Tíminn - 22.03.1952, Page 3

G8. þlað,
TfðlINN, laugardaginQ 22. roai;z.,1952,
ísien.dmgajpættir
Dánarminning: Sigfús Sigurhjartarson
Sigfús Sigurhjartarson var
fædur á Urðum í Svarfaðardal
6. febrúar 1902 og ólzt þar upp,
sonur Sigurhjartar Jóhannes-
sonar bónda þar og konu hans,
Friðrikku Sigurðardóttur frá
Draflastöðum í Fnjóskadal. Okk
ar fyrstu kynni urðu í Gagn-
fræðaskólanum á Akureyri vet-
urinn 1919—20. Hann kom í skól
ann þá um haustið, settist í 3.
bekk og hafði því ærið að starfa.
Virtist þá fremur fáskiptinn og
tók lítinn þátt í félagslífi, en
sótti fast námið og var talinn
stærðfræðingur góður, en sú
námsgrein var þá sem oft endra
nær mikils virt, en miður vin-
sæl af ýmsum og eigi talin við
allra hæfi. Ekki myndi því hafa
verið spáð þá, að hann yrði, er
stundir liðu, umsvifamestur í
þjóðmálum þeirra, er þá voru í
skólanum, en þó varð þetta svo.
Verða og sjaldan fyrirfram auð-
lesin örlög manna.
Að loknu gagnfræðaprófi fór
Sigfús „suður“ í menntaskóla og
settist þar í stærðfræðideild sem
vænta mátti. Þaðan lauk hann
stúdentsprófi vorið 1924. Hann
var einn þeirra mörgu af stúd-
entum þess árs, er lögðu stund á
guðfræði í háskólanum, og lauk
hann embættisprófi í þeirri
fræðigrein 1928. Að loknu em-
bættisprófi gerðist hann kenn-
ari, einkum í stærðfræði, við
Gagnfræðaskóla Reykvíkinga
og Samvinnuskólann. Naut
hann fljótt mikils álits í því
starfi. Jafnframt starfaði hann
mikið í félagsskap góðtempl-
ara, varð þar fljótt meðal helztu
forustumanna og stórtemplar á
árunum 1931—34. En þá var að
’ því komið, að þáttaskipti yrðu
, í ævi hans. Hóf hann rúmlega
j þrítugur þátttöku í stjórnmál-
I um, og af eigi minni áhuga en
hann hafði áður sýnt við önn
, ur viðfangsefni. Hann gerðist
j blaðamaður og frambjóðandi við
alþingiskosningar, varð rit-
stjóri, alþingismaður og bæjar
fulltrúi, og gegndi mörgum öðr
um opinberum trúnaðarstörf-
um. Hann var m.a. um skeið
formaður útvarpsráðs, vann að
undirbúningi alþýðutrygging-
anna 1935, sat í bæjarráði
Reykjavíkur, og tryggingarráði,
var formaður Kaupfél. Reykja-
víkur og nágrennis og fleira
mætti telja. Jafnframt var
hann einn þeirra stjórnmála-
Dánarminning: Tómas Tómasson
Jörðin Auðsholt er í Biskups-
tungnahreppi og í Skálholts-
sókn og er þó austan Hvítár.
Eldir þar eftir af áhrifum bisk-
upsstólsins, en í Auðsholti var
um langan aldur útibú staðar-
ins.
Biskupunum mun hafa þótt
Auðsholtsmýrin keppikefli, enda
er hún mjög grasgefin og þóttu
þar hinar beztu slægjur, eink-
um þegar Hvítá hljóp yfir hana
á vetrum.
Bærinn Auðsholt stendur fast
við ána og var þar jafnan til
skamms tíma mjög tíðfarinn
ferjustaður og meðal annars
læknisleið Hreppamanna. Hér
er þó sá galli á, að síbreytileg
sandeyri í miðri ánni gerir flutn
ing yfir hana erfiðan, sumar og
vetur. Víðar eru hættur búnar
ferðamönnum á leið þessari í
vatnavöxtum eða þegar ís er
ótryggur. Loks er Auðsholts-
mýri flöt og kennimerkjalaus
og þykir æði villugjarnt þar í
dinunviðrum.
Þegar jarðir biskupsstólsins
voru seldar, keypti Halldór
bóndi á Tindsstöðum á Kjalar-
nesi vesturbæinn í Auðsholit ár
ið 1791. Vorið 1801 flutti Tómas
sonur hans búferlum þangað og
hafa afkomendur hans búið þar
síðan mann fram af manni,
fyrst Guðbrandur Tómasson,
svo Tómas hreppstjóri Guð-
brandsson og þá sonur hans,
Tómas Tómasson, sem nú er
nýlátinn og loks synir Tómas-
ar, Einar og Tómas. Hafa þeir
feðgar nú búið í Auðsholti í
rúma hálfa aðra öld.
Það féll í hlut Tómasar Hall-
dórssonar og niðja hans að ann
ast ferjuna yfir Hvítá og hafa
þeir frændur gert það með þeim
ágætum að slíks munu fá dæmi.
Tómas bóndi Tómasson tók
við búsforráðum af föður sínum
vorið 1907 og bjó þar unz hann
fékk jörðina í hendur sonum
sínum fyrir nokkrum árum,
enda orðinn þá farinn að kröft-
um og heilsu.
Tómas lærði ungur af göfug-
um og góðum föður að kynnast
öllum kenjum árinnar og öllum
hættum, er yfir mönnum gátu
vofað í Auðsholtslandi. Allan
sinn búskap, og raunar bæði fyrr
og síðar, var hann vakinn og
sofinn í því að greiða fyrir ferða
mönnum og firra þá háska. Það
var ónæðissamt starf. Oft varð
hann að hlaupa frá heyskap og
öðrum bústörfum fyrirvaralaust
hvernig sem á stóð í hinn tíma-
freka flutning. Oft var hann
vakinn að nóttu eftir langan og
lýjandi vlnnudag, en aldrei
manna, er mest reyndi á. Hann 1
fór ekki varhluta af því, sem
eitt sinn var nefnt „að kenna
til í stormum sinna tíða“.
Það er ekki ætlun mín að
rekja hér stjórnmálasögu Sig-
fúsar Sigurhjartarsonar, enda |
er hún mér eigi nógu vel kunn ’
til þess að svo megi verða. Það
duldist ekki, að hann bjó yfir
miklu af því, sem forustumanni
má að haldi koma. Hann var
meðal snjöllustu ræðumanna á
fundum, og komu kennarahæfi-
leikar hans glöggt fram í því,
hve sýnt honum var um að
skipa efni á réttan stað og orða
það skýrt, er hann vildi segja.'
Varð honum það ekki á, sem
margan hendir, bæði í kennslu- '
stofu og á fundi, að gleyma byrj
unaratriðum, sem e>ru lykill!
skilningsins á hinu, sem flókn J
ara er. Hann var starfsmaður,
mikill, kappsamur og ósérhlíf-'
inn, viðmótið alúðlegt, og kunni
vel að haga orðum sínum við
menn. — Hér vil ég þó emkum
minnazt hans eins og ég kynnt-
ist honum, þar sem baráttunn
ar menn kjósa sér „stormahlé".
Þar, á hinu gestrisna heimili
hans, og í vinahópi á öðrum
heimilum, kom vel í ljós hjarta
hlýja hans, góðvilji og urn-
hyggja fyrir þeim, er honum
stóðu nærri, þar þóttist ég kom
ast næst því að skilja líf hans'
og starf.
Hann kvæntist árið 1925, þá
enn í skóla, Sigríði Stefánsdótt-
ur frá Brettingsstöðum í Laxár- '
dal. Að henni og börnum þeirra,
þrem er nú þungur harmur kveð
inn, er hann er brott kvaddur j
svo snemma. Sambúð þeirra var
hin ástúðlegasta, og er gott að
minnast slíks, er svo skjótt
þarf að kveðja, sem hér varð
raun á. Heilsa hans hafði um
alllangan tíma verið mjög tæp,
en vonir stóðu til, að hann hefði
við dvöl sína undir læknishendi
erlendis framan af vetri hlotið
nokkra bót meina sinna. En að
kvöldi hins 15. þ.m. andaðist
hann snögglega á heimili sínu.
Hann verður jarðsunginn í
dag. Megi blessun fylgja minn-
ingu hans, þeim til handa, er
honum voru kærastir og um
sárt eiga að binda við brottför
hans af þessum heimi. G. G.
i brást honum þó sívökul um-
hyggjan. *
Þær stundir verða aldrei tald ,
ar, sem Tómas eyddi við þetta |
starf í þágu annarra og ótaldir .
þeir menn, sem hann með forsjá
sinni forðaði frá hrakningum
. eða fjörtjóni.
Ferjutoll bar honum að fá og
mun oft hafa fengið, mun þó j
ósjaldan hafa verið uppunninn
í alls konar fyrirgreiðslu og góð-
gerðum, sem jafnan voru til
j reiðu, þótt sjaldnast væru af
miklu að má, enda kona Tóm-
asar honum fullkomlega sam-
huga og sízt af öllu letjandi til
ljúfra verka.
Tómas var skarpleitur í and-
liti, dökkhærður á yngri árum
og móeygður. Ennið hátt og
svipur bæði góðmannlegur og
greindarlegur. Hann var meðal-
maður að vexjti. Handleggir
teygðir af árinni og hendur
þrútnar af mikilli vinnu.
Hans mun lengi verða minnzt ■
eystra, sem hins greinda, prúða,1
ótrauða og umhyggjusama veg- j
vísanda og ferjumanns, sem
jafnt á nóttu sem degi vakti yf- |
ir feröum manna með góðvild, |
festu og fullkomnu æðruleysi
og bægði frá þeim hættum og
háska.
Hann átti erfVfet með að heyra
nokkrum manni hallmælt og
hryggðist innilega með hrygg-
um, en var þó fljótur að gleðj-
(Framhald á 6. síðu.)
V/.V.V.V.’.V.V.V.VV.V.W.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.’.W
AUGLYSING
um framboð og kjör
forseta íslands
jjl Kjör forseta íslands skal fara fram sunnudaginn 29.
jj júní 1952.
;■ Framboð til forsetakjörs skal skilað í hendur dóms-
Ijj málaráðuneytinu ásamt samþykkis forsetaefnis, nægi-
I; legri tölu meðmælenda og vottorðum yfirkjörstjórnar
■; um að þeir séu á kjörskrá, eigi síðan en fimm vikum
£ fyrir kjördag.
Forsetaefni skal hafa meðmæli minnst 1500 kosn-
ingabærra manna og mest 3000, er skiptist þannig
eftir landsfjórðungum:
Úr Sunnlendingafjórðungi (V.-Skaftafellssýslu-
Borgarfjarðarsýslu, að báðum meðtöldum) séu minnst
920 meðmælendur, en mest 1.835.
■jj Úr Vestfirðingafjórðungi (Mýrasýslu-Strandasýslu, .j
í að báðum meðtöldum) séu minnst 180 meðmælendur,
*I en mest 365. í
■I í
;• Úr Norðlendingafjórðungi (V.-Húnavatnssýslu- S.-
1 ;■ Þingeyjarsýslu, að báðum meðtöldum) séu minnst 280
1 5* meðmælendur, en mest 560. 5*
|í :•
!■; Ur Austfirðingafjórðungi (N.-Þingeyjarsýslu- Austur- «■
■: Skaftafellssýslu, að báðum meðtöldum) séu minnst 120 j£
V meðmælendur, en mest 240. "í
■:
Þetta auglýsist hér með, samkvæmt lögum nr. 36 12. J.
febrúar 1945, um framboð og kjör forseta íslands.
Forsætisráðuneytið 21. marz 1952 ^
í
Steingríntiu* Steinþórsson S
i :■
Birgir Thorlacius J
V.W.'.V.V.’.V.V.’.V.V.V.V.V.V.V.V.'.V.V.V.W.VAW
Áveitur frá Ganges eiga aö
breyta eyðimörk í akurlendi
Bezta leiðin til áð sannfæra
fólk um nauðsyn umbóta er að
veita því skjótan og drjúgan af-
rakstur. Þetta á sérlega við um
hina tæknilegu aðstoð, sem S.Þ,
veita. Og sem betur fer geta
S.Þ. tíðum orðið við óskum
manna í þessu efni.
Hér fylgir yfirlit, sem dr. W.
J. van Blommenstein frá Hol-
landi hefir gert, en hann var
sendur á vegum FAO til Pakist
an til að gera áætlun um ai?
breyta 400.000 hekturum eyði- J
merkur í frjóa jörð.
Með áveitum er þetta hægt
og það án mikilla erfiðleika, þvi
ekki þarf að grafa langa skurði,
því svæðið — sem er í Kushtia
og Jessore héruðunum — er
sundurgrafið af breiðum ár-
kvíslum, þar sem vatn er hætt j
að renna vegna þess, að kvíslarn
ar hafa fyllzt af auri og leðju
og uppspretturnar hafa leitað
annað í hinum hægfara breyt-
ingum, sem eiga sér stað í nátt
úrunni.
Enginn vandi er að fá nægi-
legt vatnsmagn frá stórfljótinu
Ganges, en þaðan er hægt að
dæla vatninu um nýjan skurð
í hinar gömlu kvíslar.
Dr. Blommenstein hefir áætl
að kostnað við að grafa skurð-
inn, koma upp dælistöðvum,
hreinsa kvíslarnar og aðrar
framkvæmdir um 27 milljónir
dollara og árlegan reksturs-
kostnað um 2,4 milljónir doll-
ara.
Eftirtekja af nýræktinni og
landbúnaði á þessu svæði er
hins vegar áætluð um 54 millj.
dollara.
Ef stjórn Pakistans tekur 10%
af þeirri upphæð í skatta, fást
5,4 milljónir í ríkissjóð. Ef stjórn
in tekur gjald af öllum skipum,
sem um kvíslarnar fara, myndu
þær tekjur nema 210.000 doli-
urum á ári. Eftir fyrstu átta ár-
in er áætlað að tekjurnar nemi
3,2 millj. á ári, en þangað til
verða tekjurnar notaðar til að
greiða stofnkostnaðinn við þess
ar framkvæmdir.
Nýjar loftleíðir
Þrýstiloftsflugvélar í farþega
flutningum eru orðnar að veru
leika og flugmálasérfræðingar
búast við því, að innan fárra
ára komi þær algerlega í stað
venjulegra farþegaflugvéla á
lengri flugleiðum.
En þrýstiloftsflugvélarnar
fljúga svo hratt, að ekki er
hægt að hafa þær í sama „lofts-
lagi“ og gömlu flugvélarnar, er
við fljúgum með nú. Þær verða
að fá sérstakar loftleiðir í ann
arri hæð og á öðrum stöðum.
Þetta er aðeins eitt af þeim mál
um, sem flugmálastofnun S.Þ.
fjallar um. Um þessar mundir
heldur ICAO ráðstefnu í París
og til umræðu eru þar hin sér-
legu flugferðavandamál Evrópu.
I flugmálunum er þróunin ó-
venjulega ör og er því nauð-
synlegt að halda tíðar ráðstefn
ur til að fylgjast með þróun-
inni.
Sú leið hefir verið valin, að
reyna að ganga frá allsherjar
áætlun um allar flugleiðir i Ev-
rópu og þátt þrýstiloftsflugvél-
anna í þeim flugferðum. Því
aðeins er hægt að skapa öryggi
og nákvæmni, að gerð verði flug
áætlun fyrir alla álfuna, og sú
áætlun verði jafn ströng og ná
kvæm og á járnbrautarkerfi.