Tíminn - 05.01.1952, Page 4

4.
TÍMINN, laugardaginn 5. janúar 1952.
3. blað.
Réttlæti Magnúsar írá Mel®
Fyrir Alþingi því, er nú
situr, liggja tvö frumvörp til
laga, er snerta mjög skipt-
ingu tekna og gjalda hjá ein-
staklingum þjóöarinnar.
Frumvö”p þessi eru: Frv.
til laga um endurskoöun
'fasteignamatsins og frum-
varp til laga um leigu hús-
næðis.
Þar sem þarna er um að
ræða, tekjur og skatta af viss
um flokki eigna, þó er auö-
sætt að varla er hægt að taka
afstöðu til annars frumvarps-
ins nema hafa hitt frumvarp
iö líka í huga.
Einn félagsskapur á landi
voru hefir hafið áróður mik-
inn varðandi þessi frumvörp,
og er því nauðsynlegt að þjóð
in geri sér ljóst samræmið í
málflutningi þessa félags-
skapar.
Félagsskapur sá, er hér um
ræðir, er:
„Félag fasteignaeigenda í
Reykjavík.“
Það vill svo vel til, að fram-
kvæmdástjóri Fasteignaeig-
endafélagsins, — en ætla
verður að hann túlki skoð-
anir félags síns — hefir haft
bein afskipti af báðum þess-
um frumvörpum.
Á Alþingi hefir hann flutt
breytingartillögu ásamt tveim
þingmönnum öðrum varðandi
frumvarpið um endurskoðun
fasteignamatsins, en í milli-
þinganefnd hefir hann unn-
ið að samningu frumvarps
þess um húsaleigu er nú ligg-
ur fyrir Alþingi. í greinar-
gerð fyrir því frumvarpi hef-
ir hann birt sérálit, og kom-
iö með ákveðna tillögu, varð-
andi hæfilega húsaleigu.
Eftir Haimcs Pálsson frá Umlirfclli
Framkvæmdastjórinn
og fasteignamatið'.
Á Alþingi hefir fram- (
kvæmdastjóri „Fasteignaeig-;
endafélags Reykjavíkur," 2.
varaþingmaður Eyfirðinga,
flutt tillögu um það, að end-,
urskoðun fasteignamatsins
skuli háð því, að engin fast-,
eign sé hækkuð meira en fjór
falt, miðað við gildandi fast-
eignamat.
f Reykjavík er gildandi fast (
eignamat íbúðarhúsa í fyrsta
flokki, með öllum nútímaþæg
indum, hæst kr. 42,00 á hvern
teningsmetra.
Kostnaður slíkra húsa í
Reykjavík árið 1951, er tal-1
inn 650—700 kr. á hvern ten-
ingsmetra. Fasteignamatið í
Reykjavík er því Vis—’/w af
raunverulegu kostnaðarverði
eins og það er í ár.
Söluverð húsa hefir til þessa
verið æði mikið hærra en
kostnaðarverð, þó miðað sé
við árið 1951. Þetta fasteigna-
mat vill Magnús Jónsson láta
lögbjóða, að ekki megi hækka
nema fjórfalt, ef það ann-
ars sé nokkuð hækkað.
Með fjórfaldri hækkun yrði
hver teningsmetir í vönduð-
ustu húsunum kr. 168, eða
rétt um V4 af kostnaðarverði.
Magnús Jónsson og félagar
hans vilja með lögum binda
það, að viss flokkur eigna í
landinu skuli aldrei teljast til
eignar nema % raunverulegs
verðmætis. Þessi eignaflokk-
ur er þó að allra dómi trygg-
asta og áhættuminnsta eign-
in, sem nokkur getur átt,
með fáeinum undantekning-
um, ef um vafasama fram-
tíðarstaði er að ræða. — Ef
maður hefir átt 400 þúsund
krónur í peningum undan-
íarin ár, hefir hann goldið
af þdirri eign að fullu til rík-
ís og sveitar, en ef hann
breytir til og kaupir sér hús
fyrir upphæðina, þá á hann
að dómi M. J. að borga eigna-
skatt og eignaútsvar af ein-
um 100 þúsund krónum.
Allir vita hvor eignin er
tryggari. Húseignir, a. m. k.
í Reykjavík, aukast stöðugt að
krónuverðmæti, en peningarn
ir missa kaupmátt sinn. Um
arðinn af þessum eignaflokk-
um skal ekki rætt hér, því
það er önnur saga, og ennþá
ljótari fyrir M. J. og Co. Hitt
er svo annað mál að enginn,
sem er svo vel efnum búinn,
að hann eigi 400 þúsund krón-
ur í peningum, lætur slíka
upphæð liggja í peningum eða
verðbréfum, heldur kemur
hann þeim í fasteign eða
leggur þá í brask, því þar gef-
ur eignin mestan arð. Það eru
aðeins þeir sem eiga smáupp-
hæðirnar 10—50 þúsund krón
ur, sem geyma í sparisjóði,
því upphæðin er of lítil til að
leggja hana í fasteign. Slíka
menn skal skattleggja til að
hlífa þeim, sem eiga hin raun
verulegu verðmæti. En svo er
fariseahátturinn mikill, að
M. J. og Co. halda þvi fram,
að til að vernda þá efnalitlu,
þurfi að halda fasteignamat-
inu í y4 raunverulegs verð-
gildis.
Framkvæmdastjórinn
og húsaleigan.
Mikill hluti fasteigna í
Reykjavík er seldur á leigu.
Til að finna rétt-
látan griindvöll í samskipt-
um leigutaka og eigenda hús-
eigna, var á þessu ári skipuð
sérstök nefnd, til að semja
frumvarp til laga um húsa-
leigu. í þessa nefnd var Magn
ús Jónsson, núverandi fram-
kvæmdastjóri Fasteignaeig-
endafélagsins skipaður. Flest-
ir, sem ekki hafa kynnt sér
til hlítar hugarfar vissrar
manntegundar, en aðeins
fylgst með tillögum M. J.
varðandi endurskoðun fast-
eignamatsins, myndu nú ætla
að M. J. teldi fjarstæðu að
tekjur af þessum eignum, —
sem ekki mega hækka i eigna
mati nema mjög takmarkað,
og ekki má greiða af nema
mjög takmörkuð gjöld að
dómi M. J. — mættu fylgja
hinum „tímabundnu verð-
sveiflum.“
í séráliti M. J., sem fylgir
frumvarpi því til laga um
húsaleigu, og nú liggur fyrir
Alþingi, segir svo:
„Leiga sú, sem ákveðin
verður þann 1. janúar 1952,
skal teljast grunnleiga, og
breytist hún til hækkunar
eða Iækkunar einu sinni á
ári í samræmi við visitölu
byggingarkostnaðar í Reykja
vík. Skal vísitala byggingar-
kostnaðar reiknuð út af Hag-
stofu íslands, en félagsmála-
ráðuneytið auglýsir visitöl-
una og jafnframt þá breyt-
ingu, sem verður á húsaleigu
samkvæmt henni.“
En hvað segir svo M. J. um
hvað sé hæfileg grunnleiga 1.
janúar 1952. í greinargerð M.
J. segir svo:
„Hingað til hefir hámarks-
leiga verið miðuð við aldur
húsa. Þetta tel ég fráleitt,
enda yrði þá að vera sérstak-
ur texti fyrir hvern árgang
húsnæðis. Það eina rétta er
að miða við notagildi húsnæð
isins fyrir leigutaka. Sú regla
er fullkomlega sanngjörn
gagnvart Ieigutakanum. Tel
ég því rétt að ákveða há-
marksleiguna 11 krónur (pr.
flatarmeter) miðað við það,
að leigutaki hafi það viðhald
á sinn kostnað, sem gert er
ráð fyrir í frumvarpinu.“
Þarna slær framkvæmda-
stjóri Fasteignaeigendafélags
ins því föstu, að leiga eftir
húsnæði skuli ávallt miðast
við það, hve sambærilegt hús
næði kostar hverju sinni, án
tillits til þess hvað umrætt
húsnæði- kann að hafa kost-
að.
Hverjum manni má því
Ijóst vera, að M. J. gerir kröf-
ur til þess, að eigendur fast-
eigna skuli ávallt hafa fulla
vexti, viðhald og fyrningu,
af öllu því verðmæti er þeir
eiga í fasteign, miðað við
hinar tímabundnu verðsveifl-
ur. En samtímis gerir hann
þær kröfur að umræddar
eignir skuli aldrei vera virt-
ar til skattaálagningar, nema
hæst y4 af núverandi verð-
gildi, og umfram allt má bað
eignamat ekki fylgja eftir
verðlagsbreytingunum.
Allir vita að við eignaskatts
álagningu og útsvarsálagn-
ingu er fasteignamatið lagt
til grundvallar, þess vegna
berst M. J. með hnúum og
hnefum gegn því að rétt mat
sé lagt á þennan flokk eigna.
En þegar eigendur umræddra
eigna ætla að skammta sér
tekjur af þessum eignum sín-
um, þá er annað hljóð í
strokknum.
Rökvísi hræsnaranna.
í grein, sem „Fasteigna-
eigendafélag Reykjavíkur“
lét skrifa og birt var í Morg-
unblaðinu fyrir skömmu, var
mikil umhyggja borin fyrir
hinum efnalitlu, og talið að
hækkað fasteignamat myndi
kollsteypa öllum þeim, er hin
síðari ár hafa byggt eöa keypt
húseignir af litlum efnum. —
Enda þótt aldrei hafi þess
orðið vart úr herbúðum þeirra
er M. J. er fulltrúi fyrir, að
þeir bæru mikla umhyggju
fyrir sínum minnsta bróður,
samanber hið takmarkalausa
okur á leiguhúsnæði, þar sem
hægt er að koma því við, en
allir vita að leigutakar hús-
næðis eru þeir, sem enga
fjárhagslega getu hafa til að
komast yfir íbúð, þá er rétt
að rannsaka við hvaða rök
þessi umhyggja M. J. og fé-
laga hans styðst.
Hér að framan hefir verið
sýnt fram á það, að M. J. vill
lögbinda mat fasteigna við
y4 af núverandi kostnaöar-
verði, en samhliða því vill
hann lögbinda, að eigendum
séu tryggðir fullkomnir út-
lánsvexti peninga af núver-
andi stofnverði slíkrar eign-
ar, í tekjur, og skulu tekjurn-
ar háöar verðlags breyting-
unum. Vilt þú ekki lesandi
góður nema staðar og hug-
leiða útkomuna hjá þessum
efnalitlu ibúðareigendum,
sem Fasteignaeigendafélagið
er að hugsa um. Tökum reyk-
vískan borgara, sem á 100
þús. krónur í peningum. Af
þessari eign hefir hann gold-
ið eignaskatt og eignaútsvar
og haft í tekjur af eigninni,
segjum 41/2%, eða 2y2% lægra
(Framhald á 6. síðu)
Börkur ræðir hér um áfengis-
og skattamál:
1 „Sælt og blessað veri fólkið hér
í baðstofunni, og með leyfi hús-
bóndans ætla ég að hjala við
ykkur litla stund. En vitanlega
vilja margir taka til máls, svo
ég ætla að vera sem fáorðastur,
aðeins að vekja rnáls á því, sem
mér datt í hug, ef einhver vildi
athuga það nánar.
Öðru hvoru er minnzt á áfeng
ismálin liér í baðstofunni, og
það ekki að ástæðulausu, því að
ég hygg að það mál verði seint
nóg rætt. Nú nýlega hefir á-
fengisvarnanefnd Reykjavíkur
sent út sína jólahugvekju, og
þar talar hún um, að almenn-
ingsálitið sé að snúast gegn á-
fenginu og áfengisneyzlu, og er
vel ef svo er. Það er einmitt
almenningsálitið, sem getur ver
ið svo sterkur aðili í þessu máli
á svo mörgum sviðum. Sem bet
ur fer er mikill fjöldi manna
I á móti neyzlu áfengra drykkja,
og þeir ættu að láta fnikið meira
á sér bera, t. d. með því að
hjálpa til að útrýma því, að
mönnum líðist að aka bíl, ef
I þeir eru undir áhrifum víns. Það
1 þurfa allir að hafa hugfast, að
1 þeir, sem stjórna bílum, hafa
að jafnaði fleiri eða færri manns
líf í hendi sér, og þurfa því
ævinlega að vera með óskerta
dómgreind, og með fullu ráði.
Þess vegna ættu allir að kæra
þegar það vitnast, að einhver er
undir áhrifum víns við bílakst-
ur, hvort sem það er í sveit eða
kaupstað. Svo ætti að láta menn
tapa ökuleyfi lengri eða skemmri
tíma fyrir það að hafa verið
undir áhrifum víns við bílakst
ur, og svo við ítrekað brot ættu
þeir að tapa ökuleyfi ævilangt,
þótt þeim hafi ekki orðið annað
á en aka bílum ölvaðir. Þetta
er svo stórkostlegt öryggisleysi,
sem almenningur á við að búa,
að herða verður á öryggi manns
lífanna og efnahag f jöldans, sem
er sífellt í hættu með núverandi
ástandi, eins og allskonar slys
og árekstrar bíla gefa til kynna.
Verum vakandi á verðinum. Nóg
er til af öruggum reglumönnum
í bílstjórastéttinni, þótt hinir
séu vinsaðir úr. Fleiri þætti á-
fengismála væri þörf að minna
á, þótt hér verði staðar numið
að sinni.
Margt er nú rætt og ritað um
skattamál. Eg ætla aðeins að
minnast á einn þátt þess sjúka
ástands, sem ríkir, og er senni
lega að einhverju leyti að kenna
hinni ranglátu og úreltu skatta
löggjöf og óheilbrigði í fjármál-
um. Nú viöurkenna flestir nauð
syn þess að framleiða sem mest
og bezt bæði til lands og sjávar.
Og þá verður manni á að hugsa
urn það, að Reykvíkingar eru
búnir að kaupa jarðir hér og
þar í nærliggjandi sveitum, til
að koma peningum s|ínum í
fast, eins og það er orðað, en
hafa þá ekki í sjóðum. Og væri
ekki nema gott um þetta að
segja, ef á þessum jörðum væri
búið, — hafður bústofn, eða á
einhvern hátt stunduð arðvæn-
leg framleiösla, því að þetta eru
margt góðar jarðir með ræktun,
hlunnindum og meiri eða minni
byggingum.
Því verr er það svo, að á mörg
um þessum jörðum er framleitt
lítið eða ekki neitt, og víða ekki
höfð nein skepna. Sumar þessar
jarðir eru svo að segja í eyði,
þegar ekki er þar fólk nema
örlítinn tíma úr sumrinu og þá
jafnvel ekki nema um helgar.
Verður þetta til þess að þau
mannvirki, sem búið var að
framkvæma á jörðunum, ganga
úr sér og eyðileggjast að meira
eða minna leyti. Verður þetta
sveitarfélögunum til stórskaða,
og landinu í heild, þar sem svo
er á öðrum stöðum lagt í fjár-
frekar ræktunar- og bygginga-
framkvæmdir bæði af einstakl
ingum og ríkinu til nýbýlamynd
ana handa þeim, sem vilja vera
við landbúnaðarframleiðslu, en
hafa ekki aðstöðu til þess á
annan hátt, vegna vöntunar á
sæmilegu jarðnæði.
Og til þess að þetta gangi
ekki svo áfram, þyrfti með lög-
um að veita hreppsfélögum
heimild til þess að ákveða lág-
marksframleiðslu á hverri jörð
innan sinna takmarka, sem ekki
væri viss ábúandi allt árið, er
réði framleiðslu á jörðinni. Ef
þeim ákvæðum væri svo ekki
fullnægt, þá gætu hreppsfélög-
in tekiö jarðirnar eignarnámi
með matsverði handa öðrum,
sem vantaði jarðnæði, en vildi
vera við búskap“.
Börkur hefir lokið máli sínu
og taka ekki íleiri til máls í
dag.
Starkaður.
Föðurbróðír minn
JÓHANN ÞÓRARINSSON (John Thornson)
frá Ólafsvík, andaöist að heimili sinu Edinborg, Skot-
landi, 9. nóvember síðastliðinn.
Guðbjartsína Þórarinsdóttir,
Skipasundi 32.
Hjartans þakkir fyrir samúð okkur sýnda við fárfall
og útför konu minnar
KARÍTASAR ÓLAFSDÓTTUR
Fyrir mína hönd, barna minna, tengdabarna og ann
arra aðstandenda.
Helgi Guðmundsson
Hjartanlega þökkum við öllum nær og fjær, er sýndu
okkur samúð og hluttekningu við andlát og jarðarför
móður okkar, tengdamóður og ömmu
GUÐRÚNAR SVEINSDÓTTUR
frá Staðarbjörgum.
Ingibjörg Jónsdóttir, Vilhelm Jónsson,
Jónanna Jónsdóttir, Sigurlaug Jónsdóttir,
Jósafat Sigurjónsson, Narfi Þórðarson
og barnabörn.