Tíminn - 19.09.1953, Blaðsíða 5

211. blaff.
TÍMINN, laugardaginn 19. september 1953.
Lauffeird. 19. sept.
Svona var það
Réttum tveim árum eftir
lok síðari styrjaldarinnar
geröist það, að allt í einu
dró til tíðinda varðandi af-
skipti hins opinbera af land
búnaðarmálum á íslandi. A1
þingi ákvað að taka 10 millj.
kr. að láni til að efla Rækt-
unarsjóðina, og þessi ákvörð
un var framkvæmd. Nýtt líf
færðist í Ræktunarsjóðinn
og Byggingarsjóð Búnaðjrr-
bankans, og árlegar lánveit-
ingar úr þeim margfölduð-
ust. Hin gagnmerku lög um
framleiðsluráð voru sett og
Stéttarsamband bænda færð
ist í aukaria. Á næstu árum
streyma hraðvirkar jarð-
ræktarvélar inn í landið.
Hvert byggðarlag eignaðist
sína beltisdráttarvél með
jarðýtu og margar skurðgröf
ur voru settar til starfs.
Fleira færðist þá í sömu átt,
sem hér er ekki talið. Og
þrem árum síðar færðist
enn nýtt líf í opinbera starf
semi í iandbúnaðarmálum.
Þá er enn tekið að veita
ERLENT YFIRLIT:
Landbúnaðurinn í Rússlandi
Búpeiilngsctgn Sovclríkjanna er nii mtklu
minni cn hiin var 1928.
Síðastl. sunnudag var birt í 150 milj., en nú er hún 2X5 milj.
Moskvu . yfirlýsing þess efnis, að | Fækkun búfjárins er raunar
miðstjörn
kommúnistaflokksins mun meir en framangreindar töl-
hefði á riýloknum fundi sínum á- ur sína, þar sem Sovétríkin hafa í
kveðið að auka stórlega landbún- | striðslokin innlimað stór lands-
aðarframleiðsluna, þar sem hún svæði, sem ekki heyrðu undir þau
hefði vétið- gerð hornreka á ýms- ' 1928. Búnaðarskýrslur þá náðu því
an hátt' undanförnum árum. í til mun minna landssvæðis en nú.
yfirlýsingu þessari sagði ennfrem- | í skýrslu Khrusheffs kemur það
ur, að miðstjórnin hefði falið Nik- m.a. fram, að á síðastl. ári einu
ita Khrusheff að hafa yfirstjóm hefir nautgripum fækkað um 2,2
landbúnaðarmálanna með hönd- milj., þar af eru mjólkandi kýr um
um, en jaíhhliða hefði hann verið 500 þús.
skipaöur aðalritari Kommúnista- J
flokksins. - ■ I Barátta Stalíns viff
Malenköff lét af aðalritarastarf- aííinn
inu, þegar -hann varð forsætisráð- j Þær tölur> sem eru greindar hér
herra, env enginn aðalritan var að íela vissulega j sér þung
skipaður í .hans stað, heldur ílmm an áfeliisdóm um búskaparhættina
Á víöavangi
Ekki herflugvöll
hjá Reykjavík.
ÉÍ
ritarar, sem taldir voru jafnir að
í Sovétríkjunum í stjórnartíð Stal-
völduni. Nú hefir þessu verið breytt íns A6 yisu íækkaði bupeningi ó-
þannig, að Khrusheff hefir verið eðlilega mikið á striðsárunum. En
gerður aðalntari flokksms og þar fækkunin kemur en ve inn Ö11
með mésti valdamaður hans. Þyk-
á þann tíma. Búpeningseignin var
ir þetta og annað benda til þess, stórum minni 1939 en hún var
að hann gangi nú næst Malenkoff 192g Eftir styrjöldina hefir líka
að völdum, en þeir eru tengdir, þar aukni hennar orðið miklu minni
sem Malenkoff er giftur systur ; en e8uiegt getur talizt.
frðiðShfH^flnURpwriað ritsnesku i Ástæðan til þess, að kvikfjár- um> sem koma fram í skýrslu
°.ð*ð eít 1 Be ’ . \ u : ræktin hefir dregizt jafn mikið ' Khrusheffs. Reksturinn virðist yfir
bioðin ne na no þe a Ma en- i saman á þessu timabili 0g raun ber ieitt hafa gengið illa og vantað það
koffs og Khrusheffs orðið miklu vitni um. felBt fyrst og fremst f • framtak
KIIRUSHEFF
ara mála með höndum. Hann hófst
handa um allvíðtækar framkvæmd
ir í þessa átt í Úkraníu, en mót-
spyrna bændanna varð svo hörð,
að forráðamenn kommúnista töldu
ráðlegast að láta undan siga. Mið-
stjórn Kommúnistaflokksins til-
kynnti, að það hefði komið í ljós,
aö framkvæmdir þessar væru ekki
tímabærar og yrði þeim því frest-
að.
Reynslan af hinum stóru ríkis-
búum og samyrkjubúunum, sem
Stalín kom fram, blasir við í töl-
um þeim, sem að framan eru birt-
ar. Hún speglast og í fleiri atrið-
oftar én nöfn annarra valda-
sem fylgir einkabúskap
manna1 Scivétríkjanna, en fyrst eft gera á rekstrarháttunum.
breytingum þeim, sem Stalin lét bændanna. Einkum virðist þetta
búskaparlag þó hafa geíizt illa á
nýju fé inn í lánstofnanir ir fráfall Stalíns virtust þau hafa , Lenin gerði sér það ljóst, aö ætti 1 sviðl kvikfjáiræktarinnar.
bænda, 15—20 millj. kr. a
ári. Sumt af þessu, fé lagði
ríkið sjálft fram, fyrst sem
lán, er síðar var gert að ó-
afturkræfu framlagi, en
sumt er tekið að láni er-
lendis. Ný jarðræktarlög eru
sett og styrkur til fram-
ræzlu hækkaður til mikils
muna. Hafin var bygging á-
burðarverksmiðju, sem tek-
i'yrirskipun um að gera helztu : byltingin“ ekki'a'ð" misíakast; yrðu
valdamönnuin Sovétnkjanna jafnt kommdnistar að vinna sér hylli Verffiff til bænda
undir höíði í þessum efnum. Þyk- bændanna Þess
vegna vék hann : fimmfaldaff.
, ír þettá sýna, a Ma enkoff og frá hinni kommúnistísku ríkis- | í framhaldi af þeirri yfirlýsingu
Khrusheff séu að styrkja völd sín
í flokknum og þurfi nú ekki aðra
rekstrarstefnu á sviði landbúnað- ' frá miðstjórn Kommúnistaflokks-
arins. Jarðeignum var skipt milli ins, sem getið er í upphafi, hafa
keppináuta að óttast en heishöfð- bænda og þeir urðu eigendur jarða ' Moskvublöðin nú skýrt frá fyrir-
mgjana;
Hnignun landbúnaðarins.
Sama daginn og áðurnefnd yfir-
lýsing var birt, fluttu Moskvublöð-
in greinargerð þá um landbúnað-
sinna. Þessi skipan hélzt fyrstu ár- ! ætlun Khrusheffs til að auka land
in eftir fráfall Lenins. Það var búnaðarframleiðsluna. Nokkur ný
fyrst eftir að Stalín hafði fest sig
í sessi, er hann hóf baráttu sina
ráðuneyti hafa verið sett á stofn
í þessu skyni, en þau lúta öll yfir-
fyrir ríkisbúum og samyrkjubúum. t stjórn Khrusheffs. Jafnframt hef
ur til Starfa á næsta vetri. i armá3in gem Khrusheff hafði birt Markmið bans var að uppræta ir verið birt áætlun um aukningu
I fiillvMipl-ti p-pttn . 1 ~ ; — — .— „ i
Verltin tala svo að ekki á miðstjómarfundinum
verður um vilist, svo að segja
hvar sem komið er í sveit á
íslandi. Því að bændur og
samtök þeirra hafa heldur
ekki legið á liði sínu. Tvisvar
I grein-
argerð þessan segir, að‘efling stór hana að verkalýð, hliðstæða verka
iðnaðarins. hafi haft forgangsrétt lyð bæjannæ Bændur vom svipt-
bændastéttina til fullnustu og gera búpenings næstu árin. Merkileg-
ast við þessa áætlun er það, að hún
virðist byggja á því, að einka-
á undaníörnum árum og landbún- ir elgnum Slnum og ymlat gerðir , íramtaki bænda verði gefið meira
aðurinh á margan hátt orðið út- að verkamönnum á hinum nýju svigrúm, en minna treyst á ríkis-
undan. Afleiðingin sé sú, að hon- nklsbuum eða fluttir til Síberíu. | búin og samyrkjubúin. Bændur fá
um hafi á margan hátt hnignað Syar margra Þelrra var að fella jmiklu hærra verð fyrir Þær afurð'
sinnum hafa þeir sett met í1 seinustu áím, einkum á sviði kvik- bupcnlnslnn og spllla ökrum. Churc , ir smábúa sinna, sem þeir þurfa að
ræktun Og ræktunarmann- | fjárræktárinnar. Kvikfjáreign Sov- hl11 heflr !iað eítir stahn sjálfum, ] afhenda ríkinu. Fyrir kvikfénað,
virkjum á einu ári. Og svip- étrikjana sé nú t. d. minni en hún að svo öflug hafi mötspyrna bænd sem er afhentur til slátrunar, fá
að er að *egia um bvgmngar var 1928. Landbúnaðarframleiðsl- anna verið- að stlorn hans hafl Þá Þeir hvorki meira né mmna ""
framtvæmdlf yTrleiít S!» - W.*» * « ■«» SSuT” “ ‘ * <1”'
kveöur Þar aö öyggingu m-\Suí. '
húsa, en einnig hefir mikið
verið byggt af íbúðarhúsum.
Verkun heyja hefir á mörg-
Þá er rékstur landbúnaðarins á Seinni sókn Stalíns
margan hátt gagnrýndur og talin gegn bændum.
þörf margvislegra endúrbóta á því j Stalín hafði hins vegar stefnu
fimm og hálfu sinni hærra verö
en áður, fyrir mjólk og smjör tvö-
falt hærra verð og fyrir grænmeti
og kartöflur 25—40% hærra verð.
Ríkið mun eiga að greiða þessa
verðhækkun, en fjár til þess verður
sína fram. Þó varð hann að koma ,aiiað með verðhækkun á öðrum
um bæjum verið tryggð tiFsviði. ,
frambúðar. Sveitafólkið hef-í Varðandi búfjáreign Sovétríkj- til móts við bændur að þvi leyti, ]vorum-
il' tekið í þá hönd sem fram anna kemur þetta m.a. fram í sam að þeir fengu að reka smábú í tóm Tilgangurinn með þessum verð-
vnr rpft nrr l a o-t 'from nrkn bandi við skýrslu Khrusheffs: | stundum sínum frá störfum við hækkunum er að örfa framtak
sína allá þrátt fyrir marks * Árið 1928 voru nautgrinir taldir samvrkiubúin oe ríkisbúin. j bænda og auka framleiðsluna á
i iu.il 111x11. i:i i liivm 111.1111. nu \i. 111111 i 11 avuwniuuiiiii uuu i imo v aiuiu
(Framh. á 6, slðu).
, Árið 1928 voru nautgripir taldir samyrkjubúin og ríkisbúin.
. ... , 70,5 milj, en tala þeirra nú (1. júlí) ! Á stríðsárunum gat ríkisvaldið Þann hátt.
konar^ erfiðleika af voldum er 616 milj. |ekki haft jafn mikið eftirht með i
náttúiunnar í sumum byggð* Árið 1928 voru mjólkandi kjr þessum málum og áður og færð-j ...................
arlögum Og áföll vegna fjár taldar 30,7 milj., en tala þeirra nú ist smábúskapur bænda þá mjög í
pestanna.
Allt er þetta í fersku minni
þeim, sem að þvi hafa hug-
að, líka hvernig það bar að., - . . .. oc ^;1Í
’ .. . , 6 f. , | Anð 1928 voru svin talin 26 milj.,
En eftir langan tima kunnaien eru nú (1 jm 29 mUj.
einhverjir að spyrja, semj tíI saníanburðar má geta þess,
ekki vita: Af hverju varð að 1928 Var íbúatala sovétríkjanna
stefnubreyting í landbúnað-
armálum á þessum tíma?
Hversvegna 1947, eða 1950?
! vöxt. Eftir stríðið ákvað Stalin því
(1. júlí) er 27 milj.
Árið 1928 voru kindur og geit- að hefja nýja sókn til að koma
ur taldar 146,7 milj., en nú (1. júlí) samyrkjubúskapnum og rikisbú-
eru þær taldar 130 milj. skapnum á til fullnustu. Samyrkju-
búin og ríkisbúin skyldu verða
stærri en áður og smábú bændanna
alveg lögð niður. Nikita Khrusheff
var faliö að hafa yfirstjórn þess-
styrjöldina
og, að sami
Hversvegna tveim árum eftir ’ flokkur tók við stjórnarfor-
styrjöldina — en ekki t. driustu, og yfirstjórn fjármála
einu eða tveim árum fyrr?]á árinu 1950, auk þess sem
Hversvegna hefjast enn ný á’hann fór með landbúnaðar-
tök í þessum málum 1950?'málin áfram.
Þannig er eðlilegt að þeir Enn hefir verið mynduð
spyrji, sem ekki hafa að- ný ríkisstjórn með þátttöku
stööu til að vita skil á slík-] Framsóknarflokksins. Og
um hlutum, menn síðari enn hefir hann sætt því
tírna. En saga landsins mun ] færi, er á þennan hátt gafst
segja þeim það, sem um er' til að bera fram til sóknar og
spurt, er athugaðar verða1 sigurs ný mál fyrir landbún
hinar skráðu heimildir sam ] aðinn og hinar dreifðu byggð
tíðarinnar. Þar mun sú stað ir. Raforkumálið ber þar
reynd geymast, að Framsókn1 hæst og ráðstafanir til að
arflokkurinn hcf þátttöku í bæta úr ræktunarlánaþörf
ríkisstj órn og tók við yfir- ] þeirrar greinar búskaparins,
stjórn landbúnaðarmála, á sem lengst þarf að bíða á-
árinu 1947, þá fyrst eftir vaxta af starfi sínu.
Framsóknarflokkurinn
Tvímenningskeppni
í bridge hefsí
á mánudag
Vetrarstarfsemi Bridgefé-
lags Reykjavíkur er fyrir
er . nokkru hafin. Á aðalfundi
þess fullviss að með baráttu var kjörin ný stjórn og eru
sinni fyrir uppbyggingu land í henni Ragnar jóhannesson,
búnaðarins er hann ekki að- j formaður, Eiríkur Baldvins-
eins að vinna fyrir þá, er nú son, gjaldkeri, og Einar E.
eiga heima í sveitunum og' Guðjohnsen, ritari. Þá fór
jörðina erja. Hann er að .fram um síðustu helgi bæj-
vinna fyrir þj óðina alla — arhlutakeppni milli gamla
líka fólkið í þéttbýlinu. bæjarins fyrir vestan Snorra
sem á allt sitt í hættu, ef. braut, og nýja bæjarins. Sigr
veggur nágrannans brennur.1 aði sá síðartaldi meö 7 V2
Þetta skilja allir, sem ekkijvinning gegn 2y2.
skortir til þess aðstöðu eðaj Á mánudag hefst tvímenn
víðsýni. Þó mun það aö lík- j ingskeppni fyrir lægri flokk
indum skiljast betur síðar, jana, og er reiknað með mik-
er sagan hefir staðfest þannjilli þátttöku. Verða spilaðar
dóm, að frumskilyrðið fyrir fimm umferðir. Þátttakend-
sjálfstæði og velmegun þjóð ur verða skráðir í keppnina
arinnar sé að byggja landið j á sunnudaginn i skátaheim-
og bæta. jilinu.
í Alþýffublaðinu í gær er
skýrt frá því, aff uppi séu
ráðagerðir um svo mikla
stækkun Reykjavíkurflug-
vallar, aff stærstu farþega-
flugvélar geti lent þar.
Reykjavíkurflögvöllurinn
var upphaflega byggffur
sem hernaðarflugvöllur í ó
þökk bæjarbúa, þar sem
augljóst var, að hann
myndi auka þá hættu, aff
loftárásir yrðu gerðar á
Reykjavík á stríðstímum.
Síffan hefir þróunin orðiff
sú, að völlurinn er nú orð-
inn of lítill sem herflugvöll
ur. Hann myndi hinsvegar
verða vel nothæfur sem her
flugvöllur, ef hann væri
stækkaður svo mikið, aff
stærstu farþegaflugvélar
gætu lent á honum.
Það er augljóst af þessu,
að því myndi fylgja stór-
aukin árásarhætta fyrir
Reykjavík, ef flugvöllurinn
hér yrði stækkaður.
Reykjavíkurflugvöllur er
nógu stór fyrir innanlands
flugið og verður það um
langa hríð enn. Millilanda-
flugið getur vel haft bæki-
stöð sína á Keflavíkurflug-
velli. Hann er ekki lengra
frá Reykjavík en flugvellir
erlendis eru frá stórborg-
um þar. Vegna millilanda-
flugsins er því engin á-
stæða til að verja miklu
fjármagni til stækkunar
Reykjavíkurflugvallarins
og auka með því loftárásar
hættuna fyrir höfuðborg-
ina.
Öryggi íslands.
Þjóðviljinn segir í for-
ustugrein í gær, að „eina
öryggi íslands sé, að ekki
komi til styrjaldar“. Þetta
er vissulega rétt mælt. Þess
vega ber íslendingum líka
að taka þátt í þeim sam-
tökum lýðræðisþjóðanna,
sem vinna að því með sam-
eiginlegum varnargerðum,
að yfirgangsöflin treysti
sér ekki til að hefja styrj-
öld. Varnir hér á landi eru
einn þátturinn í þessum
sameiginlegu varnaraðgerff
um. Með því að leyfa þær
innan nauðsynlegra tak-
marka, eru íslendingar aff
treysta það mikilvægasta
öryggi sitt, aff ekki komi til
styrjaldar.
Bæjarstjórnar-
meirihlutinn og
byggingarmálin.
Bæjarstjórnarkosningar
eru nú í nánd. Bæjar-
stjórnarmeirihlutinn notar
líka orðið hvern bæjar-
stjórnarfund, sem bezt
hann getur, til skrumaug-
lýsinga fyrir sig. Á bæjar-
stjórnarfundi í fyrradag
flutti hann og samþykkti
langa tillögu um íbúðabygg
ingamálin. Aðalefni henn-
ar er þó ekki annað en það,
að „með auknu frjálsræði
til íbúðabygginga“ muni
mikið ávinnast til að draga
úr húsnæðisskortinum á'
þann veg, að sem flestir
geti eignast eigið húsnæði.
Vissulega ber að vinna aff
því að frjálsræði til íbúða-
bygginga sé aukið. Strax I
sumar lögðu ráðherrar
Framsóknarflokksins þaff.
(Framh. á 5. tíðu). ,