Tíminn - 14.10.1951, Síða 7

232. blað.
TlMINN, sunnudaglnn 14. október 1&51.
7.
Alaliama
(Framhald af 5. síðu)
Aukin tækni bætir lífskjörin
og eykur framleiðsluna.
Miklu meira en helminguí
verkamanna í þessari stóru
verksmiðju eru blökkumenn.
Þeir vinna störf sín af sam-
vizkusemj og eru í engu eftir-
Höfn í Ilornafirfti
(Framhald af 8. siðu.)
mjkið, alið upp við erfið lífs-
kjör hinna afskekktu byggða.
útgerðarstöð, svo að alls'hafði
félagið aðstöðu fyrir 30 báta
á vetrarvertíð, og hélzt útgerð
in blómleg og bátar í hverju
plássi út styrjaldartímann,
Þessi ungi Borgfirðingur eða þar til að bátar alment
var Jón ívarsson. Hann skildi, stækkuðu, svo að erfitt varð
að ef komizt yrði gegnum ‘ um hafnarskilyrði í Höfn.
Sjórinn hafði áður verið
verstu brotsjói heimskrepp-
unnar myndi einhvern tíma1 snar þáttur í lífi fólksins í
bátar hvítra manna, sem þó (betur ára. En jafnframt vissi öllu byggðarlaginu. Útræði
hann, að sú sigling krafðist var ur öllum sveitum, Suður
oftast eru yfirmenn þeirra á
vinnustað.
Margir eru búnir að vinna
hjá sama fyrirtækinu í ára- misjafnlegra séðra starfa við
tugi, en aðrir eru nýlega ‘ mnheimtu skulda og annars,
komnir til iðnaðarborgarinn- sem fólki þykir ekki þægilegt.
ar.
fastra og ákveöinna taka um svejt; Mýrum, Nesjum og
stjórnvölinn, harðfylgi og Lóni_
Þeir . hafa flestir unnið á
búgörðum til sveita, en kjósa
heldur að flykkjast til borg-
arinnar, komi þeir því við. í
stóriðnaðinum er vinnudag-
urnn styttri, en í sveitinni,
kaupið meira, en dýrara að
framfleyta fjölslcyldunni.
Tseknin hefir aukjzt við
framleiðsluna í hálfa öld,
frá -því að sams konar hjói-
börur voru notaðar til að
flytja hráefnið milli ofnanna
I stað þess að gefast upp og
Vaxandi mannfjöldi.
Þegar örugg aðstaða fór aö
skapast til útgerðar vélbáta,
iáta gæfuna eina ráða, var. komst sú þróun á, að heima-
klóin strengd og hinn ungi j menn úr þessum sveitum réðu
kaupfélagsstjóri, missti ekki sig á vertíöarbáta, sem komu
sjónar af markinu, og komjflestir austan af fjörðum til
skipi sínu heilu og óbrotnu að róa úr Höfn á vertíðinni.
gegnum stórsjói og hættu-
siglingu kreppuáranna.
Skultíirnar eyddust upp og
íélagið varð efnalega sjálf-
stætt. Það er óþarft að taka
það hér fram, að í félags-
kerfi samvinnunnar fer sam-
an velferð og efnahagsá-
stand fólksins og samtakanna.
eins og fiskinn millj fiskhús-
anna á Akranesi og þar til útgerðarstöðin,
færiböndin og þyngri kranar Þegar gusturinn frá nýrri
komu til sögunnar. Aukin heimskreppu fór að súgast
tækni hefir skapað ódýrari inn um Hornafjörðinn einum
framleiðslu og betri afkomu áratug síðar, var öðru vísi
verkafólksins og eigendanna Um að litast í landnámi Hrol-
sem yfirleitt fá ekki nema íaugs undir jöklunum. í Höfn
4 5% arð af hlutafé sínu, j var þá vel stætt kaupfélag og
þegar opinber gjöld hafa ver þroskaðri samtakamáttur
Þessi þróun hefir svo aftur
haft það í för með sér að
nokkru leyti, að í Höfn hefir
risið upp vaxandi kauptún,
sem nú telur á fimmta hundr
að manns, þar sem ekki voru
nema um 70 íbúar fyrir 30
árum. Fólksfjöldinn er hins
vegar nokkurn veginn sá sami
l sýslunni, svo fólkinu hefir
að sama skapi fækkað í sveit
unum. Það, sem sett hefir
svip sinn á samvinnusamtök
in í Austur-Skaptafellssýslu,
er hin fasta og örugga þróun
frá því, að örðugleikar fyrri
kreppunnar voru liðnir hjá.
ið greidd af verksmiðjunni.
Það sem blökkumaðurinn
veit en þið kannske ekki.
fólksins, en áður i byrjun fyrri
kreppunnar, er hin unga hug-
sjón leysti kaupmanninn af
hólmi, er harðna tók í ári að
Það er ekki víst að húsmæð aflpknu góðæri og gróða.
urnar geri sér grein fyrir því j pa keypti félagið, er var orð
hve mikil vinna er fólgin í því ið skuldlaust, útgerðarstöð af
aö búa til hnéð á rörlagning-
una og kranann, sem beinir
rennandi vatninu ofan í eld-
húsvaskinn. En blökkumenn-
irnir í verksmiðju Stockhams
í Alabama vita það vel, og
gætu frætt ykkur um það, ef
þeir væru gestir í eldlrúsinu.
Rennandi hráefni og gló-
Landsbanka íslands. Tók fé-
iagið þar við verbúðum, fiski
húsum og útgerðaraðstöðu fyr
ií’ um 20 báta og skömmu fyrir
síðustu heimsstyrjöldina aðra
af blökkumönnum suður i
Alabama til að gera honum
andi málmur er sett í þar til lífið léttara og ánægjulegra.
gerð steypumót, sem síöan
eru látin inn í risavaxna bök
unarofna. Þaðan er hnéð, eða
A kyrru sumarkvöld getur
líka veriö fróðlegt að stöðva
loftkælinguna og stóru vift-
vatnskraninn hvcrki fagur á, una í loftinu á hótelherberg-
sýndum, gljáandi, né girnileg inu og ganga út í steikjandi
ur á elhúsborð. Út úr ofn-1 baðvatnshita næturinnar. Þá
inurn kemur hann rauðgló
andi með ýmiskonar böfðum ’ er nauðsynlegur þáttur lífs-
og sporðum, er hann losnar, ins í landi eins og þessu að
úr sandinum í mótinu. i hafa kælikerfið í lagi, ís-
Síðan heldur framleiðslan skápa og kalda svalardrykki
áfram á færiböndum tiljog þér dettur ósjálfrátt i hug
kælistöðva. Síðan fer hver'að þessi kæliútbúnaður lífs-
hlutur í gegnum snyrtistof-j ins í hinum nýja heimi sé
urnar, þar sem vatnskraninn snarari þáttur velmegunar-
Bretar fúsir til að láta af
hergæzlu við Súesskurð
o
ef Egyptakad gerist aðili að varnaesátt-
mála lantlaima við holn Miðjarðarliafs
Sendiherrar Bretlands, Frakklands, Bandaríkjanna og
Tyrklands gengu allir hver eftir annan á fund utanríkis-
ráðherra Egyptalands í Alexandríu í gær og báru fram til-
boð stjórna sinna um sameiginlegt varnarbandalag fyrir
botni Miðjarðarhafs og um gæzlu Súesskurðar, þar sem
Egyptaland væri fullgildur aðili.
Grundvöllur samnings
þessa er sá, að hann trýggi
varnir landanna við botn Mið
jarðarhafsins, aðallega þeirra
sem eiga lönd að Súesskurði
en tryggi jafnframt alþjóð-
lega og frjálsa siglingaleiö um
skurðinn með þátttöku vestur
veldanna.
Fúsir að hverfa á brott
með herinn.
Ef Egyptar gerðast aðilar
að samningi þessum og upp-
fylli viss skilyrði varðandi
framtíð Súdan, eru Bretar fús
hagsmuna aö gæta varöanc(i
skipan þessara mála, og hef-
ir nú fengið loforð Bandaríkjá
stjórnar um það, að hags-
muna þess verði gætt í vænf-
anlegri samningsgerð.
** i>
Aukið brezkt herlið
I Súdan?
Þá hefir sir Bryan Robert-
son, hershöfðingi brezka hers
ins á þessum slóðum hvatt til
þess, að brezka stjórnin senði
aukið herlið til Súdan til a&
vera víð því búin að Eyyptar
Súesskurð og eftirláta hana al
þjóðlegum heraðilum eða
Árið 1938 hafði kaupfélagið Egyptum eftir því sem ákveð-
ir til að láta af hergæzlu við gei* alyöru úr þeirri hótun
látið byggja verzlunar- og
skrifstofuhús, sem verzlunin
fluttist í úr gömlu verzl-
unarhúsum kaupmannsverzl-
unarinnar, sem flutt voru af
Tuliniusi frá Papaós 1897 og
endurreist í Höfn. Áður hafði
verið lögð á það megin á-
herzlan að gera félagiö efna
lega sjálfstætt og ráðast í
framkvæmdir í beinu sam-1um þeim, sem eiga umráða-
bandi við atvinnulífið og efna að skurðinum og stór
ið yrði af hinu nýja varnar-
bandalagi. Önnur atriði í
samningstilboði þessu eru ó-
kunn.
Enn hefir ekkert urn það
neyrzt, hvort ætlunin sé að
bjóða Grikkjum og ítölum í
varnarbandalag þetta, enda
íyrst og fremst ætlað lönd-
lega afkomu fólksins.
i veldunum, er eiga að tryggja
Allt fram að síöasta stríði írjálsa siglingaleið um hann
var það vani. fölagsíns áð
taka skip á leigu til flutninga
á vori hverju. Kom það með
nauðsynjar frá Danmörku og
Englandi, byggingarefni, elds
neyti, matvörur og aðrar nauð
synjar, en flutt; ullina yfir
hafið í staðinn til hinna er-
lendu viðskiptavina. Gafst fé
tneð þátttöku sinni.
sinni að fara með her inn á
landið. Herafli Breta á þess-
um slóðum er um 10 þús.
manns.
Ilvort liðið sigrar
(Framhald af 1. rslðu.)
landsmeistaranna frá Akra-
nesi, mun áreiðanlega vekja,
mikla athygli. Sýnir þafe
mikinn styrkleika hjá Akur-
'nesingum geta mætt úr-
valsliðj Reykvíkinga, án þeás
að með nokkurrj vissu sé
hægt að spá fyrir um úrslít
í leiknum, þó flestir halliat
skiljanlega að því, að úrvals-
liðið ber sígur úr býtum,
enda má segja, að liðið sé afe’
mörgu leyti vel valið. En mun
urinn veröur aldrei mikill. Ak
Vandamál Súdans.
Óhjákvæmilegt er talið að
vandamálinu um Súdan verði
um leið ráðið til lykta, þar
sem Egyptar hafa nú tengt . . ,
kröfur sínar um yfirráð lands ’ uruesm8'ar er ema hðið h
ins deilunni um Súesskurðinn. I f Jaucil’ fem se^a m^’ Ý5
boð heilsteypt, þ.e. hvergi veikur
skilurðu kannske hvað þaö j laginu þetta vel, enda áttúiEkiíi er enn vitað, hver —, hlekkur i hvi no- nim íiði;
samvinnumenn þá ekki yfir Bretar hafa gert varðandi ihlekklu 1 Þvl’ ema hðl'
og hnéð er fægt og fágað. Síð
an heldur framleiðslan í öll-
innar, en þú gerir þér grein
fyrir. Kannske er þaö hann,
um sínurn fjölbreytileik og'S'em gerir þann mun, að
stærðum, tveggja tonnnu hné,
þriggja tommu, samskeyti og
allt annað sem pípulagninga
menn einir kunna að nefna.
Allt heldur þetta áfram á
sama færibandinu, unz ótal
sérfræðingar og flokkunar-
menn eru hver um sig búnir
að tína af því á leiðinni, hver
sinn hlut og safna þessu sund
urgreindu í kassa sína, sem
síðan eru vegnir og skráðir
til útflutnings og sendir víðs-
vegar um Bandaríkin, eða til
annarra þj óðlanda handan
djúpra ála úthafanna í
austri og vestri.
Þar sem hitinn er vanda-
mál daglegs lífs.
Það er meira aö segja ekki
Bandaríkjamaðurinn getur
starfaö og unnið mikið í sama
hitanum og Egyptinn í Cairo,
eða Arabinn í Óran liggur í
iðjuleysi og býr við lélegri af
komu.
Logar frá stáli og járni.
En hvernig sem í því ligg-
ur,þá er fallegt að sjá yfir
hina upplýstu iðnaðarborg að
kvöldlagi af hæðunum úr
glæstum salarkynnum þeim,
er bæjarstjóri Birmingham-
borgar heldur veizlu sína
handa evrópiskum gestum.
Leyftrandi logar stál-
bræðsluofnanna lýsa upp
himininn, milli þess sem
þeir hverfa í svörtum kola-
reyknum úr hinum himinháu
loku fyrir það skotið, að ein j skorsteinum hins risavaxna
hver lesandi Tímans geti fúnd iðnaðar. Þar er unnið nótt og
neinum skipakosti að ráða.
Síðustu árin.
Árið 1943 fluttist Jón ívars- anir verði teknar um framtið
son frá blómlegu og velstæðu landsins nema íbúar þess
kaupfélagi í Höfn ti'. Reykja j vei’ði fyrst spuröir og síðar
vikur, en við tók Bjami Guð- verði stofnað til atkvæða-
mundsson, sem verið hafði 8'reiðslu undir alþjóðlegu eftir
samstarfsmaður Jóns í kaup 5iti um ilana-
Súdan, en talið víst að á, scm getur teflt svo djarft *
fyrsta stigi málsins setji þeir mæJja ulvalsliÖi hinna Lð-
það skilyrði, að engar ákvarð- es',u feia§a-
félaginu.
Kaupfélag Austur-Skapt-
fellinga er samtök fólks, sem
þrátt fyrir erfiðar samgöng
ur á mikla framtiö fyrir sér.
Félagið hefir nú á síðustu ár-
um komið sér upp sláturhúsi
og frystihúsi og keypt hús til
gistihússhalds, og er í þann
veginn að koma á fót mjólkur
samlagi. Það er einnig megin
uppistaðan í fiskiðjuverinu
hinu nýja fyrirtæki,
ísrael heitið
tryggingu.
ísrael telur sig hafa mikla
frá boröi, og atorka og öugn
aður hvers og eins ber ávöxt.
og þó að segja megi, að nátt-
úrufegurð skipti ekkj raun-
hæfu máli í tilveru þjóðfélags
hugmynda, finnst sælkerum
sem 1 þeirrar rómantísku stefnu, er
Hornfirðingar binda vonir við. | skáldin fluttu með sér hing-
Frásögn þessi um úrræði að yfir sundin, fögur hug-
samvinnunnar í hinum erfiðu! sjón njóta sín betur í fögru
byggðum við sandana og stór
fljótin kemur þeim ckki á
óvart, sem skilur þá þýðingu,
er hin nýja þjóðfélagshug-
mynd samvinnunnar hefir í
nútíma þjóðfélagi. Með auk
umhverfi. Og eitt er víst, að
ef Hrollaugur landnámsmað
ur væri nú kominn á Al-
mannaskarð, upp yfir búi
sí-nu undir Skarðbrekku, þá
mætti auga hans gleðjast við
ið nafnið Stockham á vatns-
krana eða rörasamskeyti og
noti þá tækifærið nú til að
íhuga tilveru og uppruna
þessa hversdagslega hlutar,
sem kominn er langt að, úr
annarri heimsálfu, smíðaður
dag og við að búa til stál og
járn, fleiri skip og bíla, ís-
skápa og önnur tæki til að
aaka lífsþægindin, starfiö og
framleiðsluna. Það lýsir af log
andi stáli og járni á nótt sem
bj örtum degi. gþ.
inni tækni og framförum verð ; þá sjón að horfa yfir sam-
ur minna rúm í huga hins ’ vinnubyggðina undir hvítum
raunhæfa umbótamanns fyr
ir öfgastefnur auðhyggjunn-
ar og ríkisrekstrar, því að í
ríkí samvinnuhugsjónarinnar
finnur fólkið sjálft sig og
hamingjuna í glöðiv starfij,
þar sem hver ber sinn skerf

Raflagningarefni:
-' |
Rafmagnsrör %“ skrúfuð
Hné %“ og %“
Té %“ og %“
Múffur %“ og %“
Spennur %“
Fittingsdósir 2 og 3 st.
Loftadósir 4 og 6 st.
Krónuhengi tvöföld
L. K. tengi
Rofar utanái.
Tengiar utanál.
Tengíar innf.
Veggvör 25 Amp.
Vatnsþ. dósir 2 og 3 st.
Hnífrofar 3X25 og 3X60 Atnþ.
Eldhús og Baðlampar
Glansgarn
Gúmkapall 2X0,75 og 3>í*4
qmm.
Vír vulc. og plastic 1,5—2,5
og 6 qmm.
Sendum geng eftirkröfu
land allt.
,1
jöklunum, þar sem híbýlin
rísa í krafti hinna stórvirku
ræktunarvéla í Þinganesinu
og stórir vélbátar flytja fisk-
inn að landi inn um þröngan
Hornaf j arðarósinn.
gþ-
RAFTÆKJAVEKZI.
LÉÐVÍKS
GVÐMUNDSSOW
•
Laugaveg 48B — Sími 7775