Tíminn - 08.06.1952, Blaðsíða 4

4.
TIMINN, sunnudaginn 8. júní 1952.
126. blað.
Sænsku
A G A
koksvélarnar
;! eru væntanlegar bráðlega, sendiö okkur pantanir yð-
Einkaumboðsmenn á íslandi fyrir A. G. A. eldavélar
hvarvetna
Hafnarstræti 19. — Sími 3184
Kosningaskrifstofa
stuðningsmanna
Ásgetrs Ásgeirssonar
Austurstrætl 17
Opin frá kl. 10—12 og 13—22. Símar 3246 og 7320
Óskar Einarsson læknir:
Ferðahugleiðingar
er að nema
’ Niðurlag I
Eftir því sem austar dreg-
ur undir Eyjafjöllum verður,
xandsiag fegurra og fjölbreytt
ura. Gvöður klæðir hliðar a)l-j
ur upp að kiettum, en í þeím:
er myndauögi mikil, svo sem
uyndastyctan, Ingimundur,
A efstu klettabrún oí'an
Steinabæja sýnir. í því sam-|
?andi má ennfremur nefna
ílettast^ýtu mikla í hömrun-
im að baki Norður-Vík í Mýr-
ial. Strýta þessi lkist mjög að
ormi Albertsstyttunni miklu
/ið Hyde Park í höfuðborg
jrezka heimsveldisins.
Austan Skógafoss, þar sem
'^rasi jötunn geymir gullkist-
ur sínar svo sem segir í vís-
mni:
prasa kista auðug er
undir fossi Skóga,
aver sem þangað fyrstur fer
innur auðlegð nóga —,
<iru Skógabæirnir. Þar stend-
xr Skógaskóli, milljónabygg-
;.ng, mikil og fögur, á tog-
.streitumörkum tveggja sýslna
Staður er þar hinn hlýleg-
is'ti heima fyrir, þótt fátt
costa sé þar að finna slíku
>torvirki. Á næstu grösum er
Sólheimasandur, kolsvartur
)g algróðurvana, rétt eins og
?rasi og Sólmundur séu þar
mn að verki, hrekjandi Fúla-
æk á milli sín.
pessa stundina hallar leikn
im á Sólmund, og fellur Fúli-
a?kur austast á Sandinum.
fikki sýnist hann mikiö vatn,
en jökulfýlan leynir sér ekki.
Oft reyndist hin mesta þrek-
::aun að fást við hið mislir.da
/atnsfall og fleirum en
.Öfjord svo ungum,“ hefir
aað í hel steypt, áður en það
/ar brúað fyrir einum þrjá-
cíu árum.
Víkurkauptún, austan Irins
gróna Reynisfjalls, er að
nörgu sérkennilegt. Vegleg
<irkja stendur þar uppi á há-
rm og bröttum hóli. Gnæfir
par reisuleg hátt yfir þorps-
oúa, rétt eins og íslenzka þjóð
íirkjan gnæfði öldum saman
yfir öllu þjóðlífinu, meðan
prestastéttin bar menntun og
nenningu þjóðarinnar á herö
rm sér. Nú er hún orðin svo
oeygð og voluð, að sjálf
prestastefnan taldi síðastlið-
ð vor presta ekki hæfa til
jarnakennslu nema lappað
/æri sérstaklega upp á mennt
"in þeirra. Kennsla og búrekst
ir gerði presta öldum saman
iö' öndvegismönnum. Nú hafa
i.nisvitrir ráðamenn dregið
kennslustörfin úr höndum
peirra, en rás tímans gert
þeirn búrekstur erfiðari en
iður. Eftir stendur stéttin
/erkasmá með móleitan eyði-
íraga um sig eins og kirkjan
. Vík, ennþá gnæfandi hátt af
['ornri frægð.
Austan Víkur liggur leiðin
yfir Arnarstakksheiði, sem
íunn er úr Njálu.Hún er brött
neð sérkennilegum móbergs-
itöndum, en að öðru leyti al-
gróin.
Austan Arnarstakksheiðar
jreytir land heldur harka-
lega um svip. Ofan af heið-
inni gefur að líta kolgráan
grimmlyndan skriðjökul hið
efra, en endalausan eyðisand
aið neðra og er það Mýrdals-
sandur. Hafursey ein hvílir
augað í sandauðninni. Hún er
há með snarbröttum grónum
hlíðum, sem ylja sýn.
Yfirleitt virðist, og má
vera að ókunnugleiki valdi
þar nokkru um, að straum-
harðar j ökulár, eyðisandar og
apalhraun, setji höfuðsvip á
alla leíðina austur að Klaustri
Hryllileg orka hefir hér að
unnið, enda auðnin ægileg
eftirskilin. Enginn getur gert
sér í hugarlund eða lýst á-
hrifum elda og ísa á landi
Skaftfellinga, nema sá, er
sjálfur hefir litið það eigin
augum.
Austan Mýrdalssand, sem
aldrei virðist ætla að enda,
rennur Hólmsá við vestur-
jaðar Skaftártungu. Hún var
mikið vatnsfall og illur far-
artálmi meðan hún var óbrú-
uð. —
Skaftártunga er klofin sund
ur áf ám og aurum, annars
er þar víða grösugt land og
sums staðar angandi kjarr-
lendi, svo sem Hrísnesið við
Hólmsárbrúna.
Austan Skaftártungu er Eld
hraunið mikia eða öllu held-
ur vestari kvísl þess og er þó.llinir niestu athafna- og hug-
tuttugu rasta breitt, þar sem' sjónamenn. Ur stöðuvatni
þjóðvegurinn liggur um það í,einu uppi á Heiðarbrúninni,
djúpum og beinum trööum. svonefndii Systravatni, fá
Fljótt myndu þær traðir fyll-1 Þeir orku tii virkjunar 100
ast snjó í öðrum landsfjórð- hestafla rafstöð, en hana nota
á að deila þeirra leiddi til
vigaferla, sem oft vildi við
brenna á þeim tímum. Henni
varð að ósk sinni á þann hátt
að hún varð skammlíf, en(
nokkru eftir lát hennar lét'
Ögmundur taka Sæmund og|
Guðmund bróður hans, er leið ;
þeirra lá um garð í Kirkjubæ
og höggva þá. Voru þó orðn-
ir sáttir að kalla.
Löngu síðar var sett nunnu
klaustur í Kirkjubæ og upp'
frá því nefndist jörðin Kirkju'
bæjarklaustur eða jafnvel
Klaustur. Margar minjar
Klaustursins felast þar í sögn
um og örnefnum.
Löngum hafa rausnarbænd
ur búið að Klaustri góðu búi,
enda er jörðin mikil og góð
hlunnindajörð. Flestir muna
enn bændahöfðíngjann Lárus
Helgason, sem lengi gerði þar
garðinn frægan og var odda-
maður sýslunga sinna um
iangt skeið.
Nú búa þar synir hans
fimm saman félagsbúi, og eru
Frá Sjómannadagsráði
Aðgöngumiðar að dansleikum í Tívolí, Tjarnarcafé og
Iðnó verða seldir frá kl. 8 í kvöld í sömu húsum.
Aðgöngumiðar á gömlu dansana í Ingólfscafé, Þórscafé og
Breiðfirðingabúð verða seldir á sama stað frá kl. 5.
Nokkrir óseldir aðgöngumiðar að Hótel Borg verða seldir
við innganginn.
Sumarrevían í Sjálfstæðishúsinu: Uppselt.
Sjómannadagsráð
(í:tunntit:ntmt::»:nnnn:nn::»n»:ttu:«nnntmmtn:«tn::na:tt:nnntta
immKtnnynmtmnnnnmnnnnnnnmnntntttnMntnmnnmnmtnn
ungum og vegurinn veröa ó-
fær, en ekki hefi ég heyrt yf-
ir þessu kvartað. Eldhraunið
rann úr Lakagýgum árið 1783.
þeir til lj óss og hita og niargra
annarra þarfa.
Skamman veg fyrir austan
Kíaustur er eyðisandur mik-
Þá urðu Móðuharðindi, mestu ■ iii milli vatna og nefnist
harðindi, sem yfir þetta land; Stjórnarsandur. Nú knýr raf-
hafa gengið. Féll fjöldi manna dæla jökulvatni úr Skaftá
úr harðrétti nálega um land! UPP á. sandinn og ber á hann
allt, en mest í Vestri-Skafta- j jöknlleðju. Á þennan ein-
fellssýslu. Margir Skaftfell-I falda og ódýra hátt eru þeir
ingar hröktust þá allslausir j Klausturbræður vel á vegi
vestur í sýslur í leit að lífinu. I með að græða þarna upp 20
Austan Eldhraunsins erífer-rasta stórt land og gera
höfuðbólið Kirkjubæjarklaust
ur og stendur staðarlega und-
ir brattri heiðarbrún, en
Skaftá faldar túnjaðarinn
mógulri bryddingu.
Á Kirkjubæjarklaustri söng
séra Jón Steingrímsson hina
frægu eldmessu, hinn 30. júni
1783, en glóandi hraunelfin
nam staðar skammt frá garði.
Séra Jón var í einu og öllu
hinn mesti merkismaður og
þoldi súrt og sætt með sveit-
ungum sínum og sóknarbörn-
um. Ævisögu sína ritaði hann
sígilt rit og laust við sjálfs-
hól, sem of oft vill við brenna
i slíkur ritum. Séra Jón hvíl-
ir í kirkjugarði að Klaustri
og er steinn á leiðinu, en hins
vegar „fyrirfinnst kirkja eng
in á staðnum.“
Svo segir í Landnámu, að
Papar hafi búið í Kirkjubæ,
áður en Ketill fíflski land-
námsmaður nam þar land.
Hann var kristinnar trúar og
máttu heiðnir menn eigi búa
þar upp frá því.
Á Sturlungaöld bjó Ög-
mundur Heigason í Kirkju-
bæ. Hann var góður bóndi og
vinsæll af nágrönnum sin-
um, enda hafði hann ekki val
ið sér kvonfang af verri end-
anum. Kona hans, Steinunn
Jónsdóttir, var dótturdóttur
Jóns Loftssonar í Odda. Stein
unn sór sig i ætt afa síns og
var vitur kona og góögjörn.
Milli Ögmundar og Sæ
mundar Ormssonar, sem var
bróðursonur Steinunriar,
gjörðust margar greinar og
varð af fullur fjandskapur.
Steinunn átti enga ósk heit-
ari en að draga þá til sátta,
svo eigi þyrfti hún að horfa
Fólk út um land
og aðrir. sem elcki ha
magn.
Reynið
„ÞÖRF“ og konan
ur heilan dag við bretti og
bala — en aðeins part úr
degi með þvottavélinni
„ÞÖRF“. Handþvottur tek
og ánægð.
Vélin til sýnis á Öldu-
götu 59.
ALEXANDER
EINBJÖRNSSON

að hinu bezta og fegursta
engi.
Þetta hugkvæma ræktunar
afrek mun lengi geyma minn
ingu þeirra bræðra og skipa
þeim í sveit mestu jarðrækt-
armanna þessa lands.
En hér er þó þeirri sögu
ekki lokið. í bæjarbrekkunni,
sem veit mét suðri hafa þeir
bræður plantað þrjátíu og
fimm þúsund greni- og birki-
plöntum. Þar þrífast þær
mætavel og prýða staðinn
nú þegar stórum. Þær hæstu
þeirra hafa vaxið um tvær
siikur á aðeins fimm árum.
Það er trú mín, að brátt
muni sterkir laufskrýddir
stofnar halda þar hróðri
þeirra Klausturbræðra hátt á
loíti og varðveita um ókomn-
ar aldir.
Frá Kirkjubæjarklaustri er
víðsýni mikið yfir Landbrot-
ið og allt til sjávar en útsýni
dásamlegt til austurs yfir Síð-
una og til Lómagnúps, hins
mikla dreka, sem stingur
tröllslegum stafni til hafs. En
yfir hinni hömrum girtu og
fögru Síðusveit rís konungur
jöklanna, Öræfajökull hátt í
lofti í gullnum skýjarofum
glæstra vona og takmarka.
Vestur-Skaftafellssýsla er
öll sundurskorin af straum-
þungum ám, brunahraunum,
aurum og eyðisöndum. Gæði
hennar eru harðsótt, en þó
auðug. Hún er því ekki líkleg
til þess að' ala upp nein ves-
almenni við brjóst sér, enda
er það mála sannast, að Skaft
fellingar hafa
reynst hinir mestu
menn hvar í sveit, sem þeir
hafa skipazt.
V.V.VV.V.VV.VV.V.V.V.V.V.V.V.'.V.V.V.V.V.V.V.V.VJ
i i
l Rafmagnstakmörkun
Áiagstakmörkun dagana 9.—14. júní
frá kl. 10,45—12,15.
Mánudag
Þriðjudag
Miðvikudag
Fimmtudag
Föstudag
9. júní
10. júní
11. júní
12. júní
13. júní
1. hluti.
2. hluti.
3. hluti.
4. hluti.
5. hluti.
í
Straumurinn verður rofinn skv. þessu þegar og
að svo miklu leyti sem þörf krefur. !;
SOGSYIRKJUNIN.
V^VAWUliVWVWVWVW.VVVVVIiVV.VV.V'AVJVWUW