Tíminn - 21.02.1952, Blaðsíða 5

42. blaS.
TÍMINN, fimmtuilaginn 21. febrúar 1952.

Fimmtud. 21. febr.
ÞJÓÐLEIKHUSIÐ
Sem yður þókn ast
Stjórnarsamvinnan
í blöðum stjórnarandstæð-
inga er nú oft varpað þung
um ásökunum í garð Fram
sóknarmanna fyrir samstarf
þeirra við Sjálfstæðisflokk-
inn. í því sambandi benda
þau m. a. á, að sitthvað fari
á annan veg hjá ríkisstjórn-
inni en æskilegt geti talist
samkvæmt stefnu Framsókn-
armanna.
Framsóknarmönnum kem-
ur ekki til hugar aö neita því,
að þeir myndu kjósa, að ýms-
ar stjórnarframkvæmdir
hefðu veriö gerðir á annah
veg en raun hefir á orðið.
Þetta er þó ekki nema eðlileg
afleiðing þess, þegar tveir ólik
ir og andstæðir aðilar verða
að semja um framkvæmdirn-
Efnið í Sem yður þóknast er
gripiö úr hjarðmannasögu eft- '
ir Thomas Lodge, er birtist ár- j
ið 1590. Saga þessi hlaut nafn- !
ið Rosalynde, og ávann sér brátt:
svo almennar vir.sældir sökum ;
þess ævintýrablæs, sem hvíldi!
yfir allri frásögninni, að árið •
1598 var hún gefin út í fjórða j
sinn. Þótt margt sé stórum;
líkt með Rosalynde og Sem yð- >
ur þóknast, þá er samt e'ins og;
reyndar að likum lætur rit-;
snilld og listfengi mjög ójafnt!
skipt með höfundum þessara j
ofangreindu verka. Shakespeare 1
fylgir söguþræðinum í Rosa-!
lynde fast eftic, en bætir samt i
við nokkrum nýjum persónum j
eins og t.d. Villa, Öddu, Próf- j
steini og Jakobi þunglynda. j
Þessi síðastnefnda, en ekki síð-
ur merkilega, persóna var bæði
eðlileg og bein afleiðing þeirr-
ar sálkönnunar, er færðist mjög
ar. Hvorugur getur búist við j vöxt eftir 1590, er jafnt leik-
því að fá allt sitt fram. Til rita.skáld sem aðrir rithöfund-:
þess að ná samkomulagi, verð ar teku að kanna sálarlíf og :
ur að gera ýmsar tilslakanir.
Þetta gildir vitanlega um
samstarf Framsóknarmanna
innri hræringar mannverunn- j
ar af mun meiri áhuga og kost j
I gæfni en tíðkazt hafði fram til!
og Sjá 1 fstaeöismanna eins og þessa Mönnum var þannig skip j
að í ólíka skapgerðairflokka j
annað hliðstætt samstarf.
Framsóknarmenn gengu að
þessu vísu, þegar þeir hófu
samstarfið viö Sjálfstæðis-
(„types“ eða humours", er
minna nokkuð á „complexa“ j
vorra tíma) eftir vessasamsetn-
menn. Þeir áttu hinsvegar j íngu líkamans. Slikar sálarlifs-
ekki um annað en þetta sam íýsingar var að finna í velflest
starf að velja eða að láta
skapast algert stjórnleysi.
Kommúnistar höfðu dæmt
Bryndís Pétursdóttir í hlutverki Rósalind
um lækninguna“. (Your brother
and sister no sooner met but
they looked; no sooner looked
but they loved; no sooner loved
but they sighed; no sooner sigh
ed but they asked one another
the reason; no sooner knew the
reason but they sought the
remedy!) Þetta hugarástand, þ.
e.a.s. ástin, eins og hún birtist
oss í sjónleikjum Shakespeares,
er mönnunum jafn torskilin og
órannsakanleg sem tilgangur
sjálfs lífsins. Ef nokkra ást er
á annað borð að finna, er Shake
speare innan handar að sýna
oss og sanna, að hún er slegin
úr ósviknum májmi. Hann ger
ir sér ekki far um að sýna oss
með hvaða hætti hún varð til,
en gerir aftur á móti það, sem
er mun vandasamara, hann
sannfærir oss að undrin hafi
gerzt. Hann leggur elskendum
sínum hin einföldustu, en um
leið skáldlegustu orð í munn,
þannig, að af vörum þeirra
hrökva hin skírustu gullkorn.
í veruleikanum vefst elskend-
mn oftast tunga um tönn, er
þeir gera tilraun til þes að ræða
um ástir sínar. Shakespeare
leysir þá úr læðingi, og gefur
ástinni mál, er virðist vera jafn
eðlilegt og töfrandi sem ástin
sjálf. Þegar Orlando segir um
Rósalind, að hún: „Nái honum
nákvæmlega í hjartastað" (just
as high as my heart) og þeg-
ar Beatrice í Mucho Ado About
Nothing svarar prinsinum: „Þú
fæddist án efa á gleðistundu“
(’Out of question you were born
in a merry hour’) „Nei, alls
ekki, yðar náð, móðir mín hljóð
aði, en þá steig stjarna dans á
himnum, og undir hennar
um ádeiluritum, er fóru að birt fyrir uppistöðunni í þessnm um huga sínum eða hjala við hann
ast á prenti eftir 1597. En í júní rædda gamardeik. Óliver situr undurfögram ástarorðum. Að. merki fæddist ég“ (’No, sure,
sig úr leik með Moskvuþjón-
ustu sinni. Alþýðuflokkurinn
hafði ákveðið að vera utan
stjórnar vegna vonbrigða yfiri nann blátt bann viö frekari út-
kosningaúrslitunum 1949. Af | gáfu fjölda ádeilurita, og var
1599, er innsiglisverði konungs á svikráöum við yngri bróður lokum fer svo, að Óliver verð-
varð það ljóst, að ádeiluhöfund j sinn, Orlandc. Glíma nokkur er ur líka rekinn í útlegð, og hann
háð í viðurvist Friðriks, her- leitar sér athvarfs í áðurgreind
toga, er hefir sölsað undir sig um skógi, þar sem fullar sætt
lönd bróður sins. í þessari ir takast með þeim bræðrum.
arnir voru farnir að höggva of
nærri konungsvaldinu, setti
tvennu, sem. þá var eftir að
velja um, kusu Framsóknar-
menn heldur samstarf við
Sjálfstæðisflokkinn en stjórn
Jeysið. Þeir töldu, að þrátt
fyrir alla ágalla, er sliku sam
starfi myndi fylgja, væri það
þó líklegri leið en stjórnleys-
ið til þess að bjarga því, sem
bjargað yrði.
Reynslan hefir sannað,
Sem yður þóknast i hópi þeirra,
lét síðan brenna nokkur, og
stemmdi þannig stigu fyrir
þeim hvumleiða áróðri,
sem hafinn hafði ver-
ið gegn krúnunni. AU-
ar heimildir benda samt til þess
að þetta bann hafi ei verið
mjög langvarandi, hvað snertir
Sem yður þóknast, því að ári
síðar virðist það hafa fundið
að sú skoðun hefir verið náð fyrir augum innsiglisvarð-
rétt. Núverandi stjórn hefir arins. Eftirfarandi orð Celíu
tekist að afstýra stórfeldasta j gefa samt ótvírætt í skyn, að
atvinnuleysi, sem yfirvof-[ Shakespeare hafi heldur sárn-
andi var og hefði orðið marg að þessi afskiptasemi yfirvald-
fallt tilfinnanlegra en það anna: „since the little wit that
my Lord, my mother cried, but
then there was a star danced,
and under that I was born.’)
Hér þekkjum vér aftur tungu-
tak ástarinnar eins örugglega
keppni stendur Orlando sig svo Áður en yfir lýkur sviptir Rósa eins og gömlu spámennirnir
írækilega, að Rósalind leggur lind sig dulbúningi sínum og þékktu rödd Herra síns. Þannig
þegar í stað ástarhug til hans. giftist Orlando, en Celia Óliver,' mundu elskendur tala, ef þeir
Að glímunni lokinni skiptast °S valdaræninginn, hann Frið- j fengju á annað borð málið. Ást
þau Rósalind og Orlando nokkr dk, gerir iðrun og yfirbót, og (ln i augum Shakespeares er á-
um orðum, og þá grípur Eros allt fer vel á endanum, eins og þreifanlegur veruleiki, sem kóln
lækifærið og skýtur ör sinni vera ber-
í hjarta glímukappans. Er Or- Að jafnaði hefir Shakespeare
lando veröur þess visari, aö bróð það til siðs að láta elskend-
ir hans býr honum banaráð, uma í sjónleikjum sínum gera
flýr hann á brott og gengur í sér strax grein fyrir hvað hefir
lið með gamla hertoganum, er í rauninni hent þá. Hversu elsk
dvelur í áhyggjulausri útlegð í endur hans eru skjótir að
Ardenskógi, ásamt fylgdar- skynja töframagn og lögmál
mönnum sínum. Rósalind, dótt- ástarinnar má bezt sjá af lýs-
ir gamla hertogans verður nú ingu hans á ástum þeirra Celiu
flæmd írá hirðinni. Dulbúin og Ólivers: „því naumast höfðu
ar ekki í himinsvala háloft-
anna, eins og svo oft vill brenna
við hjá öðrum stórskáldum. Ást
in í sjónleikjum hans er hvorki
köld né himnesk, heldur hlý og
mannleg, og karlar og konur,
sem engan botn rnundu fá í hin
um andlegu og háleitu ástarór-
um Dantes, Spinoza eða Shell-
eys skynja strax og skilja rödd
ástarinnar hjá Shakespeare, þvi
, sem skógarhöggsmaður leggur þau fyrr hitzt, hann bróðir a® han. yekur vmist r brjósti
atvmnuleysi, er verzð hefir, fools have was silenced, the hýn ]ejg sína ásamt frænku þinn og systir mín, en þau Þeirra ljúfar endurminningar
hér um hríð. Stjórninni hef (little foolery that wise men
ir tekist að rétt vzð hag have makes a great show! („Því
ríkfssjóðs, sem var kominn á' síðan þetta smáræðis vit fífl-
gjaldþrotsbarm. Hún hefir' anna var þaggað, hefir þessi
tryggt landbúnaðinum jafn smáræðis fíflska hinna vitru
rétti við aðra atvinnuvegi og' verið býsna hávær!“).
bætt honum að nokkru það
mikla tjón, sem hann hlaut
sinni, Celíu, dóttur Friðriks her horfðu, naumast horft fyrr en um iiðnar sælustundir eða von
toga, til Ardenskógarins. Hér þau elskuðu, naumast elskað um hamingjusamara lif. Þess
ber fundum þeirra Orlando aft fyrr en þau andvörpúðu, naum
ástarvíma setur mjög svip sinn
ur saman, og Rósalind, brynj- ast andvarpað fyrr. en þau a íyrsiu verk skáldsins, enda er
uð dulbúningi sínum og ótví- spurðu hvort annað hverju ekki annað sýnna, en að hún
^ ræðri öryggiskennd leikur sér það sætti, og naumast orðið þess iiggi sem glófagur gullþráður í
Nú verður lítillega gerð grein ! ýmist að því að gera gys að elsk vísari fyrr en þau voru sér úti gegnum allflesta gamanleiki
hans.
af því að vera hornreka í
Bryndísi Pétursdóttur hefir
tlð nvskopunarstj®rnarinn" hennar og hagar störfum sín starfhæía. Alþýðuflokkurinn hefir veriö og er sú, að sam-
ar. Siðast, en ekki síst, hef- um samkvæmt því. Þetta hafði ákveðið að draga sig starf hins vinnandi fólks sé verið falið hið vandasama hlut-
ir stjornin tryggt hmarstóru sannagjst j ttg nýsköpunar- úr leik. Þessi afsta.ða verka- æskilegt um stjórn landsins.. verk Rósalindu. Þessi unga, en
raforkuframkvæmdir við stjgrnarinnar, þetta sýndi lýösílokkanna hindraði það, Sl’k samstarf er jafnvel enn htt reynda leikkona, hefir ráð-
Sogið og Laxá og áburðar- sig j stjórnartíð Stefán Jó- að nokkur möguleiki væri íyr t æskilegra á erfiðum timum izt í það stórræði að leika Rósa
verksmiðjuna, en framlög til j)annS) og þetta hefir einnig ir hendi til að mynda svo-, en ejla. Það, sem nú myndi hnd, sem um langt skeið hefir
þessara framkvæmda hefðu jj0mjg fram í núverandi nefnda vinstri stjórn. Það (vafalaust stuðla bezt að heil bæði verið keppikefli og próf-
ekki^ ^fensist^ að óbreyttri ^ stjgrnarsarnVjnnU) j voru þeir, en ekki Framsókn [ brigðum og réttlátum stjórn- t steinn færustu leikkvenna um
arháttum, væri samfylking víða veröld. Ranglátt væri að
hinna vinnandi stétta. En um gera samanburð á frammistöðu
slíkt er hinsvegar ekki að Bryndísar og hinna eldri og
tala meðan Moskvupólitíkin reyndari leiksystra hennar er-
drottnar í Sósialistaflokknum lendis, þess vegna verður ei lagð
og hjásetupólitíkin í Alþýðu- ur strangari mælikvarði á
flokknum og stór hluti alþýð frammistöðu hennar í þessu tor
unnar heldur samt áfram að velda hlutverki en efni standa
fjármálastefnu
Allt hefði þetta farið for-
görðum, ef stjórnleysinu
hefði ekki verið afstýrt.
Hinu er svo ekki að neita,
að ýmsa ágalla má finna á
ýmsum verkum stjórnarinnar
Allar ríkisstjórnir gera ein-
liver mistök. Framsóknar-
mönnum hefir og alltaf verið
ljóst, aö samstarfi við Sjálf
stæðisflokkinn hlyti að
fylgja, að milliliðastéttirnar
nytu ýmsra forréttinda og ó-
eðlilegrar gróðaaðstöðu. Hann
er fyrst og fremst flokkur
Framsóknarflokkurinn verð
arflokkurinn, er hindruðu
samstarf hins vinnandi fólks.
ur þo ekk. asakaður rctti-. MeSan forustu þessara
iega fynr það, að hann hef; f]okka ep þannl háttað) en
ir orðið að taka t.lhttzl Þess ,stórhluti verkalýðsins lætur
ara sjonarmiða Sjálfstæð.s-|samt g3epja£t til að fy]gja
flokksms, nema hægt §é aðjþeim verður ekki komið &
benda a, að hann; hafi att; stjórnarsamstarfi hinna
annan kost til að afstýra
stjórnleysi og öngþvezti en
samvinnu við Sjálfstæðis-
flokkinn.
Hvorki Þjóðviljinn eöa Al-
þýðublaðiö geta bent á þann
möguleika. Moskvuþjónustan
hafði gert kommúnista ósam
vinnandi stétta. Meðan svo
háttar verður flokki milliliða
stéttarinnar tryggð þátttaka
1 stjórn landsins og mikil á-
hrif þar. Þetta er staöreynd,
sem hið vinnandi fólk verður
að .gera sér Jjósa. .
Skoðun Framsóknarmanna
fylgja þessum flokkum. Með- j til. Hún er gædd mörgum þeim
an svo háttar verður Fram- { kostum, sem góða leikkonu ma
sóknarflokkurinn ekki rétti- prýöa: Glæsilegu útliti, frjáls-
lega áfeldur fyrir það þótt mannlegri og óþvingaðri fram-
hann freisti þess að hafa sam . komu og fjaðurmögnuðum og
starf við Sjálfstæðisflokkinn: stílhreinum hreyfingum. Radd
til þess að afstýra algeru beitingu hennar er enn nokk-.
stjórnleysi. i .(Framhald á 4. síðu.), j