Tíminn - 12.11.1952, Blaðsíða 4

4.
TÍMINN. miðvikudaginn 12. nóvember 1952.
257. blað.
Hann.es Pálsson frá UndirfelÍL:
Varöberg og húsaleigulagafrumv.
Vikublaðið Varðberg, sem nein ábvæði í lögum, sem þessu er engin kvittun gefin
er málgagn hins grímulausa tryggja það að hámarksleig- og enginn húsaleiguokrari
ihalds í Reykjavík, tileinkar ‘ an komi að gagni fyrir leigu-
aokkuð af lesmáli sínu húsa- taka. Vei yður þér hræsnarar.
ieigufrumvarpi því, er forsæt
;ls og félagsmálaráðherra hef
telur þessar tekjur fram.
Þannig rænir okrarinn fyrst
leigutakann og síðan stelur
hann af þjóðfélaginu og sínu
bæjarfélagi.
Það er frelsi til þessara
Er þörf á því að forða
r lagt fram á yfirstandandi leigutokum frá leiguokri.
Alþingi. Þetta málgagn húsa-! Mei helmineur íbúa
eiguokraranna óttast mjög, Reykjavíkur eru leigutakar, “utfa: sem Varðbergsmenn og
að frumvarpið verði að lögum i j^úsnæðis Fasteignaeigendafél. Reykja-
á þessu þingi, og þar með „ , , - I víkur heimta að sé viðhald-
•;erði tekið fyrir svarta mark- u ^okkur hluti þessa folks ið-
ið leigu okraranna. hef£ undanfarm S-10 ar,
í trvlltri reiði o°- hræðslu 0lðlð a'^ b018'a allt lielm“ i Hvernig er húsaleigu-
I trylltri reiði og hræðslu,,;ingi hærri húsaleigu en Þorf j kiörum háttað nú
nissa okrararmr dómgremd á hnopi-nri,™ væri J ao nu-

sína, og telja sjálfum sér trú
im, að Hannes Pálsson hafi
er á, þó húseigendum væri
ætláð að hafa fulla vexti af
. fé sínu. Þessi gróði húsaleigu
311111 ráðið efni frumvarps 0kraranna hefir orðið til þess
oessa, enda þótt frumvarpið
oé samið af 5 manna milli-
pinganefnd, og Hannes hafi
skilað séráliti, þar sem hann
;;'ærir rök að því, að frum-
varpið gangi ekki nógu langt
i því að hindra húsaleiguokr
irana í að rýja af fátæku
(fólkf þess síðasta eyri.
Það, sem mest fer í taug-
trnar á okrurunum.
Sjáanlegt er, að það, sem
lúsaleiguokrararnir óttast
nest, er 61. gr. frumvarpsins,
mda er það ein af þýðingar-
;nestu greinum þessa frum-
varps. Grein þessi hljóðar
;>vo:
að launþegar þjóðfélagsins
hafa orðið að krefjast sí-
hækkandi kaupgjalds. Verð-
lag landbúnaðarvara og iðn-
aðarvara er hér hafa verið
framleiddar, hafa af þessum
ástæðum hækkað í verði og
útflutningsframleiðslan ekki
selst fyrir framleiðslukostn-
Samkvæmt manntalinu
1950 voru þá í Reykjavík 6280
lelguíbúðir, en 6469 eigin í-
búðir, herbergi leigð einstak-
lingum voru 4004.
Á Akureyri voru 631 leigu-
M‘ér hcfir verið bent á, aS það út, enda varð mjög ijölfnennt á
myndi vera full ástæða til að leið- dansleiknum og þar með virtist til-
rétta miskilning í sambandi við ganginum náð. Þegar dansað hafði
frumvarp Gunnars borgarstjóra og verið í tvo tíma, átti hinn heims-
Kristínar Siguþðardóttur um kunni snillingur að leika.
drykkjumannahæli. Frumvarp!
þeirra er ekki neitt nýmæli um. að ! En hvcrnig er hægt að búast við
slíka stofnun skuli reisa, því að því, að á dansleik, þar sem saman
það er ákveðið í gildandi lögum. er komið alls konar fólk víðs veg-
Nýmæli frumvarpsins er það eitt ar að, margt meira og minna drukk
að ríkið skuli algjörlega byggja og ið, sé hlustað á klassíska músík,
reka þetta hæli, í stað þess að það þótt leikin sé á harmóniku?
verði stofnað af ríki og bæ í fé- | Það fór líka svo, að ekki fékkst
lagi, eins og nú er fyrir mælt í' hljóð í salnum, og endaði það svo
lögum. ! sem efni stóðu til, að snillinginn
! þraut þolinmæðina. Hann hætti að
Þess er rétt að geta, að ríkið leika, og hélt burt af staðnum við
hefir lögum samkvæmt lagt fyrir svo búið.
fé í þessu skyni og mun sá sjóður j En við hverju mátti ekki búast.
nú vera talsvert á þriðju milljón Sennilega er hann óvanui’ áð leika
króna. Þetta fé bíður eftir því, aö á skröllum sem þessu með drykkju
Reykjavíkurbær hafi forgöngu iæti að undirspili.
um stofnun hælisins. Þá er það,
En hvernig fórst hinum tveimur
danshljómsveitum, sem leika áttu
íbúö Og 996 eigin íbúöir. I sem borgarstjóri Reykjavíkur flyt
Hafnarfiröi 406 leiguíbúðir og ’ ur frumvarp um að leysa bæjarfé-
804 eigin ibúöir. í Reykjavík lag frá allri þátttöku í fram- j fyrir dansinum, verk sitt úr hendi?
voru 80 íbúöir auðar, 12 á Ak- kvæmdinni. Það mál flytur Kristín' Vægast sagt fyrir neðan allar hell-
ureyri 0(> 5 i Hafnarfirði. ! Sigurðardóttir með honum. Þau eru ur. Það hafa víst ekki verið margir
Af þessum tölum er það
ekki að berjast fyrir því, að drykkju menn í hvorri. Að minnsta kosti
mannahæli verði stofnað, heldur sáust þeir ekki að verki nema i
aöi. Verðbólgan sem af þessuí^os^’ miklð meira en helm hinu, að bæjarféiagið þeirra þUrfi hæsta lagi þrír í einu, en oftast
öllu hefir hlotizt, hefir gert
sparifjáreigendur fátækari
með hverjum degi, og skapað
ótrú á peningum. Allir hafa
tapað nema húsaleiguokrar-
arnir, sem hafa látið greipar
sópa um fjármuni þjóöfélags-
þegnanna.
Framleiðslukostnaður hefir
„Leigusala er óheimilt að' orðið það mikill, að ríkissjóð-
íiegja upp leigusamningi um'ur hefir orðið að borga með
Inúsnæði nema honum sé, að j vörum á beinan og óbeinan
dómi húsaleigunefndar, þess' hátt. Þetta er aftur sótt í
lorýn þörf til íbúð'ar fyrir sjálf ! vasa skattborgaranna.
ÍngUl' íbúa Reykjavíkur eiu ekki að eiga neinn hlut að því máli. ' nær ekki nema tveir, og eftir því,
leigutakar*. Nokkuð stór hóp- I j>að er alltaf gott, að menn geri sem bezt varð séð, meira og minna
ur þessa fólks, kannske %, sér grein fyrir málunum eins og drukknir.
bÝr við sæmileg leigukjör hjá þau eru og því er mér ljúft að j Voru kannske auglýstar tvær
vinum og venzlamönnum,' öenda á þetta, án þess að segja hljómsveitir til þess eins að fá
eða húsei°endum sem ekki nok;kurt misjafnt orð um þau Gunn 1 meiri aðsókn, meiri peninga í vas-
... u’ . . „ar og Kristínu fyrir að vilja losa +il oA' f'rrir
viþa notfæra sfer husnæð-. _ , . , ...
ísekluna, en fullyrða ma. að j
þær fjölskyldur skipti þús-j okku;- hefir borizt bréf frá sam-
undum, sem verði að sæta kvæmisgesti á einhverju balli aust
hvaða okurkjörum, sem hús- 1 ur á Selfossi, að því er honum seg
eigendur bjóða þeim. Jafnvel lst frá, en hann telur þar hafa ver-
að hafa börn sín klæðlítil og ið lofað 1 auglýsingum nokkru
dansinum.“
an sig eða skyldmenni í beina
línu, kjörbörn, fósturbörn eða
aystkini. Nær þetta einnig til
íímabundinna leigusamn-
inga, þó leigutaki hafi skuld-
En fyrirkomulag þessara
mála með þjóð vorr hefir ver
ið þannig, að húsaleiguokrar
arnir hafa sloppið við að
borga nokkra skatta af ráns-
ján mjólkur, til að hafa þak
yfir höfuðið.
Allstór hópur leigutaka lif-
ir ennþá í skjóli þeirra laga-
bundið sig til að rýma hús-! feng sínum.
raæðið á tilteknum tíma. A-
kvæði 1. málsgreinar taka þó
ekki til:
1. íbúðarhúsnæðis, sem er
á sömu hæð og húseigandi
býr á sjálfur og hefir sama
ytridyrainngang.
2.. Einstaklingsherbergja.
3. Atvinnuhúsnæðis.
Uppsögn er heimil ef leigu-
íaki á sjálfur íbúð í sama
sveitarfélagi, sem er honum
nothæf að dómi húsaleigu-
nefndar. Uppsögn leiguhús-
næðis er ávallt heimil, ef
leigutaki hefir brotið ákvæði
45 gr. laga þessara.“
Húsaleiguokrurunum er að
vonum verst við þau tvö höf-
úðatriði greinarinnar; að
,'núsaleigunefnd skuli dæma
vim það hvort ekki sé um tylli
ástæður einar að ræða þegar
jbúðareigandi vill losa leigu-
líbúð, og að tímabundnir
samningar skuli ógildir. Þetta
er skiljanlegt sjónarmið
þeirra manna, sem vilja hafa
írjálst og ótakmarkað leyfi
■fc.il að nota sér húsnæðisekl-
una, til þess að leigja eins
dýrt og kostur er.
Ákvæði 61. greinar tryggir
leigutaka, að hann getur ó-
hræddur látið húsaleigu-
nefnd meta hvað sé hæfileg
húsaleiga eftir íbúð hans, án
"pess að þurfa að óttast að
leigusali geti hent honum út,
til að fá nýja fyrirfram-
greiðslu hjá nýjum leigu-
íaka.
Án þessa ákvæðis eru öll
ákvæöi um hámarksleigu
þýðingarlaus, það vita okrar
arnir og því þykjast þeir vilja
hafa hámarksleigu á hús-
itiæði, en vilja bara ekki hafa
Leigutakar húsnæðis, bænd
ur, sjómenn og iðnaðarmenn,
hafa borgað skatta og útsvör
fyrir húsaleiguokrarana.
Með tvennu móti hafa húsa
leiguokrararnir því farið ráns
hendi um-þjóðfélag vort. Ekk
ert þjóðfélag gefur ræningj-
um ótakmarkað frelsi. Eí
þeir nást, er þeim stungið
undir lás og loku, sem skað-
legum mönum. Okrarinn, sem
notar neyð hins húsnæðis-
lausa manns til að láta hann
greiða helmingi hærri húsa-
leigu en lög mæla fyrir, og
lætur hann afhenda sér alla
fjármuni sína til þess að
hann fái húsaskjól, er engu
meira en staðið var við. Bréf hans
er svo:
„Það virðast engin takmðrk fyrir
því, hvað þeir, sem danssamkom
slitra, sem enn eru eftir af ur haida, mega bjóða þeim, sem
húsaleigulögum þeim, er sett Þær sækja.
voru í stríðsbyrjun, og fram
lengd voru að nokkru á síð-
asta þingi, fyrir atbeina
Rannveigar Þorsteinsdóttur
og Páls Zóphoníusarsonar,
Sú vernd, sem hin gömlu
En það er auðsætt að aðaltil-
gangur þessara góðu herra er að
hafa aögangseyri sem hæstan, en
hugsa sem minnst um það, hvort
fólk fái nokkuð í aðra hönd.
Laugardagirín fyrstan í vetri var
dansleikur í Selfossbíói og var
húsáleigulög veita, nær ekki hann auglýstur af miklu kappi i
nema til næsta vors, Og þá J útvarpi og á ýmsan annan hátt,
verður allur sá hópur, sem nú,onda ^stoð mi^ið fil- Heimskunnur
situr í skjóli þeirrrar fram-’1'"”
lengingar ofurseldur húsa-
leiguokrinu, nema ný lög
komi tii.
harmóníkusnillingur skyldi leika á
samkomunni og láta samkomugesti
njóta snilli sinnar. Einnig skyldu
tvær hljómsveitir leika fyrir dans-
inum. Svo þetta leit nú aldeilis vei
I Varðbergi er talað um nefnd,
sem hafi ,talið sig þurfa að hafa
nefið ofan í hvers manns koppi.“
í öðru blaði birtist nýlega.útvarps-
erindi og ’ það var þannig, prentað,
að við værum löngum með nefið
ofan í einkamálum anharía.
Þetta á þá líklega að fara að
teljast góð íslenzka. Hingað til hef
ir það, sem ofan fór, verið niðri,
eins og sá, sem neðan fór, er uppi,
en ekki t.d. neðan á fjallinu. En
vel má vera að þeir Varðbergs-
menn láti sér ekki vaxá í augum
að breyta þessu lítilræði. Þó mun
það niála sannast, að hversu langt
og hversu lengi sem þeir fara ofan
munu þeir aldrei verða ofan á, en
vera má að einhverjir kalli þá
ofanímenn.
••fflf;
Listdómari Frjálsrar þjóðar seg-
ir sér hafa orðið svo við að horfa
á ballettinn Ólaf liljurós, að maður
vildi sjá meira af Sigríði Ármann
og dansmeyjum hennar.
Starkaður gamli.
Leiðrétting
I greininni „Tveir fjalla-
bændur“ sem kom í Tíman-
minni glæpamaður en sá, sem J um 26. okt. s. 1., er rangnefnt
I krafti skammbyssunar kúgja5 DavíS Bjarnason væri
ar vegfaranda til að láta af' Dalamaður að ætt, hann var
hendi við sig allt, sem hann
hefir meðfteríðis, og krefst
svo þakklætis af þeim, sem er
rændur, fyrir það, að hann
fékk að halda lífinu.
Hvernig vinna húsaleigu-
okrararnir myrkraverk sín,
Vegna þess, að tímabundn-
ir leigusamningar hafa verið
leyfðir, hafa okrararnir haft
þann hátt á, að láta leigjend-
ur sína borga fyrirfram a!la
svartamarkaðsleiguna og
bundið leigutímann við það,
að leigutaki rétt vinni upp
fyrirframgreiðsluna.
Leigusamningurinn er ósk-
öp sakleysislegur stundum
fvrir neðan lögleyfð'a leigu
og oft samþykktur af húsa-
ieigunefnd, en okrarinn lætur
leigutakann rétta sér nokkur
þúsund, stundum 10 þúsund,
stundum 30 þúsund kr., áður
en hann flytur inn. Fyrir
fæddur á Þóroddstöðum 24.
febr. 1822 sonur Bjarna Dan-
íelssonar bónda þar og Guð-
bjargar Jónsdóttur. Þórdís
kona hans var fædd 2 .marz
1830. Þau giftuzt 10. okt 1850,
og bjuggu á ýmsum stöðum
í Hrútafirði og Dölum áður
en þau byggðu nýbýli í Gil-
haga. Þórdís dó 13. júni 1895,
en Davíð lifði í 4 ár eftir að
hann fluttist til Vesturheims
og deyr 19. maí 1904. í grein
inni er prentvilla, stendur
Hnúki í Miðfjaðardölum
á að vera Húki.
Jón Marteinsson
RANNVEIG l
ÞORSTEINSDÖTTIR, f
héraðsdómslögmaður, |
Laugaveg 18, sími 80 205. |
Skrifstofutíml kl. 10—12.1
iiuiuuiiuni uiiii
UWVV^V.V^A-.VAV.V.V-V.W.VAVV^V.V.VaVrtViVW
í í
\ ÞAKKARÁVARP
Hérmeð votta ég öllum nær og fjær beztu þakkir,
þeim er sýndu mér samúð og vinarhug á 60 ára af- í
mæli mínu, 30. okt. síðastl. Þeir gerðu mér daginn J;
ógleymanlegan með heimsóknum, heillaskeytum, hlýj I*
um kveðjum og gjöfum, bæði sveitungar mínir, börnin
og fleiri.
Guð blessi ykkur öll.
í
|íj Guðjón Jónsson, Hermundarstöðum
WAW/.VAV.V.V.VA^'AV.VVAWAV.VW.V.V.n.V.V
i IþL
/jía
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð við fráfall og
útför
INGIGERÐAR ÖGMUNDSDÓTTUR
frá Hjálmholti.
Vandamenn.
Ollum þeim nær og fjær, sem með minningargjöf-
um, samúðarskeytum, og hluttekningu í sambandi viö
andlát og jarðarför sonar okkar
GESTS,
sem andaðist 29. september síðastliðinn, vottum við
hjartans þakkir.
Gestsstöðum í Fáskrúðsfirði 18. okt. 1952
Guðrún Jónsdóttir, Eiríkur Stefánsson