið, nú þegar, með því að
greiða 300,00 — við móttöku bókanna og síðan 100 krónur á mánuði.
LEITIÐ UPPLÝSINGA HJÁ OSS
íjaóacý
naátcjáf^c
an
Túngötu 7 — Pósthólf 73 — Símar 7508 og 81244
Reykjavík